TY  - JOUR
AU  - Vuković, Mile
AU  - Paunović, Verica
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5422
AB  - Parkinsonova bolest je progresivno neurodegenerativno
oboljenje, koje se primarno manifestuje oštećenjem motorike
i govora. Iako poremećaji glasa karakterišu govor osoba s
Parkinsonovom bolešću, oni još nisu dovoljno razjašnjeni s
kliničkog aspekta. S obzirom na to, cilj ovog rada bio je da
se na osnovu pregleda dostupne literature prikažu
karakteristike glasa kod Parkinsonove bolesti, kao i metode
procene i tretmana. Pretraga relevantne literature izvršena je
na osnovu baza naučnoistraživačkih radova PubMed,
KoBSON, Science Direct, Google Scolar, kao i radova
dostupnih u papirnoj verziji. Analizirani su radovi objavljeni
od 2000. godine do danas posvećeni poremećajima glasa kod
osoba s Parkinsonovom bolešću. Rezultati pokazuju da se
poremećaji glasa javljaju u okviru kliničke slike
Parkinsonove bolesti i da simptomi progrediraju s
napredovanjem bolesti. Osnovne karakteristike glasa jesu
monotonost, hipofoničnost i hrapavost. Zbog velikog uticaja
poremećaja glasa na razumljivost govora, u tretmanu ovih
pacijenata koriste se različite metode govorne terapije. Li
Silvermanov metod je najpoznatiji i najefikasniji metod
rehabilitacije fonacije i respiracije kod osoba s
Parkinsonovom bolešću. Pregledom i analizom dostupne
literature evidentno je da su poremećaji glasa jedan od
značajnih simptoma ove bolesti, te da su logopedska procena
i tretman glasa bitni elementi rehabilitacije ovih osoba.
PB  - Srpsko lekarsko društvo
T2  - Medicinski časopis
T1  - Poremećaji glasa kod osoba sa Parkinsonovom bolesšću
DO  - doi: 10.5937/mckg57-49190
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Mile and Paunović, Verica and Petrović-Lazić, Mirjana",
year = "2023",
abstract = "Parkinsonova bolest je progresivno neurodegenerativno
oboljenje, koje se primarno manifestuje oštećenjem motorike
i govora. Iako poremećaji glasa karakterišu govor osoba s
Parkinsonovom bolešću, oni još nisu dovoljno razjašnjeni s
kliničkog aspekta. S obzirom na to, cilj ovog rada bio je da
se na osnovu pregleda dostupne literature prikažu
karakteristike glasa kod Parkinsonove bolesti, kao i metode
procene i tretmana. Pretraga relevantne literature izvršena je
na osnovu baza naučnoistraživačkih radova PubMed,
KoBSON, Science Direct, Google Scolar, kao i radova
dostupnih u papirnoj verziji. Analizirani su radovi objavljeni
od 2000. godine do danas posvećeni poremećajima glasa kod
osoba s Parkinsonovom bolešću. Rezultati pokazuju da se
poremećaji glasa javljaju u okviru kliničke slike
Parkinsonove bolesti i da simptomi progrediraju s
napredovanjem bolesti. Osnovne karakteristike glasa jesu
monotonost, hipofoničnost i hrapavost. Zbog velikog uticaja
poremećaja glasa na razumljivost govora, u tretmanu ovih
pacijenata koriste se različite metode govorne terapije. Li
Silvermanov metod je najpoznatiji i najefikasniji metod
rehabilitacije fonacije i respiracije kod osoba s
Parkinsonovom bolešću. Pregledom i analizom dostupne
literature evidentno je da su poremećaji glasa jedan od
značajnih simptoma ove bolesti, te da su logopedska procena
i tretman glasa bitni elementi rehabilitacije ovih osoba.",
publisher = "Srpsko lekarsko društvo",
journal = "Medicinski časopis",
title = "Poremećaji glasa kod osoba sa Parkinsonovom bolesšću",
doi = "doi: 10.5937/mckg57-49190"
}

Vuković, M., Paunović, V.,& Petrović-Lazić, M.. (2023). Poremećaji glasa kod osoba sa Parkinsonovom bolesšću. in Medicinski časopis
Srpsko lekarsko društvo..
https://doi.org/doi: 10.5937/mckg57-49190

Vuković M, Paunović V, Petrović-Lazić M. Poremećaji glasa kod osoba sa Parkinsonovom bolesšću. in Medicinski časopis. 2023;.
doi:doi: 10.5937/mckg57-49190 .

Vuković, Mile, Paunović, Verica, Petrović-Lazić, Mirjana, "Poremećaji glasa kod osoba sa Parkinsonovom bolesšću" in Medicinski časopis (2023),
https://doi.org/doi: 10.5937/mckg57-49190 . .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Mile
AU  - Stanković, Ana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5182
AB  - Uvod: Razvoj savremenog društva doveo je do produžetka životnog veka, a time i do
povećanja broja starih osoba. S obzirom na to, poslednjih godina se dosta pažnje posvećuje
ispitivanju kognitivnih sposobnosti u ovoj populaciji. U fokusu istraživanja su promene
u jeziku, egzekutivnim funkcijama i pamćenju. Cilj: Cilj ove studije je utvrđivanje
leksičko-semantičkih sposobnosti i egzekutivnih funkcija kod ljudi starijih od 65 godina.
Metode: Uzorak je činilo 30 ispitanika od 66 do 85 godina, koji su prema godinama
života podeljeni u dve grupe. U prvu grupu uključeno je 16 ispitanika iz kategorije
„rane starosti” (od 66 do 75 godina), a u drugu 14 ispitanika iz kategorije „srednja
starost” (od 76 do 85 godina). U uzorku je bilo 13 ispitanika sa završenom osnovnom
školom i 17 ispitanika sa završenom srednjom i visokom školom. Za procenu leksičko-
semantičkih sposobnosti primenjeni su Semantički test i Test verbalne fluentnosti, a za
procenu egzekutivnih funkcija Strup test. Rezultati: Rezultati su pokazali da se ispitanici
različitih starosnih kategorija ne razlikuju u postignućima na testovima leksičko-
semantičkih sposobnosti. Međutim, utvrđene su razlike u postignućima u odnosu na
nivo obrazovanja. Osobe sa srednjim i visokim nivoom obrazovanja bile su uspešnije na
navedenim testovima. Na testu egzekutivnih funkcija utvrđene su razlike u postignućima
između ispitanika različitih starosnih kategorija i nivoa obrazovanja. Zaključak: Naši
rezultati pokazuju da su egzekutivne funkcije osetljivije na godine starosti u poređenju
sa leksičko-semantičkim sposobnostima.
AB  - Introduction. The development of modern society has led to an increase in the life
expectancy, and thus to a significant increase in the number of elderly people. Therefore,
in recent years a lot of attention has been paid to the examination of cognitive abilities in
this population. The research focuses on changes in language, executive functions and
memory. Aim. This study aimed to determine lexical-semantic abilities and executive
functions in persons over the age of 65. Methods. The sample included 30 people ranging
in age from 66 to 85. The respondents were divided into two age categories, with 16
respondents from the “young old” category and 14 respondents in the “middle-old and
oldest-old” category. The sample included 13 respondents who had finished elementary
school and 17 respondents who had finished secondary or higher/university education. The
Semantic Test and the Verbal Fluency Test were used to assess lexical-semantic abilities.
To assess executive functions, the Stroop test was used. Results. The results have shown
that respondents with different age categories do not differ in their achievements on tests
for the assessment of lexical-semantic abilities. However, differences in achievements
were determined in relation to the level of education of the respondents. People with a
higher educational level were more successful on the mentioned tests. Furthermore, the
results show a difference in achievement on the test for assessing executive functions
based on age and level of education. Conclusion. These findings indicate that executive
functions are more sensitive to age than lexical-semantic abilities.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Leksičko-semantičke sposobnosti i egzekutivne funkcije kod starijih osoba
T1  - Lexical-semantic abilities and executive functions in the elderly
EP  - 165
IS  - 2
SP  - 149
VL  - 22
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5182
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Mile and Stanković, Ana",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Razvoj savremenog društva doveo je do produžetka životnog veka, a time i do
povećanja broja starih osoba. S obzirom na to, poslednjih godina se dosta pažnje posvećuje
ispitivanju kognitivnih sposobnosti u ovoj populaciji. U fokusu istraživanja su promene
u jeziku, egzekutivnim funkcijama i pamćenju. Cilj: Cilj ove studije je utvrđivanje
leksičko-semantičkih sposobnosti i egzekutivnih funkcija kod ljudi starijih od 65 godina.
Metode: Uzorak je činilo 30 ispitanika od 66 do 85 godina, koji su prema godinama
života podeljeni u dve grupe. U prvu grupu uključeno je 16 ispitanika iz kategorije
„rane starosti” (od 66 do 75 godina), a u drugu 14 ispitanika iz kategorije „srednja
starost” (od 76 do 85 godina). U uzorku je bilo 13 ispitanika sa završenom osnovnom
školom i 17 ispitanika sa završenom srednjom i visokom školom. Za procenu leksičko-
semantičkih sposobnosti primenjeni su Semantički test i Test verbalne fluentnosti, a za
procenu egzekutivnih funkcija Strup test. Rezultati: Rezultati su pokazali da se ispitanici
različitih starosnih kategorija ne razlikuju u postignućima na testovima leksičko-
semantičkih sposobnosti. Međutim, utvrđene su razlike u postignućima u odnosu na
nivo obrazovanja. Osobe sa srednjim i visokim nivoom obrazovanja bile su uspešnije na
navedenim testovima. Na testu egzekutivnih funkcija utvrđene su razlike u postignućima
između ispitanika različitih starosnih kategorija i nivoa obrazovanja. Zaključak: Naši
rezultati pokazuju da su egzekutivne funkcije osetljivije na godine starosti u poređenju
sa leksičko-semantičkim sposobnostima., Introduction. The development of modern society has led to an increase in the life
expectancy, and thus to a significant increase in the number of elderly people. Therefore,
in recent years a lot of attention has been paid to the examination of cognitive abilities in
this population. The research focuses on changes in language, executive functions and
memory. Aim. This study aimed to determine lexical-semantic abilities and executive
functions in persons over the age of 65. Methods. The sample included 30 people ranging
in age from 66 to 85. The respondents were divided into two age categories, with 16
respondents from the “young old” category and 14 respondents in the “middle-old and
oldest-old” category. The sample included 13 respondents who had finished elementary
school and 17 respondents who had finished secondary or higher/university education. The
Semantic Test and the Verbal Fluency Test were used to assess lexical-semantic abilities.
To assess executive functions, the Stroop test was used. Results. The results have shown
that respondents with different age categories do not differ in their achievements on tests
for the assessment of lexical-semantic abilities. However, differences in achievements
were determined in relation to the level of education of the respondents. People with a
higher educational level were more successful on the mentioned tests. Furthermore, the
results show a difference in achievement on the test for assessing executive functions
based on age and level of education. Conclusion. These findings indicate that executive
functions are more sensitive to age than lexical-semantic abilities.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Leksičko-semantičke sposobnosti i egzekutivne funkcije kod starijih osoba, Lexical-semantic abilities and executive functions in the elderly",
pages = "165-149",
number = "2",
volume = "22",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5182"
}

Vuković, M.,& Stanković, A.. (2023). Leksičko-semantičke sposobnosti i egzekutivne funkcije kod starijih osoba. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 22(2), 149-165.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5182

Vuković M, Stanković A. Leksičko-semantičke sposobnosti i egzekutivne funkcije kod starijih osoba. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2023;22(2):149-165.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5182 .

Vuković, Mile, Stanković, Ana, "Leksičko-semantičke sposobnosti i egzekutivne funkcije kod starijih osoba" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 22, no. 2 (2023):149-165,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5182 .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Mile
AU  - Paunović, Verica
AU  - Milovanović, Tanja
AU  - Vidaković, Aleksandra
AU  - Mitrović, Sindi
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5297
AB  - Introduction. Aphasia and dysarthria are permanent conse-
quences of stroke in many patients. These disorders signifi-
cantly disrupt the person’s functioning in everyday life. The aim
of this paper is to examine the quality of communication and
quality of life in patients with aphasia and dysarthria. Material
and Methods. The clinical group included 25 patients with apha-
sia and 20 patients with dysarthria due to stroke. The control
group included 15 post-stroke people without speech and lan-
guage disorders and 15 neurologically healthy subjects. The
Quality of Communication Life Scale was used to assess the
quality of communication. This scale provides information about
the impact of speech and language disorders on individuals’
ability to communicate and quality of life in general. The scale
consists of 18 items scored from 1 to 5. Results. Patients with
aphasia and dysarthria have a significantly lower quality of com-
munication compared to stroke survivors with preserved speech
and language functions and neurologically healthy subjects. The
severity of the language and speech disorder proved to be a
significant factor in determining the quality of communication.
Namely, patients with more severe forms of aphasia and dysar-
thria scored significantly lower on the Quality of Communica-
tion Life Scale compared to the patients with milder forms. It
was also shown that patients with flaccid dysarthria have the
worst quality of communication compared to the patients with
other types of dysarthria. Conclusion. Aphasia and dysarthria
following a stroke significantly impair the quality of communi-
cation and quality of life of the affected persons.
AB  - Uvod. Afazija i dizartrija ostaju kao trajne posledice moždanog
udara kod mnogih pacijenata. Ovi poremećaji značajno remete
funkcionisanje osobe u svakodnevnom životu. Cilj ovog rada
je utvrđivanje kvaliteta komunikacije i kvaliteta života kod
pacijenata sa afazijom i dizartrijom. Materijal i metode.
Kliničku grupu činilo je 25 ispitanika sa afazijom i 20 ispi-
tanika sa dizartrijom usled moždanog udara. U kontrolnu
grupu uključeno je 15 ispitanika sa moždanim udarom bez
poremećaja govora i jezika i 15 neurološki zdravih govornika.
Za procenu kvaliteta komunikacije primenjena je Skala kvaliteta
komunikacionog života. Primenom ove skale dobijaju se infor-
macije o uticaju govornih i jezičkih poremećaja na sposobnost
komunikacije pojedinca i kvalitet života uopšte. Skala se sas-
toji od osamnaest tvrdnji koje ispitanici vrednuju ocenom od
jedan do pet. Rezultati. Ispitanici sa afazijom i dizartrijom
imaju značajno niži kvalitet komunikacije u poređenju sa
osobama sa moždanim udarom očuvanih govornih i jezičkih
funkcija i neurološki zdravim govornicima. Težina jezičkog i
govornog poremećaja se pokazala značajnim faktorom u
određivanju kvaliteta komunikacije. Utvrđeno je da pacijenti
sa težim formama afazije i dizartrije imaju značajno niži skor
na Skali kvaliteta komunikativnog života u odnosu na pacijente
sa lakšim formama. Takođe je pokazano da pacijenti sa flacid-
nom dizartrijom imaju najlošiji kvalitet komunikacije u grupi
ispitanika sa dizartrijom. Zaključak. Afazija i dizartrija nakon
moždanog udara znatno narušavaju kvalitet komunikacije i
kvalitet života pogođenih osoba.
PB  - Društvo lekara Vojvodine Srpskog lekarskog društva, Novi Sad
T2  - Med Pregl
T1  - Quality of communication and quality of life of people with aphasia and dysarthria after stroke
T1  - Kvalitet komunikacije i kvalitet života osoba sa afazijom i dizartrijom usled moždanog udara
EP  - 27
IS  - 1
SP  - 22
VL  - 76
DO  - 10.2298/MPNS2302022V
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Mile and Paunović, Verica and Milovanović, Tanja and Vidaković, Aleksandra and Mitrović, Sindi",
year = "2023",
abstract = "Introduction. Aphasia and dysarthria are permanent conse-
quences of stroke in many patients. These disorders signifi-
cantly disrupt the person’s functioning in everyday life. The aim
of this paper is to examine the quality of communication and
quality of life in patients with aphasia and dysarthria. Material
and Methods. The clinical group included 25 patients with apha-
sia and 20 patients with dysarthria due to stroke. The control
group included 15 post-stroke people without speech and lan-
guage disorders and 15 neurologically healthy subjects. The
Quality of Communication Life Scale was used to assess the
quality of communication. This scale provides information about
the impact of speech and language disorders on individuals’
ability to communicate and quality of life in general. The scale
consists of 18 items scored from 1 to 5. Results. Patients with
aphasia and dysarthria have a significantly lower quality of com-
munication compared to stroke survivors with preserved speech
and language functions and neurologically healthy subjects. The
severity of the language and speech disorder proved to be a
significant factor in determining the quality of communication.
Namely, patients with more severe forms of aphasia and dysar-
thria scored significantly lower on the Quality of Communica-
tion Life Scale compared to the patients with milder forms. It
was also shown that patients with flaccid dysarthria have the
worst quality of communication compared to the patients with
other types of dysarthria. Conclusion. Aphasia and dysarthria
following a stroke significantly impair the quality of communi-
cation and quality of life of the affected persons., Uvod. Afazija i dizartrija ostaju kao trajne posledice moždanog
udara kod mnogih pacijenata. Ovi poremećaji značajno remete
funkcionisanje osobe u svakodnevnom životu. Cilj ovog rada
je utvrđivanje kvaliteta komunikacije i kvaliteta života kod
pacijenata sa afazijom i dizartrijom. Materijal i metode.
Kliničku grupu činilo je 25 ispitanika sa afazijom i 20 ispi-
tanika sa dizartrijom usled moždanog udara. U kontrolnu
grupu uključeno je 15 ispitanika sa moždanim udarom bez
poremećaja govora i jezika i 15 neurološki zdravih govornika.
Za procenu kvaliteta komunikacije primenjena je Skala kvaliteta
komunikacionog života. Primenom ove skale dobijaju se infor-
macije o uticaju govornih i jezičkih poremećaja na sposobnost
komunikacije pojedinca i kvalitet života uopšte. Skala se sas-
toji od osamnaest tvrdnji koje ispitanici vrednuju ocenom od
jedan do pet. Rezultati. Ispitanici sa afazijom i dizartrijom
imaju značajno niži kvalitet komunikacije u poređenju sa
osobama sa moždanim udarom očuvanih govornih i jezičkih
funkcija i neurološki zdravim govornicima. Težina jezičkog i
govornog poremećaja se pokazala značajnim faktorom u
određivanju kvaliteta komunikacije. Utvrđeno je da pacijenti
sa težim formama afazije i dizartrije imaju značajno niži skor
na Skali kvaliteta komunikativnog života u odnosu na pacijente
sa lakšim formama. Takođe je pokazano da pacijenti sa flacid-
nom dizartrijom imaju najlošiji kvalitet komunikacije u grupi
ispitanika sa dizartrijom. Zaključak. Afazija i dizartrija nakon
moždanog udara znatno narušavaju kvalitet komunikacije i
kvalitet života pogođenih osoba.",
publisher = "Društvo lekara Vojvodine Srpskog lekarskog društva, Novi Sad",
journal = "Med Pregl",
title = "Quality of communication and quality of life of people with aphasia and dysarthria after stroke, Kvalitet komunikacije i kvalitet života osoba sa afazijom i dizartrijom usled moždanog udara",
pages = "27-22",
number = "1",
volume = "76",
doi = "10.2298/MPNS2302022V"
}

