TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
UR  - http://ikm.mk/ojs/index.php/KIJ/article/view/5498
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3727
AB  - Abstract: Attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder characterized by impulsivity, hyperactivity, and attention problems. These symptoms significantly affect the school and social life of students with ADHD, causing very often reduced school achievement. The aim of this paper is to familiarize with specificities of schooling students with ADHD. A review of available and relevant literature was performed by searching electronic databases Google Scholar, Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), HRČAK portal of Croatian scientific and professional journals that offer open access to their works, as well as available printed books. The search was done through the search engines ScienceDirect, Ebscohost, SpringerLink and WileyInterScience. Numerous abilities of students that are important for schooling are in deficit. The cognitive specificities of students with ADHD are most often related to mild deficits and learning difficulties (reading, writing, and math). Poorer quality of verbal working memory, later language adoption, less developed vocabulary, short-term maintenance of attention, tendency towards fast transition from one activity to another and distractibility are just some of the common features of cognition of students with ADHD. Problems in motor development are registered, as well as in conative abilities. Students with ADHD are at risk of academic and social failure, and during schooling they have significantly lower average value of school grades for theoretical subjects compared to peers of typical development. Adapting the school environment to these students can significantly help in execution of school tasks. It is important to establish predictable routines, clear rules and restrictions. There are more and more of these students who are educated in regular schools, so the current question is which type of education is more efficient in this case. The paper provides recommendations for adjustments in school work with students with ADHD. The most important thing is to emphasize the importance of achieving optimal results in the education of these students, which must include the support of special educators-oligophrenologists, because teachers from regular schools do not have knowledge about methods and modifications of work within this disorder.
C3  - Knowledge International Journal
T1  - Education of students with ADHD
EP  - 297
IS  - 2
SP  - 293
VL  - 48
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
abstract = "Abstract: Attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder characterized by impulsivity, hyperactivity, and attention problems. These symptoms significantly affect the school and social life of students with ADHD, causing very often reduced school achievement. The aim of this paper is to familiarize with specificities of schooling students with ADHD. A review of available and relevant literature was performed by searching electronic databases Google Scholar, Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), HRČAK portal of Croatian scientific and professional journals that offer open access to their works, as well as available printed books. The search was done through the search engines ScienceDirect, Ebscohost, SpringerLink and WileyInterScience. Numerous abilities of students that are important for schooling are in deficit. The cognitive specificities of students with ADHD are most often related to mild deficits and learning difficulties (reading, writing, and math). Poorer quality of verbal working memory, later language adoption, less developed vocabulary, short-term maintenance of attention, tendency towards fast transition from one activity to another and distractibility are just some of the common features of cognition of students with ADHD. Problems in motor development are registered, as well as in conative abilities. Students with ADHD are at risk of academic and social failure, and during schooling they have significantly lower average value of school grades for theoretical subjects compared to peers of typical development. Adapting the school environment to these students can significantly help in execution of school tasks. It is important to establish predictable routines, clear rules and restrictions. There are more and more of these students who are educated in regular schools, so the current question is which type of education is more efficient in this case. The paper provides recommendations for adjustments in school work with students with ADHD. The most important thing is to emphasize the importance of achieving optimal results in the education of these students, which must include the support of special educators-oligophrenologists, because teachers from regular schools do not have knowledge about methods and modifications of work within this disorder.",
journal = "Knowledge International Journal",
title = "Education of students with ADHD",
pages = "297-293",
number = "2",
volume = "48",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Japundža-Milisavljević, M..Education of students with ADHD. in Knowledge International Journal, 48(2), 293-297.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M. Education of students with ADHD. in Knowledge International Journal.48(2):293-297.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Education of students with ADHD" in Knowledge International Journal, 48, no. 2:293-297,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727 .

TY  - CONF
AU  - Smiljanić, Lucija
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Nestorović-Dvornjicki, Dragana
PY  - 2024-02
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5412
AB  - U razvojnom uzrastu, crtež je jedan od najboljih alata za objektivizaciju stepena
zrelosti deteta u psihomotoričkoj, kognitivnoj i emocionalnoj oblasti, a istovremeno
predstavlja važan komunikacioni instrument, kako u obrazovnom, tako i u terapijskom
smislu. Sazrevanje ekspresivnosti crteža proporcionalno je sazrevanju kognitivnih i
emocionalnih funkcija. Deca sa poremećajem iz spektra autizma (PSA) vrtićkog uzrasta
imaju niži kvalitet somatosenzorne percepcije, funkcije šake i motoričkog planiranja, a
utvrđeno je da su njihovi razvojni stadijumi crtanja usporeniji nego kod dece
neurotipičnog razvoja iste starosti.
Cilj ovog istraživanja odnosi se na analiziranje razlike u crtežima pet dečaka sa
PSA, imajući u vidu njihovu starost i vreme provedeno u okviru vrtićkog tretmana. U
vreme procene dečaci su imali od četiri do sedam godina. Dijagnoza ove dece potvrđena
je prema dijagnostičkim kriterijumima DSM-5.
Proces crtanja ocenjen je kroz polustrukturirano posmatranje u kome je od deteta
traženo da spontano crta, koristeći markere i list papira. Tokom procesa crtanja
razmartani su sledeći parametri: stav deteta tokom aktivnosti (kako je ta aktivnost
prihvaćena), kontakt očima tokom akcije (prisutan, diskontinuiran ili odsutan), upotreba
boje (da li dete ima tendenciju da koristi samo jednu ili nekoliko), prihvatanje
olovke/bojice/markera (funkcionalno, visoko u pesnicu ili između prstiju), prisustvo
interakcije sa ispitivačem tokom aktivnosti, posmatranje da li se crtež koristi na relacioni
način ili ne, trajanje crtanja i nivo pažnje, korišćenje prostora na papiru, forma i redosled
elemenata koji čine crtež, linija, oblik, proporcije i brisanja. Uzimajući u obzir navedene
parametre, pristupljeno je razumevanju različitih razvojnih koraka crteža, prema uzrastu,
uvek imajući na umu individualnost deteta i kontekst. Ocenjivanje crteža predstavljeno je
u okviru skale od pet tačaka: odbijanje crtanja ili izostanak produkcije; neuređeno,
nasumično škrabanje (uzrast od 2 do 3,6 godina); kontrolisano škrabanje (uzrast od 2 do
3,6 godina); imenovano škrabanje, sa pripisivanjem značenja (starost od 2 do 3,6 godina);
predšematski crtež (uzrast 3,7 do 6 godina) - namerni pokušaji da se predstavi stvarnost
čak i ako različiti elementi nisu dobro organizovani na papiru i, naposletku, šematski
(uzrast oko 7 godina) - crtež ima odgovarajuću formu tako da predstavlja objekat
stvarnosti i dobro je prepoznatljiv, a prostorno-vremenski parametri su postignuti.
U petočlanoj grupi dece jedan dečak odbija da crta, trojica dečaka su u fazama
škrabanja, a samo jedan je u predšematskoj fazi. Dečaci koji su duže bili obuhvaćeni
vrtićkim tretmanom pokazali su viši nivo crtanja u odnosu na dečake koji su svega
nekoliko meseci proveli u vrtiću. U radu su dalje razmatrane specifičnosti pojedinačnih
crteža ovih dečaka.
PB  - Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Zbornik rezimea Dani defektologa Srbije 2024
T1  - Specifičnost crtanja kod dece s poremećajem iz spektra autizma vrtićkog uzrasta
EP  - 36
SP  - 36
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5412
ER  - 

@conference{
author = "Smiljanić, Lucija and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Nestorović-Dvornjicki, Dragana",
year = "2024-02",
abstract = "U razvojnom uzrastu, crtež je jedan od najboljih alata za objektivizaciju stepena
zrelosti deteta u psihomotoričkoj, kognitivnoj i emocionalnoj oblasti, a istovremeno
predstavlja važan komunikacioni instrument, kako u obrazovnom, tako i u terapijskom
smislu. Sazrevanje ekspresivnosti crteža proporcionalno je sazrevanju kognitivnih i
emocionalnih funkcija. Deca sa poremećajem iz spektra autizma (PSA) vrtićkog uzrasta
imaju niži kvalitet somatosenzorne percepcije, funkcije šake i motoričkog planiranja, a
utvrđeno je da su njihovi razvojni stadijumi crtanja usporeniji nego kod dece
neurotipičnog razvoja iste starosti.
Cilj ovog istraživanja odnosi se na analiziranje razlike u crtežima pet dečaka sa
PSA, imajući u vidu njihovu starost i vreme provedeno u okviru vrtićkog tretmana. U
vreme procene dečaci su imali od četiri do sedam godina. Dijagnoza ove dece potvrđena
je prema dijagnostičkim kriterijumima DSM-5.
Proces crtanja ocenjen je kroz polustrukturirano posmatranje u kome je od deteta
traženo da spontano crta, koristeći markere i list papira. Tokom procesa crtanja
razmartani su sledeći parametri: stav deteta tokom aktivnosti (kako je ta aktivnost
prihvaćena), kontakt očima tokom akcije (prisutan, diskontinuiran ili odsutan), upotreba
boje (da li dete ima tendenciju da koristi samo jednu ili nekoliko), prihvatanje
olovke/bojice/markera (funkcionalno, visoko u pesnicu ili između prstiju), prisustvo
interakcije sa ispitivačem tokom aktivnosti, posmatranje da li se crtež koristi na relacioni
način ili ne, trajanje crtanja i nivo pažnje, korišćenje prostora na papiru, forma i redosled
elemenata koji čine crtež, linija, oblik, proporcije i brisanja. Uzimajući u obzir navedene
parametre, pristupljeno je razumevanju različitih razvojnih koraka crteža, prema uzrastu,
uvek imajući na umu individualnost deteta i kontekst. Ocenjivanje crteža predstavljeno je
u okviru skale od pet tačaka: odbijanje crtanja ili izostanak produkcije; neuređeno,
nasumično škrabanje (uzrast od 2 do 3,6 godina); kontrolisano škrabanje (uzrast od 2 do
3,6 godina); imenovano škrabanje, sa pripisivanjem značenja (starost od 2 do 3,6 godina);
predšematski crtež (uzrast 3,7 do 6 godina) - namerni pokušaji da se predstavi stvarnost
čak i ako različiti elementi nisu dobro organizovani na papiru i, naposletku, šematski
(uzrast oko 7 godina) - crtež ima odgovarajuću formu tako da predstavlja objekat
stvarnosti i dobro je prepoznatljiv, a prostorno-vremenski parametri su postignuti.
U petočlanoj grupi dece jedan dečak odbija da crta, trojica dečaka su u fazama
škrabanja, a samo jedan je u predšematskoj fazi. Dečaci koji su duže bili obuhvaćeni
vrtićkim tretmanom pokazali su viši nivo crtanja u odnosu na dečake koji su svega
nekoliko meseci proveli u vrtiću. U radu su dalje razmatrane specifičnosti pojedinačnih
crteža ovih dečaka.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Zbornik rezimea Dani defektologa Srbije 2024",
title = "Specifičnost crtanja kod dece s poremećajem iz spektra autizma vrtićkog uzrasta",
pages = "36-36",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5412"
}

Smiljanić, L., Đurić-Zdravković, A.,& Nestorović-Dvornjicki, D.. (2024-02). Specifičnost crtanja kod dece s poremećajem iz spektra autizma vrtićkog uzrasta. in Zbornik rezimea Dani defektologa Srbije 2024
Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 36-36.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5412

Smiljanić L, Đurić-Zdravković A, Nestorović-Dvornjicki D. Specifičnost crtanja kod dece s poremećajem iz spektra autizma vrtićkog uzrasta. in Zbornik rezimea Dani defektologa Srbije 2024. 2024;:36-36.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5412 .

Smiljanić, Lucija, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Nestorović-Dvornjicki, Dragana, "Specifičnost crtanja kod dece s poremećajem iz spektra autizma vrtićkog uzrasta" in Zbornik rezimea Dani defektologa Srbije 2024 (2024-02):36-36,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5412 .

TY  - CONF
AU  - Pavlović, Aleksandra
AU  - Đurić Zdravković, Aleksandra
AU  - Gligorović, Milica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5332
AB  - Uvod: Kritičnim fazama neuroplastičnosti smatraju se periodi u kojima je
razvoj funkcionalnih svojstava mozga izrazito modulisan iskustvom, a razdoblje
ranog detinjstva se naglašava kao jedan od krucijalnih činilaca razlika
u njenim mehanizmima, koji mogu da utiču na pojavu nekih neurorazvojnih
poremećaja.
Cilj: Cilj rada je analiza podataka o ustrojstvu neuroplastičnosti kod pojedinih
neurorazvojnih poremećaja (intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra
autizma i poremećaj pažnje s hiperaktivnošću), kao i mogućoj stimulaciji u
ovom domenu.
Metode: U svrhu ostvarivanja cilja izvršen je pregled literature objavljene u
recenziranim akademskim publikacijama.
Rezultati: Rezultati niza studija ukazuju na to da se izmenjena neuroplastičnost
može smatrati osnovom nekih od ovih poremećaja. Rana intervencija
usmerena na facilitaciju mehanizama neuroplastičnosti poboljšava razvojne
ishode kod dece s neurorazvojnim poremećajima.
Zaključak: Potvrđena je efikasnost više različitih oblika tretmana u ovom domenu,
koji podrazumevaju obogaćivanje životne sredine, primenu neinvazivnih
stimulativnih protokola i kognitivni trening.
AB  - Introduction: Critical phases of neuroplasticity are considered to be periods in which
the development of the brain’s functional properties is strongly modulated by experience,
and the period of early childhood is emphasized as one of the crucial factors of differences in
its mechanisms, which can influence the appearance of some neurodevelopmental disorders.
Aim: The aim of the paper is to analyze data on the structure of neuroplasticity in
persons with certain neurodevelopmental disorders (intellectual disability, autism spectrum
disorder, and attention deficit hyperactivity disorder), as well as on possible stimulation in
this domain.
Methods: To achieve this goal, a review of the literature published in peer-reviewed
academic publications was carried out.
Results: Results from a number of studies indicate that altered neuroplasticity may
underlie some of these disorders. Early intervention aimed at facilitating neuroplasticity
mechanisms improves developmental outcomes in children with neurodevelopmental
disorders.
Conclusion: Several effective treatments have been confirmed in this domain, including
environmental enrichment, application of noninvasive stimulation protocols, and cognitive
training.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Neuroplastičnost kod osoba s neurorazvojnim Poremećajima
T1  - Neuroplasticity in persons with neurodevelopmental Disorders
EP  - 204
SP  - 199
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5332
ER  - 

@conference{
author = "Pavlović, Aleksandra and Đurić Zdravković, Aleksandra and Gligorović, Milica",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Kritičnim fazama neuroplastičnosti smatraju se periodi u kojima je
razvoj funkcionalnih svojstava mozga izrazito modulisan iskustvom, a razdoblje
ranog detinjstva se naglašava kao jedan od krucijalnih činilaca razlika
u njenim mehanizmima, koji mogu da utiču na pojavu nekih neurorazvojnih
poremećaja.
Cilj: Cilj rada je analiza podataka o ustrojstvu neuroplastičnosti kod pojedinih
neurorazvojnih poremećaja (intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra
autizma i poremećaj pažnje s hiperaktivnošću), kao i mogućoj stimulaciji u
ovom domenu.
Metode: U svrhu ostvarivanja cilja izvršen je pregled literature objavljene u
recenziranim akademskim publikacijama.
Rezultati: Rezultati niza studija ukazuju na to da se izmenjena neuroplastičnost
može smatrati osnovom nekih od ovih poremećaja. Rana intervencija
usmerena na facilitaciju mehanizama neuroplastičnosti poboljšava razvojne
ishode kod dece s neurorazvojnim poremećajima.
Zaključak: Potvrđena je efikasnost više različitih oblika tretmana u ovom domenu,
koji podrazumevaju obogaćivanje životne sredine, primenu neinvazivnih
stimulativnih protokola i kognitivni trening., Introduction: Critical phases of neuroplasticity are considered to be periods in which
the development of the brain’s functional properties is strongly modulated by experience,
and the period of early childhood is emphasized as one of the crucial factors of differences in
its mechanisms, which can influence the appearance of some neurodevelopmental disorders.
Aim: The aim of the paper is to analyze data on the structure of neuroplasticity in
persons with certain neurodevelopmental disorders (intellectual disability, autism spectrum
disorder, and attention deficit hyperactivity disorder), as well as on possible stimulation in
this domain.
Methods: To achieve this goal, a review of the literature published in peer-reviewed
academic publications was carried out.
Results: Results from a number of studies indicate that altered neuroplasticity may
underlie some of these disorders. Early intervention aimed at facilitating neuroplasticity
mechanisms improves developmental outcomes in children with neurodevelopmental
disorders.
Conclusion: Several effective treatments have been confirmed in this domain, including
environmental enrichment, application of noninvasive stimulation protocols, and cognitive
training.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Neuroplastičnost kod osoba s neurorazvojnim Poremećajima, Neuroplasticity in persons with neurodevelopmental Disorders",
pages = "204-199",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5332"
}

Pavlović, A., Đurić Zdravković, A.,& Gligorović, M.. (2023). Neuroplastičnost kod osoba s neurorazvojnim Poremećajima. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 199-204.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5332

Pavlović A, Đurić Zdravković A, Gligorović M. Neuroplastičnost kod osoba s neurorazvojnim Poremećajima. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:199-204.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5332 .