Vuković, M., Paunović, V., Milovanović, T., Vidaković, A.,& Mitrović, S.. (2023). Quality of communication and quality of life of people with aphasia and dysarthria after stroke. in Med Pregl
Društvo lekara Vojvodine Srpskog lekarskog društva, Novi Sad., 76(1), 22-27.
https://doi.org/10.2298/MPNS2302022V

Vuković M, Paunović V, Milovanović T, Vidaković A, Mitrović S. Quality of communication and quality of life of people with aphasia and dysarthria after stroke. in Med Pregl. 2023;76(1):22-27.
doi:10.2298/MPNS2302022V .

Vuković, Mile, Paunović, Verica, Milovanović, Tanja, Vidaković, Aleksandra, Mitrović, Sindi, "Quality of communication and quality of life of people with aphasia and dysarthria after stroke" in Med Pregl, 76, no. 1 (2023):22-27,
https://doi.org/10.2298/MPNS2302022V . .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Jerkić Rajić, Lana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5338
AB  - Uvod: Poznato je da se jezički poremećaji ispoljavaju u demenciji. Međutim, oni
još uvek nisu dovoljno specifikovani u odnosu na tip demencije.
Cilj: Cilj ovog rada je pregled i bliže određivanje simptoma jezičkog poremećaja
kod različitih tipova demencije.
Metode: Pretraga literature izvršena je uz pomoć specijalizovanih elektronskih
baza podataka, kao i štampanih udžbenika, monografija i zbornika radova.
Rezultati: Poremećaji jezika sastavni su deo kliničke slike različitih tipova demencije.
Kod Alchajmerove bolesti, primarne progresivne afazije i nekih tipova
vaskularne demencije jezički poremećaji ispoljavaju se već u početnim fazama
bolesti, te predstavljaju njihov karakterističan simptom. S druge strane, kod
Parkinsonove bolesti i demencije Levijevih tela poremećaji jezika javljaju se
u kasnijim fazama, sa progrediranjem demencije. Takođe, jezički deficiti kod
nekih tipova demencije (Parkinsonova bolest, demencija Levijevih tela) mogu
da se jave kao posledica oštećenja drugih kognitivnih funkcija, dok kod pojedinih
oblika frontotemporalne demencije (primarna progresivna afazija) oni
predstavljaju primarni kognitivni poremećaj.
Zaključak: Poznavanje jezičkih poremećaja kod različitih tipova demencije
doprinosi bližem određivanju njihove prirode, kao i diferencijalnoj dijagnozi.
Dodatno, svest o prisustvu jezičkih poremećaja kod različitih tipova demencije
ukazuje na potrebu uključivanja pacijenata sa demencijom u govornu-jezičku
i kognitivnu terapiju u cilju poboljšanja kvaliteta života pacijenata i članova
njihovih porodica.
AB  - Introduction: It is recognized that language difficulties accompany dementia. However,
regarding the type of dementia, they are still not sufficiently specific.
Aim: This paper aims to review and determine more closely the symptoms of language
disorders in different dementia types.
Methods: Specialized electronic databases, printed textbooks, monographs and
collections of papers were all used to search for recent data.
Results: Language disorders are an integral part of the clinical picture of different types
of dementia. In Alzheimer’s disease, primary progressive aphasia and some cases of vascular
dementia, language disorders are manifested already in the initial stages of the disease and
represent their characteristic symptom. On the other hand, in Parkinson’s disease and Lewy
body dementia, language disorders manifest in the later stages, with the progression of
dementia. Additionally, language deficits in some types of dementia (Parkinson’s disease,
Lewy body dementia) can occur due to damage to other cognitive functions. In contrast, in
certain types of frontotemporal dementia (primary progressive aphasia), language deficits
represent a primary cognitive disorder.
Conclusion: Understanding language disorders in various dementia types contributes to
a closer determination of their nature and differential diagnosis. Furthermore, the awareness
that in many types of dementia, language disorders can be present indicates the necessity of
including dementia patients in speech-language and cognitive therapy to improve both the
patients’ and their family’s quality of life.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Jezički poremećaji u demenciji: opšte i diferencijalne karakteristike
T1  - Language disorders in dementia: common and differential Characteristics
EP  - 277
SP  - 267
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5338
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Jerkić Rajić, Lana",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Poznato je da se jezički poremećaji ispoljavaju u demenciji. Međutim, oni
još uvek nisu dovoljno specifikovani u odnosu na tip demencije.
Cilj: Cilj ovog rada je pregled i bliže određivanje simptoma jezičkog poremećaja
kod različitih tipova demencije.
Metode: Pretraga literature izvršena je uz pomoć specijalizovanih elektronskih
baza podataka, kao i štampanih udžbenika, monografija i zbornika radova.
Rezultati: Poremećaji jezika sastavni su deo kliničke slike različitih tipova demencije.
Kod Alchajmerove bolesti, primarne progresivne afazije i nekih tipova
vaskularne demencije jezički poremećaji ispoljavaju se već u početnim fazama
bolesti, te predstavljaju njihov karakterističan simptom. S druge strane, kod
Parkinsonove bolesti i demencije Levijevih tela poremećaji jezika javljaju se
u kasnijim fazama, sa progrediranjem demencije. Takođe, jezički deficiti kod
nekih tipova demencije (Parkinsonova bolest, demencija Levijevih tela) mogu
da se jave kao posledica oštećenja drugih kognitivnih funkcija, dok kod pojedinih
oblika frontotemporalne demencije (primarna progresivna afazija) oni
predstavljaju primarni kognitivni poremećaj.
Zaključak: Poznavanje jezičkih poremećaja kod različitih tipova demencije
doprinosi bližem određivanju njihove prirode, kao i diferencijalnoj dijagnozi.
Dodatno, svest o prisustvu jezičkih poremećaja kod različitih tipova demencije
ukazuje na potrebu uključivanja pacijenata sa demencijom u govornu-jezičku
i kognitivnu terapiju u cilju poboljšanja kvaliteta života pacijenata i članova
njihovih porodica., Introduction: It is recognized that language difficulties accompany dementia. However,
regarding the type of dementia, they are still not sufficiently specific.
Aim: This paper aims to review and determine more closely the symptoms of language
disorders in different dementia types.
Methods: Specialized electronic databases, printed textbooks, monographs and
collections of papers were all used to search for recent data.
Results: Language disorders are an integral part of the clinical picture of different types
of dementia. In Alzheimer’s disease, primary progressive aphasia and some cases of vascular
dementia, language disorders are manifested already in the initial stages of the disease and
represent their characteristic symptom. On the other hand, in Parkinson’s disease and Lewy
body dementia, language disorders manifest in the later stages, with the progression of
dementia. Additionally, language deficits in some types of dementia (Parkinson’s disease,
Lewy body dementia) can occur due to damage to other cognitive functions. In contrast, in
certain types of frontotemporal dementia (primary progressive aphasia), language deficits
represent a primary cognitive disorder.
Conclusion: Understanding language disorders in various dementia types contributes to
a closer determination of their nature and differential diagnosis. Furthermore, the awareness
that in many types of dementia, language disorders can be present indicates the necessity of
including dementia patients in speech-language and cognitive therapy to improve both the
patients’ and their family’s quality of life.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Jezički poremećaji u demenciji: opšte i diferencijalne karakteristike, Language disorders in dementia: common and differential Characteristics",
pages = "277-267",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5338"
}

Vuković, M.,& Jerkić Rajić, L.. (2023). Jezički poremećaji u demenciji: opšte i diferencijalne karakteristike. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 267-277.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5338

Vuković M, Jerkić Rajić L. Jezički poremećaji u demenciji: opšte i diferencijalne karakteristike. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:267-277.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5338 .

Vuković, Mile, Jerkić Rajić, Lana, "Jezički poremećaji u demenciji: opšte i diferencijalne karakteristike" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):267-277,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5338 .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Mile
AU  - Jegdić, Ana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5349
AB  - Introduction. The development of the semantic level of the lan-
guage system begins at the end of the first year of life, when a child
begins to use the first words. During childhood, the child gradually
increases his/her vocabulary and learns semantic characteristics. The
main aim of this paper is to determine the lexical-semantic abilities
of preschool children.
Methods. The sample included 50 children of both sexes, aged five
to six years. According to age, the respondents were divided into two
groups. The first group consisted of five-year-olds, and the second of
six-year-olds. The Semantic Test and the Free Word Association Test
were used in the research. The semantic test assessed the develop-
ment of the following categories of words: homonyms, antonyms,
synonyms, and metonyms. The free word association test was used
to assess the types of responses after a given stimulus word.
Results. The results showed that six-year-olds had higher average
values compared to five-year-olds on the total score, as well as on
individual lexical categories of the Semantic Test. It was also shown
that five-year-old girls had higher average values compared to boys
of the same age on the Semantic Test. No statistically significant dif-
ferences were found between five- and six-year-olds in terms of the
representation of certain types of answers on the Free Word Associ-
ation Test. As for sex, it was shown that on the Free Word Association
Test, girls had statistically significantly higher number of missing an-
swers compared to boys.
Conclusion. It was concluded that the lexical-semantic abilities of
preschool children depended on their age, and that there was cer-
tain regularity in the development of the semantic features of words
and the lexical-semantic structure.
AB  - Uvod. Razvoj semantičkog nivoa jezičkog sistema počinje krajem prve godine života, kada dete po-
činje da upotrebljava prve reči. Tokom detinjstva dete postepeno uvećava fond reči i saznaje njihova
semantička obeležja. Cilj ovog rada jeste da se utvrde leksičko-semantičke sposobnosti kod dece
predškolskog uzrasta.
Metode. U uzorak je uključeno 50 dece, oba pola, uzrasta od pet do šest godina. Prema uzrastu,
ispitanici su podeljeni u dve grupe, prvu grupu činili su petogodišnjaci, a drugu šestogodišnjaci. U
istraživanju su korišćeni Semantički test i Test slobodnih asocijacija reči. Semantičkim testom je pro-
cenjivana razvijenost sledećih kategorija reči: homonim, antonim, sinonim i metonim, dok su Testom
slobodnih asocijacija reči ispitivane vrste odgovora nakon date stimulus reči.
Rezultati. Utvrđeno je da šestogodišnjaci imaju veće prosečne vrednosti u odnosu na petogodišnja-
ke na ukupnom skoru, kao i na pojedinačnim leksičkim kategorijama Semantičkog testa. Takođe je
pokazano da devojčice uzrasta pet godina na ovom testu imaju veće prosečne vrednosti u poređe-
nju sa dečacima istog uzrasta. Na Testu slobodnih asocijacija reči nisu utvrđene statistički značajne
razlike između petogodišnjaka i šestogodišnjaka u pogledu zastupljenosti pojedinih vrsta odgovora.
Što se tiče pola, pokazano je da na Testu slobodnih asocijacija reči devojčice imaju statistički značaj-
no više izostanaka odgovora na datu stimulus reč u poređenju sa dečacima.
Zaključak. Zaključeno je da leksičko-semantičke sposobnosti dece predškolskog uzrasta zavise od
uzrasta, te da postoji određena zakonomernost u razvoju semantičkih obeležja reči i leksičko-seman-
tičke strukture.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Biomedicinska istraživanja
T1  - Lexical-semantic abilities of five-to-six-year-old children
T1  - Leksičko-semantičke sposobnosti dece uzrasta od pet do šest godina
EP  - 208
IS  - 2
SP  - 197
VL  - 14
DO  - DOI: 10.59137/BII202302339J
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Mile and Jegdić, Ana",
year = "2023",
abstract = "Introduction. The development of the semantic level of the lan-
guage system begins at the end of the first year of life, when a child
begins to use the first words. During childhood, the child gradually
increases his/her vocabulary and learns semantic characteristics. The
main aim of this paper is to determine the lexical-semantic abilities
of preschool children.
Methods. The sample included 50 children of both sexes, aged five
to six years. According to age, the respondents were divided into two
groups. The first group consisted of five-year-olds, and the second of
six-year-olds. The Semantic Test and the Free Word Association Test
were used in the research. The semantic test assessed the develop-
ment of the following categories of words: homonyms, antonyms,
synonyms, and metonyms. The free word association test was used
to assess the types of responses after a given stimulus word.
Results. The results showed that six-year-olds had higher average
values compared to five-year-olds on the total score, as well as on
individual lexical categories of the Semantic Test. It was also shown
that five-year-old girls had higher average values compared to boys
of the same age on the Semantic Test. No statistically significant dif-
ferences were found between five- and six-year-olds in terms of the
representation of certain types of answers on the Free Word Associ-
ation Test. As for sex, it was shown that on the Free Word Association
Test, girls had statistically significantly higher number of missing an-
swers compared to boys.
Conclusion. It was concluded that the lexical-semantic abilities of
preschool children depended on their age, and that there was cer-
tain regularity in the development of the semantic features of words
and the lexical-semantic structure., Uvod. Razvoj semantičkog nivoa jezičkog sistema počinje krajem prve godine života, kada dete po-
činje da upotrebljava prve reči. Tokom detinjstva dete postepeno uvećava fond reči i saznaje njihova
semantička obeležja. Cilj ovog rada jeste da se utvrde leksičko-semantičke sposobnosti kod dece
predškolskog uzrasta.
Metode. U uzorak je uključeno 50 dece, oba pola, uzrasta od pet do šest godina. Prema uzrastu,
ispitanici su podeljeni u dve grupe, prvu grupu činili su petogodišnjaci, a drugu šestogodišnjaci. U
istraživanju su korišćeni Semantički test i Test slobodnih asocijacija reči. Semantičkim testom je pro-
cenjivana razvijenost sledećih kategorija reči: homonim, antonim, sinonim i metonim, dok su Testom
slobodnih asocijacija reči ispitivane vrste odgovora nakon date stimulus reči.
Rezultati. Utvrđeno je da šestogodišnjaci imaju veće prosečne vrednosti u odnosu na petogodišnja-
ke na ukupnom skoru, kao i na pojedinačnim leksičkim kategorijama Semantičkog testa. Takođe je
pokazano da devojčice uzrasta pet godina na ovom testu imaju veće prosečne vrednosti u poređe-
nju sa dečacima istog uzrasta. Na Testu slobodnih asocijacija reči nisu utvrđene statistički značajne
razlike između petogodišnjaka i šestogodišnjaka u pogledu zastupljenosti pojedinih vrsta odgovora.
Što se tiče pola, pokazano je da na Testu slobodnih asocijacija reči devojčice imaju statistički značaj-
no više izostanaka odgovora na datu stimulus reč u poređenju sa dečacima.
Zaključak. Zaključeno je da leksičko-semantičke sposobnosti dece predškolskog uzrasta zavise od
uzrasta, te da postoji određena zakonomernost u razvoju semantičkih obeležja reči i leksičko-seman-
tičke strukture.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Biomedicinska istraživanja",
title = "Lexical-semantic abilities of five-to-six-year-old children, Leksičko-semantičke sposobnosti dece uzrasta od pet do šest godina",
pages = "208-197",
number = "2",
volume = "14",
doi = "DOI: 10.59137/BII202302339J"
}

Vuković, M.,& Jegdić, A.. (2023). Lexical-semantic abilities of five-to-six-year-old children. in Biomedicinska istraživanja
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 14(2), 197-208.
https://doi.org/DOI: 10.59137/BII202302339J

Vuković M, Jegdić A. Lexical-semantic abilities of five-to-six-year-old children. in Biomedicinska istraživanja. 2023;14(2):197-208.
doi:DOI: 10.59137/BII202302339J .

Vuković, Mile, Jegdić, Ana, "Lexical-semantic abilities of five-to-six-year-old children" in Biomedicinska istraživanja, 14, no. 2 (2023):197-208,
https://doi.org/DOI: 10.59137/BII202302339J . .

TY  - CONF
AU  - Sukur, Željana
AU  - Vuković, Mile
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5337
AB  - Uvod: Proces čitanja se ostvaruje uz učešće većeg broja moždanih oblasti koje
imaju specifičnu ulogu u realizaciji ove jezičke funkcije. Pokazano je da kvalitativna
analiza grešaka i lokalizacija moždane lezije značajno doprinose izboru
odgovarajućih metoda tretmana.
Cilj: Cilj ovog rada je utvrđivanje značaja neuroanatomskog pristupa analizi
poremećaja čitanja u tretmanu aleksije.
Metode: Uzorak se sastojao od 30 ispitanika, od kojih je 15 imalo nefluentnu, a
15 fluentnu afaziju. Dijagnoza afazije postavljena je na osnovu Bostonske baterije
testova za afazije. U uzorak su uključeni ispitanici sa afazijom vaskularne
etiologije kod kojih je magnetnom rezonancom identifikovano mesto lezije.
Procena sposobnosti čitanja izvršena je Subtestom čitanja Bostonske baterije
testova za afazije i Testom čitanja reči. Statistička značajnost razlika proveravana
je Man-Vitnijevim U testom.
Rezultati: Rezultati su pokazali da se obrazac poremećaja čitanja kod lezije anteriornih
oblasti mozga razlikuje od poremećaja čitanja koji nastaje kao posledica
lezije posteriornih oblasti. Statistički značajna razlika (p < 0,05) pokazana
je na Subtestu čitanja reči (309,000) i rečenica (293,500), kao i na Testu čitanja
reči za konkretne imenice (306,000) i apstraktne imenice (288,000), dok za
funkcionalne reči i nereči nije pronađena statistička značajnost. Takođe je pokazano
da je aleksija izraženija kod lezije posteriornih oblasti mozga.
Zaključak: Kvalitativnom analizom dobijenih podataka može se zaključiti da
obrazac grešaka u čitanju korelira sa tipom afazičkog sindroma, tj. mestom
moždane lezije. Ovaj nalaz ukazuje na potrebu diferenciranog pristupa u tretmanu
aleksije.
AB  - Introduction: The reading process is realized with the participation of a large number
of brain areas which have a specific role in the realization of this language function. It has
been demonstrated that conducting a qualitative analysis of reading errors and identifying
brain lesions can significantly contribute to selecting appropriate treatment methods.
Aim: This study aims to determine the importance of using a neuroanatomical approach
in analyzing reading disorders in alexia treatment.
Methods: The sample consisted of 30 participants, with 15 having non- fluent aphasia
and 15 having fluent aphasia. The Boston Diagnostic Aphasia Examination was used for
the diagnosis of aphasia. The sample included subjects with aphasia of vascular etiology in
whom the location of the lesion was identified by magnetic resonance imaging. The Boston
Diagnostic Aphasia Examination Reading Subtest and the Word Reading Test were used for
reading ability assessment. The Mann-Whitney U-test was used for statistical analysis of the
group differences. Results: The results showed that reading disorders resulting from lesions in the anterior
areas of the brain differ from those resulting from lesions in the posterior areas. A statistically
significant difference (p < 0.05) was shown on the Word Reading Subtest (309.000) and
sentences (293.500), as well as on the Word Reading Test for concrete nouns (306.000) and
abstract nouns (288.000), while no statistical significance was found for functional words
and non-words. Additionally, the study found that alexia is more pronounced in cases where
the lesion is in the posterior areas of the brain.
Conclusion: Upon qualitative analysis of the collected data, it can be concluded that
the reading error patterns correlate with the type of aphasic syndrome, i.e., at the location
of the brain lesion. This finding highlights the importance of a differentiated approach in the
treatment of alexia.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Poremećaj čitanja kod lezija anteriornih i posteriornih Oblasti mozga
T1  - Reading disorder in lesions of anterior and Posterior brain areas
EP  - 266
SP  - 255
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5337
ER  - 

@conference{
author = "Sukur, Željana and Vuković, Mile",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Proces čitanja se ostvaruje uz učešće većeg broja moždanih oblasti koje
imaju specifičnu ulogu u realizaciji ove jezičke funkcije. Pokazano je da kvalitativna
analiza grešaka i lokalizacija moždane lezije značajno doprinose izboru
odgovarajućih metoda tretmana.
Cilj: Cilj ovog rada je utvrđivanje značaja neuroanatomskog pristupa analizi
poremećaja čitanja u tretmanu aleksije.
Metode: Uzorak se sastojao od 30 ispitanika, od kojih je 15 imalo nefluentnu, a
15 fluentnu afaziju. Dijagnoza afazije postavljena je na osnovu Bostonske baterije
testova za afazije. U uzorak su uključeni ispitanici sa afazijom vaskularne
etiologije kod kojih je magnetnom rezonancom identifikovano mesto lezije.
Procena sposobnosti čitanja izvršena je Subtestom čitanja Bostonske baterije
testova za afazije i Testom čitanja reči. Statistička značajnost razlika proveravana
je Man-Vitnijevim U testom.
Rezultati: Rezultati su pokazali da se obrazac poremećaja čitanja kod lezije anteriornih
oblasti mozga razlikuje od poremećaja čitanja koji nastaje kao posledica
lezije posteriornih oblasti. Statistički značajna razlika (p < 0,05) pokazana
je na Subtestu čitanja reči (309,000) i rečenica (293,500), kao i na Testu čitanja
reči za konkretne imenice (306,000) i apstraktne imenice (288,000), dok za
funkcionalne reči i nereči nije pronađena statistička značajnost. Takođe je pokazano
da je aleksija izraženija kod lezije posteriornih oblasti mozga.
Zaključak: Kvalitativnom analizom dobijenih podataka može se zaključiti da
obrazac grešaka u čitanju korelira sa tipom afazičkog sindroma, tj. mestom
moždane lezije. Ovaj nalaz ukazuje na potrebu diferenciranog pristupa u tretmanu
aleksije., Introduction: The reading process is realized with the participation of a large number
of brain areas which have a specific role in the realization of this language function. It has
been demonstrated that conducting a qualitative analysis of reading errors and identifying
brain lesions can significantly contribute to selecting appropriate treatment methods.
Aim: This study aims to determine the importance of using a neuroanatomical approach
in analyzing reading disorders in alexia treatment.
Methods: The sample consisted of 30 participants, with 15 having non- fluent aphasia
and 15 having fluent aphasia. The Boston Diagnostic Aphasia Examination was used for
the diagnosis of aphasia. The sample included subjects with aphasia of vascular etiology in
whom the location of the lesion was identified by magnetic resonance imaging. The Boston
Diagnostic Aphasia Examination Reading Subtest and the Word Reading Test were used for
reading ability assessment. The Mann-Whitney U-test was used for statistical analysis of the
group differences. Results: The results showed that reading disorders resulting from lesions in the anterior
areas of the brain differ from those resulting from lesions in the posterior areas. A statistically
significant difference (p < 0.05) was shown on the Word Reading Subtest (309.000) and
sentences (293.500), as well as on the Word Reading Test for concrete nouns (306.000) and
abstract nouns (288.000), while no statistical significance was found for functional words
and non-words. Additionally, the study found that alexia is more pronounced in cases where
the lesion is in the posterior areas of the brain.
Conclusion: Upon qualitative analysis of the collected data, it can be concluded that
the reading error patterns correlate with the type of aphasic syndrome, i.e., at the location
of the brain lesion. This finding highlights the importance of a differentiated approach in the
treatment of alexia.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Poremećaj čitanja kod lezija anteriornih i posteriornih Oblasti mozga, Reading disorder in lesions of anterior and Posterior brain areas",
pages = "266-255",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5337"
}

Sukur, Ž.,& Vuković, M.. (2023). Poremećaj čitanja kod lezija anteriornih i posteriornih Oblasti mozga. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 255-266.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5337

Sukur Ž, Vuković M. Poremećaj čitanja kod lezija anteriornih i posteriornih Oblasti mozga. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:255-266.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5337 .

Sukur, Željana, Vuković, Mile, "Poremećaj čitanja kod lezija anteriornih i posteriornih Oblasti mozga" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):255-266,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5337 .

TY  - CONF
AU  - Milovanović, Tanja
AU  - Paunović, Verica
AU  - Vuković, Mile
AU  - Vidaković, Aleksandra
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5060
AB  - Nakon pandemije COVID-19 veći broj studija o tretmanu afazija fokusiran je na ispitivanje efekata jezičkih terapija koje se sprovode onlajn. Jedna od metoda koja je posebno privukla pažnju istraživača je onlajn metoda virtuleni svet „Eva park“. Eva Park predstavlja ostrvo u kojem su osobe sa afazijom i drugim učesnicima. Svim učesnicima u ovom programu, omogućeno je da se slobodno kreću, da izvršavaju različite zadatke, dok razgovaraju s logopedom i osobama s afazijom. Cilj ovog rada je da se prikaže značaj onlajn terapije afazija putem metode „Eva pak“. Metod rada. Na osnovu baze PubMed, pregledano je 14 radova posvećenih metodi tretmana virtuelnog sveta „Eva park“ kod osoba sa afazijom. Rezultati ukazuju na prednosti vežbanja konverzacije u različitim situacijama, koje većini osoba sa afazijom nisu dostupne u realnom svetu, takođe, istaknut je značaj druženja osoba s afazijom s drugim osobama u cilju smanjenja osećaja izolovanosti i depresije. Kao negativne strane ove metode navodi se to što metoda ima značajna ograničenja kod osoba koje imaju redukovane verbalne sposobnosti. Stoga se metoda više preporučuje za osobe sa kognitivnim deficitima bez prisustva težih jezičkih poremećaja. Zaključak. Metoda virtuelni svet za osobe sa afazijom je obećavajuća metoda za koju su nam neophodna dalja istraživanja usmerena na detekcija oblika i težine afazičnog sindroma za koju je ova metoda najpogodnija.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Tretman afazija pomoću metode virtuelni svet ’’Eva park’’
EP  - 182
SP  - 182
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5060
ER  - 

@conference{
author = "Milovanović, Tanja and Paunović, Verica and Vuković, Mile and Vidaković, Aleksandra",
year = "2023",
abstract = "Nakon pandemije COVID-19 veći broj studija o tretmanu afazija fokusiran je na ispitivanje efekata jezičkih terapija koje se sprovode onlajn. Jedna od metoda koja je posebno privukla pažnju istraživača je onlajn metoda virtuleni svet „Eva park“. Eva Park predstavlja ostrvo u kojem su osobe sa afazijom i drugim učesnicima. Svim učesnicima u ovom programu, omogućeno je da se slobodno kreću, da izvršavaju različite zadatke, dok razgovaraju s logopedom i osobama s afazijom. Cilj ovog rada je da se prikaže značaj onlajn terapije afazija putem metode „Eva pak“. Metod rada. Na osnovu baze PubMed, pregledano je 14 radova posvećenih metodi tretmana virtuelnog sveta „Eva park“ kod osoba sa afazijom. Rezultati ukazuju na prednosti vežbanja konverzacije u različitim situacijama, koje većini osoba sa afazijom nisu dostupne u realnom svetu, takođe, istaknut je značaj druženja osoba s afazijom s drugim osobama u cilju smanjenja osećaja izolovanosti i depresije. Kao negativne strane ove metode navodi se to što metoda ima značajna ograničenja kod osoba koje imaju redukovane verbalne sposobnosti. Stoga se metoda više preporučuje za osobe sa kognitivnim deficitima bez prisustva težih jezičkih poremećaja. Zaključak. Metoda virtuelni svet za osobe sa afazijom je obećavajuća metoda za koju su nam neophodna dalja istraživanja usmerena na detekcija oblika i težine afazičnog sindroma za koju je ova metoda najpogodnija.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Tretman afazija pomoću metode virtuelni svet ’’Eva park’’",
pages = "182-182",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5060"
}

Milovanović, T., Paunović, V., Vuković, M.,& Vidaković, A.. (2023). Tretman afazija pomoću metode virtuelni svet ’’Eva park’’. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 182-182.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5060

Milovanović T, Paunović V, Vuković M, Vidaković A. Tretman afazija pomoću metode virtuelni svet ’’Eva park’’. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:182-182.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5060 .

Milovanović, Tanja, Paunović, Verica, Vuković, Mile, Vidaković, Aleksandra, "Tretman afazija pomoću metode virtuelni svet ’’Eva park’’" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):182-182,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5060 .

TY  - CONF
AU  - Sukur, Željana
AU  - Vuković, Mile
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5065
AB  - Lokalizacija funkcionalnog oštećenja, utvrđivanje neoštećenih moždanih područja, kao i očuvanih veza značajno doprinose izboru odgovarajućeg tretmana afazija.
Cilj ove studije je utvrđivanje značaja metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa u tretmanu aleksija. Kvalitativna analiza poremećaja čitanja izvršena je kod pacijenta sa kliničkom dijagnozom čiste aleksije. Dijagnoza je postavljena primenom Bostonskog dijagnostičkog testa za afazije. Na osnovu identifikovanja funkcionalnog oštećenja čitanja strukturiran je program terapije sa ciljem da se evaluira efekat funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa u tretmanu aleksije. Rezultati su pokazali značajno poboljšanje funkcije čitanja. Restituisana je sposobnost prepoznavanja grafema i povezivanja vizuelno i auditivno predstavljene reči.
Na osnovu analize i diskusije dobijenih rezultata, može se zaključiti da metod funkcionalne reorganizacije doprinosi stvaranju novih funkcionalnih sistema, a verovatno i novoj neuralnoj organizaciji čitanja. S druge strane, kognitivno neuropsihološki pristup usmerava tretman ka saniranju deficita na nivou pojedinih komponenti procesa čitanja.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Primena metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa  u tretmanu aleksije
EP  - 159
SP  - 159
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5065
ER  - 

@conference{
author = "Sukur, Željana and Vuković, Mile",
year = "2023",
abstract = "Lokalizacija funkcionalnog oštećenja, utvrđivanje neoštećenih moždanih područja, kao i očuvanih veza značajno doprinose izboru odgovarajućeg tretmana afazija.
Cilj ove studije je utvrđivanje značaja metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa u tretmanu aleksija. Kvalitativna analiza poremećaja čitanja izvršena je kod pacijenta sa kliničkom dijagnozom čiste aleksije. Dijagnoza je postavljena primenom Bostonskog dijagnostičkog testa za afazije. Na osnovu identifikovanja funkcionalnog oštećenja čitanja strukturiran je program terapije sa ciljem da se evaluira efekat funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa u tretmanu aleksije. Rezultati su pokazali značajno poboljšanje funkcije čitanja. Restituisana je sposobnost prepoznavanja grafema i povezivanja vizuelno i auditivno predstavljene reči.
Na osnovu analize i diskusije dobijenih rezultata, može se zaključiti da metod funkcionalne reorganizacije doprinosi stvaranju novih funkcionalnih sistema, a verovatno i novoj neuralnoj organizaciji čitanja. S druge strane, kognitivno neuropsihološki pristup usmerava tretman ka saniranju deficita na nivou pojedinih komponenti procesa čitanja.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Primena metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa  u tretmanu aleksije",
pages = "159-159",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5065"
}

Sukur, Ž.,& Vuković, M.. (2023). Primena metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa  u tretmanu aleksije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 159-159.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5065

Sukur Ž, Vuković M. Primena metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa  u tretmanu aleksije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:159-159.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5065 .