Pavlović, Aleksandra, Đurić Zdravković, Aleksandra, Gligorović, Milica, "Neuroplastičnost kod osoba s neurorazvojnim Poremećajima" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):199-204,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5332 .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
AU  - Wagner-Jakab, Ana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5351
AB  - The aim of this paper is to examine the effect of socio-demographic factors,
children’s motor skills and parents’ physical activity on the physical activity of
preschool children with intellectual disabilities. The research sample included 47
children with intellectual disabilities, as well as 47 parents. For the examination of
socio-demographic variables, a questionnaire was created, which included information
about parents and children. The Vineland Adaptive Behavior Scale was used to assess
adaptive behaviour in the domain of motor skills. For assessing the children’s gross
motor skills, the Test of Gross Motor Development was used, and the Family Lifestyle
Survey was used for the assessment of the physical activity of parents, and children
with intellectual disabilities. The results show that the majority of children with
intellectual disabilities partake in some physical activity for at least 20 minutes, one to
four times a week. Multiple linear regression analysis found that the independent
variables explained 11.2% of the variance in children’s physical activity. Gross motor
skills represented the strongest individual contribution to the physical activity of
children with intellectual disabilities.
AB  - Циљ овог рада је да испита утицај социо-демографских фактора, моторичких
вештина деце и физичке активности родитеља на физичку активност предшколске деце с интелектуалном ометеношћу. Узорак истраживања укључио је 47-оро
деце с интелектуалном ометеношћу, као и 47 родитеља. За испитивање социодемографских варијабли креиран је упитник који укључује информације о родитељима и деци. За процену адаптивног понашања у домену моторичких вештина коришћенa је Винеландова скала адаптивног понашања, за процену грубомоторичких способности деце коришћен је Тест развоја грубе моторике, док је за процену физичке активности родитеља и деце с интелектуалном ометеношћу коришћенa Анкета о породичном начину живота. Резултати показују да већина деце с интелектуалном ометеношћу учествује у некој физичкој активности, у трајању од најмање 20 минута, једном до четири пута у седмици. Вишеструком линеарном регресионом анализом утврђено је да су независне варијабле објасниле
11,2% варијације физичке активности деце. Груба моторика представља најјачи
појединачни допринос физичкој активности деце с интелектуалном ометеношћу.
PB  - University of Niš, Serbia
T2  - TEME
T1  - Physical activity in preschool children with intellectual disabilities
T1  - Физичка активност код предшколске деце с интелектуалном ометеношћу
EP  - 668
IS  - 3
SP  - 653
VL  - 47
DO  - 10.22190/TEME230503041D
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana and Wagner-Jakab, Ana",
year = "2023",
abstract = "The aim of this paper is to examine the effect of socio-demographic factors,
children’s motor skills and parents’ physical activity on the physical activity of
preschool children with intellectual disabilities. The research sample included 47
children with intellectual disabilities, as well as 47 parents. For the examination of
socio-demographic variables, a questionnaire was created, which included information
about parents and children. The Vineland Adaptive Behavior Scale was used to assess
adaptive behaviour in the domain of motor skills. For assessing the children’s gross
motor skills, the Test of Gross Motor Development was used, and the Family Lifestyle
Survey was used for the assessment of the physical activity of parents, and children
with intellectual disabilities. The results show that the majority of children with
intellectual disabilities partake in some physical activity for at least 20 minutes, one to
four times a week. Multiple linear regression analysis found that the independent
variables explained 11.2% of the variance in children’s physical activity. Gross motor
skills represented the strongest individual contribution to the physical activity of
children with intellectual disabilities., Циљ овог рада је да испита утицај социо-демографских фактора, моторичких
вештина деце и физичке активности родитеља на физичку активност предшколске деце с интелектуалном ометеношћу. Узорак истраживања укључио је 47-оро
деце с интелектуалном ометеношћу, као и 47 родитеља. За испитивање социодемографских варијабли креиран је упитник који укључује информације о родитељима и деци. За процену адаптивног понашања у домену моторичких вештина коришћенa је Винеландова скала адаптивног понашања, за процену грубомоторичких способности деце коришћен је Тест развоја грубе моторике, док је за процену физичке активности родитеља и деце с интелектуалном ометеношћу коришћенa Анкета о породичном начину живота. Резултати показују да већина деце с интелектуалном ометеношћу учествује у некој физичкој активности, у трајању од најмање 20 минута, једном до четири пута у седмици. Вишеструком линеарном регресионом анализом утврђено је да су независне варијабле објасниле
11,2% варијације физичке активности деце. Груба моторика представља најјачи
појединачни допринос физичкој активности деце с интелектуалном ометеношћу.",
publisher = "University of Niš, Serbia",
journal = "TEME",
title = "Physical activity in preschool children with intellectual disabilities, Физичка активност код предшколске деце с интелектуалном ометеношћу",
pages = "668-653",
number = "3",
volume = "47",
doi = "10.22190/TEME230503041D"
}

Đurić-Zdravković, A., Milanović-Dobrota, B.,& Wagner-Jakab, A.. (2023). Physical activity in preschool children with intellectual disabilities. in TEME
University of Niš, Serbia., 47(3), 653-668.
https://doi.org/10.22190/TEME230503041D

Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B, Wagner-Jakab A. Physical activity in preschool children with intellectual disabilities. in TEME. 2023;47(3):653-668.
doi:10.22190/TEME230503041D .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, Wagner-Jakab, Ana, "Physical activity in preschool children with intellectual disabilities" in TEME, 47, no. 3 (2023):653-668,
https://doi.org/10.22190/TEME230503041D . .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Rapaić, Dragan
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5314
AB  - Ovladavanje veštinama u okviru toaletnog treninga u detinjstvu smatra se značajnom
razvojnom odrednicom. Sticanje veština pravilnog korišćenja toaleta kod dece s
razvojnim poremećajima često je odloženo. Cilj ovog rada je da izloži moguće probleme
koji se javljaju kod dece sa intelektualnom ometenošću, poremećajem iz spektra
autizma i cerebralnom paralizom tokom uspostavljanja toaletnih veština, kao i da ukaže
na intervencije koje su se u ovom domenu pokazale efikasnim. U radu je ukazano na
specifičnosti svake od tretiranih kliničkih slika u pogledu ovladavanja veštinama tokom
toaletnog treninga. Posebno su obrađene bihevioralne intervencije, za koje je naglašeno
da je ključno da budu individualizovane na osnovu fizičkih ograničenja i kognitivnog
statusa deteta. Među efikasnim intervencijama ističu se potkrepljenje, podsticanje,
gašenje, demonstracije, vizuelni rasporedi i druge, koje su izvedene iz programa tretmana
za decu sa razvojnim poremećajima.
AB  - Mastering toilet training skills in childhood is considered an important developmental
determinant. Acquiring proper toilet skills in children with developmental disorders is
often delayed. The aim of this paper is to present possible problems that occur in children
with intellectual disability, autism spectrum disorder, and cerebral palsy during toilet
training, as well as to indicate the interventions that have proven to be effective in this
domain. The paper points out the specifics of each of the treated clinical pictures regarding
mastering toilet training skills. Behavioral interventions were specially addressed, and
it was emphasized that they should be individualized based on the physical limitations
and cognitive status of a child. Effective interventions include reinforcement, prompting,
extinction, demonstrations, visual schedules, and others derived from treatment programs
for children with developmental disorders.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitcija
T1  - Toaletni trening kod dece s nekim razvojnim poremećajima
T1  - Toilet training in children with certain developmental disorders
EP  - 377
IS  - 4
SP  - 367
VL  - 22
DO  - 10.5937/specedreh22-42869
DO  - 2406-1328 (eISSN)
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Rapaić, Dragan",
year = "2023",
abstract = "Ovladavanje veštinama u okviru toaletnog treninga u detinjstvu smatra se značajnom
razvojnom odrednicom. Sticanje veština pravilnog korišćenja toaleta kod dece s
razvojnim poremećajima često je odloženo. Cilj ovog rada je da izloži moguće probleme
koji se javljaju kod dece sa intelektualnom ometenošću, poremećajem iz spektra
autizma i cerebralnom paralizom tokom uspostavljanja toaletnih veština, kao i da ukaže
na intervencije koje su se u ovom domenu pokazale efikasnim. U radu je ukazano na
specifičnosti svake od tretiranih kliničkih slika u pogledu ovladavanja veštinama tokom
toaletnog treninga. Posebno su obrađene bihevioralne intervencije, za koje je naglašeno
da je ključno da budu individualizovane na osnovu fizičkih ograničenja i kognitivnog
statusa deteta. Među efikasnim intervencijama ističu se potkrepljenje, podsticanje,
gašenje, demonstracije, vizuelni rasporedi i druge, koje su izvedene iz programa tretmana
za decu sa razvojnim poremećajima., Mastering toilet training skills in childhood is considered an important developmental
determinant. Acquiring proper toilet skills in children with developmental disorders is
often delayed. The aim of this paper is to present possible problems that occur in children
with intellectual disability, autism spectrum disorder, and cerebral palsy during toilet
training, as well as to indicate the interventions that have proven to be effective in this
domain. The paper points out the specifics of each of the treated clinical pictures regarding
mastering toilet training skills. Behavioral interventions were specially addressed, and
it was emphasized that they should be individualized based on the physical limitations
and cognitive status of a child. Effective interventions include reinforcement, prompting,
extinction, demonstrations, visual schedules, and others derived from treatment programs
for children with developmental disorders.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitcija",
title = "Toaletni trening kod dece s nekim razvojnim poremećajima, Toilet training in children with certain developmental disorders",
pages = "377-367",
number = "4",
volume = "22",
doi = "10.5937/specedreh22-42869, 2406-1328 (eISSN)"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Rapaić, D.. (2023). Toaletni trening kod dece s nekim razvojnim poremećajima. in Specijalna edukacija i rehabilitcija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 22(4), 367-377.
https://doi.org/10.5937/specedreh22-42869

Đurić-Zdravković A, Rapaić D. Toaletni trening kod dece s nekim razvojnim poremećajima. in Specijalna edukacija i rehabilitcija. 2023;22(4):367-377.
doi:10.5937/specedreh22-42869 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Rapaić, Dragan, "Toaletni trening kod dece s nekim razvojnim poremećajima" in Specijalna edukacija i rehabilitcija, 22, no. 4 (2023):367-377,
https://doi.org/10.5937/specedreh22-42869 . .

TY  - JOUR
AU  - Beslać, Ema
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Čizmar, Gordana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5313
AB  - Denverski model sa ranim početkom predstavlja ranu, naturalističku razvojno-bihevioralnu intervenciju, zasnovanu na dokazima. Ova intervencija podrazumeva primenu bihevioralnih tehnika tokom nestrukturisanih aktivnosti, sa ciljem podsticanja socijalne uključenosti i socijalnih interakcija
deteta sa poremećajem iz spektra autizma, kroz koje se stvaraju mogućnosti
za dalje učenje i napredovanje. Koristi se tokom perioda ranog tretmana kod
dece sa poremećajem iz spektra autizma, uzrasta od 12 do 60 meseci. Cilj
ovog rada je da se prikaže primena i uspešnost Denverskog modela sa ranim
početkom u radu sa decom sa poremećajem iz spektra autizma. Relevantna
literatura pronađena je pretraživanjem elektronskih baza podataka, dostupnih preko Konzorcijuma biblioteke Srbije za objedinjenu nabavku i preko
baze Google Scholar. Izdvojena su istraživanja objavljena u poslednih pet
godina. Ova intervencija pokazala se kao uspešna u pogledu razvojnih ishoda dece sa poremećajem iz spektra autizma u socio-komunikacionom, adaptivnom, kognitivnom, motoričkom i govornom razvoju. Takođe, prikazanim istraživanjima upućuje se na široku primenljivost Denverskog modela sa ranim početkom, s obzirom na mogućnost njegove primene različitim intenzitetom, u različitim kontekstima i sa različitim akterima koji učestvuju
u njemu. Imajući u vidu prednosti ove intervencije, preporučuje se da se u
budućnosti sprovedu istraživanja kojima bi se ispitala njena uspešnost i u
našoj sredini.
AB  - Early Start Denver Model represents an early, naturalistic, evidencebased developmental-behavioral intervention. Tis intervention involves the
application of behavioral techniques during unstructured activities, with the
aim of encouraging social inclusion and social interactions of a child with an
autism spectrum disorder, through which opportunities for further learning
and progress are created. It is used during the early treatment period in children
with autism spectrum disorder, aged 12 to 60 months. Te aim of this paper is
to show the application and success of Early Start Denver Model in working
with children with autism spectrum disorder. Relevant literature was found by
searching electronic databases, available through Te Consortium of Libraries
of Serbia for Unifed Procurement and through the Google Scholar database.
Research published in the last fve years have been isolated. Tis intervention
has been shown to be successful in terms of developmental outcomes of
children with autism spectrum disorder in socio-communicative, adaptive,
cognitive, motor and speech development. Likewise, the presented research
points to the wide applicability of the Early Start Denver Model, considering
the possibility of its application with different intensity, in different contexts
and with different participants partaking in it. Bearing in mind the advantages
of this intervention, it is recommended that in the future, research should be
carried out to examine its effectiveness in our environment as well.
PB  - Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Rani intervencijski program: Denverski model sa ranim početkom u tretmanu dece s poremećajem iz spektra autizma
T1  - Early intervention program: early start denver model in treatment of children with autism spectrum disorder
EP  - 43
IS  - 2
SP  - 23
VL  - 29
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5313
ER  - 

@article{
author = "Beslać, Ema and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Čizmar, Gordana",
year = "2023",
abstract = "Denverski model sa ranim početkom predstavlja ranu, naturalističku razvojno-bihevioralnu intervenciju, zasnovanu na dokazima. Ova intervencija podrazumeva primenu bihevioralnih tehnika tokom nestrukturisanih aktivnosti, sa ciljem podsticanja socijalne uključenosti i socijalnih interakcija
deteta sa poremećajem iz spektra autizma, kroz koje se stvaraju mogućnosti
za dalje učenje i napredovanje. Koristi se tokom perioda ranog tretmana kod
dece sa poremećajem iz spektra autizma, uzrasta od 12 do 60 meseci. Cilj
ovog rada je da se prikaže primena i uspešnost Denverskog modela sa ranim
početkom u radu sa decom sa poremećajem iz spektra autizma. Relevantna
literatura pronađena je pretraživanjem elektronskih baza podataka, dostupnih preko Konzorcijuma biblioteke Srbije za objedinjenu nabavku i preko
baze Google Scholar. Izdvojena su istraživanja objavljena u poslednih pet
godina. Ova intervencija pokazala se kao uspešna u pogledu razvojnih ishoda dece sa poremećajem iz spektra autizma u socio-komunikacionom, adaptivnom, kognitivnom, motoričkom i govornom razvoju. Takođe, prikazanim istraživanjima upućuje se na široku primenljivost Denverskog modela sa ranim početkom, s obzirom na mogućnost njegove primene različitim intenzitetom, u različitim kontekstima i sa različitim akterima koji učestvuju
u njemu. Imajući u vidu prednosti ove intervencije, preporučuje se da se u
budućnosti sprovedu istraživanja kojima bi se ispitala njena uspešnost i u
našoj sredini., Early Start Denver Model represents an early, naturalistic, evidencebased developmental-behavioral intervention. Tis intervention involves the
application of behavioral techniques during unstructured activities, with the
aim of encouraging social inclusion and social interactions of a child with an
autism spectrum disorder, through which opportunities for further learning
and progress are created. It is used during the early treatment period in children
with autism spectrum disorder, aged 12 to 60 months. Te aim of this paper is
to show the application and success of Early Start Denver Model in working
with children with autism spectrum disorder. Relevant literature was found by
searching electronic databases, available through Te Consortium of Libraries
of Serbia for Unifed Procurement and through the Google Scholar database.
Research published in the last fve years have been isolated. Tis intervention
has been shown to be successful in terms of developmental outcomes of
children with autism spectrum disorder in socio-communicative, adaptive,
cognitive, motor and speech development. Likewise, the presented research
points to the wide applicability of the Early Start Denver Model, considering
the possibility of its application with different intensity, in different contexts
and with different participants partaking in it. Bearing in mind the advantages
of this intervention, it is recommended that in the future, research should be
carried out to examine its effectiveness in our environment as well.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Rani intervencijski program: Denverski model sa ranim početkom u tretmanu dece s poremećajem iz spektra autizma, Early intervention program: early start denver model in treatment of children with autism spectrum disorder",
pages = "43-23",
number = "2",
volume = "29",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5313"
}

Beslać, E., Đurić-Zdravković, A.,& Čizmar, G.. (2023). Rani intervencijski program: Denverski model sa ranim početkom u tretmanu dece s poremećajem iz spektra autizma. in Beogradska defektološka škola
Društvo defektologa Srbije i Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 29(2), 23-43.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5313

Beslać E, Đurić-Zdravković A, Čizmar G. Rani intervencijski program: Denverski model sa ranim početkom u tretmanu dece s poremećajem iz spektra autizma. in Beogradska defektološka škola. 2023;29(2):23-43.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5313 .