Sukur, Željana, Vuković, Mile, "Primena metoda funkcionalne reorganizacije i kognitivno neuropsihološkog pristupa  u tretmanu aleksije" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):159-159,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5065 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5049
AB  - Termin traumatska povreda mozga podrazumeva oštećenje strukture moždanog tkiva i poremećaj moždanih funkcija. Nastaje kao posledica dejstva spoljašnje slile u saobraćanoj nesreći, sportu, tuči, usled ranjavanja iz vatrenog oružja i dr. Javlja se kod ljudi svi starosnih doba. Traumatske povrede mozga često ostavljaju dugoročne posledice na govornom, jezičkom, kognitivnom i socijalnom planu. Cilj. U ovom radu prikazani su oblici govorne i jezičke patologije traumatskog porekla, s ciljem bližeg određivanja njihovih karakteristika i prirode. Metode. Uvid u relevantnu literaturu izvršen je pristupom elektronskim bazama podataka biblioteka Srbije, kao i upotrebom specijalizovanih pretraživača na internetu. Takođe, korišćena je literatura dostupna u Univerzitetskoj biblioteci u Beogradu. Rezultati. Rezultati su pokazali da se poremećaji jezika kod traumatskih povreda mozga uglavnom razmatraju u odnosu na oštećenje kognitivnih funkcija. S druge strane, poremećaji govora najčešće se sagledavaju s aspekta oštećenja komponenti procesa govorne produkcije. Zaključak. Traumatska povreda mozga uzrokuje veoma različite oblike govornih i jezičkih poremećaja. Česta je slika udruženog ispoljavanja govornog i jezičkog poremećaja, kao i deficita u domenu jezika i drugih kognitivnih funkcija. Jezička i govorna patologija traumatskog porekla zahteva diferenciran pristup dijagnostici i tretmanu.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Poremećaji govora i jezika kod traumatskih povreda mozga: klinički pristup
EP  - 121
SP  - 121
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5049
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile",
year = "2023",
abstract = "Termin traumatska povreda mozga podrazumeva oštećenje strukture moždanog tkiva i poremećaj moždanih funkcija. Nastaje kao posledica dejstva spoljašnje slile u saobraćanoj nesreći, sportu, tuči, usled ranjavanja iz vatrenog oružja i dr. Javlja se kod ljudi svi starosnih doba. Traumatske povrede mozga često ostavljaju dugoročne posledice na govornom, jezičkom, kognitivnom i socijalnom planu. Cilj. U ovom radu prikazani su oblici govorne i jezičke patologije traumatskog porekla, s ciljem bližeg određivanja njihovih karakteristika i prirode. Metode. Uvid u relevantnu literaturu izvršen je pristupom elektronskim bazama podataka biblioteka Srbije, kao i upotrebom specijalizovanih pretraživača na internetu. Takođe, korišćena je literatura dostupna u Univerzitetskoj biblioteci u Beogradu. Rezultati. Rezultati su pokazali da se poremećaji jezika kod traumatskih povreda mozga uglavnom razmatraju u odnosu na oštećenje kognitivnih funkcija. S druge strane, poremećaji govora najčešće se sagledavaju s aspekta oštećenja komponenti procesa govorne produkcije. Zaključak. Traumatska povreda mozga uzrokuje veoma različite oblike govornih i jezičkih poremećaja. Česta je slika udruženog ispoljavanja govornog i jezičkog poremećaja, kao i deficita u domenu jezika i drugih kognitivnih funkcija. Jezička i govorna patologija traumatskog porekla zahteva diferenciran pristup dijagnostici i tretmanu.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Poremećaji govora i jezika kod traumatskih povreda mozga: klinički pristup",
pages = "121-121",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5049"
}

Vuković, M.. (2023). Poremećaji govora i jezika kod traumatskih povreda mozga: klinički pristup. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 121-121.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5049

Vuković M. Poremećaji govora i jezika kod traumatskih povreda mozga: klinički pristup. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:121-121.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5049 .

Vuković, Mile, "Poremećaji govora i jezika kod traumatskih povreda mozga: klinički pristup" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):121-121,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5049 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Milovanović, Tanja
AU  - Paunović, Verica
AU  - Vidaković, Aleksandra
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5303
AB  - Traumatic brain injury (TBI) leaves numerous consequences on cognitive, language, and com-
munication abilities. TBI often leads to disturbances in comprehending figurative language,
which can disrupt the communication process. The purpose of this study was to evaluate the
ability of persons who have suffered TBI to understand proverbs in order to draw attention to
figurative language/conversation abilities, which is a topic that is rarely investigated.
Method: The sample consisted of 4 subjects with TBI aged 22 to 29 years, who had complet-
ed 12 to 16 years of education. Subjects were tested between 4 and 9 months after the injury. Using magnetic resonance imaging, it was determined that two subjects had a diffuse brain
injury, while the other two had a contusion brain injury. The control group consisted of four
subjects who equally-matched to subjects with TBI in terms of gender, age, and level of edu-
cation. The study focused on 10 proverbs that are used often in everyday communication. The
assessment of the understanding of proverbs was carried out by two clinicians in the Serbian
language. After the subject heard the proverb, he/she was asked to interpret the meaning,
while two clinicians recorded the success of the understanding and categorised the subject’s
answers based on the following: understands the concrete meaning, partially understands
the metaphor, and fully understands the metaphor. Descriptive statistical measures were
used in this study. The results show that subjects with diffuse lesions had pronounced diffi-
culties in understanding proverbs, while subjects with brain contusions interpreted the prov-
erbs well, but with a delayed latency.
Conclusion: Our data shows that proverb comprehension disorders are more pronounced in
people with a diffuse injury than those with a contusion brain injury. Due to the small num-
ber of respondents, in this study, we compared only the type of brain injury, not the location.
In addition, these results are limited by the size of the sample and cannot be generalised.
PB  - University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26
C3  - Book of Abstracts ERFCON 2023
T1  - Comprehension of proverbs in persons with TBI: case reports
EP  - 134
SP  - 132
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5303
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Milovanović, Tanja and Paunović, Verica and Vidaković, Aleksandra",
year = "2023",
abstract = "Traumatic brain injury (TBI) leaves numerous consequences on cognitive, language, and com-
munication abilities. TBI often leads to disturbances in comprehending figurative language,
which can disrupt the communication process. The purpose of this study was to evaluate the
ability of persons who have suffered TBI to understand proverbs in order to draw attention to
figurative language/conversation abilities, which is a topic that is rarely investigated.
Method: The sample consisted of 4 subjects with TBI aged 22 to 29 years, who had complet-
ed 12 to 16 years of education. Subjects were tested between 4 and 9 months after the injury. Using magnetic resonance imaging, it was determined that two subjects had a diffuse brain
injury, while the other two had a contusion brain injury. The control group consisted of four
subjects who equally-matched to subjects with TBI in terms of gender, age, and level of edu-
cation. The study focused on 10 proverbs that are used often in everyday communication. The
assessment of the understanding of proverbs was carried out by two clinicians in the Serbian
language. After the subject heard the proverb, he/she was asked to interpret the meaning,
while two clinicians recorded the success of the understanding and categorised the subject’s
answers based on the following: understands the concrete meaning, partially understands
the metaphor, and fully understands the metaphor. Descriptive statistical measures were
used in this study. The results show that subjects with diffuse lesions had pronounced diffi-
culties in understanding proverbs, while subjects with brain contusions interpreted the prov-
erbs well, but with a delayed latency.
Conclusion: Our data shows that proverb comprehension disorders are more pronounced in
people with a diffuse injury than those with a contusion brain injury. Due to the small num-
ber of respondents, in this study, we compared only the type of brain injury, not the location.
In addition, these results are limited by the size of the sample and cannot be generalised.",
publisher = "University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26",
journal = "Book of Abstracts ERFCON 2023",
title = "Comprehension of proverbs in persons with TBI: case reports",
pages = "134-132",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5303"
}

Vuković, M., Milovanović, T., Paunović, V.,& Vidaković, A.. (2023). Comprehension of proverbs in persons with TBI: case reports. in Book of Abstracts ERFCON 2023
University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26., 132-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5303

Vuković M, Milovanović T, Paunović V, Vidaković A. Comprehension of proverbs in persons with TBI: case reports. in Book of Abstracts ERFCON 2023. 2023;:132-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5303 .

Vuković, Mile, Milovanović, Tanja, Paunović, Verica, Vidaković, Aleksandra, "Comprehension of proverbs in persons with TBI: case reports" in Book of Abstracts ERFCON 2023 (2023):132-134,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5303 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Milovanović, Tanja
AU  - Jerkić Rajić, Lana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5304
AB  - Introduction: Most people with aphasia have difficulties in producing content words on nam-
ing tests and during spontaneous speech. The aim of this paper was to examine naming
deficits in patients with different types of aphasic syndromes.
Methods: The sample consisted of 24 subjects, who were stratified into fluent and non-fluent
aphasia groups according to the characteristics of spontaneous speech. The fluent aphasia
group included subjects with Wernicke’s (N = 7) and conduction aphasia (N = 6), while the
group with non-fluent aphasia comprised of subjects with Broca’s (N = 6) and transcortical
motor aphasia (N = 5). In all patients, aphasia resulted from stroke. The Boston Diagnostic
Aphasia Examination subtests for Visual confrontation naming and Responsive naming, as
well as the Boston Naming Test (BNT) were used to assess naming ability. Descriptive (Mean, Min, Max, SD) and inferential statistical methods (Chi square test, t-test and Mann-Whitney U
test) were used to process the data.
The results showed that patients with non-fluent aphasias were significantly more successful
on the Visual confrontation naming subtest (U = 33.50, p = 0.02), as well as on the Responsive
naming (U = 39.00, p = 0.04) compared to patients with fluent types of aphasia. Additionally,
subjects with non-fluent aphasias had significantly higher achievements on the BNT. The
groups differed in terms of the representation of types of errors.
Conclusion: Naming deficits occur in all types of aphasia, but are more pronounced in the
group of subjects with fluent aphasia.
PB  - University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26
C3  - Book of Abstracts ERFCON 2023
T1  - Naming ability in people with aphasia
SP  - 134
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5304
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Milovanović, Tanja and Jerkić Rajić, Lana",
year = "2023",
abstract = "Introduction: Most people with aphasia have difficulties in producing content words on nam-
ing tests and during spontaneous speech. The aim of this paper was to examine naming
deficits in patients with different types of aphasic syndromes.
Methods: The sample consisted of 24 subjects, who were stratified into fluent and non-fluent
aphasia groups according to the characteristics of spontaneous speech. The fluent aphasia
group included subjects with Wernicke’s (N = 7) and conduction aphasia (N = 6), while the
group with non-fluent aphasia comprised of subjects with Broca’s (N = 6) and transcortical
motor aphasia (N = 5). In all patients, aphasia resulted from stroke. The Boston Diagnostic
Aphasia Examination subtests for Visual confrontation naming and Responsive naming, as
well as the Boston Naming Test (BNT) were used to assess naming ability. Descriptive (Mean, Min, Max, SD) and inferential statistical methods (Chi square test, t-test and Mann-Whitney U
test) were used to process the data.
The results showed that patients with non-fluent aphasias were significantly more successful
on the Visual confrontation naming subtest (U = 33.50, p = 0.02), as well as on the Responsive
naming (U = 39.00, p = 0.04) compared to patients with fluent types of aphasia. Additionally,
subjects with non-fluent aphasias had significantly higher achievements on the BNT. The
groups differed in terms of the representation of types of errors.
Conclusion: Naming deficits occur in all types of aphasia, but are more pronounced in the
group of subjects with fluent aphasia.",
publisher = "University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26",
journal = "Book of Abstracts ERFCON 2023",
title = "Naming ability in people with aphasia",
pages = "134",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5304"
}

Vuković, M., Milovanović, T.,& Jerkić Rajić, L.. (2023). Naming ability in people with aphasia. in Book of Abstracts ERFCON 2023
University of Zagreb, Faculty of Education and Rehabilitation Sciences Scientific series, Book No. 26., 134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5304

Vuković M, Milovanović T, Jerkić Rajić L. Naming ability in people with aphasia. in Book of Abstracts ERFCON 2023. 2023;:134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5304 .

Vuković, Mile, Milovanović, Tanja, Jerkić Rajić, Lana, "Naming ability in people with aphasia" in Book of Abstracts ERFCON 2023 (2023):134,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5304 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Sukur, Željana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5298
AB  - Uvod: Afazija je poremećaj jezičke komunikacije uzrokovan lezijom mozga. Budući da često ostavlja trajne posledice na psihosocijalnom planu, u novijoj literaturi se sve više pažnje poklanja proučavanju kvaliteta života osoba sa afazijom. Za procenu kvaliteta komunikacije i kvaliteta života primenjuju se različite skale. Razvoj Skale za merenje kvaliteta života specifičnog za afaziju  (Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39) doveo je do proboja u istraživanju samoprocene kvaliteta života kod osoba sa afazijom.    Cilj: Cilj ovog rada je da se, na osnovu podataka iz literature, prikažu i analiziraju  podaci o značaju procene kvaliteta života kod osoba sa afazijom, kao i da se ukaže na potrebu primene terapijskih pristupa koji doprinose boljem funkcionisanju na komunikativnom i socioemocionalnom planu.    Metode: Za prikupljanje i analizu empirijskih podataka, korišćeni su internet pretraživači i elektronske baze podataka, kao i udžbenici i zbornici sa domaćih i međunarodnih naučno-stručnih konferencija.    Rezultati: Rezultatima  istraživanja  pokazano je da procena kvaliteta života ima poseban značaj za tretman osoba sa afazijom. Pored toga, rezultati procene služe i za praćenje napretka u rehabilitaciji i sagledavanje ishoda govorno-jezičke terapije na svakodnevni život ovih osoba. Funkcionalno usmerene terapije, kao što su obuka komunikacijskih partnera, pružanje podrške u razgovoru, potpomognuta komunikacija i grupna terapija, danas se koriste kao terapijski programi,     Zaključak: Pregledom literature, pokazano je da procena kvaliteta života predstavlja bazu za planiranje terapijskog procesa jer daje uvid u uticaj različitih domena na kvalitet života obolele osobe. Funkcionalno usmerene terapije imaju za cilj da poboljšaju komunikativnu efikasnost u prirodnom okruženju i smanje psihosocijalne posledice  afazije.
AB  - Introduction: Aphasia is a language communication disorder caused by a brain lesion. Since it often leaves lasting consequences on the psychosocial level, recent literature has paid increasing attention to studying the quality of life of individuals with aphasia. Various scales are used to assess the quality of communication and the quality of life. The development of the Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39 led to a breakthrough in researching self-assessment of the quality of life in individuals with aphasia. Aim: This paper aims to, based on data from the literature, present and analyze the significance of assessing the quality of life in individuals with aphasia, as well as to emphasize the need for the implementation of therapeutic approaches that contribute to better functioning on a communicative and socio-emotional level. Methods: For the collection and analysis of empirical data, internet search engines and electronic databases were used, as well as textbooks and proceedings from national and international scientific conferences. Results: The research findings demonstrated that the assessment of the quality of life holds particular significance in the treatment of individuals with aphasia. In addition, the assessment results are utilized to monitor rehabilitation progress and assess the outcome of speech-language therapy on the daily lives of these individuals. Functionally oriented therapies, such as communication partner training, conversation support, assisted communication, and group therapy, are used today as therapeutic programs. Conclusion: Through a literature review, it has been shown that assessing the quality of life is a basis for planning the therapeutic process because it provides insight into the impact of different domains on the quality of life of the affected person. Functionally-oriented therapies aim to improve communicative efficiency in the natural environment and reduce the psychosocial consequences of aphasia.
PB  - Srpska logopedska asocijacija
C3  - Međunarodni naučno-stručni skup l o g o p e d i j a   d a n a s
T1  - Procena kvaliteta života kod osoba sa afazijom: implikacije za tretman
T1  - Assessment of the quality of life in persons with aphasia: implications for treatment
SP  - 40
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5298
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Sukur, Željana",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Afazija je poremećaj jezičke komunikacije uzrokovan lezijom mozga. Budući da često ostavlja trajne posledice na psihosocijalnom planu, u novijoj literaturi se sve više pažnje poklanja proučavanju kvaliteta života osoba sa afazijom. Za procenu kvaliteta komunikacije i kvaliteta života primenjuju se različite skale. Razvoj Skale za merenje kvaliteta života specifičnog za afaziju  (Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39) doveo je do proboja u istraživanju samoprocene kvaliteta života kod osoba sa afazijom.    Cilj: Cilj ovog rada je da se, na osnovu podataka iz literature, prikažu i analiziraju  podaci o značaju procene kvaliteta života kod osoba sa afazijom, kao i da se ukaže na potrebu primene terapijskih pristupa koji doprinose boljem funkcionisanju na komunikativnom i socioemocionalnom planu.    Metode: Za prikupljanje i analizu empirijskih podataka, korišćeni su internet pretraživači i elektronske baze podataka, kao i udžbenici i zbornici sa domaćih i međunarodnih naučno-stručnih konferencija.    Rezultati: Rezultatima  istraživanja  pokazano je da procena kvaliteta života ima poseban značaj za tretman osoba sa afazijom. Pored toga, rezultati procene služe i za praćenje napretka u rehabilitaciji i sagledavanje ishoda govorno-jezičke terapije na svakodnevni život ovih osoba. Funkcionalno usmerene terapije, kao što su obuka komunikacijskih partnera, pružanje podrške u razgovoru, potpomognuta komunikacija i grupna terapija, danas se koriste kao terapijski programi,     Zaključak: Pregledom literature, pokazano je da procena kvaliteta života predstavlja bazu za planiranje terapijskog procesa jer daje uvid u uticaj različitih domena na kvalitet života obolele osobe. Funkcionalno usmerene terapije imaju za cilj da poboljšaju komunikativnu efikasnost u prirodnom okruženju i smanje psihosocijalne posledice  afazije., Introduction: Aphasia is a language communication disorder caused by a brain lesion. Since it often leaves lasting consequences on the psychosocial level, recent literature has paid increasing attention to studying the quality of life of individuals with aphasia. Various scales are used to assess the quality of communication and the quality of life. The development of the Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39 led to a breakthrough in researching self-assessment of the quality of life in individuals with aphasia. Aim: This paper aims to, based on data from the literature, present and analyze the significance of assessing the quality of life in individuals with aphasia, as well as to emphasize the need for the implementation of therapeutic approaches that contribute to better functioning on a communicative and socio-emotional level. Methods: For the collection and analysis of empirical data, internet search engines and electronic databases were used, as well as textbooks and proceedings from national and international scientific conferences. Results: The research findings demonstrated that the assessment of the quality of life holds particular significance in the treatment of individuals with aphasia. In addition, the assessment results are utilized to monitor rehabilitation progress and assess the outcome of speech-language therapy on the daily lives of these individuals. Functionally oriented therapies, such as communication partner training, conversation support, assisted communication, and group therapy, are used today as therapeutic programs. Conclusion: Through a literature review, it has been shown that assessing the quality of life is a basis for planning the therapeutic process because it provides insight into the impact of different domains on the quality of life of the affected person. Functionally-oriented therapies aim to improve communicative efficiency in the natural environment and reduce the psychosocial consequences of aphasia.",
publisher = "Srpska logopedska asocijacija",
journal = "Međunarodni naučno-stručni skup l o g o p e d i j a   d a n a s",
title = "Procena kvaliteta života kod osoba sa afazijom: implikacije za tretman, Assessment of the quality of life in persons with aphasia: implications for treatment",
pages = "40",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5298"
}