Beslać, Ema, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Čizmar, Gordana, "Rani intervencijski program: Denverski model sa ranim početkom u tretmanu dece s poremećajem iz spektra autizma" in Beogradska defektološka škola, 29, no. 2 (2023):23-43,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5313 .

TY  - CONF
AU  - Rapaić, Dragan
AU  - Đurić Zdravković, Aleksandra
AU  - Rapaić, Jasmina
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5057
AB  - Evropska agencija za posebne potrebe i inkluzivno obrazovanje (dalje Agencija) je nezavisna organizacija koja deluje kao platforma za saradnju 30 država članica. Cilj je da se unapredi obrazovna politika i praksa za učenike sa smetnjama u razvoju i potrebom za podrškom. Republika Srbija pridružila se Agenciji 2018. godine. Ključni principi bazirani na dokazima koji su predstavljeni postulatima Agencije fokusiraju se na razvoj politike, kao i na implementaciju i usklađuju se sa prioritetima država članica. Jasno je da se obrazovni sistemi razlikuju među zemljama. Oni su dinamički, višestepeni sistemi sa dodatnom složenošću koja proizilazi iz kulturnih, društvenih, verskih i drugih kontekstualnih razlika.
Dok se na početku fokusirala na učenike sa razvojnim smetnjama, u poslednjem periodu Agencija proširuje svoj delokrug rada, uzima u obzir sve učenike u okviru sistema inkluzivnog obrazovanja i prikuplja, prikazuje i analizira nacionalne podatke država članica.
U tom smislu, u većini zemalja, upisivanje u inkluzivno obrazovanje podrazumeva raspoređivanje učenika u redovno odeljenje u skladu sa referentnom vrednošću raspoređivanja od 80% vremena u razredima redovnog obrazovanja sa svojim vršnjacima. Učenici koji nisu u inkluzivnom okruženju edukuju se u okviru odvojenih odeljenja u redovnim školama, specijalnih škola, neformalnog obrazovanja koje vode zdravstvene ili socijalne službe, ili su van formalnog obrazovanja.
Dostupni podaci pokazuju da nijedna od zemalja članica nema 100% upisivanje u inkluzivno okruženje. Sve zemlje koriste neki oblik pružanja posebnih stručnih usluga (posebne škole i jedinice), kao i posebna odeljenja u redovnim školama. Svaki treći učenik sa smetnjama u razvoju u Srednjoj i Istočnoj Evropi pohađa školu za učenike sa smetnjama u razvoju. Široki opseg stope raspoređivanja u specijalne škole ukazuje da se u različitim zemljama koriste veoma raznorodne procedure i strukture za raspoređivanje učenika sa razvojnim smetnjama. U svim zemljama članicama, skoro 40% učenika sa razvojnim smetnjama obrazuje se u posebnim, neinkluzivnim okruženjima. Čak i u Finskoj, državi s jednim od najboljih obrazovnih sistema na svetu i veoma kvalitetnom podrškom učenicima s razvojnim teškoćama, izveštava se o brojnim problemima vezanim za poteškoće u realizaciji inkluzivne nastave.
Rad je nastao kao rezultat istraživanja na projektu „Kreiranje Protokola za procenu edukativnih potencijala dece sa smetnjama u razvoju kao kriterijuma za izradu individualnih obrazovnih programa” (broj ugovora 451-03-68/2022-14) koji finansira Ministarstvo prosvete Republike Srbije.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Inkluzivno obrazovanje u Evropi – rezultati evropske agencije
EP  - 188
SP  - 188
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5057
ER  - 

@conference{
author = "Rapaić, Dragan and Đurić Zdravković, Aleksandra and Rapaić, Jasmina",
year = "2023",
abstract = "Evropska agencija za posebne potrebe i inkluzivno obrazovanje (dalje Agencija) je nezavisna organizacija koja deluje kao platforma za saradnju 30 država članica. Cilj je da se unapredi obrazovna politika i praksa za učenike sa smetnjama u razvoju i potrebom za podrškom. Republika Srbija pridružila se Agenciji 2018. godine. Ključni principi bazirani na dokazima koji su predstavljeni postulatima Agencije fokusiraju se na razvoj politike, kao i na implementaciju i usklađuju se sa prioritetima država članica. Jasno je da se obrazovni sistemi razlikuju među zemljama. Oni su dinamički, višestepeni sistemi sa dodatnom složenošću koja proizilazi iz kulturnih, društvenih, verskih i drugih kontekstualnih razlika.
Dok se na početku fokusirala na učenike sa razvojnim smetnjama, u poslednjem periodu Agencija proširuje svoj delokrug rada, uzima u obzir sve učenike u okviru sistema inkluzivnog obrazovanja i prikuplja, prikazuje i analizira nacionalne podatke država članica.
U tom smislu, u većini zemalja, upisivanje u inkluzivno obrazovanje podrazumeva raspoređivanje učenika u redovno odeljenje u skladu sa referentnom vrednošću raspoređivanja od 80% vremena u razredima redovnog obrazovanja sa svojim vršnjacima. Učenici koji nisu u inkluzivnom okruženju edukuju se u okviru odvojenih odeljenja u redovnim školama, specijalnih škola, neformalnog obrazovanja koje vode zdravstvene ili socijalne službe, ili su van formalnog obrazovanja.
Dostupni podaci pokazuju da nijedna od zemalja članica nema 100% upisivanje u inkluzivno okruženje. Sve zemlje koriste neki oblik pružanja posebnih stručnih usluga (posebne škole i jedinice), kao i posebna odeljenja u redovnim školama. Svaki treći učenik sa smetnjama u razvoju u Srednjoj i Istočnoj Evropi pohađa školu za učenike sa smetnjama u razvoju. Široki opseg stope raspoređivanja u specijalne škole ukazuje da se u različitim zemljama koriste veoma raznorodne procedure i strukture za raspoređivanje učenika sa razvojnim smetnjama. U svim zemljama članicama, skoro 40% učenika sa razvojnim smetnjama obrazuje se u posebnim, neinkluzivnim okruženjima. Čak i u Finskoj, državi s jednim od najboljih obrazovnih sistema na svetu i veoma kvalitetnom podrškom učenicima s razvojnim teškoćama, izveštava se o brojnim problemima vezanim za poteškoće u realizaciji inkluzivne nastave.
Rad je nastao kao rezultat istraživanja na projektu „Kreiranje Protokola za procenu edukativnih potencijala dece sa smetnjama u razvoju kao kriterijuma za izradu individualnih obrazovnih programa” (broj ugovora 451-03-68/2022-14) koji finansira Ministarstvo prosvete Republike Srbije.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Inkluzivno obrazovanje u Evropi – rezultati evropske agencije",
pages = "188-188",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5057"
}

Rapaić, D., Đurić Zdravković, A.,& Rapaić, J.. (2023). Inkluzivno obrazovanje u Evropi – rezultati evropske agencije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5057

Rapaić D, Đurić Zdravković A, Rapaić J. Inkluzivno obrazovanje u Evropi – rezultati evropske agencije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5057 .

Rapaić, Dragan, Đurić Zdravković, Aleksandra, Rapaić, Jasmina, "Inkluzivno obrazovanje u Evropi – rezultati evropske agencije" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):188-188,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5057 .

TY  - CONF
AU  - Đurić Zdravković, Aleksandra
AU  - Bokun, Aleksandra
AU  - Jerinić, Vesna
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5058
AB  - Odbijanje hrane je uobičajenost u razvojnom periodu, pri čemu 20 do 30% dece između dve i šest godina može imati poremećaje u ishrani i stroge preferencije prema hrani. Mala deca obično odbijaju da probaju novu hranu ili hranu koja može biti kašasta, sa tvrdom teksturom ili imati „komadiće“ u sebi, kao i jela sa „skrivenim“ sastojcima, kao što su lazanje i kaserole. Ne postoji konsenzus o tome šta tačno definiše izbirljivost u ishrani, ali najčešće prihvaćena definicija opisuje nespremnost da se jede poznata hrana ili proba nova, potom izbegavanje određene hrane što rezultira ograničenim repertoarom namirnica koje će dete jesti, i/ili ograničeni unos hrane što dovodi do nutritivnih ili energetskih deficita. Izraz izbirljivost u ishrani često se kolokvijalno koristi za označavanje selektivnog unosa hrane, ili jedenja neadekvatne vrste hrane. Razlozi zbog koje se javlja ova pojavnost odnose se na senzornu osetljivost (na osnovu teksture, ukusa ili boje hrane, na primer i to posebno u vlaknastoj hrani kao što su voće i povrće), ograničene preferencije prema hrani ili neofobiju (strah od pokušaja isprobavanja nove hrane).
Istraživanja o ponašanju u ishrani kod dece s poremećajem iz spektra autizma (PSA) relativno su ograničena, a postojeća literatura se fokusirala na širok spektar poteškoća, uključujući probleme u hranjenju, ponašanje tokom obroka i izbirljivost u ishrani.
Problemi sa hranjenjem ili ishranom kod ove dece obično se javljaju u ranoj fazi razvoja, često čak i pre nego što se identifikuju suspektnosti u vezi sa PSA. Bez sprovedenog tretmana, problemi hranjenja dece sa PSA imaju tendenciju da opstanu u kasnom detinjstvu. Jedna studija pokazala je da 53%–83% dece sa PSA, uzrasta od dve do šest godina, nerado pokušavaju isprobavanje nove hrane, izbirljivi su pri konzumaciji hrane, odbijaju gorak ukus (najčešće povrće) ili imaju ograničen repertoar koristljivih namirnica. U literaturi postoji ograničeno razumevanje u vezi sa tim da li takve probleme treba pripisati PSA, ili je dodatna dijagnoza opravdana.
Rad je nastao kao rezultat istraživanja na projektu „Kreiranje Protokola za procenu edukativnih potencijala dece sa smetnjama u razvoju kao kriterijuma za izradu individualnih obrazovnih programa” (broj ugovora 451-03-68/2022-14) koji finansira Ministarstvo prosvete Republike Srbije.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Izbirljivost u ishrani male dece s poremećajem iz spektra autizma
EP  - 187
SP  - 187
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5058
ER  - 

@conference{
author = "Đurić Zdravković, Aleksandra and Bokun, Aleksandra and Jerinić, Vesna",
year = "2023",
abstract = "Odbijanje hrane je uobičajenost u razvojnom periodu, pri čemu 20 do 30% dece između dve i šest godina može imati poremećaje u ishrani i stroge preferencije prema hrani. Mala deca obično odbijaju da probaju novu hranu ili hranu koja može biti kašasta, sa tvrdom teksturom ili imati „komadiće“ u sebi, kao i jela sa „skrivenim“ sastojcima, kao što su lazanje i kaserole. Ne postoji konsenzus o tome šta tačno definiše izbirljivost u ishrani, ali najčešće prihvaćena definicija opisuje nespremnost da se jede poznata hrana ili proba nova, potom izbegavanje određene hrane što rezultira ograničenim repertoarom namirnica koje će dete jesti, i/ili ograničeni unos hrane što dovodi do nutritivnih ili energetskih deficita. Izraz izbirljivost u ishrani često se kolokvijalno koristi za označavanje selektivnog unosa hrane, ili jedenja neadekvatne vrste hrane. Razlozi zbog koje se javlja ova pojavnost odnose se na senzornu osetljivost (na osnovu teksture, ukusa ili boje hrane, na primer i to posebno u vlaknastoj hrani kao što su voće i povrće), ograničene preferencije prema hrani ili neofobiju (strah od pokušaja isprobavanja nove hrane).
Istraživanja o ponašanju u ishrani kod dece s poremećajem iz spektra autizma (PSA) relativno su ograničena, a postojeća literatura se fokusirala na širok spektar poteškoća, uključujući probleme u hranjenju, ponašanje tokom obroka i izbirljivost u ishrani.
Problemi sa hranjenjem ili ishranom kod ove dece obično se javljaju u ranoj fazi razvoja, često čak i pre nego što se identifikuju suspektnosti u vezi sa PSA. Bez sprovedenog tretmana, problemi hranjenja dece sa PSA imaju tendenciju da opstanu u kasnom detinjstvu. Jedna studija pokazala je da 53%–83% dece sa PSA, uzrasta od dve do šest godina, nerado pokušavaju isprobavanje nove hrane, izbirljivi su pri konzumaciji hrane, odbijaju gorak ukus (najčešće povrće) ili imaju ograničen repertoar koristljivih namirnica. U literaturi postoji ograničeno razumevanje u vezi sa tim da li takve probleme treba pripisati PSA, ili je dodatna dijagnoza opravdana.
Rad je nastao kao rezultat istraživanja na projektu „Kreiranje Protokola za procenu edukativnih potencijala dece sa smetnjama u razvoju kao kriterijuma za izradu individualnih obrazovnih programa” (broj ugovora 451-03-68/2022-14) koji finansira Ministarstvo prosvete Republike Srbije.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Izbirljivost u ishrani male dece s poremećajem iz spektra autizma",
pages = "187-187",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5058"
}

Đurić Zdravković, A., Bokun, A.,& Jerinić, V.. (2023). Izbirljivost u ishrani male dece s poremećajem iz spektra autizma. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 187-187.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5058

Đurić Zdravković A, Bokun A, Jerinić V. Izbirljivost u ishrani male dece s poremećajem iz spektra autizma. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:187-187.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5058 .

Đurić Zdravković, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Jerinić, Vesna, "Izbirljivost u ishrani male dece s poremećajem iz spektra autizma" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):187-187,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5058 .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Perović, Dijana
PY  - 2023
UR  - http://www.thieme-connect.de/DOI/DOI?10.1055/a-1743-2770
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4351
AB  - Objective Taking care of children with autism spectrum disorder (ASD), as of children with other developmental disorders, is associated with greater parental stress. The aim of this study was to determine the prevalence and impact of integrative and co-morbid ASD-related symptoms on parental stress levels during the COVID-19 pandemic at four time points. Testing was performed during significant changes related to the state of the COVID-19 pandemic in Serbia.Methods The research sample included 67 parents of children with ASD 4 to 7 years and 6 months of age. The Autism Parenting Stress Index, Gilliam Autism Rating Scale - Third Edition, diagnostic criteria for ASD from DSM-5 and Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence - Fourth Edition were used to assess the tested abilities.Results Core behavior (problems of social development and communication skills) as well as co-morbid behaviors related to ASD (tantrums, aggressive behavior, self-injurious behavior and difficulties with transitions) caused the highest degree of parental stress. Post hoc tests that used Bonferroni correction found that parental stress caused by basic and co-morbid behaviors gradually decreased from first to fourth measurement, respectively. Sleep and toilet training problems, as well as co-morbid physical problems, caused the greatest degree of parental stress during the first measurement. Measuring total parental stress caused by integrative and co-morbid symptoms related to ASD showed that it was at the highest level during the first measurement, decreased during the second measurement and remained unchanged during the third and fourth measurements.Conclusion Time, as a repeating factor, during the COVID-19 pandemic has an effect on lowering the levels of parental stress caused by all examined ASD-related domains. These results may be useful in creating individual programs to support parents of children with ASD during the COVID-19 pandemic.
T2  - Fortschritte der Neurologie · Psychiatrie
T1  - Parental Stress of Children with Autism Spectrum Disorder During the Coronavirus Pandemic (COVID-19): Experience from Serbia
EP  - 18
IS  - 1-2
SP  - 10
VL  - 91
DO  - 10.1055/a-1743-2770
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Perović, Dijana",
year = "2023",
abstract = "Objective Taking care of children with autism spectrum disorder (ASD), as of children with other developmental disorders, is associated with greater parental stress. The aim of this study was to determine the prevalence and impact of integrative and co-morbid ASD-related symptoms on parental stress levels during the COVID-19 pandemic at four time points. Testing was performed during significant changes related to the state of the COVID-19 pandemic in Serbia.Methods The research sample included 67 parents of children with ASD 4 to 7 years and 6 months of age. The Autism Parenting Stress Index, Gilliam Autism Rating Scale - Third Edition, diagnostic criteria for ASD from DSM-5 and Wechsler Preschool and Primary Scale of Intelligence - Fourth Edition were used to assess the tested abilities.Results Core behavior (problems of social development and communication skills) as well as co-morbid behaviors related to ASD (tantrums, aggressive behavior, self-injurious behavior and difficulties with transitions) caused the highest degree of parental stress. Post hoc tests that used Bonferroni correction found that parental stress caused by basic and co-morbid behaviors gradually decreased from first to fourth measurement, respectively. Sleep and toilet training problems, as well as co-morbid physical problems, caused the greatest degree of parental stress during the first measurement. Measuring total parental stress caused by integrative and co-morbid symptoms related to ASD showed that it was at the highest level during the first measurement, decreased during the second measurement and remained unchanged during the third and fourth measurements.Conclusion Time, as a repeating factor, during the COVID-19 pandemic has an effect on lowering the levels of parental stress caused by all examined ASD-related domains. These results may be useful in creating individual programs to support parents of children with ASD during the COVID-19 pandemic.",
journal = "Fortschritte der Neurologie · Psychiatrie",
title = "Parental Stress of Children with Autism Spectrum Disorder During the Coronavirus Pandemic (COVID-19): Experience from Serbia",
pages = "18-10",
number = "1-2",
volume = "91",
doi = "10.1055/a-1743-2770"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M.,& Perović, D.. (2023). Parental Stress of Children with Autism Spectrum Disorder During the Coronavirus Pandemic (COVID-19): Experience from Serbia. in Fortschritte der Neurologie · Psychiatrie, 91(1-2), 10-18.
https://doi.org/10.1055/a-1743-2770

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Perović D. Parental Stress of Children with Autism Spectrum Disorder During the Coronavirus Pandemic (COVID-19): Experience from Serbia. in Fortschritte der Neurologie · Psychiatrie. 2023;91(1-2):10-18.
doi:10.1055/a-1743-2770 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Perović, Dijana, "Parental Stress of Children with Autism Spectrum Disorder During the Coronavirus Pandemic (COVID-19): Experience from Serbia" in Fortschritte der Neurologie · Psychiatrie, 91, no. 1-2 (2023):10-18,
https://doi.org/10.1055/a-1743-2770 . .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Obradović, Iva
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5171
AB  - Vilijamsov sindrom je genetski i razvojni poremećaj okarakterisan brojnim
anomalijama i sniženim kvalitetom razvojnog seta. Strukturiranje (re)habilitacionog tretmana u slučaju ove kliničke slike je i dalje izazovno. Cilj ovog
rada je analiziranje podataka o fenotipskom određenju i neurorazvojnim
karakteristikama Vilijamsovog sindroma. Sistematski pregled literature
objavljene u akademskim publikacijama izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON, kao i korišćenjem pretrage
uz Research Gate, Academia i Google Scholar. Rezultati ovako načinjene
analize ukazuju da kombinacija intelektualne ometenosti, medicinskih
problema, poremećaja u ponašanju, psiholoških i adaptivnih deficita dovodi do značajnih ograničenja kvaliteta života kod osoba sa Vilijamsovim
sindromom. Zato se u radu naglašava važnost psihoedukacione evaluacije
jedinstvenog kognitivnog i bihevioralnog profila u službi pravilnog kreiranja
odgovarajućeg obrazovnog plana.
AB  - Williams syndrome is a genetic and developmental disorder characterized
by numerous anomalies and reduced quality of the developmental set.
Structuring (re)habilitation treatment regarding this clinical picture is
still challenging. The aim of this paper is to analyze data on the phenotypic
determination and neurodevelopmental characteristics of Williams syndrome.
A systematic review of the literature published in academic publications was
carried out by searching electronic databases that are available through the
service of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition –
KOBSON, as well as by using searches with Research Gate, Academia and
Google Scholar. The results of this analysis indicate that the combination of
intellectual disabilities, medical problems, behavioral disorders, psychological and adaptive deficits leads to significant limitations in the quality of life of people
with Williams syndrome. That is why the paper emphasizes the importance of
psychoeducational evaluation of a unique cognitive and behavioral profile in
the service of the proper creation of an appropriate educational plan.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Vilijamsov sindrom – fenotipske i razvojne specifičnosti
T1  - Williams syndrome – phenotypical and developmental specificities
EP  - 21
IS  - 1
SP  - 9
VL  - 29
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5171
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Obradović, Iva",
year = "2023",
abstract = "Vilijamsov sindrom je genetski i razvojni poremećaj okarakterisan brojnim
anomalijama i sniženim kvalitetom razvojnog seta. Strukturiranje (re)habilitacionog tretmana u slučaju ove kliničke slike je i dalje izazovno. Cilj ovog
rada je analiziranje podataka o fenotipskom određenju i neurorazvojnim
karakteristikama Vilijamsovog sindroma. Sistematski pregled literature
objavljene u akademskim publikacijama izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON, kao i korišćenjem pretrage
uz Research Gate, Academia i Google Scholar. Rezultati ovako načinjene
analize ukazuju da kombinacija intelektualne ometenosti, medicinskih
problema, poremećaja u ponašanju, psiholoških i adaptivnih deficita dovodi do značajnih ograničenja kvaliteta života kod osoba sa Vilijamsovim
sindromom. Zato se u radu naglašava važnost psihoedukacione evaluacije
jedinstvenog kognitivnog i bihevioralnog profila u službi pravilnog kreiranja
odgovarajućeg obrazovnog plana., Williams syndrome is a genetic and developmental disorder characterized
by numerous anomalies and reduced quality of the developmental set.
Structuring (re)habilitation treatment regarding this clinical picture is
still challenging. The aim of this paper is to analyze data on the phenotypic
determination and neurodevelopmental characteristics of Williams syndrome.
A systematic review of the literature published in academic publications was
carried out by searching electronic databases that are available through the
service of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition –
KOBSON, as well as by using searches with Research Gate, Academia and
Google Scholar. The results of this analysis indicate that the combination of
intellectual disabilities, medical problems, behavioral disorders, psychological and adaptive deficits leads to significant limitations in the quality of life of people
with Williams syndrome. That is why the paper emphasizes the importance of
psychoeducational evaluation of a unique cognitive and behavioral profile in
the service of the proper creation of an appropriate educational plan.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Vilijamsov sindrom – fenotipske i razvojne specifičnosti, Williams syndrome – phenotypical and developmental specificities",
pages = "21-9",
number = "1",
volume = "29",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5171"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Obradović, I.. (2023). Vilijamsov sindrom – fenotipske i razvojne specifičnosti. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 29(1), 9-21.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5171

Đurić-Zdravković A, Obradović I. Vilijamsov sindrom – fenotipske i razvojne specifičnosti. in Beogradska defektološka škola. 2023;29(1):9-21.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5171 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Obradović, Iva, "Vilijamsov sindrom – fenotipske i razvojne specifičnosti" in Beogradska defektološka škola, 29, no. 1 (2023):9-21,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5171 .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Pavlović, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
AU  - Vidojković, Sara
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5172
AB  - Rani intervencijski programi protežiraju funkcionalne ishode. Rana intervencija zasnovana na
rutinama za decu sa razvojnim kašnjenjima podstiče saradnju između terapeuta i porodice, u cilju
poboljšanja učešća dece u porodičnim rutinama sa ciljevima koje porodica protežira, a koji su u
najboljem razvojnom interesu deteta. Kada su razvojne intervencije ugrađene u redovne rutine i
aktivnosti deteta, naučene veštine su funkcionalnije. Intervencije se mogu integrisati u igru, u
vreme obroka, vreme kupanja, ili kroz bilo koju drugu dnevnu rutinu. Aktivnosti koje čine opštu
strukturu detetovog dana smatraju se rutinama. Unutar svake rutine postoji skup aktivnosti ili
ponašanja koja se nazivaju rituali. Intervencija zasnovana na rutinama protežira rutine koje se
dešavaju u prirodnom okruženju deteta, pri čemu terapeuti mogu da se fokusiraju na plasiranje
novih veština, zasnovanih na svakodnevnim iskustvima. Pri prikupljanju jedinstvenog skupa
obrazaca i rituala u svakodnevnom životu terapeut može da koristi polustrukturisani format
intervjua. Svaki ritual u okviru rutine treba proceniti prema tome da li je neophodan za rutinu
koja se dešava, da li olakšava dnevno funkcionisanje i na koji način promoviše nezavisnost deteta.
Zadatak terapeuta koji se bave i sprovode ranu intervenciju je da usklade mogućnosti učenja u
kontekstu dnevnih rutina sa željenim razvojnim i bihevioralnim ishodima za dete. Sprovođenjem
ovakvog programa deca će imati najviše mogućnosti da nauče ciljane veštine, a roditelji će biti
opremljeni informacijama koje su im potrebne za unapređenje razvoja deteta.
AB  - Early intervention programs endorse functional outcomes. Early intervention based on routines
for children with developmental delays, encourages collaboration between therapist and family,
aiming to improve children's participation in family routines with family-promoted goals that are
in the child's best developmental interests. When developmental interventions are incorporated
into a child's regular routines and activities, the skills learned are more functional. Interventions
can be integrated into playtime, mealtime, bath time, or any other daily routine. Activities that
make up general structure of a child's day are considered routines. Within each routine is a set of
activities or behaviors called rituals. Routine-based intervention endorse routines that occur in
the child's natural environment, whereby therapists can focus on the placement of new skills,
based on everyday experiences. In collecting a unique set of patterns and rituals in everyday life,
the therapist can use a semi-structured interview format. Each ritual within the routine should be
evaluated according to whether it is necessary for the routine that takes place, whether it facilitates
daily functioning and how it promotes the child's independence. The task of early intervention
therapist is to align learning opportunities in the context of daily routines with the desired
developmental and behavioral outcomes for the child. By implementing this kind of a program,
children will have the most opportunities to learn targeted skills, and parents will be equipped
with information they need to improve their child's development.
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli
C3  - Unapređenje kvalitete života djece i mladih
T1  - Rutine i rituali u ranoj intervenciji
T1  - Routines and rituals in early intervention
EP  - 50
SP  - 43
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5172
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Pavlović, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana and Vidojković, Sara",
year = "2023",
abstract = "Rani intervencijski programi protežiraju funkcionalne ishode. Rana intervencija zasnovana na
rutinama za decu sa razvojnim kašnjenjima podstiče saradnju između terapeuta i porodice, u cilju
poboljšanja učešća dece u porodičnim rutinama sa ciljevima koje porodica protežira, a koji su u
najboljem razvojnom interesu deteta. Kada su razvojne intervencije ugrađene u redovne rutine i
aktivnosti deteta, naučene veštine su funkcionalnije. Intervencije se mogu integrisati u igru, u
vreme obroka, vreme kupanja, ili kroz bilo koju drugu dnevnu rutinu. Aktivnosti koje čine opštu
strukturu detetovog dana smatraju se rutinama. Unutar svake rutine postoji skup aktivnosti ili
ponašanja koja se nazivaju rituali. Intervencija zasnovana na rutinama protežira rutine koje se
dešavaju u prirodnom okruženju deteta, pri čemu terapeuti mogu da se fokusiraju na plasiranje
novih veština, zasnovanih na svakodnevnim iskustvima. Pri prikupljanju jedinstvenog skupa
obrazaca i rituala u svakodnevnom životu terapeut može da koristi polustrukturisani format
intervjua. Svaki ritual u okviru rutine treba proceniti prema tome da li je neophodan za rutinu
koja se dešava, da li olakšava dnevno funkcionisanje i na koji način promoviše nezavisnost deteta.
Zadatak terapeuta koji se bave i sprovode ranu intervenciju je da usklade mogućnosti učenja u
kontekstu dnevnih rutina sa željenim razvojnim i bihevioralnim ishodima za dete. Sprovođenjem
ovakvog programa deca će imati najviše mogućnosti da nauče ciljane veštine, a roditelji će biti
opremljeni informacijama koje su im potrebne za unapređenje razvoja deteta., Early intervention programs endorse functional outcomes. Early intervention based on routines
for children with developmental delays, encourages collaboration between therapist and family,
aiming to improve children's participation in family routines with family-promoted goals that are
in the child's best developmental interests. When developmental interventions are incorporated
into a child's regular routines and activities, the skills learned are more functional. Interventions
can be integrated into playtime, mealtime, bath time, or any other daily routine. Activities that
make up general structure of a child's day are considered routines. Within each routine is a set of
activities or behaviors called rituals. Routine-based intervention endorse routines that occur in
the child's natural environment, whereby therapists can focus on the placement of new skills,
based on everyday experiences. In collecting a unique set of patterns and rituals in everyday life,
the therapist can use a semi-structured interview format. Each ritual within the routine should be
evaluated according to whether it is necessary for the routine that takes place, whether it facilitates
daily functioning and how it promotes the child's independence. The task of early intervention
therapist is to align learning opportunities in the context of daily routines with the desired
developmental and behavioral outcomes for the child. By implementing this kind of a program,
children will have the most opportunities to learn targeted skills, and parents will be equipped
with information they need to improve their child's development.",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli",
journal = "Unapređenje kvalitete života djece i mladih",
title = "Rutine i rituali u ranoj intervenciji, Routines and rituals in early intervention",
pages = "50-43",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5172"
}

Đurić-Zdravković, A., Pavlović, A., Milanović-Dobrota, B.,& Vidojković, S.. (2023). Rutine i rituali u ranoj intervenciji. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli., 43-50.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5172

Đurić-Zdravković A, Pavlović A, Milanović-Dobrota B, Vidojković S. Rutine i rituali u ranoj intervenciji. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih. 2023;:43-50.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5172 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Pavlović, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, Vidojković, Sara, "Rutine i rituali u ranoj intervenciji" in Unapređenje kvalitete života djece i mladih (2023):43-50,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5172 .

TY  - CONF
AU  - Vidojković, Sara
AU  - Milanović Dobrota, Biljana
AU  - Buha, Nataša
AU  - Đurić Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža Milisavljević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4952
AB  - Rad ili zaposlenost ima značajnu vrednost u životima odraslih osoba sa in-
telektualnom ometenošću. Uprkos velikom napretku u oblasti zapošljavanja
ove populacije još uvek postoje mnogobrojne prepreke koje ometaju njihov pri-
stup socijalnom i radnom domenu. Prevazilaženje barijera može se obezbediti
razumnim adaptacijama radnih mesta, čija je centralna komponenta upotre-
ba asistivne tehnologije. Cilj rada je da se pregledom dostupne literature iz
poslednje dve decenije predstave benefiti upotrebe različitih sredstava asi-
stivne tehnologije kod osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini.
Upotreba širokog spektra različitih uređaja, sistema, aplikacija i softvera
omogućava poboljšavanja veština organizacije vremena, povećanja radnih per-
formansi, efikasnosti, tačnosti i samostalnosti u izvršavanju radnih za-
dataka. Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom
ometenošću u radnoj sredini može doprineti prevazilaženju unutrašnjih i
spoljašnjih barijera, povećati zadovoljstvo ovih osoba u radu, ali i smanjiti
troškove i povećati profite preduzeća.
AB  - Employment has a significant value in the
lives of adults with intellectual disabilities.
Despite the great progress in employment of this population there are still a lot of
barriers that hinder their access to the
social and work domain. Overcoming of
the barriers can be ensured by reasonable
workplace accommodations, which the
central component of the use is assistive
technology. The aim of this paper is to
review the available literature from the
last two decades to present the benefits of
using different assistive technology tools for
people with intellectual disabilities in the
work environment. The use of wide range
of different devices, systems, applications
and software enables the improvement
of time-management skills, increase of
work performances, efficiency, accuracy
and independence in accomplishing the
work tasks. The use of assistive technology
with adults with intellectual disabilities in
the work environment can contribute to
overcoming internal and external barriers,
increase the satisfaction with work of these
persons, but also reduce costs and increase
the company’s profit.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
T1  - Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini
T1  - Use of assistive technology in adults with intellectual disabilities in work environment
EP  - 73
SP  - 67
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4952
ER  - 

@conference{
author = "Vidojković, Sara and Milanović Dobrota, Biljana and Buha, Nataša and Đurić Zdravković, Aleksandra and Japundža Milisavljević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Rad ili zaposlenost ima značajnu vrednost u životima odraslih osoba sa in-
telektualnom ometenošću. Uprkos velikom napretku u oblasti zapošljavanja
ove populacije još uvek postoje mnogobrojne prepreke koje ometaju njihov pri-
stup socijalnom i radnom domenu. Prevazilaženje barijera može se obezbediti
razumnim adaptacijama radnih mesta, čija je centralna komponenta upotre-
ba asistivne tehnologije. Cilj rada je da se pregledom dostupne literature iz
poslednje dve decenije predstave benefiti upotrebe različitih sredstava asi-
stivne tehnologije kod osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini.
Upotreba širokog spektra različitih uređaja, sistema, aplikacija i softvera
omogućava poboljšavanja veština organizacije vremena, povećanja radnih per-
formansi, efikasnosti, tačnosti i samostalnosti u izvršavanju radnih za-
dataka. Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom
ometenošću u radnoj sredini može doprineti prevazilaženju unutrašnjih i
spoljašnjih barijera, povećati zadovoljstvo ovih osoba u radu, ali i smanjiti
troškove i povećati profite preduzeća., Employment has a significant value in the
lives of adults with intellectual disabilities.
Despite the great progress in employment of this population there are still a lot of
barriers that hinder their access to the
social and work domain. Overcoming of
the barriers can be ensured by reasonable
workplace accommodations, which the
central component of the use is assistive
technology. The aim of this paper is to
review the available literature from the
last two decades to present the benefits of
using different assistive technology tools for
people with intellectual disabilities in the
work environment. The use of wide range
of different devices, systems, applications
and software enables the improvement
of time-management skills, increase of
work performances, efficiency, accuracy
and independence in accomplishing the
work tasks. The use of assistive technology
with adults with intellectual disabilities in
the work environment can contribute to
overcoming internal and external barriers,
increase the satisfaction with work of these
persons, but also reduce costs and increase
the company’s profit.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine",
title = "Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini, Use of assistive technology in adults with intellectual disabilities in work environment",
pages = "73-67",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4952"
}

Vidojković, S., Milanović Dobrota, B., Buha, N., Đurić Zdravković, A.,& Japundža Milisavljević, M.. (2022). Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 67-73.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4952

Vidojković S, Milanović Dobrota B, Buha N, Đurić Zdravković A, Japundža Milisavljević M. Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine. 2022;:67-73.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4952 .