Vuković, M.,& Sukur, Ž.. (2023). Procena kvaliteta života kod osoba sa afazijom: implikacije za tretman. in Međunarodni naučno-stručni skup l o g o p e d i j a   d a n a s
Srpska logopedska asocijacija., 40.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5298

Vuković M, Sukur Ž. Procena kvaliteta života kod osoba sa afazijom: implikacije za tretman. in Međunarodni naučno-stručni skup l o g o p e d i j a   d a n a s. 2023;:40.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5298 .

Vuković, Mile, Sukur, Željana, "Procena kvaliteta života kod osoba sa afazijom: implikacije za tretman" in Međunarodni naučno-stručni skup l o g o p e d i j a   d a n a s (2023):40,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5298 .

TY  - GEN
AU  - Vuković, Mile
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5299
AB  - Uvod: Traumatska povreda mozga se relativno često događa u populaciji dece i adolescenata. To je inače najčešći tip stečene lezije mozga u detinjstvu. Može da se dogodi u bilo kom periodu, s tim što su deca uzrasta do dve godine i adolescenti od 15-18 godina najčešće žrtve moždane traume. Traumatska povreda mozga predstavlja jedan od vodećih uzroka neuropsiholoških poremećaja i prekida toka normalnog razvoja kod dece. U ovom radu razmatrani su poremećaji pažnje, pamćenja, jezika, egzekutivnih funkcija i socijalne kognicije.  Cilj: Cilj nam je da pružimo sveobuhvatan prikaz neuropsiholoških deficita kod dece i adolescenata koji su pretrpeli traumatsku povredu mozga.  Metode: Za pretragu relevantne literature korišćene su specijalizovane baze podataka i pretraživači, pomoću ključnih reči na srpskom i engleskom jeziku. Rezultati: Opisani su znaci i simptomi kognitivnih poremećaja u odnosu na težinu povrede i uzrast na kome je ona nastala. Istaknute su posledice rano stečene povrede mozga na razvoj kognicije i psihosocijalno funkcionisanje. Takođe, opisane su metode procene kognitivnih funkcija i pristupi u rehabilitaciji dece sa kognitivnim poremećajima uzrokovanim traumom mozga.  Zaključak: Povreda mozga u detinjstvu i adolescenciji dovodi do prolaznih i dugoročnih kognitivnih i bihevioralnih poremećaja. Iako se dugoročni neuropsihološki deficiti mogu ispoljiti i kod blage povrede mozga, oni se tipično sreću kod dece i mladih sa teškom povredom. Pojava traumatske povrede u detinjstvu zahteva sistematsko praćenje i uključivanje dece i mladih sa neuropsihološkim posledicama u proces rehabilitacije i druge vidove podrške.
AB  - Introduction: Traumatic brain injury occurs relatively often in the population of children and adolescents. It is also the most common type of acquired brain lesion in childhood. It can happen at any time, the most common victims of brain trauma being children under the age of two and adolescents aged 15-18. Traumatic brain injury is one of the leading causes of neuropsychological disorders and disruption of normal development in children. In this paper, disorders of attention, memory, language, executive functions and social cognition are discussed.  Aim: Our goal is to provide a comprehensive overview of neuropsychological deficits in children and adolescents who have suffered a traumatic brain injury.  Method: Using keywords in Serbian and English, specialized databases and search engines were used to find relevant literature. Results: We describe the signs and symptoms of cognitive disorders in relation to the severity of the injury and the age at which it occurred. The consequences of early acquired brain trauma on the development of cognition and psychosocial functioning are emphasized. We also describe methods of assessing cognitive functions and approaches to the rehabilitation of children with cognitive disorders caused by traumatic brain injury. Conclusion: Brain injury in childhood and adolescence leads to transient and long-term cognitive and behavioural disorders. Although longer-term neuropsychological deficits can also occur with mild injury, they are typically found in children and youth with severe brain injury. The occurrence of traumatic brain injury in childhood requires systematic monitoring and inclusion of children and young people with neuropsychological consequences in the rehabilitation process and other types of support.
PB  - Srpska logopedska asocijacija
T2  - Book of abstracts
T1  - Neuropsihološki deficiti kod dece i adolescenata sa traumatskom povredom mozga
T1  - Neuropsychological deficits in children and adolescents with traumatic brain injury
SP  - 17
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5299
ER  - 

@misc{
author = "Vuković, Mile",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Traumatska povreda mozga se relativno često događa u populaciji dece i adolescenata. To je inače najčešći tip stečene lezije mozga u detinjstvu. Može da se dogodi u bilo kom periodu, s tim što su deca uzrasta do dve godine i adolescenti od 15-18 godina najčešće žrtve moždane traume. Traumatska povreda mozga predstavlja jedan od vodećih uzroka neuropsiholoških poremećaja i prekida toka normalnog razvoja kod dece. U ovom radu razmatrani su poremećaji pažnje, pamćenja, jezika, egzekutivnih funkcija i socijalne kognicije.  Cilj: Cilj nam je da pružimo sveobuhvatan prikaz neuropsiholoških deficita kod dece i adolescenata koji su pretrpeli traumatsku povredu mozga.  Metode: Za pretragu relevantne literature korišćene su specijalizovane baze podataka i pretraživači, pomoću ključnih reči na srpskom i engleskom jeziku. Rezultati: Opisani su znaci i simptomi kognitivnih poremećaja u odnosu na težinu povrede i uzrast na kome je ona nastala. Istaknute su posledice rano stečene povrede mozga na razvoj kognicije i psihosocijalno funkcionisanje. Takođe, opisane su metode procene kognitivnih funkcija i pristupi u rehabilitaciji dece sa kognitivnim poremećajima uzrokovanim traumom mozga.  Zaključak: Povreda mozga u detinjstvu i adolescenciji dovodi do prolaznih i dugoročnih kognitivnih i bihevioralnih poremećaja. Iako se dugoročni neuropsihološki deficiti mogu ispoljiti i kod blage povrede mozga, oni se tipično sreću kod dece i mladih sa teškom povredom. Pojava traumatske povrede u detinjstvu zahteva sistematsko praćenje i uključivanje dece i mladih sa neuropsihološkim posledicama u proces rehabilitacije i druge vidove podrške., Introduction: Traumatic brain injury occurs relatively often in the population of children and adolescents. It is also the most common type of acquired brain lesion in childhood. It can happen at any time, the most common victims of brain trauma being children under the age of two and adolescents aged 15-18. Traumatic brain injury is one of the leading causes of neuropsychological disorders and disruption of normal development in children. In this paper, disorders of attention, memory, language, executive functions and social cognition are discussed.  Aim: Our goal is to provide a comprehensive overview of neuropsychological deficits in children and adolescents who have suffered a traumatic brain injury.  Method: Using keywords in Serbian and English, specialized databases and search engines were used to find relevant literature. Results: We describe the signs and symptoms of cognitive disorders in relation to the severity of the injury and the age at which it occurred. The consequences of early acquired brain trauma on the development of cognition and psychosocial functioning are emphasized. We also describe methods of assessing cognitive functions and approaches to the rehabilitation of children with cognitive disorders caused by traumatic brain injury. Conclusion: Brain injury in childhood and adolescence leads to transient and long-term cognitive and behavioural disorders. Although longer-term neuropsychological deficits can also occur with mild injury, they are typically found in children and youth with severe brain injury. The occurrence of traumatic brain injury in childhood requires systematic monitoring and inclusion of children and young people with neuropsychological consequences in the rehabilitation process and other types of support.",
publisher = "Srpska logopedska asocijacija",
journal = "Book of abstracts",
title = "Neuropsihološki deficiti kod dece i adolescenata sa traumatskom povredom mozga, Neuropsychological deficits in children and adolescents with traumatic brain injury",
pages = "17",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5299"
}

Vuković, M.. (2023). Neuropsihološki deficiti kod dece i adolescenata sa traumatskom povredom mozga. in Book of abstracts
Srpska logopedska asocijacija., 17.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5299

Vuković M. Neuropsihološki deficiti kod dece i adolescenata sa traumatskom povredom mozga. in Book of abstracts. 2023;:17.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5299 .

Vuković, Mile, "Neuropsihološki deficiti kod dece i adolescenata sa traumatskom povredom mozga" in Book of abstracts (2023):17,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5299 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Paunović, Verica
AU  - Milovanović, Tanja
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5300
AB  - Uvod: Imenovanje slika ili objekata je kompleksan proces koji uključuje veliki broj različitih kognitivnih sposobnosti i mentalnih reprezentacija. Većina osoba sa afazijom ima poremećaj imenovanja, odnosno anomiju. Anomija se manifestuje se deficitima u pronalaženju sadržajnih reči, posebno imenica tokom spontanog govora i na zadacima imenovanja vizuelno i auditivno predstavljenih stimulusa. Iako je odavno pokazano da pacijenti sa afazijom ispoljavaju različite tipove grešaka na zadacima vizuelnog imenovanja, još uvek nema dovoljno podataka o prirodi tih grešaka.  Cilj: Cilj ovog rada je utvrđivanje tipova grešaka u imenovanju kod osoba sa različitim tipovima afazija. U studiju je uključeno šest pacijenata sa afazijom uzrokovanom moždanim udarom.  Metod: Za postavljanje dijagnoze i određivanje tipa afazije primenjeni su Skrining test za afazije i Bostonski dijagnostički test za afazije. U studiju su uključena dva ispitanika sa Brokinom, dva sa Vernikeovom, jedan sa konduktivnom i jedan sa anomičkom afazijom.  Rezultati: Rezultati su pokazali da svi pacijenti ispoljavaju poremećaj imenovanja. Utvrđeno je da su na Bostonskom testu imenovanja najuspešniji bili ispitanici sa Brokinom afazijom, dok su najveći broj netačnih odgovora imali ispitanici sa Vernikeovom afazijom. Zaključak: Zaključeno je da se ispitanici sa različitim afazičkim sindromima razlikuju prema tipovima grešaka u imenovanju
AB  - Introduction: Naming pictures or objects is a complex process that involves a large number of different cognitive abilities and mental representations. Most people with aphasia have a naming disorder, i.e. anomia. Anomia is manifested by deficits in finding meaningful words, especially nouns during spontaneous speech and in tasks of naming visually and auditorily presented stimuli. Although it has long been shown that patients with aphasia exhibit different types of errors in naming tasks, there is still insufficient data on the nature of these errors.  Aim: The aim of this work is to determine the types of naming errors in people with different types of aphasia. Six patients with aphasia caused by stroke were included in the study.  Method: The Screening Test for Aphasia and the Boston Diagnostic Test for Aphasia were used to diagnose and determine the type of aphasia. Two respondents with Broca's, two with Wernicke's, one with conduction, and one with anomic aphasia were included in the study. Results: The results showed that all patients showed a naming disorder. It was found that respondents with Broca's aphasia were the most successful on the Boston Naming Test, while respondents with Wernice's aphasia had the highest number of incorrect answers. Conclusion: It was concluded that respondents with different aphasic syndromes differentiate according to the types of naming errors
PB  - Srpska logopedska asocijacija
C3  - Knjiga apstrakata
T1  - Tipovi grešaka u imenovanju kod osoba sa afazijom
T1  - Types od naming errors in person with aphasia
SP  - 34
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5300
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Paunović, Verica and Milovanović, Tanja",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Imenovanje slika ili objekata je kompleksan proces koji uključuje veliki broj različitih kognitivnih sposobnosti i mentalnih reprezentacija. Većina osoba sa afazijom ima poremećaj imenovanja, odnosno anomiju. Anomija se manifestuje se deficitima u pronalaženju sadržajnih reči, posebno imenica tokom spontanog govora i na zadacima imenovanja vizuelno i auditivno predstavljenih stimulusa. Iako je odavno pokazano da pacijenti sa afazijom ispoljavaju različite tipove grešaka na zadacima vizuelnog imenovanja, još uvek nema dovoljno podataka o prirodi tih grešaka.  Cilj: Cilj ovog rada je utvrđivanje tipova grešaka u imenovanju kod osoba sa različitim tipovima afazija. U studiju je uključeno šest pacijenata sa afazijom uzrokovanom moždanim udarom.  Metod: Za postavljanje dijagnoze i određivanje tipa afazije primenjeni su Skrining test za afazije i Bostonski dijagnostički test za afazije. U studiju su uključena dva ispitanika sa Brokinom, dva sa Vernikeovom, jedan sa konduktivnom i jedan sa anomičkom afazijom.  Rezultati: Rezultati su pokazali da svi pacijenti ispoljavaju poremećaj imenovanja. Utvrđeno je da su na Bostonskom testu imenovanja najuspešniji bili ispitanici sa Brokinom afazijom, dok su najveći broj netačnih odgovora imali ispitanici sa Vernikeovom afazijom. Zaključak: Zaključeno je da se ispitanici sa različitim afazičkim sindromima razlikuju prema tipovima grešaka u imenovanju, Introduction: Naming pictures or objects is a complex process that involves a large number of different cognitive abilities and mental representations. Most people with aphasia have a naming disorder, i.e. anomia. Anomia is manifested by deficits in finding meaningful words, especially nouns during spontaneous speech and in tasks of naming visually and auditorily presented stimuli. Although it has long been shown that patients with aphasia exhibit different types of errors in naming tasks, there is still insufficient data on the nature of these errors.  Aim: The aim of this work is to determine the types of naming errors in people with different types of aphasia. Six patients with aphasia caused by stroke were included in the study.  Method: The Screening Test for Aphasia and the Boston Diagnostic Test for Aphasia were used to diagnose and determine the type of aphasia. Two respondents with Broca's, two with Wernicke's, one with conduction, and one with anomic aphasia were included in the study. Results: The results showed that all patients showed a naming disorder. It was found that respondents with Broca's aphasia were the most successful on the Boston Naming Test, while respondents with Wernice's aphasia had the highest number of incorrect answers. Conclusion: It was concluded that respondents with different aphasic syndromes differentiate according to the types of naming errors",
publisher = "Srpska logopedska asocijacija",
journal = "Knjiga apstrakata",
title = "Tipovi grešaka u imenovanju kod osoba sa afazijom, Types od naming errors in person with aphasia",
pages = "34",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5300"
}

Vuković, M., Paunović, V.,& Milovanović, T.. (2023). Tipovi grešaka u imenovanju kod osoba sa afazijom. in Knjiga apstrakata
Srpska logopedska asocijacija., 34.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5300

Vuković M, Paunović V, Milovanović T. Tipovi grešaka u imenovanju kod osoba sa afazijom. in Knjiga apstrakata. 2023;:34.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5300 .