Vidojković, Sara, Milanović Dobrota, Biljana, Buha, Nataša, Đurić Zdravković, Aleksandra, Japundža Milisavljević, Mirjana, "Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u radnoj sredini" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine (2022):67-73,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4952 .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Kostić, Snežana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4700
AB  - Grupaciji neurorazvojnih poremećaja koji uključuju značajne teškoće intelektualnih, motoričkih,
jezičkih i socijalnih sposobnosti pripadaju intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra autizma,
poremećaj pažnje sa hiperaktivnošću, poremećaji komunikacije i specifični poremećaj u učenju.
U literaturi se ističe da je nedovoljan broj istraživačkih podataka o aktivnostima u školi kod
učenika koji nastavu prate prema prilagođenom ili izmenjenom programu, bilo da se oni školuju
u inkluzivnim uslovima, ili u školi za učenike sa smetnjama u razvoju. Cilj ovog istraživanja bio
je da ispita precepciju učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi koju
pohađaju, kao i da utvrdi da li postoji razlika u ovom domenu između učenika koji se školuju u
inkluzivnim i neinkluzivnim uslovima. U istraživanju je učestvovalo 50 ispitanika sedmog i
osmog razreda. Prilikom prikupljanja podataka primenjen je instrument pod nazivom Moja
osnovna škola (Booth & Ainscow, 2010). Rezultati istraživanja su pokazali da postoje statistički
značajne razlike između skorova ispitanika inkluzivnih i neinkluzivnih škola i da se te razlike
javljaju u ajtemima koji se odnose na rad nastavnika. Praktične implikacije ovog istraživanja
ukazuju da sticanje uvida u to kakva je percepcija obe grupe učenika prema aktivnostima u školi,
i koje su to kompetencije koje oni posebno cene, može značajno doprineti efikasnijem i
adekvatnijem planiranju IOP-a i sprovođenju nastavnog procesa, te na taj način pomoći i
učenicima i nastavnicima u procesu učenja.
AB  - Intellectual disability, autism spectrum disorder, attention deficit hyperactivity disorder,
communication disorders and specific learning disorder, belong to the group of
neurodevelopmental disorders, that include significant difficulties in intellectual, motor, language
and social abilities. The literature points out that there is an insufficient amount of research data
on school activities for students who follow classes according to an adapted or changed program,
whether they study in inclusive conditions, or in a school for students with developmental
disorders. The aim of this research was to examine the perception of students with
neurodevelopmental disorders according to the activities in the school they attend, as well as to
determine whether there is a difference in this domain between students in inclusive and noninclusive conditions. Fifty respondents of seventh and eighth grade participated in the research.
An instrument called My primary school (Booth, & Ainscow, 2010) was used to collect data.
Results of the research showed that there are statistically significant differences between the scores of the respondents of inclusive and non-inclusive schools and that these differences appear
in the items related to the work of teachers. The practical implications of this research indicate
that gaining insight into the perception of students in both groups towards school activities, and
which competencies they particularly value, can significantly contribute to more efficient and
adequate IEP planning and teaching process, and thus assist both students and teachers in the
learning process.
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih
C3  - Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih
T1  - Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.
T1  - Students with neurodevelopmental disorders perceiving school activities
EP  - 592
EP  - M33
SP  - 583
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Kostić, Snežana",
year = "2022",
abstract = "Grupaciji neurorazvojnih poremećaja koji uključuju značajne teškoće intelektualnih, motoričkih,
jezičkih i socijalnih sposobnosti pripadaju intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra autizma,
poremećaj pažnje sa hiperaktivnošću, poremećaji komunikacije i specifični poremećaj u učenju.
U literaturi se ističe da je nedovoljan broj istraživačkih podataka o aktivnostima u školi kod
učenika koji nastavu prate prema prilagođenom ili izmenjenom programu, bilo da se oni školuju
u inkluzivnim uslovima, ili u školi za učenike sa smetnjama u razvoju. Cilj ovog istraživanja bio
je da ispita precepciju učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi koju
pohađaju, kao i da utvrdi da li postoji razlika u ovom domenu između učenika koji se školuju u
inkluzivnim i neinkluzivnim uslovima. U istraživanju je učestvovalo 50 ispitanika sedmog i
osmog razreda. Prilikom prikupljanja podataka primenjen je instrument pod nazivom Moja
osnovna škola (Booth & Ainscow, 2010). Rezultati istraživanja su pokazali da postoje statistički
značajne razlike između skorova ispitanika inkluzivnih i neinkluzivnih škola i da se te razlike
javljaju u ajtemima koji se odnose na rad nastavnika. Praktične implikacije ovog istraživanja
ukazuju da sticanje uvida u to kakva je percepcija obe grupe učenika prema aktivnostima u školi,
i koje su to kompetencije koje oni posebno cene, može značajno doprineti efikasnijem i
adekvatnijem planiranju IOP-a i sprovođenju nastavnog procesa, te na taj način pomoći i
učenicima i nastavnicima u procesu učenja., Intellectual disability, autism spectrum disorder, attention deficit hyperactivity disorder,
communication disorders and specific learning disorder, belong to the group of
neurodevelopmental disorders, that include significant difficulties in intellectual, motor, language
and social abilities. The literature points out that there is an insufficient amount of research data
on school activities for students who follow classes according to an adapted or changed program,
whether they study in inclusive conditions, or in a school for students with developmental
disorders. The aim of this research was to examine the perception of students with
neurodevelopmental disorders according to the activities in the school they attend, as well as to
determine whether there is a difference in this domain between students in inclusive and noninclusive conditions. Fifty respondents of seventh and eighth grade participated in the research.
An instrument called My primary school (Booth, & Ainscow, 2010) was used to collect data.
Results of the research showed that there are statistically significant differences between the scores of the respondents of inclusive and non-inclusive schools and that these differences appear
in the items related to the work of teachers. The practical implications of this research indicate
that gaining insight into the perception of students in both groups towards school activities, and
which competencies they particularly value, can significantly contribute to more efficient and
adequate IEP planning and teaching process, and thus assist both students and teachers in the
learning process.",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih",
journal = "Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih",
title = "Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi., Students with neurodevelopmental disorders perceiving school activities",
pages = "592-M33-583",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M.,& Kostić, S.. (2022). Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.. in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih., 583-592.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Kostić S. Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.. in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih. 2022;:583-592.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Kostić, Snežana, "Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi." in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih (2022):583-592,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700 .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5078
AB  - Aгресивно понашање ученика с интелектуалном ометеношћу повезано je са бројним проблемима у школском и кућном окружењу. Неретко због присуства
ове форме понашања ученици имају смањен квалитет живота, ограничене могућности
за усвајање правилних формата адаптивног или социјалног понашања, као и отежано
напредовање у школи. Циљ овог рада је да утврди повезаност испољавања вербалне,
прикривене и физичке агресије, као и малтретирања и непријатељства код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу, и то у односу на извештавање родитеља и наставника
– дефектолога. Узорак истраживања укључивао је 57 ученика V, VI и VII разреда, који
су похађали основне школе за ученике са тешкоћама у менталном развоју. За процену
агресивног понашања коришћена је Дечија скала непријатељства и агресије: реактивне/
проактивне. Резултатима истраживања евидентирано је непријатељство као доминантан
формат при процени агресивног понашања код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу. Родитељи оцењују да њихова деца показују мање непријатељства и малтретирања
према другима, него што то процењују наставници – дефектолози. Добијена је значајна
конгруенција родитељских и наставничких верзија процене агресивног понашања у бројним сегментима. Налазе треба описати у педагошком профилу, у плану мера индивидуализације и персонализованом програму наставе и учења како би се спровела адекватна
интервенција која би поспешила контролу агресивног понашања код ученика с лаком
интелектуалном ометеношћу.
AB  - Aggressive behavior of students with intellectual disability is associated
with numerous problems in school and home environment. Often, due to the presence of
this form of behavior, students have a reduced quality of life, limited opportunities to adopt
the correct formats of adaptive or social behavior, as well as difficult progress in school.
The aim of this research was to determine the correlation between manifestation of verbal,
covert and physical aggression, as well as bullying and hostility in students with mild intellectual disability, on one side, and the reports of parents and teachers – special educators
on the other. The research sample included 57 students of fifth, sixth and seventh grade,
who attended elementary schools for students with mental disabilities. Children’s Scale of
Hostility and Aggression – Reactive/Proactive was used to assess aggressive behavior. The results of the research noted hostility as the dominant format in the assessment of aggressive
behavior in students with mild intellectual disability. Parents assess that their children show
hostility and abuse towards others less often than teachers – special educators estimate.
A significant congruence of parents’ and teachers’ versions of the assessment of aggressive behavior in numerous segments was obtained. The findings should be incorporated in
child’s pedagogical profile, in the plan of individualization measures and in the personalized
educational program in order to implement an adequate intervention that would improve
the control of aggressive behavior in students with mild intellectual disability.
PB  - Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина
T2  - Узданица
T1  - Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу
T1  - Aggressive behaviour in students with intellectual disability
EP  - 159
IS  - 2
SP  - 145
VL  - 19
DO  - 10.46793/Uzdanica19.2.145DZ
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Aгресивно понашање ученика с интелектуалном ометеношћу повезано je са бројним проблемима у школском и кућном окружењу. Неретко због присуства
ове форме понашања ученици имају смањен квалитет живота, ограничене могућности
за усвајање правилних формата адаптивног или социјалног понашања, као и отежано
напредовање у школи. Циљ овог рада је да утврди повезаност испољавања вербалне,
прикривене и физичке агресије, као и малтретирања и непријатељства код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу, и то у односу на извештавање родитеља и наставника
– дефектолога. Узорак истраживања укључивао је 57 ученика V, VI и VII разреда, који
су похађали основне школе за ученике са тешкоћама у менталном развоју. За процену
агресивног понашања коришћена је Дечија скала непријатељства и агресије: реактивне/
проактивне. Резултатима истраживања евидентирано је непријатељство као доминантан
формат при процени агресивног понашања код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу. Родитељи оцењују да њихова деца показују мање непријатељства и малтретирања
према другима, него што то процењују наставници – дефектолози. Добијена је значајна
конгруенција родитељских и наставничких верзија процене агресивног понашања у бројним сегментима. Налазе треба описати у педагошком профилу, у плану мера индивидуализације и персонализованом програму наставе и учења како би се спровела адекватна
интервенција која би поспешила контролу агресивног понашања код ученика с лаком
интелектуалном ометеношћу., Aggressive behavior of students with intellectual disability is associated
with numerous problems in school and home environment. Often, due to the presence of
this form of behavior, students have a reduced quality of life, limited opportunities to adopt
the correct formats of adaptive or social behavior, as well as difficult progress in school.
The aim of this research was to determine the correlation between manifestation of verbal,
covert and physical aggression, as well as bullying and hostility in students with mild intellectual disability, on one side, and the reports of parents and teachers – special educators
on the other. The research sample included 57 students of fifth, sixth and seventh grade,
who attended elementary schools for students with mental disabilities. Children’s Scale of
Hostility and Aggression – Reactive/Proactive was used to assess aggressive behavior. The results of the research noted hostility as the dominant format in the assessment of aggressive
behavior in students with mild intellectual disability. Parents assess that their children show
hostility and abuse towards others less often than teachers – special educators estimate.
A significant congruence of parents’ and teachers’ versions of the assessment of aggressive behavior in numerous segments was obtained. The findings should be incorporated in
child’s pedagogical profile, in the plan of individualization measures and in the personalized
educational program in order to implement an adequate intervention that would improve
the control of aggressive behavior in students with mild intellectual disability.",
publisher = "Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина",
journal = "Узданица",
title = "Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу, Aggressive behaviour in students with intellectual disability",
pages = "159-145",
number = "2",
volume = "19",
doi = "10.46793/Uzdanica19.2.145DZ"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Japundža-Milisavljević, M.. (2022). Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу. in Узданица
Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина., 19(2), 145-159.
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.2.145DZ

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M. Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу. in Узданица. 2022;19(2):145-159.
doi:10.46793/Uzdanica19.2.145DZ .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу" in Узданица, 19, no. 2 (2022):145-159,
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.2.145DZ . .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4804
AB  - Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature
ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka
Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma.
AB  - Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Primena terapije igrom usmerene na dete
T1  - Application of child centered play therapy
EP  - 86
IS  - 1
SP  - 73
VL  - 28
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature
ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka
Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma., Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Primena terapije igrom usmerene na dete, Application of child centered play therapy",
pages = "86-73",
number = "1",
volume = "28",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 28(1), 73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola. 2022;28(1):73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Primena terapije igrom usmerene na dete" in Beogradska defektološka škola, 28, no. 1 (2022):73-86,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804 .

TY  - JOUR
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Skočajić, Dragana
AU  - Muić, Tamara
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4749
AB  - Therapeutic horticulture (TH) is a non-invasive support treatment in which participants
enhance their well-being through active or passive involvement in plant and plant-related
activities. Positive effects of TH are mainly noticed in children and youth with intellectual
disability (ID), while the effects of TH on adults with ID have not been extensively studied.
The aim of this study was to determine the impacts of TH on psycho-social aspects of
functioning in adults with moderate ID in institutional settings. The sample included 68
adults with moderate ID of both genders. The participants were divided into an
experimental group (N=33), that participated in a designed ten-week program TH, and a
control group (N=35). The Social Skills Rating System – SSRS (Gresham & Eliot, 1990)
was used to assess social skills and behavioral problems and Self-Efficacy for Gardening
Scale was designed for assessing self-efficacy. We compared the results before and after
the intervention. The obtained results showed a significant decrease in different forms of
problem behaviors, and an improvement of social skills and self-efficacy in experimental
group. Results of this study provide the empirical proof for positive effects of TH on the
improvement of the psychosocial well-being of adults with moderate ID in institutional
settings. However, further research is necessary.
AB  - Terapeutska hortikultura (TH) je neinvanzivni suportivni tretman putem kojeg se učesnici aktivno ili pasivno uključuju u različite aktivnosti sa biljkama radi unapređenja svog blagostanja. Ovo istraživanje ima za cilj da utvrdi uticaj TH na psihosocijalne aspekte funkcionisanja odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u institucionalnom smeštaju. S obzirom da je TH relativno nova empirijska oblast, kao i činjenice da u Republici Srbiji ne postoji registrovani hortikulturni terapeut, primenjeni program TH su zajedno kreirali autori studije, dva pejzažna arhitekta i tri defektologa. Program TH obuhvata sedam oblasti, od kojih se svaka sastoji od četiri vrsta hortikulturnih aktivnosti. Realizovan je tokom 10 kontinuiranih nedelja (3 puta nedeljno u trajanju od 90 minuta). Uzorkom je obuhvaćeno 68 ispitanika sa umerenom intelektualnom ometenošću, starosti od 21 do 47 godina, podeljenih u dve grupe. Prva, eksperimentalna grupa uključuje 33 učesnika (17 muških i 16 ženskih), dok kontrolna grupa ima 35 učesnika (20 muških i 15 ženskih). Za procenu socijalnih veština i bihevioralnih problema korišćen je Sistem za procenu socijalnih veština (The Social Skills Rating System – SSRS, Gresham & Elliot, 1990), dok je procena samoefikasnosti izvršena putem dizajnirane Skale za procenu samoefikasnosti u hortikulturi. Pre početka intervencije izvršene su procene ispitanika i nisu utvrđene statistički značajne razlike između eksperimentalne i kontrolne grupe. Nakon primene programa TH, kod ispitanika eksperimentalne grupe utvrđeno je značajno smanjenje različitih oblika internalizovanih i eksternalizovanih problema u ponašanju, kao i unapređenje socijalnih veština i samoefikasnosti. Pozitivan uticaj terapeutske horikulture ima veći uticaj na ispitanike muškog pola. Dobijeni rezultati pružaju inicijalnu empirijsku podršku u primeni ovog komplementarnog tretmana kod osoba sa umerenom IO u cilju poboljšanja njihovog psihosocijalnog funkcionisanja u institucionalnim okruženjima, posebno u zemljama u kojima je ovo najčešći tip stanovanja.
PB  - University of Niš, Serbia
T2  - TEME
T1  - Impact of therapeutic horticulture on psychosocial aspects of functioning in adults with intellectual disability
T1  - Uticaj terapeutske hortikulture na psihosocijalno funkcionisanje odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću
EP  - 350
IS  - 2
SP  - 335
VL  - 46
DO  - 10.22190/TEME200602021M
ER  - 

@article{
author = "Milanović-Dobrota, Biljana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Skočajić, Dragana and Muić, Tamara",
year = "2022",
abstract = "Therapeutic horticulture (TH) is a non-invasive support treatment in which participants
enhance their well-being through active or passive involvement in plant and plant-related
activities. Positive effects of TH are mainly noticed in children and youth with intellectual
disability (ID), while the effects of TH on adults with ID have not been extensively studied.
The aim of this study was to determine the impacts of TH on psycho-social aspects of
functioning in adults with moderate ID in institutional settings. The sample included 68
adults with moderate ID of both genders. The participants were divided into an
experimental group (N=33), that participated in a designed ten-week program TH, and a
control group (N=35). The Social Skills Rating System – SSRS (Gresham & Eliot, 1990)
was used to assess social skills and behavioral problems and Self-Efficacy for Gardening
Scale was designed for assessing self-efficacy. We compared the results before and after
the intervention. The obtained results showed a significant decrease in different forms of
problem behaviors, and an improvement of social skills and self-efficacy in experimental
group. Results of this study provide the empirical proof for positive effects of TH on the
improvement of the psychosocial well-being of adults with moderate ID in institutional
settings. However, further research is necessary., Terapeutska hortikultura (TH) je neinvanzivni suportivni tretman putem kojeg se učesnici aktivno ili pasivno uključuju u različite aktivnosti sa biljkama radi unapređenja svog blagostanja. Ovo istraživanje ima za cilj da utvrdi uticaj TH na psihosocijalne aspekte funkcionisanja odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću u institucionalnom smeštaju. S obzirom da je TH relativno nova empirijska oblast, kao i činjenice da u Republici Srbiji ne postoji registrovani hortikulturni terapeut, primenjeni program TH su zajedno kreirali autori studije, dva pejzažna arhitekta i tri defektologa. Program TH obuhvata sedam oblasti, od kojih se svaka sastoji od četiri vrsta hortikulturnih aktivnosti. Realizovan je tokom 10 kontinuiranih nedelja (3 puta nedeljno u trajanju od 90 minuta). Uzorkom je obuhvaćeno 68 ispitanika sa umerenom intelektualnom ometenošću, starosti od 21 do 47 godina, podeljenih u dve grupe. Prva, eksperimentalna grupa uključuje 33 učesnika (17 muških i 16 ženskih), dok kontrolna grupa ima 35 učesnika (20 muških i 15 ženskih). Za procenu socijalnih veština i bihevioralnih problema korišćen je Sistem za procenu socijalnih veština (The Social Skills Rating System – SSRS, Gresham & Elliot, 1990), dok je procena samoefikasnosti izvršena putem dizajnirane Skale za procenu samoefikasnosti u hortikulturi. Pre početka intervencije izvršene su procene ispitanika i nisu utvrđene statistički značajne razlike između eksperimentalne i kontrolne grupe. Nakon primene programa TH, kod ispitanika eksperimentalne grupe utvrđeno je značajno smanjenje različitih oblika internalizovanih i eksternalizovanih problema u ponašanju, kao i unapređenje socijalnih veština i samoefikasnosti. Pozitivan uticaj terapeutske horikulture ima veći uticaj na ispitanike muškog pola. Dobijeni rezultati pružaju inicijalnu empirijsku podršku u primeni ovog komplementarnog tretmana kod osoba sa umerenom IO u cilju poboljšanja njihovog psihosocijalnog funkcionisanja u institucionalnim okruženjima, posebno u zemljama u kojima je ovo najčešći tip stanovanja.",
publisher = "University of Niš, Serbia",
journal = "TEME",
title = "Impact of therapeutic horticulture on psychosocial aspects of functioning in adults with intellectual disability, Uticaj terapeutske hortikulture na psihosocijalno funkcionisanje odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću",
pages = "350-335",
number = "2",
volume = "46",
doi = "10.22190/TEME200602021M"
}

Milanović-Dobrota, B., Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M., Skočajić, D.,& Muić, T.. (2022). Impact of therapeutic horticulture on psychosocial aspects of functioning in adults with intellectual disability. in TEME
University of Niš, Serbia., 46(2), 335-350.
https://doi.org/10.22190/TEME200602021M

Milanović-Dobrota B, Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Skočajić D, Muić T. Impact of therapeutic horticulture on psychosocial aspects of functioning in adults with intellectual disability. in TEME. 2022;46(2):335-350.
doi:10.22190/TEME200602021M .

Milanović-Dobrota, Biljana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Skočajić, Dragana, Muić, Tamara, "Impact of therapeutic horticulture on psychosocial aspects of functioning in adults with intellectual disability" in TEME, 46, no. 2 (2022):335-350,
https://doi.org/10.22190/TEME200602021M . .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4653
AB  - Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma.
AB  - Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Primena terapije igrom usmerene na dete
T1  - Application of child centered play therapy
EP  - 86
IS  - 1
SP  - 73
VL  - 28
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma., Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Primena terapije igrom usmerene na dete, Application of child centered play therapy",
pages = "86-73",
number = "1",
volume = "28",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 28(1), 73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola. 2022;28(1):73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Primena terapije igrom usmerene na dete" in Beogradska defektološka škola, 28, no. 1 (2022):73-86,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653 .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4226
AB  - Uvod: Stav prosvetnih radnika prema inkluziji predstavlja značajan faktor uspešne edukacije učenika sa teškoćama u razvoju. Ciljevi: Ciljevi istraživanja bili su da se procene stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji, kao i da se utvrde razlike u stavovima između nastavnika razredne nastave, nastavnika predmetne nastave u osnovnim i nastavnika predmetne nastave u srednjim školama. Posebni ciljevi odnosili su se na utvrđivanje razlika u stavovima nastavnika u odnosu na životno doba i iskustvo u radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Metode: Istraživanje je sprovedeno na prigodnom uzorku od 101 nastavnika razredne nastave i nastavnika predmetne nastave osnovnih i srednjih škola, oba pola (67.3% ženskog i 32.7% muškog), starosti od 24 do 53 godine. Nastavnici razredne nastave čine 38.6% uzorka, 33.8% su predmetni nastavnici iz osnovnih škola i 27.6% predmetni nastavnici iz srednjih škola. Manje od polovine ispitanika (43.6%) imalo je iskustva u nastavnom radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Primenjena je revidirana Skala mišljenja o inkluziji učenika sa teškoćama. Rezultati: Dobijeni rezultati ukazuju da najveći broj nastavnika razredne nastave ima negativan stav, dok se prosečni skorovi nastavnika predmetne nastave u osnovnim i srednjim školama grupišu u zoni neutralnih stavova prema inkluzivnom obrazovanju. Mlađi nastavnici razredne nastave, bez iskustva u inkluzivnoj nastavi, smatraju da je inkluzija značajna za učenike sa teškoćama u razvoju. Stariji nastavnici razredne nastave uviđaju probleme inkluzivnog obrazovanja. Zaključak: Na osnovu dobijenih podataka smatramo da je prosvetnim radnicima neophodno obezbediti kvalitetnu kontinuiranu defektološku podršku, sticanje neformalnog iskustva, značajno smanjiti broj učenika u odeljenju, kao i obezbediti materijalne resurse tokom realizacije inkluzivne nastave.
AB  - Introduction. The attitudes of educators towards inclusive education are a significant
factor in successful education of students with disabilities. Objectives. The objectives
of this research were to assess the attitudes of educators towards inclusion as well as to
determine the differences in the attitudes between class teachers, primary school teachers
and secondary school teachers. The specific objectives were to identify the differences
in attitudes of teachers in relation to age and experience in working with students with
disabilities. Methods. The survey was conducted on a convenient sample of 101 teachers,
of both sexes (female 67.3% and 32.7% male), 24 to 53 years of age. Class teachers made
up 38.6% of the sample, 33.8% were primary school teachers and 27.6% were secondary
school teachers. Less than half of the respondents (43.6%) had experience in educating
students with disabilities. A revised Opinions Relative to Integration of Students with
Disabilities was applied. Results. The results indicate that most class teachers had a
negative attitude, while the average scores of teachers in primary and secondary schools
were grouped around neutral attitudes towards inclusive education. Younger teachers
without experience in inclusive teaching believed that inclusive education was important
for students with disabilities. Senior teachers recognized the problems of inclusive
education. Conclusion. Based on the obtained data, we think that it is necessary to
provide teachers with quality and continuous support of special educators in order to
acquire informal experience, significantly reduce the number of students in classes, and
provide material resources during inclusive teaching.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.
T1  - Educators’ attitudes towards inclusive education
EP  - 30
IS  - 1
SP  - 15
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-34279
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Uvod: Stav prosvetnih radnika prema inkluziji predstavlja značajan faktor uspešne edukacije učenika sa teškoćama u razvoju. Ciljevi: Ciljevi istraživanja bili su da se procene stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji, kao i da se utvrde razlike u stavovima između nastavnika razredne nastave, nastavnika predmetne nastave u osnovnim i nastavnika predmetne nastave u srednjim školama. Posebni ciljevi odnosili su se na utvrđivanje razlika u stavovima nastavnika u odnosu na životno doba i iskustvo u radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Metode: Istraživanje je sprovedeno na prigodnom uzorku od 101 nastavnika razredne nastave i nastavnika predmetne nastave osnovnih i srednjih škola, oba pola (67.3% ženskog i 32.7% muškog), starosti od 24 do 53 godine. Nastavnici razredne nastave čine 38.6% uzorka, 33.8% su predmetni nastavnici iz osnovnih škola i 27.6% predmetni nastavnici iz srednjih škola. Manje od polovine ispitanika (43.6%) imalo je iskustva u nastavnom radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Primenjena je revidirana Skala mišljenja o inkluziji učenika sa teškoćama. Rezultati: Dobijeni rezultati ukazuju da najveći broj nastavnika razredne nastave ima negativan stav, dok se prosečni skorovi nastavnika predmetne nastave u osnovnim i srednjim školama grupišu u zoni neutralnih stavova prema inkluzivnom obrazovanju. Mlađi nastavnici razredne nastave, bez iskustva u inkluzivnoj nastavi, smatraju da je inkluzija značajna za učenike sa teškoćama u razvoju. Stariji nastavnici razredne nastave uviđaju probleme inkluzivnog obrazovanja. Zaključak: Na osnovu dobijenih podataka smatramo da je prosvetnim radnicima neophodno obezbediti kvalitetnu kontinuiranu defektološku podršku, sticanje neformalnog iskustva, značajno smanjiti broj učenika u odeljenju, kao i obezbediti materijalne resurse tokom realizacije inkluzivne nastave., Introduction. The attitudes of educators towards inclusive education are a significant
factor in successful education of students with disabilities. Objectives. The objectives
of this research were to assess the attitudes of educators towards inclusion as well as to
determine the differences in the attitudes between class teachers, primary school teachers
and secondary school teachers. The specific objectives were to identify the differences
in attitudes of teachers in relation to age and experience in working with students with
disabilities. Methods. The survey was conducted on a convenient sample of 101 teachers,
of both sexes (female 67.3% and 32.7% male), 24 to 53 years of age. Class teachers made
up 38.6% of the sample, 33.8% were primary school teachers and 27.6% were secondary
school teachers. Less than half of the respondents (43.6%) had experience in educating
students with disabilities. A revised Opinions Relative to Integration of Students with
Disabilities was applied. Results. The results indicate that most class teachers had a
negative attitude, while the average scores of teachers in primary and secondary schools
were grouped around neutral attitudes towards inclusive education. Younger teachers
without experience in inclusive teaching believed that inclusive education was important
for students with disabilities. Senior teachers recognized the problems of inclusive
education. Conclusion. Based on the obtained data, we think that it is necessary to
provide teachers with quality and continuous support of special educators in order to
acquire informal experience, significantly reduce the number of students in classes, and
provide material resources during inclusive teaching.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji., Educators’ attitudes towards inclusive education",
pages = "30-15",
number = "1",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-34279"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(1), 15-30.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34279

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(1):15-30.
doi:10.5937/specedreh21-34279 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji." in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 1 (2022):15-30,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34279 . .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža Milisavljević, Mirjana
AU  - Milanović Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4947
AB  - Psihomotorička agitacija najčešće se definiše kao prekomerna motorič-
ka aktivnost povezana sa različitim oblicima uznemirenog i impulsivnog
reagovanja. Ovaj rad ima za cilj utvrđivanje eventualnih razlika u ispoljavanju
psihomotoričke agitacije kod odraslih osoba sa umerenom i teškom intelek-
tualnom ometenošću. Uzorak istraživanja uključivao je 26 odraslih osoba s
umerenom i teškom intelektualnom ometenošću. Za procenu psihomotoričke
agitacije korišćena je Skala uznemirenog ponašanja. Ispitanici sa umerenom
intelektualnom ometenošću u ukupnom skoru pokazuju normalno ponašanje, dok
ispitanici sa teškom intelektualnom ometenošću ispoljavaju blagu uznemi-
renost u ponašanju (p < 0,05). U radu se dalje razmatra u kojim oblastima uzne-
mirenog ponašanja dolazi do značajnih razlika između dve grupe ispitanika, kao
i učestalost i intenzitet tih oblika ponašanja.
AB  - Psychomotor agitation is most often defined
as excessive motor activity associated with
various forms of unsettled and impulsive
reactions. This paper aims to determine
possible differences in manifesting psychomotor agitation in adults with
moderate and severe intellectual disabilities.
The research sample included 26 adults with
moderate and severe intellectual disability.
The Agitated Behavior Scale was used to
assess psychomotor agitation. Examinees
with moderate intellectual disability, in the
total score, show normal behavior, while
subjects with severe intellectual disability
show mild agitation in their behavior (p <
0.05). The paper further discusses in which
areas of agitated behavior significant
differences between the two groups of
respondents occur, as well as the frequency
and intensity of those forms of behavior.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
T1  - Psihomotorička agitacija kod osoba s intelektualnom ometenošću
T1  - Psychomotor agitation in persons with intellectual disability
EP  - 41
SP  - 35
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4947
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža Milisavljević, Mirjana and Milanović Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Psihomotorička agitacija najčešće se definiše kao prekomerna motorič-
ka aktivnost povezana sa različitim oblicima uznemirenog i impulsivnog
reagovanja. Ovaj rad ima za cilj utvrđivanje eventualnih razlika u ispoljavanju
psihomotoričke agitacije kod odraslih osoba sa umerenom i teškom intelek-
tualnom ometenošću. Uzorak istraživanja uključivao je 26 odraslih osoba s
umerenom i teškom intelektualnom ometenošću. Za procenu psihomotoričke
agitacije korišćena je Skala uznemirenog ponašanja. Ispitanici sa umerenom
intelektualnom ometenošću u ukupnom skoru pokazuju normalno ponašanje, dok
ispitanici sa teškom intelektualnom ometenošću ispoljavaju blagu uznemi-
renost u ponašanju (p < 0,05). U radu se dalje razmatra u kojim oblastima uzne-
mirenog ponašanja dolazi do značajnih razlika između dve grupe ispitanika, kao
i učestalost i intenzitet tih oblika ponašanja., Psychomotor agitation is most often defined
as excessive motor activity associated with
various forms of unsettled and impulsive
reactions. This paper aims to determine
possible differences in manifesting psychomotor agitation in adults with
moderate and severe intellectual disabilities.
The research sample included 26 adults with
moderate and severe intellectual disability.
The Agitated Behavior Scale was used to
assess psychomotor agitation. Examinees
with moderate intellectual disability, in the
total score, show normal behavior, while
subjects with severe intellectual disability
show mild agitation in their behavior (p <
0.05). The paper further discusses in which
areas of agitated behavior significant
differences between the two groups of
respondents occur, as well as the frequency
and intensity of those forms of behavior.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine",
title = "Psihomotorička agitacija kod osoba s intelektualnom ometenošću, Psychomotor agitation in persons with intellectual disability",
pages = "41-35",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4947"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža Milisavljević, M.,& Milanović Dobrota, B.. (2022). Psihomotorička agitacija kod osoba s intelektualnom ometenošću. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 35-41.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4947

Đurić-Zdravković A, Japundža Milisavljević M, Milanović Dobrota B. Psihomotorička agitacija kod osoba s intelektualnom ometenošću. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine. 2022;:35-41.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4947 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža Milisavljević, Mirjana, Milanović Dobrota, Biljana, "Psihomotorička agitacija kod osoba s intelektualnom ometenošću" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine (2022):35-41,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4947 .