Vuković, Mile, Paunović, Verica, Milovanović, Tanja, "Tipovi grešaka u imenovanju kod osoba sa afazijom" in Knjiga apstrakata (2023):34,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5300 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Vasilijević, Slavica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5264
AB  - Vaskularna demencija nastaje nakon cerebrovaskularnih oboljenja, tj. infarkta mozga.
Karakteriše se padom i progresijom kognitivnih funkcija, uključujući i jezik. Po učestalosti nalazi
se odmah iza Alchajmerove demencije. U tretmanu pacijenata sa vaskularnom demencijom
koriste se farmakološki i nefarmakološki oblici terapije. Pored drugih, nefarmakološke oblike
terapije čine govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija. Budući da pacijenti s
vaskularnom demencijom ispoljavaju različite simptome poremećaja jezičkih funkcija, govorno-
jezička terapija zauzima važno mesto u tretmanu ovih pacijenata. Pokazuje se da ovaj metod
terapije doprinosi usporavanju progresije jezičkog poremećaja i održavanju komunikativnih
sposobnosti u dužem vremenskom intervalu. Takođe je pokazano da se mnogi terapijski zadaci
koji se koriste tokom govorno-jezičke terapije mogu koristiti i u postupku kognitivne
rehabilitacije. Takav pristup tretmanu doprinosi boljem kognitivnom funkcionisanju osobe u
svakodnevnim životnim aktivnostima.
AB  - Vascular dementia arises after cerebrovascular diseases, i.e. stroke. It is characterized by the
decline and progression of cognitive functions, including language. In terms of frequency, it is
right behind Alzheimer's dementia. In the treatment of patients with vascular dementia,
pharmacological and non-pharmacological forms of therapy are used. Among others, non-
pharmacological forms of treatment include speech-language therapy and cognitive
rehabilitation. Speech-language therapy is essential in the treatment of patients with vascular
dementia since they demonstrate various symptoms of language function disorders. It has been
shown that this treatment method contributes to slowing the progression of language disorder and
maintaining communicative abilities over a more extended period. Many therapeutic tasks used
in speech-language therapy have also been shown to be useful in the cognitive rehabilitation
process. Such an approach to treatment contributes to a person's better cognitive functioning in
everyday life activities.
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla
PB  - Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli  Faculty for Special Education and Rehabilitation, University of Tuzla
C3  - Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
T1  - Govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija u tretmanu vaskularne demencije
T1  - Speech-language therapy and cognitive rehabilitation in the treatment of vascular dementia
EP  - 306
SP  - 301
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5264
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Vasilijević, Slavica",
year = "2023",
abstract = "Vaskularna demencija nastaje nakon cerebrovaskularnih oboljenja, tj. infarkta mozga.
Karakteriše se padom i progresijom kognitivnih funkcija, uključujući i jezik. Po učestalosti nalazi
se odmah iza Alchajmerove demencije. U tretmanu pacijenata sa vaskularnom demencijom
koriste se farmakološki i nefarmakološki oblici terapije. Pored drugih, nefarmakološke oblike
terapije čine govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija. Budući da pacijenti s
vaskularnom demencijom ispoljavaju različite simptome poremećaja jezičkih funkcija, govorno-
jezička terapija zauzima važno mesto u tretmanu ovih pacijenata. Pokazuje se da ovaj metod
terapije doprinosi usporavanju progresije jezičkog poremećaja i održavanju komunikativnih
sposobnosti u dužem vremenskom intervalu. Takođe je pokazano da se mnogi terapijski zadaci
koji se koriste tokom govorno-jezičke terapije mogu koristiti i u postupku kognitivne
rehabilitacije. Takav pristup tretmanu doprinosi boljem kognitivnom funkcionisanju osobe u
svakodnevnim životnim aktivnostima., Vascular dementia arises after cerebrovascular diseases, i.e. stroke. It is characterized by the
decline and progression of cognitive functions, including language. In terms of frequency, it is
right behind Alzheimer's dementia. In the treatment of patients with vascular dementia,
pharmacological and non-pharmacological forms of therapy are used. Among others, non-
pharmacological forms of treatment include speech-language therapy and cognitive
rehabilitation. Speech-language therapy is essential in the treatment of patients with vascular
dementia since they demonstrate various symptoms of language function disorders. It has been
shown that this treatment method contributes to slowing the progression of language disorder and
maintaining communicative abilities over a more extended period. Many therapeutic tasks used
in speech-language therapy have also been shown to be useful in the cognitive rehabilitation
process. Such an approach to treatment contributes to a person's better cognitive functioning in
everyday life activities.",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla, Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli  Faculty for Special Education and Rehabilitation, University of Tuzla",
journal = "Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik",
title = "Govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija u tretmanu vaskularne demencije, Speech-language therapy and cognitive rehabilitation in the treatment of vascular dementia",
pages = "306-301",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5264"
}

Vuković, M.,& Vasilijević, S.. (2023). Govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija u tretmanu vaskularne demencije. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla., 301-306.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5264

Vuković M, Vasilijević S. Govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija u tretmanu vaskularne demencije. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik. 2023;:301-306.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5264 .

Vuković, Mile, Vasilijević, Slavica, "Govorno-jezička terapija i kognitivna rehabilitacija u tretmanu vaskularne demencije" in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik (2023):301-306,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5264 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Sukur, Željana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5263
AB  - Lezije mozga mogu dovesti do selektivnih poremećaja čitanja kod kojih je pogođen samo jedan
mehanizam čitanja, dok je drugi očuvan. Kvalitativna analiza grešaka u čitanju omogućava
identifikovanje oštećenih puteva čitanja, što predstavlja osnov za određivanje tipa aleksije i izbor
programa tretmana. Cilj ovog rada je utvrđivanje značaja psiholingvističkog pristupa analizi
poremećaja čitanja kod osoba sa afazijom. Uzorak se sastojao od 30 ispitanika, od kojih je 15
imalo nefluentnu, a 15 fluentnu afaziju. Dijagnoza afazije je postavljena na osnovu Bostonske
baterije testova za afazije. U uzorak su uključeni ispitanici sa afazijom vaskularne etiologije.
Procena sposobnosti čitanja izvršena je Subtestom čitanja BDAE i Testom čitanja reči. Statistička
značajnost razlika proveravana je Vilkokson Man-Vitnijevim U testom. Rezultati su pokazali da
se oblici grešaka u čitanju kod nefluentnih afazija bitno razlikuju od grešaka koji se ispoljavaju
kod fluentnih afazija (p < 0,05). Literarna aleksija i morfološke paraleksije uglavnom su prisutne
kod nefluentnih afazija, dok se verbalna aleksija i semantičke paraleksije nalaze u osnovi
fluentnih afazija. Psiholingvističkim pristupom analizi grešaka u čitanju zaključeno je da je kod
nefluetnih afazija uglavnom zastupljena fonološka aleksija, a kod fluentnih afazija dubinska
aleksija.
AB  - Brain lesions can cause selective reading disorders, where only one reading mechanism is
affected while others remain intact. Analyzing the quality of reading errors can help identify
impaired reading pathways and determine the type of alexia, aiding in selecting a treatment
program. This study aims to determine the significance of using a psycholinguistic approach in
analyzing reading disorders in individuals with aphasia. The sample consisted of 30 participants
diagnosed with vascular etiology aphasia, with 15 having non-fluent aphasia and 15 having fluent
aphasia. The Boston Diagnostic Aphasia Examination (BDAE) was used for diagnosis, while the
BDAE Reading Subtest and the Word Reading Test were used for reading ability assessment.
The Wilcoxon Mann-Whitney U-test was used for statistical analysis. Findings indicated that the
forms of reading errors in non-fluent aphasias were significantly different from those in fluent
aphasias (p < 0.05). Literary alexia and morphological paralexias were mainly present in non-
fluent aphasias, whereas verbal alexia and semantic paralexias characterized fluent forms of
aphasic syndromes. By using a psycholinguistic approach to analyze reading errors, this study
concluded that phonological alexia was mainly present in non-fluent aphasias, while depth alexia
was more common in fluent aphasias
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla
PB  - Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli  Faculty for Special Education and Rehabilitation, University of Tuzla
C3  - Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
T1  - Psiholingvistički pristup analizi poremećaja čitanja kod afazija
T1  - Analyzing reading disorders in aphasia through a psycholinguistic approach
EP  - 463
SP  - 455
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5263
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Sukur, Željana",
year = "2023",
abstract = "Lezije mozga mogu dovesti do selektivnih poremećaja čitanja kod kojih je pogođen samo jedan
mehanizam čitanja, dok je drugi očuvan. Kvalitativna analiza grešaka u čitanju omogućava
identifikovanje oštećenih puteva čitanja, što predstavlja osnov za određivanje tipa aleksije i izbor
programa tretmana. Cilj ovog rada je utvrđivanje značaja psiholingvističkog pristupa analizi
poremećaja čitanja kod osoba sa afazijom. Uzorak se sastojao od 30 ispitanika, od kojih je 15
imalo nefluentnu, a 15 fluentnu afaziju. Dijagnoza afazije je postavljena na osnovu Bostonske
baterije testova za afazije. U uzorak su uključeni ispitanici sa afazijom vaskularne etiologije.
Procena sposobnosti čitanja izvršena je Subtestom čitanja BDAE i Testom čitanja reči. Statistička
značajnost razlika proveravana je Vilkokson Man-Vitnijevim U testom. Rezultati su pokazali da
se oblici grešaka u čitanju kod nefluentnih afazija bitno razlikuju od grešaka koji se ispoljavaju
kod fluentnih afazija (p < 0,05). Literarna aleksija i morfološke paraleksije uglavnom su prisutne
kod nefluentnih afazija, dok se verbalna aleksija i semantičke paraleksije nalaze u osnovi
fluentnih afazija. Psiholingvističkim pristupom analizi grešaka u čitanju zaključeno je da je kod
nefluetnih afazija uglavnom zastupljena fonološka aleksija, a kod fluentnih afazija dubinska
aleksija., Brain lesions can cause selective reading disorders, where only one reading mechanism is
affected while others remain intact. Analyzing the quality of reading errors can help identify
impaired reading pathways and determine the type of alexia, aiding in selecting a treatment
program. This study aims to determine the significance of using a psycholinguistic approach in
analyzing reading disorders in individuals with aphasia. The sample consisted of 30 participants
diagnosed with vascular etiology aphasia, with 15 having non-fluent aphasia and 15 having fluent
aphasia. The Boston Diagnostic Aphasia Examination (BDAE) was used for diagnosis, while the
BDAE Reading Subtest and the Word Reading Test were used for reading ability assessment.
The Wilcoxon Mann-Whitney U-test was used for statistical analysis. Findings indicated that the
forms of reading errors in non-fluent aphasias were significantly different from those in fluent
aphasias (p < 0.05). Literary alexia and morphological paralexias were mainly present in non-
fluent aphasias, whereas verbal alexia and semantic paralexias characterized fluent forms of
aphasic syndromes. By using a psycholinguistic approach to analyze reading errors, this study
concluded that phonological alexia was mainly present in non-fluent aphasias, while depth alexia
was more common in fluent aphasias",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla, Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli  Faculty for Special Education and Rehabilitation, University of Tuzla",
journal = "Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik",
title = "Psiholingvistički pristup analizi poremećaja čitanja kod afazija, Analyzing reading disorders in aphasia through a psycholinguistic approach",
pages = "463-455",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5263"
}

Vuković, M.,& Sukur, Ž.. (2023). Psiholingvistički pristup analizi poremećaja čitanja kod afazija. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih Association for support and creative development of children and youth Tuzla., 455-463.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5263

Vuković M, Sukur Ž. Psiholingvistički pristup analizi poremećaja čitanja kod afazija. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik. 2023;:455-463.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5263 .

Vuković, Mile, Sukur, Željana, "Psiholingvistički pristup analizi poremećaja čitanja kod afazija" in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik (2023):455-463,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5263 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Jerkić Rajić, Lana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5265
AB  - U ovom radu prikazani su podaci o jezičkoj sposobnosti u starijem životnom dobu. Podaci govore
u prilog bolje očuvanosti sposobnosti razumevanja jezika u odnosu na njegovu produkciju.
Promene na jezičkom planu pripisuju se delovanju različitih uzroka: neuralne reorganizacije
jezika u starijem životnom dobu, posledicama slabljenja drugih kognitivnih funkcija,
perceptivnim promenama, slabljenju oralno-motoričke kontrole govora, kao i delovanja drugih
bioloških faktora. Pregled dostupne literature pokazuje da je u ovoj oblasti najviše radova
posvećeno istraživanju funkcije imenovanja i otkrivanju prirode grešaka u ovom domenu. Iako
empirijski podaci pokazuju da neki aspekti jezika u starosti slabe, istraživači su saglasni u stavu
da jezik ostaje relativno dobro očuvan u starijem životnom dobu, te da starije osobe imaju
očuvane lingvističke sposobnosti koje im omogućavaju uspešnu komunikaciju sa drugim ljudima.
AB  - This paper presents data on language ability in the elderly. The data speak in favor of better
preservation of language comprehension than its production. Changes at the language level are
linked to a variety of causes: neural reorganization of language in older age, consequences of the
weakening of other cognitive functions, perceptual changes, weakening of oral-motor control of
speech, as well as the impact of other biological factors. A review of the available literature
reveals that the majority of publications in this field are devoted to examining the naming function
and revealing the nature of errors in this domain. Although empirical data indicate that some
aspects of language weaken with age, researchers agree that language remains relatively well
preserved in old age and that elderly people maintain linguistic abilities that enable them to
communicate successfully with others.
PB  - Unapređenje kvalitete života djece i mladih
C3  - Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
T1  - Jezičke sposobnosti kod starijih osoba normalnog procesa starenja
T1  - Language abilities in elderly persons of the normal aging
EP  - 299
SP  - 293
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5265
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Jerkić Rajić, Lana",
year = "2023",
abstract = "U ovom radu prikazani su podaci o jezičkoj sposobnosti u starijem životnom dobu. Podaci govore
u prilog bolje očuvanosti sposobnosti razumevanja jezika u odnosu na njegovu produkciju.
Promene na jezičkom planu pripisuju se delovanju različitih uzroka: neuralne reorganizacije
jezika u starijem životnom dobu, posledicama slabljenja drugih kognitivnih funkcija,
perceptivnim promenama, slabljenju oralno-motoričke kontrole govora, kao i delovanja drugih
bioloških faktora. Pregled dostupne literature pokazuje da je u ovoj oblasti najviše radova
posvećeno istraživanju funkcije imenovanja i otkrivanju prirode grešaka u ovom domenu. Iako
empirijski podaci pokazuju da neki aspekti jezika u starosti slabe, istraživači su saglasni u stavu
da jezik ostaje relativno dobro očuvan u starijem životnom dobu, te da starije osobe imaju
očuvane lingvističke sposobnosti koje im omogućavaju uspešnu komunikaciju sa drugim ljudima., This paper presents data on language ability in the elderly. The data speak in favor of better
preservation of language comprehension than its production. Changes at the language level are
linked to a variety of causes: neural reorganization of language in older age, consequences of the
weakening of other cognitive functions, perceptual changes, weakening of oral-motor control of
speech, as well as the impact of other biological factors. A review of the available literature
reveals that the majority of publications in this field are devoted to examining the naming function
and revealing the nature of errors in this domain. Although empirical data indicate that some
aspects of language weaken with age, researchers agree that language remains relatively well
preserved in old age and that elderly people maintain linguistic abilities that enable them to
communicate successfully with others.",
publisher = "Unapređenje kvalitete života djece i mladih",
journal = "Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik",
title = "Jezičke sposobnosti kod starijih osoba normalnog procesa starenja, Language abilities in elderly persons of the normal aging",
pages = "299-293",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5265"
}

Vuković, M.,& Jerkić Rajić, L.. (2023). Jezičke sposobnosti kod starijih osoba normalnog procesa starenja. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik
Unapređenje kvalitete života djece i mladih., 293-299.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5265

Vuković M, Jerkić Rajić L. Jezičke sposobnosti kod starijih osoba normalnog procesa starenja. in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik. 2023;:293-299.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5265 .