TY  - CONF
AU  - Jerinić, Vesna
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Bokun, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4138
AB  - Mucanje se, prema petoj reviziji Dijagnostičkog i statističkog priručnika za
mentalne poremećaje Američkog psihijatrijskog udruženja (DSM-5), definiše kao
poremećaj tečnosti govora koji se uglavnom javlja u detinjstvu. To je multifaktorijalan
poremećaj koji se najčešće ispoljava produžavanjem, ponavljanjem ili blokadama tokom
produkcije glasova, slogova i reči. Povezuje se sa atipičnim govornim obrascem, ali
uključuje i druge razvojne oblasti kao što su emocije, kognicija i socijalni aspekt.
Kritičan period za pojavu mucanja je između druge i pete godine kada se usled
nesklada između nedovoljno zrelih govorno-jezičkih sposobnosti i povećanih
komunikacionih potreba deteta javljaju repeticije glasova, slogova i reči, ali i drugi znakovi
govorne disfluentnosti. Logopedski tretman je najznačajniji deo kompleksne terapije
mucanja, a naročito je izazovan kod dece predškolskog uzrasta, jer zahteva pažljiv odabir
tehnika u skladu sa njihovim individualnim karakteristikama i potrebama.
Cilj ovog rada je prikaz tehnike odgovora uslovljenih stimulusima kao jedne od
strategija za korekciju mucanja, kod dece predškolskog uzrasta.
Tehnika odgovora uslovljenih stimulusima zasniva se na principu prilagođavanja
terapeutovih reakcija detetovom govoru. Kada ono formuliše fluentan govorni iskaz,
terapeut ga nagrađuje pohvalom dok na disfluentne sekvence reaguje adekvatnom
mimikom i suptilnim imenovanjem greške dajući mu do znanja da govor nije bio
zadovoljavajućeg kvaliteta. Na početku terapije, logoped podstiče izgovor najkraće
govorne jedinice koju dete može fluentno da produkuje, kako bi pohvalom uticao na
učvršćivanje poželjnih odgovora. Kraća trajanja stimulusa nad kojima može češće da se
vrši kontrola biće efikasnija od dugotrajnijih stimulusa, a čak se sugeriše da bi stimulans
u produženom trajanju mogao da bude frustrirajući. Krajnji cilj predstavlja produžavanje
fluentnog izgovora do optimalnog nivoa, neophodnog za ostvarivanje efikasne
komunikacije.
Primena ove tehnike pomaže deci da razumeju prirodu mucanja, steknu uvid u
kvalitet svog govora i pozitivnim potkrepljenjem prevaziđu disfluentne sekvence. Ovo je
indirektna tehnika i kao takva je prihvatljiva za mlađu decu sa kojom se realizuje terapija
kroz igru.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.
EP  - 195
SP  - 195
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138
ER  - 

@conference{
author = "Jerinić, Vesna and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Bokun, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Mucanje se, prema petoj reviziji Dijagnostičkog i statističkog priručnika za
mentalne poremećaje Američkog psihijatrijskog udruženja (DSM-5), definiše kao
poremećaj tečnosti govora koji se uglavnom javlja u detinjstvu. To je multifaktorijalan
poremećaj koji se najčešće ispoljava produžavanjem, ponavljanjem ili blokadama tokom
produkcije glasova, slogova i reči. Povezuje se sa atipičnim govornim obrascem, ali
uključuje i druge razvojne oblasti kao što su emocije, kognicija i socijalni aspekt.
Kritičan period za pojavu mucanja je između druge i pete godine kada se usled
nesklada između nedovoljno zrelih govorno-jezičkih sposobnosti i povećanih
komunikacionih potreba deteta javljaju repeticije glasova, slogova i reči, ali i drugi znakovi
govorne disfluentnosti. Logopedski tretman je najznačajniji deo kompleksne terapije
mucanja, a naročito je izazovan kod dece predškolskog uzrasta, jer zahteva pažljiv odabir
tehnika u skladu sa njihovim individualnim karakteristikama i potrebama.
Cilj ovog rada je prikaz tehnike odgovora uslovljenih stimulusima kao jedne od
strategija za korekciju mucanja, kod dece predškolskog uzrasta.
Tehnika odgovora uslovljenih stimulusima zasniva se na principu prilagođavanja
terapeutovih reakcija detetovom govoru. Kada ono formuliše fluentan govorni iskaz,
terapeut ga nagrađuje pohvalom dok na disfluentne sekvence reaguje adekvatnom
mimikom i suptilnim imenovanjem greške dajući mu do znanja da govor nije bio
zadovoljavajućeg kvaliteta. Na početku terapije, logoped podstiče izgovor najkraće
govorne jedinice koju dete može fluentno da produkuje, kako bi pohvalom uticao na
učvršćivanje poželjnih odgovora. Kraća trajanja stimulusa nad kojima može češće da se
vrši kontrola biće efikasnija od dugotrajnijih stimulusa, a čak se sugeriše da bi stimulans
u produženom trajanju mogao da bude frustrirajući. Krajnji cilj predstavlja produžavanje
fluentnog izgovora do optimalnog nivoa, neophodnog za ostvarivanje efikasne
komunikacije.
Primena ove tehnike pomaže deci da razumeju prirodu mucanja, steknu uvid u
kvalitet svog govora i pozitivnim potkrepljenjem prevaziđu disfluentne sekvence. Ovo je
indirektna tehnika i kao takva je prihvatljiva za mlađu decu sa kojom se realizuje terapija
kroz igru.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.",
pages = "195-195",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138"
}

Jerinić, V., Đurić-Zdravković, A., Bokun, A.,& Japundža-Milisavljević, M.. (2022). Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 195-195.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138

Jerinić V, Đurić-Zdravković A, Bokun A, Japundža-Milisavljević M. Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:195-195.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138 .

Jerinić, Vesna, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja." in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):195-195,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138 .

TY  - CONF
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Bokun, Aleksandra
AU  - Jerinić, Vesna
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4139
AB  - Deca s intelektualnom ometenošću neretko pokazuju nedovoljno kontrolisano
ponašanje koje se ispoljava u vidu agresije uzrokovane promenom emocionalnog stanja.
Često pokazuju zbunjenost sopstvenom agresivnom energijom stoga je od izuzetne
važnosti da im se omoguće različite prilike za izražavanje, doživljavanje, prihvatanje i
ekspresiju emocija. Najbolji način proživljavanja sopstvenih emocija je kroz nedirektivnu
terapiju igrom budući da ona omogućava detetu da kontroliše i balansira emocije,
posebno negativne kao što su bes, strah, bol i uznemirenost. Pištolji, vreće za udaranje,
superheroji i slične „agresivne“ igračke oslobađaju decu napetosti i stresa. Dete tokom
nedirektivne igre uz podršku terapeuta obrađuje, objašnjava, shvata i integriše svoja
neprijatna ranija iskustva. Cilj rada je da se na osnovu pregleda i analize literature ukaže
na značaj primene nedirektivne terapije igrom kod dece s intelektualnom ometenošću
koja pokazuju agresivno ponašanje. Pretraga literature realizovana je kroz Google Scholar
i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Analiza
malobrojnih istraživačih radova pokazuje da je nedirektivna terapija igrom značajan
metod za umerenu redukciju agresivnog ponašanja kod dece s intelektualnom
ometenoću. Autori navode da su deca tokom terapije u prijatnom i bezbednom
okruženju ispoljavala agresivno ponašanje na koje je terapeut davao empatičan odgovor.
Kroz izražavanje agresivnog ponašanja u sobi za igru u prisustvu terapeuta koji
verbalizuje sva dečija osećanja i radnje deca su naučila kako da zadovolje sopstvene
potrebe na društveno prihvatljiv način. Istraživači ukazuju na potrebu za opsežnijim
istraživanjima koja bi procenjivala uticaj nedirektivne terapije igrom na smanjenje
agresivnog ponašanja kod dece s intelektualom ometenošću.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću
EP  - 193
SP  - 193
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139
ER  - 

@conference{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Bokun, Aleksandra and Jerinić, Vesna",
year = "2022",
abstract = "Deca s intelektualnom ometenošću neretko pokazuju nedovoljno kontrolisano
ponašanje koje se ispoljava u vidu agresije uzrokovane promenom emocionalnog stanja.
Često pokazuju zbunjenost sopstvenom agresivnom energijom stoga je od izuzetne
važnosti da im se omoguće različite prilike za izražavanje, doživljavanje, prihvatanje i
ekspresiju emocija. Najbolji način proživljavanja sopstvenih emocija je kroz nedirektivnu
terapiju igrom budući da ona omogućava detetu da kontroliše i balansira emocije,
posebno negativne kao što su bes, strah, bol i uznemirenost. Pištolji, vreće za udaranje,
superheroji i slične „agresivne“ igračke oslobađaju decu napetosti i stresa. Dete tokom
nedirektivne igre uz podršku terapeuta obrađuje, objašnjava, shvata i integriše svoja
neprijatna ranija iskustva. Cilj rada je da se na osnovu pregleda i analize literature ukaže
na značaj primene nedirektivne terapije igrom kod dece s intelektualnom ometenošću
koja pokazuju agresivno ponašanje. Pretraga literature realizovana je kroz Google Scholar
i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Analiza
malobrojnih istraživačih radova pokazuje da je nedirektivna terapija igrom značajan
metod za umerenu redukciju agresivnog ponašanja kod dece s intelektualnom
ometenoću. Autori navode da su deca tokom terapije u prijatnom i bezbednom
okruženju ispoljavala agresivno ponašanje na koje je terapeut davao empatičan odgovor.
Kroz izražavanje agresivnog ponašanja u sobi za igru u prisustvu terapeuta koji
verbalizuje sva dečija osećanja i radnje deca su naučila kako da zadovolje sopstvene
potrebe na društveno prihvatljiv način. Istraživači ukazuju na potrebu za opsežnijim
istraživanjima koja bi procenjivala uticaj nedirektivne terapije igrom na smanjenje
agresivnog ponašanja kod dece s intelektualom ometenošću.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću",
pages = "193-193",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A., Bokun, A.,& Jerinić, V.. (2022). Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 193-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Bokun A, Jerinić V. Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:193-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Jerinić, Vesna, "Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):193-193,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139 .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Roknić, Ana
AU  - Bokun, Aleksandra
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4140
AB  - Dravet sindrom (DS; šifra 8A61.11 prema ICD-11) je retka razvojna i epileptička
encefalopatija koju karakterišu farmakorezistentna epilepsija i duboko oštećenje
neurokognitivnog funkcionisanja, sa spektrom kognitivnih, jezičkih i motoričkih
poremećaja, kao i poremećaja ponašanja. Ovi ispadi počinju u prvoj godini života i često
evoluiraju u epileptički status. Deca sa DS su pod visokim rizikom od smrti, posebno od
iznenadne neočekivane smrti u epilepsiji. Ponavljanje napada i indirektni efekti koji se
odnose na njihove komorbiditete čini decu sa DS i njihove porodice ranjivom
populacijom kada su zdravstveni sistemi ugroženi, kao što je to slučaj tokom pandemije
COVID-19. Infekcije i febrilnost često pogoršavaju stanje i izazivaju napade i epileptički
status kod dece sa DS.
Rani podaci pokazuju različite neurološke manifestacije kod značajnog dela
pacijenata sa SARS-CoV-2 infekcijom, iako postoji malo dokumentacije o efektima na
osobe sa epilepsijom. Kod 50% osoba sa DS kod kojih su se razvili mogući ili verovatni
simptomi COVID-19, prijavljeno je pogoršanje napada, u smislu učestalosti ili trajanja
napada ili oboje, ali nisu opisane epizode epileptičkog statusa ili druge komplikacije.
Nekoliko porodica opisalo je sličan obrazac rasplamsavanja napada kao i tokom bilo koje
istovremene respiratorne infekcije. Nisu prijavljene druge post-infektivne komplikacije.
Iako nije bilo razlike u godinama osoba s DS koje su imale simptome kompatibilne sa
COVID-19, izdvaja se zapažanje da su većina onih kojima je potrebna medicinska pomoć
bila deca (uglavnom mlađa od 12 godina). Studije sa oprezom zaključuju da DS možda
neće uzrokovati povećan rizik od teških ishoda COVID-19 u poređenju sa drugim
zdravstvenim stanjima, pod pretpostavkom da postoji zaštita, prevencija i kontrola
infekcije. Svakako, važna je procena komorbiditeta koji mogu povećati rizik od teških
ishoda. Vakcinacija za sada izgleda kao strategija koja najviše obećava zaštitu od teških
ishoda COVID-19 kod DS. Iako je vakcinacija često faktor koji izaziva napad kod DS,
sada postoje utvrđeni dokazi da raniji napad povezan sa vakcinacijom ne menja tok stanja
kod DS.
Uticaj COVID-19 na epilepsiju još nije u potpunosti utvrđen, jer postoji samo
nekoliko retrospektivnih studija koje izveštavaju o neurološkim simptomima, koji ne
uključuju uvek napade, u kontekstu teškog akutnog respiratornog sindroma usled
COVID-19. U tom slučaju, nedostatak prospektivnih studija predstavlja glavno
ograničenje za pripisivanje uzročnosti.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Dravet sindrom u COVID-19 eri
EP  - 188
SP  - 188
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Roknić, Ana and Bokun, Aleksandra",
year = "2022",
abstract = "Dravet sindrom (DS; šifra 8A61.11 prema ICD-11) je retka razvojna i epileptička
encefalopatija koju karakterišu farmakorezistentna epilepsija i duboko oštećenje
neurokognitivnog funkcionisanja, sa spektrom kognitivnih, jezičkih i motoričkih
poremećaja, kao i poremećaja ponašanja. Ovi ispadi počinju u prvoj godini života i često
evoluiraju u epileptički status. Deca sa DS su pod visokim rizikom od smrti, posebno od
iznenadne neočekivane smrti u epilepsiji. Ponavljanje napada i indirektni efekti koji se
odnose na njihove komorbiditete čini decu sa DS i njihove porodice ranjivom
populacijom kada su zdravstveni sistemi ugroženi, kao što je to slučaj tokom pandemije
COVID-19. Infekcije i febrilnost često pogoršavaju stanje i izazivaju napade i epileptički
status kod dece sa DS.
Rani podaci pokazuju različite neurološke manifestacije kod značajnog dela
pacijenata sa SARS-CoV-2 infekcijom, iako postoji malo dokumentacije o efektima na
osobe sa epilepsijom. Kod 50% osoba sa DS kod kojih su se razvili mogući ili verovatni
simptomi COVID-19, prijavljeno je pogoršanje napada, u smislu učestalosti ili trajanja
napada ili oboje, ali nisu opisane epizode epileptičkog statusa ili druge komplikacije.
Nekoliko porodica opisalo je sličan obrazac rasplamsavanja napada kao i tokom bilo koje
istovremene respiratorne infekcije. Nisu prijavljene druge post-infektivne komplikacije.
Iako nije bilo razlike u godinama osoba s DS koje su imale simptome kompatibilne sa
COVID-19, izdvaja se zapažanje da su većina onih kojima je potrebna medicinska pomoć
bila deca (uglavnom mlađa od 12 godina). Studije sa oprezom zaključuju da DS možda
neće uzrokovati povećan rizik od teških ishoda COVID-19 u poređenju sa drugim
zdravstvenim stanjima, pod pretpostavkom da postoji zaštita, prevencija i kontrola
infekcije. Svakako, važna je procena komorbiditeta koji mogu povećati rizik od teških
ishoda. Vakcinacija za sada izgleda kao strategija koja najviše obećava zaštitu od teških
ishoda COVID-19 kod DS. Iako je vakcinacija često faktor koji izaziva napad kod DS,
sada postoje utvrđeni dokazi da raniji napad povezan sa vakcinacijom ne menja tok stanja
kod DS.
Uticaj COVID-19 na epilepsiju još nije u potpunosti utvrđen, jer postoji samo
nekoliko retrospektivnih studija koje izveštavaju o neurološkim simptomima, koji ne
uključuju uvek napade, u kontekstu teškog akutnog respiratornog sindroma usled
COVID-19. U tom slučaju, nedostatak prospektivnih studija predstavlja glavno
ograničenje za pripisivanje uzročnosti.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Dravet sindrom u COVID-19 eri",
pages = "188-188",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M., Roknić, A.,& Bokun, A.. (2022). Dravet sindrom u COVID-19 eri. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Roknić A, Bokun A. Dravet sindrom u COVID-19 eri. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Roknić, Ana, Bokun, Aleksandra, "Dravet sindrom u COVID-19 eri" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):188-188,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140 .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Maksimović, Ivana
AU  - Roknić, Ana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3430
AB  - Introduction. Angelman syndrome, as a rare genetic and neurodevelopmental disorder
characterized by severe intellectual deficit and falling behind in psychomotor development,
represents a challenge for adequate and correct creation of individual (re)habilitation
procedure. More precise determination of cognitive and speech profile is difficult due to
integrative hypermotor behavior and attention and speech deficits. Objective. The aim of
this paper was to analyze and summarize empirical data on clinical, cognitive and speech
characteristics of Angelman syndrome. Methods. A systematic review of the literature
published in peer-reviewed publications, from 2001 to June 5, 2021, was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON. A “hand search” (Research Gate
and Google Scholar) was also used. Results. The analyzed results of the research indicate
that the presence of sensorimotor schemes that represent cognitive structures of the
earliest childhood is characteristic for Angelman syndrome. Receptive speech skills are
more developed than expressive ones, which usually do not exist. Supportive therapy,
which includes interventions in early childhood, speech therapy and occupational
programs, is very important for treatment within this clinical picture. Conclusion. It is
necessary to improve the process of assessing cognitive and speech skills due to the
targeted creation of an individual cognitive-speech developmental profile. It is also
crucial to identify urgent areas that require treatment and in which individual and family
support should be provided.
AB  - Uvod: Angelmanov sindrom, kao redak genetski i neurorazvojni poremećaj okarakterisan
teškim intelektualnim deficitom i zaostajanjem u psihomotoričkom razvoju, predstavlja
izazov za adekvatno i pravilno kreiranje individualnog (re)habilitacijskog postupka.
Preciznije određivanje kognitivnog i jezičkog profila biva onemogućeno zbog
integrativnog hipermotoričkog ponašanja i deficita pažnje i govora. Cilj: Cilj ovog rada
je analiziranje i sumiranje empirijskih podatka o kliničkim, kognitivnim i jezičkim
karakteristikama Angelmanovog sindroma. Metode: Sistematski pregled literature
objavljene u recenziranim publikacijama u periodu od 2001. godine do 5. juna 2021.
godine izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko
servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Korišćena
je i „hand search” pretraga (Research Gate i Google Scholar). Rezultati: Analizirani
rezultati istraživanja ukazuju da je za Angelmanov sindrom karakteristično prisustvo
senzomotoričkih shema koje predstavljaju kognitivne strukture najranijeg detinjstva.
Veštine receptivnog govora razvijenije su od ekspresivnih, koje najčešće ne postoje.
Suportivna terapija koja uključuje intervencije u ranom detinjstvu, logopedske i
okupacione programe veoma je značajna za tretman u okviru ove kliničke slike.
Zaključak: Neophodno je unaprediti proces procene kognitivnih i jezičkih sposobnosti
zbog ciljanog kreiranja individualnog kognitivno-jezičkog razvojnog profila. Isto tako
ključno je identifikovati urgentna područja koja zahtevaju tretman i u kojima treba pružiti
individualnu i porodičnu podršku.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma
T1  - Clinical and cognitive characteristics of Angelman syndrome
EP  - 144
IS  - 2
SP  - 127
VL  - 20
DO  - 10.5937/specedreh20-32634
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Maksimović, Ivana and Roknić, Ana",
year = "2021",
abstract = "Introduction. Angelman syndrome, as a rare genetic and neurodevelopmental disorder
characterized by severe intellectual deficit and falling behind in psychomotor development,
represents a challenge for adequate and correct creation of individual (re)habilitation
procedure. More precise determination of cognitive and speech profile is difficult due to
integrative hypermotor behavior and attention and speech deficits. Objective. The aim of
this paper was to analyze and summarize empirical data on clinical, cognitive and speech
characteristics of Angelman syndrome. Methods. A systematic review of the literature
published in peer-reviewed publications, from 2001 to June 5, 2021, was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON. A “hand search” (Research Gate
and Google Scholar) was also used. Results. The analyzed results of the research indicate
that the presence of sensorimotor schemes that represent cognitive structures of the
earliest childhood is characteristic for Angelman syndrome. Receptive speech skills are
more developed than expressive ones, which usually do not exist. Supportive therapy,
which includes interventions in early childhood, speech therapy and occupational
programs, is very important for treatment within this clinical picture. Conclusion. It is
necessary to improve the process of assessing cognitive and speech skills due to the
targeted creation of an individual cognitive-speech developmental profile. It is also
crucial to identify urgent areas that require treatment and in which individual and family
support should be provided., Uvod: Angelmanov sindrom, kao redak genetski i neurorazvojni poremećaj okarakterisan
teškim intelektualnim deficitom i zaostajanjem u psihomotoričkom razvoju, predstavlja
izazov za adekvatno i pravilno kreiranje individualnog (re)habilitacijskog postupka.
Preciznije određivanje kognitivnog i jezičkog profila biva onemogućeno zbog
integrativnog hipermotoričkog ponašanja i deficita pažnje i govora. Cilj: Cilj ovog rada
je analiziranje i sumiranje empirijskih podatka o kliničkim, kognitivnim i jezičkim
karakteristikama Angelmanovog sindroma. Metode: Sistematski pregled literature
objavljene u recenziranim publikacijama u periodu od 2001. godine do 5. juna 2021.
godine izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko
servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Korišćena
je i „hand search” pretraga (Research Gate i Google Scholar). Rezultati: Analizirani
rezultati istraživanja ukazuju da je za Angelmanov sindrom karakteristično prisustvo
senzomotoričkih shema koje predstavljaju kognitivne strukture najranijeg detinjstva.
Veštine receptivnog govora razvijenije su od ekspresivnih, koje najčešće ne postoje.
Suportivna terapija koja uključuje intervencije u ranom detinjstvu, logopedske i
okupacione programe veoma je značajna za tretman u okviru ove kliničke slike.
Zaključak: Neophodno je unaprediti proces procene kognitivnih i jezičkih sposobnosti
zbog ciljanog kreiranja individualnog kognitivno-jezičkog razvojnog profila. Isto tako
ključno je identifikovati urgentna područja koja zahtevaju tretman i u kojima treba pružiti
individualnu i porodičnu podršku.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma, Clinical and cognitive characteristics of Angelman syndrome",
pages = "144-127",
number = "2",
volume = "20",
doi = "10.5937/specedreh20-32634"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M., Maksimović, I.,& Roknić, A.. (2021). Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 20(2), 127-144.
https://doi.org/10.5937/specedreh20-32634