Vuković, Mile, Jerkić Rajić, Lana, "Jezičke sposobnosti kod starijih osoba normalnog procesa starenja" in Unapređenje kvalitete života djece i mladih,Tematski zbornik (2023):293-299,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5265 .

TY  - JOUR
AU  - Korlaet, Mirjana
AU  - Vuković, Mile
AU  - Tešić, Jelena
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5185
AB  - Introduction. In addition to the development of spoken language,
typical intellectual abilities, preservation of the senses of hearing and
sight, phonological awareness and the ability of graphomotor ex-
pression are necessary for mastering the skills of reading and writing.
With this in mind, the aim of this research is to determine the level of
phonological awareness and the ability of graphomotor expression
in children with developmental language disorder (DLD) and chil-
dren with typical language development (TLD).
Methods. The sample consisted of 46 children aged five to seven
years, who were divided into two groups based on the status of
speech and language abilities. The first group consisted of 23 chil-
dren with DLD, and the second of 23 children with TLD. The FONT test
was used to assess phonological awareness, and the Prediction Test
for Dysgraphia was used to assess graphomotor abilities.
Results. The results of the research show that children with DLD per-
formed poorly on phonological awareness tasks compared to TLD
children. Age proved to be a significant factor in differences in the
development of phonological awareness. Achievements on the Pre-
diction Test for Dysgraphia show that children with DLD have almost
twice the weaker ability of graphomotor expression compared to
TLD children. Furthermore, the research results show that there are
significant differences in the level of development of graphomotor
skills between children of different ages. Also, no significant differ-
ence in achievements on the Prediction Test for Dysgraphia or on the
FONT test has been found in relation to gender.
Conclusion. Children with developmental language disorder had
significantly lower achievements on the phonological awareness test
and the Prediction Test for Dysgraphia compared to children with
typical language development.
AB  - Uvod. Pored razvijenosti govornog jezika, tipičnih intelektualnih sposobnosti, očuvanosti čula sluha
i vida, za savladavanje vještina čitanja i pisanja neophodne su fonološka svjesnost i sposobnost gra-
fomotornog izražavanja. S obzirom na to, cilj ovog istraživanja je utvrđivanje nivoa fonološke svijesti
i sposobnosti grafomotornog izražavanja kod djece sa razvojnim jezičkim poremećajem (RJP) i djece
tipičnog jezičkog razvoja (TJR).
Metode. Uzorak je činilo 46 djece uzrasta od 5 do 7 godina, koja su na osnovu statusa govorno-jezič-
kih sposobnosti podijeljena u dvije grupe. Prvu grupu činilo je 23 djece sa RJP, a drugu 23 djece TJR.
Za procjenu fonološke svjesnosti korišćen je FONT test, a za procjenu grafomotornih sposobnosti
Predikcioni test za disgrafiju.
Rezultati. Rezultati istraživanja su pokazali da su djeca sa RJP bila lošija na zadacima fonološke svje-
snosti u poređenju sa djecom TJR. Uzrast se pokazao kao značajan faktor razlika u razvijenosti fo-
nološke svjesnosti. Postignuća na Predikcionom testu za disgrafiju pokazuju da djeca sa RJP imaju
skoro dvostruko slabiju sposobnost grafomotornog izražavanja u poređenju sa djecom TJR. Nadalje,
rezultati istraživanja su pokazali da postoje značajne razlike u nivou razvijenosti grafomotornih spo-
sobnosti između djece različitog uzrasta. Takođe, nije utvrđena značajna razlika u postignućima na
Predikcionom testu za disgrafiju, ni na FONT testu u odnosu na pol.
Zaključak. Djeca sa razvojnim jezičkim poremećajem imala su znatno slabija postignuća na testu fo-
nološke svjesnosti i predikcionom testu za disgrafiju u poređenju s djecom tipičnog jezičkog razvoja.
PB  - ISEKI Food Association (IFA)
T2  - Biomedicinska istraživanja
T1  - Pre-skills of reading and writing in children with developmental language disorder and children with typical language development
T1  - Predvještine čitanja i pisanja kod djece sa razvojnim jezičkim poremećajem i djece tipičnog jezičkog razvoja
IS  - 1
VL  - 14
DO  - 10.59137/BII202301302K
ER  - 

@article{
author = "Korlaet, Mirjana and Vuković, Mile and Tešić, Jelena",
year = "2023",
abstract = "Introduction. In addition to the development of spoken language,
typical intellectual abilities, preservation of the senses of hearing and
sight, phonological awareness and the ability of graphomotor ex-
pression are necessary for mastering the skills of reading and writing.
With this in mind, the aim of this research is to determine the level of
phonological awareness and the ability of graphomotor expression
in children with developmental language disorder (DLD) and chil-
dren with typical language development (TLD).
Methods. The sample consisted of 46 children aged five to seven
years, who were divided into two groups based on the status of
speech and language abilities. The first group consisted of 23 chil-
dren with DLD, and the second of 23 children with TLD. The FONT test
was used to assess phonological awareness, and the Prediction Test
for Dysgraphia was used to assess graphomotor abilities.
Results. The results of the research show that children with DLD per-
formed poorly on phonological awareness tasks compared to TLD
children. Age proved to be a significant factor in differences in the
development of phonological awareness. Achievements on the Pre-
diction Test for Dysgraphia show that children with DLD have almost
twice the weaker ability of graphomotor expression compared to
TLD children. Furthermore, the research results show that there are
significant differences in the level of development of graphomotor
skills between children of different ages. Also, no significant differ-
ence in achievements on the Prediction Test for Dysgraphia or on the
FONT test has been found in relation to gender.
Conclusion. Children with developmental language disorder had
significantly lower achievements on the phonological awareness test
and the Prediction Test for Dysgraphia compared to children with
typical language development., Uvod. Pored razvijenosti govornog jezika, tipičnih intelektualnih sposobnosti, očuvanosti čula sluha
i vida, za savladavanje vještina čitanja i pisanja neophodne su fonološka svjesnost i sposobnost gra-
fomotornog izražavanja. S obzirom na to, cilj ovog istraživanja je utvrđivanje nivoa fonološke svijesti
i sposobnosti grafomotornog izražavanja kod djece sa razvojnim jezičkim poremećajem (RJP) i djece
tipičnog jezičkog razvoja (TJR).
Metode. Uzorak je činilo 46 djece uzrasta od 5 do 7 godina, koja su na osnovu statusa govorno-jezič-
kih sposobnosti podijeljena u dvije grupe. Prvu grupu činilo je 23 djece sa RJP, a drugu 23 djece TJR.
Za procjenu fonološke svjesnosti korišćen je FONT test, a za procjenu grafomotornih sposobnosti
Predikcioni test za disgrafiju.
Rezultati. Rezultati istraživanja su pokazali da su djeca sa RJP bila lošija na zadacima fonološke svje-
snosti u poređenju sa djecom TJR. Uzrast se pokazao kao značajan faktor razlika u razvijenosti fo-
nološke svjesnosti. Postignuća na Predikcionom testu za disgrafiju pokazuju da djeca sa RJP imaju
skoro dvostruko slabiju sposobnost grafomotornog izražavanja u poređenju sa djecom TJR. Nadalje,
rezultati istraživanja su pokazali da postoje značajne razlike u nivou razvijenosti grafomotornih spo-
sobnosti između djece različitog uzrasta. Takođe, nije utvrđena značajna razlika u postignućima na
Predikcionom testu za disgrafiju, ni na FONT testu u odnosu na pol.
Zaključak. Djeca sa razvojnim jezičkim poremećajem imala su znatno slabija postignuća na testu fo-
nološke svjesnosti i predikcionom testu za disgrafiju u poređenju s djecom tipičnog jezičkog razvoja.",
publisher = "ISEKI Food Association (IFA)",
journal = "Biomedicinska istraživanja",
title = "Pre-skills of reading and writing in children with developmental language disorder and children with typical language development, Predvještine čitanja i pisanja kod djece sa razvojnim jezičkim poremećajem i djece tipičnog jezičkog razvoja",
number = "1",
volume = "14",
doi = "10.59137/BII202301302K"
}

Korlaet, M., Vuković, M.,& Tešić, J.. (2023). Pre-skills of reading and writing in children with developmental language disorder and children with typical language development. in Biomedicinska istraživanja
ISEKI Food Association (IFA)., 14(1).
https://doi.org/10.59137/BII202301302K

Korlaet M, Vuković M, Tešić J. Pre-skills of reading and writing in children with developmental language disorder and children with typical language development. in Biomedicinska istraživanja. 2023;14(1).
doi:10.59137/BII202301302K .

Korlaet, Mirjana, Vuković, Mile, Tešić, Jelena, "Pre-skills of reading and writing in children with developmental language disorder and children with typical language development" in Biomedicinska istraživanja, 14, no. 1 (2023),
https://doi.org/10.59137/BII202301302K . .

TY  - JOUR
AU  - Tešić, Jelena
AU  - Vuković, Mile
AU  - Korlaet, Milijana
AU  - Vuković, Sofija
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5184
AB  - Introduction. In recent years, more and more attention has been paid
to the research of factors that can potentially contribute to the devel-
opment of speech and language impairment. It is believed that the
results of these studies can contribute to better planning and imple-
mentation of early intervention in the field of speech and language in
children. The aim of this research is to determine the influence of risk
factors on the appearance of language disorders in children.
Methods. A total of 97 children aged four to six who participated in
the research were divided into two groups. The first group consisted
of 54 respondents with a speech and language impairment, and the
second group consisted of 43 respondents with typical language de-
velopment. In both groups, 70 children with risk factors were found.
All children with speech and language impairment had some of the
risk factors (diseases of mothers during pregnancy, medication during
pregnancy, premature labor, caesarean section, asphyxia, disease of
newborns, seizures, third tonsil, shortened frenulum, ear infection),
while in the group of children with typical language development, 16
respondents had risk factors. The Global Articulation Test, Vocabulary
Test, and Comic Story Test were used to assess speech and language
abilities. Data on risk factors were obtained on the basis of a survey
for parents, which was constructed for the purposes of this research.
Results. The results showed that children with risk factors had signifi-
cantly worse results on the articulation test and the vocabulary test
compared to children without risk factors. The results obtained on the
Strip Story test did not show that these two groups differ significantly
in terms of the number of words produced, the number of sentences
and the grammatical structure of the sentence.
Conclusion. In general, the results of this research showed a signifi-
cant connection between risk factors and speech and language dis-
order in children.
AB  - Uvod. Posljednjih godina se sve više pažnje posvećuje istraživanju faktora koji potencijalno mogu
doprinijeti poremećaju razvoja govora i jezika. Smatra se da rezultati ovih istraživanja mogu pomoći
boljem planiranju i sprovođenju rane intervencije u oblasti govora i jezika kod djece. Cilj ovog istra-
živanja je utvrđivanje uticaja riziko faktora na pojavu jezičkih poremećaja kod djece.
Metode. U istraživanju je učestvovalo 97 djece uzrasta od četiri do šest godina, koja su podijeljena u
dvije grupe. Prvu grupu činilo je 54 ispitanika sa poremećajem u govorno- jezičkom razvoju, a drugu
43 ispitanika tipičnog jezičkog razvoja. U obje grupe pronađeno je 70 djece koja imaju riziko faktore.
Sva djeca sa poremećajem u govorno-jezičkom razvoju imala su neki od riziko faktora (oboljenja
majki u trudnoći, kao i lijekovi koje su majke pile u toku trudnoće, prematurus, carski rez, asfiksija,
bolest novorođenčadi, epileptični napadi, treći krajnik, skraćen frenulum, upala uha), dok je u grupi
djece tipičnog jezičkog razvoja 16 ispitanika imalo riziko faktore. Za procjenu govorno-jezičkih spo-
sobnosti korišćeni su Globalni artikulacioni test, Test-rječnik i test Strip priča. Podaci o riziko faktori-
ma dobijeni su na osnovu ankete za roditelje koja je konstruisana za potrebe ovog istraživanja.
Rezultati. Rezultati su pokazali da djeca sa riziko faktorima imaju značajno lošije rezultate na testu
artikulacije i testu rječnika u poređenju sa djecom bez podataka o riziko faktorima. Rezultati dobijeni
na testu Strip priča nisu pokazali da se ove dvije grupe statistički značajno razlikuju u pogledu broja
produkovanih riječi, broja rečenica i gramatičkoj strukturi rečenice.
Zaključak. Generalno gledano, rezultati ovog istraživanja pokazali su da postoji značajna poveza-
nost između riziko faktora i smetnji u razvoju govorno-jezičkih sposobnosti kod djece.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Biomedicinska istraživanja
T1  - The relationship between risk factors and speech-language disorders in children aged four to six years
T1  - Odnos riziko faktora i govorno-jezičkih poremećaja kod djece uzrasta od četiri do šest godina
EP  - 63
IS  - 1
VL  - 14
VL  - 53
DO  - 10.59137/BII202301301T
ER  - 

@article{
author = "Tešić, Jelena and Vuković, Mile and Korlaet, Milijana and Vuković, Sofija",
year = "2023",
abstract = "Introduction. In recent years, more and more attention has been paid
to the research of factors that can potentially contribute to the devel-
opment of speech and language impairment. It is believed that the
results of these studies can contribute to better planning and imple-
mentation of early intervention in the field of speech and language in
children. The aim of this research is to determine the influence of risk
factors on the appearance of language disorders in children.
Methods. A total of 97 children aged four to six who participated in
the research were divided into two groups. The first group consisted
of 54 respondents with a speech and language impairment, and the
second group consisted of 43 respondents with typical language de-
velopment. In both groups, 70 children with risk factors were found.
All children with speech and language impairment had some of the
risk factors (diseases of mothers during pregnancy, medication during
pregnancy, premature labor, caesarean section, asphyxia, disease of
newborns, seizures, third tonsil, shortened frenulum, ear infection),
while in the group of children with typical language development, 16
respondents had risk factors. The Global Articulation Test, Vocabulary
Test, and Comic Story Test were used to assess speech and language
abilities. Data on risk factors were obtained on the basis of a survey
for parents, which was constructed for the purposes of this research.
Results. The results showed that children with risk factors had signifi-
cantly worse results on the articulation test and the vocabulary test
compared to children without risk factors. The results obtained on the
Strip Story test did not show that these two groups differ significantly
in terms of the number of words produced, the number of sentences
and the grammatical structure of the sentence.
Conclusion. In general, the results of this research showed a signifi-
cant connection between risk factors and speech and language dis-
order in children., Uvod. Posljednjih godina se sve više pažnje posvećuje istraživanju faktora koji potencijalno mogu
doprinijeti poremećaju razvoja govora i jezika. Smatra se da rezultati ovih istraživanja mogu pomoći
boljem planiranju i sprovođenju rane intervencije u oblasti govora i jezika kod djece. Cilj ovog istra-
živanja je utvrđivanje uticaja riziko faktora na pojavu jezičkih poremećaja kod djece.
Metode. U istraživanju je učestvovalo 97 djece uzrasta od četiri do šest godina, koja su podijeljena u
dvije grupe. Prvu grupu činilo je 54 ispitanika sa poremećajem u govorno- jezičkom razvoju, a drugu
43 ispitanika tipičnog jezičkog razvoja. U obje grupe pronađeno je 70 djece koja imaju riziko faktore.
Sva djeca sa poremećajem u govorno-jezičkom razvoju imala su neki od riziko faktora (oboljenja
majki u trudnoći, kao i lijekovi koje su majke pile u toku trudnoće, prematurus, carski rez, asfiksija,
bolest novorođenčadi, epileptični napadi, treći krajnik, skraćen frenulum, upala uha), dok je u grupi
djece tipičnog jezičkog razvoja 16 ispitanika imalo riziko faktore. Za procjenu govorno-jezičkih spo-
sobnosti korišćeni su Globalni artikulacioni test, Test-rječnik i test Strip priča. Podaci o riziko faktori-
ma dobijeni su na osnovu ankete za roditelje koja je konstruisana za potrebe ovog istraživanja.
Rezultati. Rezultati su pokazali da djeca sa riziko faktorima imaju značajno lošije rezultate na testu
artikulacije i testu rječnika u poređenju sa djecom bez podataka o riziko faktorima. Rezultati dobijeni
na testu Strip priča nisu pokazali da se ove dvije grupe statistički značajno razlikuju u pogledu broja
produkovanih riječi, broja rečenica i gramatičkoj strukturi rečenice.
Zaključak. Generalno gledano, rezultati ovog istraživanja pokazali su da postoji značajna poveza-
nost između riziko faktora i smetnji u razvoju govorno-jezičkih sposobnosti kod djece.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Biomedicinska istraživanja",
title = "The relationship between risk factors and speech-language disorders in children aged four to six years, Odnos riziko faktora i govorno-jezičkih poremećaja kod djece uzrasta od četiri do šest godina",
pages = "63",
number = "1",
volume = "14, 53",
doi = "10.59137/BII202301301T"
}

Tešić, J., Vuković, M., Korlaet, M.,& Vuković, S.. (2023). The relationship between risk factors and speech-language disorders in children aged four to six years. in Biomedicinska istraživanja
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 14(1).
https://doi.org/10.59137/BII202301301T

Tešić J, Vuković M, Korlaet M, Vuković S. The relationship between risk factors and speech-language disorders in children aged four to six years. in Biomedicinska istraživanja. 2023;14(1):null-63.
doi:10.59137/BII202301301T .