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Maksimović I, Roknić A. Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2021;20(2):127-144.
doi:10.5937/specedreh20-32634 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Maksimović, Ivana, Roknić, Ana, "Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 20, no. 2 (2021):127-144,
https://doi.org/10.5937/specedreh20-32634 . .

TY  - JOUR
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
AU  - Vidojković, Sara
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1336
AB  - Introduction. Of all people with disabilities, persons with intellectual disabilities are the most numerous unemployed group who wait for a job the longest. In order to spend their day in a more productive way, these people spend time in centres and day-care centres within the system of social protection, but their motivation for work decreases over time. Objectives. The main goal of this research was to determine work readiness in adults with intellectual disabilities by assessing the specific dimension of work motivation, with special emphasis on determining differences in gender, level of formal education, type of family environment, and records in the National Employment Service. Methods. The convenience sample consisted of 78 respondents of both genders, users of services provided by associations for helping persons with intellectual disabilities in Belgrade. Work Readiness Scale (Rose et al., 2010) was used in this research. Results. Adults with intellectual disabilities were moderately interested in employment, but the obtained results differed from the estimated variables. Respondents who were professionally trained for work, as well as those who were registered in the records of the National Employment Service, showed proactive attitudes towards employment. Family support was insufficient and the lack of support was the most pronounced among the respondents living in foster families. No statistically significant differences were found with regard to gender. Conclusion. The obtained results indicate the need to provide professional support to adults with intellectual disabilities regarding the importance of working in integrated employment, with simultaneous cooperation with family members. Also, further research is needed in order to profile work readiness more clearly and adequately plan various services for the inclusion of adults with intellectual disabilities in the world of work.
AB  - Uvod: Od svih osoba sa ometenošću najbrojniju grupu nezaposlenih čine osobe s intelektualnom ometenošću, koje najduže čekaju na posao. Kako bi kvalitetnije ispunile dan, ove osobe provode vreme u centrima i dnevnim boravcima u okviru sistema socijalne zaštite, ali vremenom dolazi do opadanja motivacije za zapošljavanje. Cilj: Cilj rada je da se procenom specifčne dimenzije radne motivacije utvrdi spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje, sa posebnim osvrtom na utvrđivanje razlika u odnosu na pol, nivo formalnog obrazovanja, tip porodičnog okruženja i evidenciju u Nacionalnoj službi za zapošljavanje. Metode: Prigodnim uzorkom obuhvaćeno je 78 ispitanika oba pola, koji su korisnici usluga udruženja za pomoć mentalno nedovoljno razvijenim osobama na teritoriji Beograda. Za potrebe istraživanja primenjena je Skala spremnosti za rad (Work Readiness Scale). Rezultati: Odrasle osobe s intelektualnom ometenošću su umereno zainteresovane za rad, ali se dobijeni rezulati razlikuju u odnosu na procenjene varijable. Ispitanici koji su profesionalno osposobljeni za rad i oni koji su prijavljeni na evidenciju Nacionalne službe za zapošljavanje prikazuju proaktivni odnos prema zapošljavanju. Podrška porodice je nedovoljna, a nedostatak podrške je izražen kod ispitanika koji žive u hraniteljskim porodicama. Statistički značajne razlike u odnosu na pol ispitanika nisu utvrđene. Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju na potrebu za pružanjem stručne podrške odraslim osobama s intelektualnom ometenošću o značaju rada u otvorenoj privredi, uz istovremenu saradnju sa članovima porodičnog okruženja. Takođe, potrebna su dalja istraživanja u cilju jasnijeg proflisanja spremnosti na zaposlenje i adekvatnog planiranja različitih usluga za uključivanje odraslih osoba s intelektualnom ometenošću u svet rada.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje
T1  - Employment readiness in adults with intellectual disabilities
EP  - 49
IS  - 1
SP  - 35
VL  - 20
DO  - 10.5937/specedreh20-30874
ER  - 

@article{
author = "Milanović-Dobrota, Biljana and Vidojković, Sara and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra",
year = "2021",
abstract = "Introduction. Of all people with disabilities, persons with intellectual disabilities are the most numerous unemployed group who wait for a job the longest. In order to spend their day in a more productive way, these people spend time in centres and day-care centres within the system of social protection, but their motivation for work decreases over time. Objectives. The main goal of this research was to determine work readiness in adults with intellectual disabilities by assessing the specific dimension of work motivation, with special emphasis on determining differences in gender, level of formal education, type of family environment, and records in the National Employment Service. Methods. The convenience sample consisted of 78 respondents of both genders, users of services provided by associations for helping persons with intellectual disabilities in Belgrade. Work Readiness Scale (Rose et al., 2010) was used in this research. Results. Adults with intellectual disabilities were moderately interested in employment, but the obtained results differed from the estimated variables. Respondents who were professionally trained for work, as well as those who were registered in the records of the National Employment Service, showed proactive attitudes towards employment. Family support was insufficient and the lack of support was the most pronounced among the respondents living in foster families. No statistically significant differences were found with regard to gender. Conclusion. The obtained results indicate the need to provide professional support to adults with intellectual disabilities regarding the importance of working in integrated employment, with simultaneous cooperation with family members. Also, further research is needed in order to profile work readiness more clearly and adequately plan various services for the inclusion of adults with intellectual disabilities in the world of work., Uvod: Od svih osoba sa ometenošću najbrojniju grupu nezaposlenih čine osobe s intelektualnom ometenošću, koje najduže čekaju na posao. Kako bi kvalitetnije ispunile dan, ove osobe provode vreme u centrima i dnevnim boravcima u okviru sistema socijalne zaštite, ali vremenom dolazi do opadanja motivacije za zapošljavanje. Cilj: Cilj rada je da se procenom specifčne dimenzije radne motivacije utvrdi spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje, sa posebnim osvrtom na utvrđivanje razlika u odnosu na pol, nivo formalnog obrazovanja, tip porodičnog okruženja i evidenciju u Nacionalnoj službi za zapošljavanje. Metode: Prigodnim uzorkom obuhvaćeno je 78 ispitanika oba pola, koji su korisnici usluga udruženja za pomoć mentalno nedovoljno razvijenim osobama na teritoriji Beograda. Za potrebe istraživanja primenjena je Skala spremnosti za rad (Work Readiness Scale). Rezultati: Odrasle osobe s intelektualnom ometenošću su umereno zainteresovane za rad, ali se dobijeni rezulati razlikuju u odnosu na procenjene varijable. Ispitanici koji su profesionalno osposobljeni za rad i oni koji su prijavljeni na evidenciju Nacionalne službe za zapošljavanje prikazuju proaktivni odnos prema zapošljavanju. Podrška porodice je nedovoljna, a nedostatak podrške je izražen kod ispitanika koji žive u hraniteljskim porodicama. Statistički značajne razlike u odnosu na pol ispitanika nisu utvrđene. Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju na potrebu za pružanjem stručne podrške odraslim osobama s intelektualnom ometenošću o značaju rada u otvorenoj privredi, uz istovremenu saradnju sa članovima porodičnog okruženja. Takođe, potrebna su dalja istraživanja u cilju jasnijeg proflisanja spremnosti na zaposlenje i adekvatnog planiranja različitih usluga za uključivanje odraslih osoba s intelektualnom ometenošću u svet rada.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje, Employment readiness in adults with intellectual disabilities",
pages = "49-35",
number = "1",
volume = "20",
doi = "10.5937/specedreh20-30874"
}

Milanović-Dobrota, B., Vidojković, S., Japundža-Milisavljević, M.,& Đurić-Zdravković, A.. (2021). Spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 20(1), 35-49.
https://doi.org/10.5937/specedreh20-30874

Milanović-Dobrota B, Vidojković S, Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A. Spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2021;20(1):35-49.
doi:10.5937/specedreh20-30874 .

Milanović-Dobrota, Biljana, Vidojković, Sara, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, "Spremnost odraslih osoba s intelektualnom ometenošću na zaposlenje" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 20, no. 1 (2021):35-49,
https://doi.org/10.5937/specedreh20-30874 . .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Sanja
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Roknić, Ana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3431
AB  - A limited number of papers that are exploring creativity in persons with autism spectrum disorders can be found in the literature. Often, papers are abundant in tendencies that call into question the existence and prosperity of the ability for imagination and creativity in this population. The aim of this paper is to perceive, by reviewing and analyzing the available research, the occurrence of creativity in children and young people with autism spectrum disorder. The review of available literature was conducted by searching electronic databases Google Scholar, Research Gate, services of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), Croatian scientific and professional journals portal HRČAK, that offers open access to their papers, as well as available printed books. Analysis of the research results indicates that a unique profile of creativity can be observed in people with autism spectrum disorder. Characterization in the form of social-communication deficits and restrictive, repetitive and stereotypical patterns of behavior, interests and activities, greatly complicates realization in the domain of creative expression. Deficit of executive functions that is often present in persons with autism spectrum disorder causes a deficit of imagination that is reflected on the expression of creativity. Regardless of the stated deficits, research indicate registering of creativity in this population in the domains described in the paper.
AB  - U literaturi se uočava ograničena skupina radova koja istražuje kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. Neretko, radovi obiluju tendencijama koje dovode u pitanje postojanje i prosperitet sposobnosti imaginacije i kreativnosti u ovoj populaciji. Cilj rada je da se pregledom i analizom dostupnih istraživanja sagleda pojavnost kreativnosti kod dece i mladih sa poremećajem iz spektra autizma. Pregled dostupne literature izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka Google Scholar, Research Gate, servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku (KOBSON), HRČAK portala hrvatskih naučnih i stručnih časopisa koji nude otvoreni pristup svojim radovima, kao i dostupnih štampanih knjiga. Analiza rezultata istraživanja ukazuje da se uočava jedinstveni profil kreativnosti kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. Karakterizacija u vidu socijalno-komunikacionih deficita i restriktivnih, repetitivnih i stereotipnih obrazaca ponašanja, interesovanja i aktivnosti, u velikoj meri otežava realizaciju u domenu kreativnog izražavanja. Deficit egzekutivnih funkcija koji je često prisutan kod osoba s poremećajem iz spektra autizma uzrokuje deficit imaginacije koji se odražava na ispoljavanje kreativnosti. Bez obzira na navedene deficite, istraživanja ukazuju na evidentiranje kreativnosti u ovoj populaciji u domenima opisanim u radu.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma
T1  - Creativity in persons with autism spectrum disorder
EP  - 60
IS  - 1
SP  - 45
VL  - 27
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3431
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Sanja and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Roknić, Ana",
year = "2021",
abstract = "A limited number of papers that are exploring creativity in persons with autism spectrum disorders can be found in the literature. Often, papers are abundant in tendencies that call into question the existence and prosperity of the ability for imagination and creativity in this population. The aim of this paper is to perceive, by reviewing and analyzing the available research, the occurrence of creativity in children and young people with autism spectrum disorder. The review of available literature was conducted by searching electronic databases Google Scholar, Research Gate, services of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), Croatian scientific and professional journals portal HRČAK, that offers open access to their papers, as well as available printed books. Analysis of the research results indicates that a unique profile of creativity can be observed in people with autism spectrum disorder. Characterization in the form of social-communication deficits and restrictive, repetitive and stereotypical patterns of behavior, interests and activities, greatly complicates realization in the domain of creative expression. Deficit of executive functions that is often present in persons with autism spectrum disorder causes a deficit of imagination that is reflected on the expression of creativity. Regardless of the stated deficits, research indicate registering of creativity in this population in the domains described in the paper., U literaturi se uočava ograničena skupina radova koja istražuje kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. Neretko, radovi obiluju tendencijama koje dovode u pitanje postojanje i prosperitet sposobnosti imaginacije i kreativnosti u ovoj populaciji. Cilj rada je da se pregledom i analizom dostupnih istraživanja sagleda pojavnost kreativnosti kod dece i mladih sa poremećajem iz spektra autizma. Pregled dostupne literature izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka Google Scholar, Research Gate, servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku (KOBSON), HRČAK portala hrvatskih naučnih i stručnih časopisa koji nude otvoreni pristup svojim radovima, kao i dostupnih štampanih knjiga. Analiza rezultata istraživanja ukazuje da se uočava jedinstveni profil kreativnosti kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. Karakterizacija u vidu socijalno-komunikacionih deficita i restriktivnih, repetitivnih i stereotipnih obrazaca ponašanja, interesovanja i aktivnosti, u velikoj meri otežava realizaciju u domenu kreativnog izražavanja. Deficit egzekutivnih funkcija koji je često prisutan kod osoba s poremećajem iz spektra autizma uzrokuje deficit imaginacije koji se odražava na ispoljavanje kreativnosti. Bez obzira na navedene deficite, istraživanja ukazuju na evidentiranje kreativnosti u ovoj populaciji u domenima opisanim u radu.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma, Creativity in persons with autism spectrum disorder",
pages = "60-45",
number = "1",
volume = "27",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3431"
}

Vuković, S., Đurić-Zdravković, A.,& Roknić, A.. (2021). Kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. in Beogradska defektološka škola
Društvo defektologa Srbije., 27(1), 45-60.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3431

Vuković S, Đurić-Zdravković A, Roknić A. Kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma. in Beogradska defektološka škola. 2021;27(1):45-60.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3431 .

Vuković, Sanja, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Roknić, Ana, "Kreativnost kod osoba s poremećajem iz spektra autizma" in Beogradska defektološka škola, 27, no. 1 (2021):45-60,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3431 .