Tešić, Jelena, Vuković, Mile, Korlaet, Milijana, Vuković, Sofija, "The relationship between risk factors and speech-language disorders in children aged four to six years" in Biomedicinska istraživanja, 14, no. 1 (2023),
https://doi.org/10.59137/BII202301301T . .

TY  - JOUR
AU  - Vuković, Mile
AU  - Milovanović, Tanja
AU  - Jerkić, Lana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5108
AB  - Aphasia frequently leads to long-term consequences in language
and communication. This paper presents an overview of current
methods of aphasia treatment, as well as empirical data on their
effectiveness and limitations. We surveyed literature by accessing
electronic databases of Serbian libraries and by using specialized
search engines on the internet. A review of the papers confirmed
the existence of numerous methods in the treatment of aphasia
today, which we conveniently grouped. The central place in the
treatment is occupied by methods aimed at treating specific lan-
guage disorders and methods specific to the type of aphasia.
Methods that are complementary to language-oriented forms of
therapy also need to be examined. There is a growing necessity to
better define criteria for the implementation of some therapy
methods. We feel that more precise definitions and a more unified
methodology are needed to evaluate the efficacy of therapy
methods and their verification.
AB  - La afasia produce frecuentemente consecuencias a largo plazo en el
lenguaje y la comunicación. Este artículo presenta una visión global de
los métodos actuales del tratamiento de la afasia, así como también
datos empíricos sobre su efectividad y sus limitaciones. Hemos inves-
tigado la literatura accediendo a bases de datos electrónicas de
librerías serbias, y utilizando motores de búsqueda especializados en
internet. Un análisis de los artículos confirmó que hoy en día existen
numerosos métodos en el tratamiento de la afasia, que hemos agru-
pado convenientemente. El lugar central del tratamiento lo
ocupan métodos destinados a tratar trastornos específicos del len-
guaje, y métodos específicos para el tipo de afasia. Es preciso estudiar
también los métodos que son complementarios a las terapias orienta-
das al lenguaje. Existe una necesidad cada vez mayor de definir
con más precisión los criterios para la implementación de
algunos
métodos
terapéuticos.
Creemos
que
se
necesitan
definiciones más precisas, y una metodología más unificada para
evaluar la eficacia de los métodos terapéuticos y su verificación.
PB  - Taylor & Francis Group
T2  - Studies in psychology / estudios de psicología
T1  - Current methods in treatment of aphasia
T1  - Métodos actuales en el tratamiento de la afasia
IS  - 1
SP  - 55
VL  - 43
VL  - 87
DO  - https://doi.org/10.1080/02109395.2021.2015225
ER  - 

@article{
author = "Vuković, Mile and Milovanović, Tanja and Jerkić, Lana",
year = "2022",
abstract = "Aphasia frequently leads to long-term consequences in language
and communication. This paper presents an overview of current
methods of aphasia treatment, as well as empirical data on their
effectiveness and limitations. We surveyed literature by accessing
electronic databases of Serbian libraries and by using specialized
search engines on the internet. A review of the papers confirmed
the existence of numerous methods in the treatment of aphasia
today, which we conveniently grouped. The central place in the
treatment is occupied by methods aimed at treating specific lan-
guage disorders and methods specific to the type of aphasia.
Methods that are complementary to language-oriented forms of
therapy also need to be examined. There is a growing necessity to
better define criteria for the implementation of some therapy
methods. We feel that more precise definitions and a more unified
methodology are needed to evaluate the efficacy of therapy
methods and their verification., La afasia produce frecuentemente consecuencias a largo plazo en el
lenguaje y la comunicación. Este artículo presenta una visión global de
los métodos actuales del tratamiento de la afasia, así como también
datos empíricos sobre su efectividad y sus limitaciones. Hemos inves-
tigado la literatura accediendo a bases de datos electrónicas de
librerías serbias, y utilizando motores de búsqueda especializados en
internet. Un análisis de los artículos confirmó que hoy en día existen
numerosos métodos en el tratamiento de la afasia, que hemos agru-
pado convenientemente. El lugar central del tratamiento lo
ocupan métodos destinados a tratar trastornos específicos del len-
guaje, y métodos específicos para el tipo de afasia. Es preciso estudiar
también los métodos que son complementarios a las terapias orienta-
das al lenguaje. Existe una necesidad cada vez mayor de definir
con más precisión los criterios para la implementación de
algunos
métodos
terapéuticos.
Creemos
que
se
necesitan
definiciones más precisas, y una metodología más unificada para
evaluar la eficacia de los métodos terapéuticos y su verificación.",
publisher = "Taylor & Francis Group",
journal = "Studies in psychology / estudios de psicología",
title = "Current methods in treatment of aphasia, Métodos actuales en el tratamiento de la afasia",
number = "1",
pages = "55",
volume = "43, 87",
doi = "https://doi.org/10.1080/02109395.2021.2015225"
}

Vuković, M., Milovanović, T.,& Jerkić, L.. (2022). Current methods in treatment of aphasia. in Studies in psychology / estudios de psicología
Taylor & Francis Group., 43(1), 55.
https://doi.org/https://doi.org/10.1080/02109395.2021.2015225

Vuković M, Milovanović T, Jerkić L. Current methods in treatment of aphasia. in Studies in psychology / estudios de psicología. 2022;43(1):55.
doi:https://doi.org/10.1080/02109395.2021.2015225 .

Vuković, Mile, Milovanović, Tanja, Jerkić, Lana, "Current methods in treatment of aphasia" in Studies in psychology / estudios de psicología, 43, no. 1 (2022):55,
https://doi.org/https://doi.org/10.1080/02109395.2021.2015225 . .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Paunović, Verica
AU  - Milovanović, Tanja
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5315
AB  - S obzirom na to da afazija često ostavlja dugoročne posledice na jezičkom i komunika-
tivnom planu, njenom tretmanu posvećuje se velika pažnja. Pored izbora odgovarajuće
metode, za efikasnost terapije neophodna su i adekvatna terapijska sredstva. Imajući to
u vidu, cilj ovog rada je da se utvrdi uticaj vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo
logopedskim tretmanom kod osoba sa afazijom. Uzorak je činilo 10 ispitanika sa afazijom
koji su se nalazili na rehabilitacionom tretmanu na Klinici za rehabilitaciju „Dr Miro-
slav Zotović” 2022. godine. U tretmanu je korišćena Metoda remedijacije, usmerena na
poboljšanje sposobnosti imenovanja. Kao terapijski materijal korišćeno je 20 kartica sa
objektima u boji i 20 kartica na kojima su objekti prikazani crno-belim crtežima. Za ovo
istraživanje oblikovana je skala kojom su ispitanici ocenjivali zadovoljstvo logopedskim
tretmanom ocenama od 1 do 5. Rezultati su pokazali da su svi ispitanici izrazili veće za-
dovoljstvo kada im se objekti prikazuju u boji nego u vidu crno-belih crteža. Ovaj nalaz
sugeriše na mogući uticaj vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo tretmanom kod
osoba sa afazijom.
AB  - Considering that aphasia often leaves long-term consequences on the language and
communicative level, great attention is paid to the treatment of aphasia. In addition to
choosing the appropriate method, it is necessary to choose the most effective therapeutic
means. Having that in mind, the aim of this study is to determine the influence of the
type of therapeutic material on the satisfaction with speech therapy treatment of persons
with aphasia. The sample consisted of 10 subjects with aphasia who were undergoing
rehabilitation treatment at the “Dr. Miroslav Zotović” Rehabilitation Clinic in 2022. The
method of remediation aimed at improving the ability to name was used in the treatment.
20 cards with objects in color and 20 cards with objects depicted in black and white
drawings were used as therapeutic material. For this research, a scale was designed in
which respondents rated satisfaction with speech therapy treatment, with grades from 1
to 5. The results showed that all respondents expressed greater satisfaction when objects
were presented to them in color than in the form of black and white drawings. This finding
suggests a possible influence of the type of therapeutic material on treatment satisfaction
in persons with aphasia.
PB  - Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija
C3  - Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice
T1  - Uticaj tipa stimulusa na zadovoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom
T1  - Influence of type of stimulus on satisfaction speech therapy treatment of persons with aphasia
EP  - 460
SP  - 441
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5315
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Paunović, Verica and Milovanović, Tanja",
year = "2022",
abstract = "S obzirom na to da afazija često ostavlja dugoročne posledice na jezičkom i komunika-
tivnom planu, njenom tretmanu posvećuje se velika pažnja. Pored izbora odgovarajuće
metode, za efikasnost terapije neophodna su i adekvatna terapijska sredstva. Imajući to
u vidu, cilj ovog rada je da se utvrdi uticaj vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo
logopedskim tretmanom kod osoba sa afazijom. Uzorak je činilo 10 ispitanika sa afazijom
koji su se nalazili na rehabilitacionom tretmanu na Klinici za rehabilitaciju „Dr Miro-
slav Zotović” 2022. godine. U tretmanu je korišćena Metoda remedijacije, usmerena na
poboljšanje sposobnosti imenovanja. Kao terapijski materijal korišćeno je 20 kartica sa
objektima u boji i 20 kartica na kojima su objekti prikazani crno-belim crtežima. Za ovo
istraživanje oblikovana je skala kojom su ispitanici ocenjivali zadovoljstvo logopedskim
tretmanom ocenama od 1 do 5. Rezultati su pokazali da su svi ispitanici izrazili veće za-
dovoljstvo kada im se objekti prikazuju u boji nego u vidu crno-belih crteža. Ovaj nalaz
sugeriše na mogući uticaj vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo tretmanom kod
osoba sa afazijom., Considering that aphasia often leaves long-term consequences on the language and
communicative level, great attention is paid to the treatment of aphasia. In addition to
choosing the appropriate method, it is necessary to choose the most effective therapeutic
means. Having that in mind, the aim of this study is to determine the influence of the
type of therapeutic material on the satisfaction with speech therapy treatment of persons
with aphasia. The sample consisted of 10 subjects with aphasia who were undergoing
rehabilitation treatment at the “Dr. Miroslav Zotović” Rehabilitation Clinic in 2022. The
method of remediation aimed at improving the ability to name was used in the treatment.
20 cards with objects in color and 20 cards with objects depicted in black and white
drawings were used as therapeutic material. For this research, a scale was designed in
which respondents rated satisfaction with speech therapy treatment, with grades from 1
to 5. The results showed that all respondents expressed greater satisfaction when objects
were presented to them in color than in the form of black and white drawings. This finding
suggests a possible influence of the type of therapeutic material on treatment satisfaction
in persons with aphasia.",
publisher = "Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija",
journal = "Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice",
title = "Uticaj tipa stimulusa na zadovoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom, Influence of type of stimulus on satisfaction speech therapy treatment of persons with aphasia",
pages = "460-441",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5315"
}

Vuković, M., Paunović, V.,& Milovanović, T.. (2022). Uticaj tipa stimulusa na zadovoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom. in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice
Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija., 441-460.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5315

Vuković M, Paunović V, Milovanović T. Uticaj tipa stimulusa na zadovoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom. in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice. 2022;:441-460.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5315 .

Vuković, Mile, Paunović, Verica, Milovanović, Tanja, "Uticaj tipa stimulusa na zadovoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom" in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice (2022):441-460,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5315 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Jerkić Rajić, Lana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5316
AB  - Pregled savremene literature pokazuje da sa porastom učestalosti traumatskih povreda
glave u novije vreme, raste broj empirijskih studija koje se bave ispitivanjem kvaliteta
života i psihosocijalnih posledica koje ostavljaju traumatska oštećenja mozga u detinjstvu
i odraslom dobu. Rezultati ovih studija pokazuju da moždana trauma može da ostavi
dugotrajne posledice na celokupno funkcionisanje osobe u različitim domenima –
kognitivnom, jezičkom, socijalnom i emocionalnom. Uvreženo je mišljenje da ispoljavanje
deficita u ovim domenima korelira sa težinom povrede, odnosno da teže povrede
uslovljavaju teže i dugotrajnije posledice kod ove populacije. Međutim, noviji empirijski
podaci ukazuju da u dečjoj populaciji čak i blage povrede mogu trajno da poremete razvoj
nekih psihičkih funkcija. Kao rezultat tih nalaza polako se napušta tradicionalno shvatanje
da kod dece dolazi do potpunog oporavka zbog plastičnosti nezrelog mozga. Dodatna
analiza empirijskih nalaza pokazuje da dugoročno ispoljavanje poremećaja različitih
aspekata kognicije i ponašanja značajno narušava kvalitet života osoba koje su pretrpele
traumatsku povredu mozga. Ovakvi nalazi ukazuju na neophodnost kontinuiranog
praćenja i pružanja podrške ovoj populaciji u cilju obezbeđivanja uslova i otklanjanja
potencijalnih barijera u njihovom funkcionisanju u svakodnevnom životu.
AB  - A study of recent literature reveals that, with the recent increase in the occurrence of
traumatic head injuries, the number of empirical studies investigating the quality of life
and psychosocial implications of traumatic brain injury in childhood and adulthood is
increasing. The findings of these studies indicate that brain trauma can have long-term
effects on a person’s overall functioning in a variety of domains, including cognitive,
linguistic, social, and emotional functioning. It is widely held that the manifestation of
deficits in these domains correlates with the severity of the injuries, implying that more
severe injuries result in more severe and long-term consequences in this population.
Recent empirical data, however, show that even mild injuries in the pediatric population
can irreversibly affect the development of some mental functions. As a result of these
findings, the long-held notion that children recover completely due to the plasticity of the
immature brain is gradually being abandoned. Additional empirical findings analysis
reveals that long-term manifestations of impairments in numerous domains of cognition
and behaviour significantly reduce the quality of life of people who have suffered a
traumatic brain injury. Such findings highlight the importance of continuous monitoring
and support for this population to provide conditions and remove any potential barriers
to their functioning in daily life.
PB  - Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija
C3  - Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice
T1  - Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga
T1  - Quality of life in persons with consequences of traumatic brain injury
EP  - 535
SP  - 513
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5316
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Jerkić Rajić, Lana",
year = "2022",
abstract = "Pregled savremene literature pokazuje da sa porastom učestalosti traumatskih povreda
glave u novije vreme, raste broj empirijskih studija koje se bave ispitivanjem kvaliteta
života i psihosocijalnih posledica koje ostavljaju traumatska oštećenja mozga u detinjstvu
i odraslom dobu. Rezultati ovih studija pokazuju da moždana trauma može da ostavi
dugotrajne posledice na celokupno funkcionisanje osobe u različitim domenima –
kognitivnom, jezičkom, socijalnom i emocionalnom. Uvreženo je mišljenje da ispoljavanje
deficita u ovim domenima korelira sa težinom povrede, odnosno da teže povrede
uslovljavaju teže i dugotrajnije posledice kod ove populacije. Međutim, noviji empirijski
podaci ukazuju da u dečjoj populaciji čak i blage povrede mogu trajno da poremete razvoj
nekih psihičkih funkcija. Kao rezultat tih nalaza polako se napušta tradicionalno shvatanje
da kod dece dolazi do potpunog oporavka zbog plastičnosti nezrelog mozga. Dodatna
analiza empirijskih nalaza pokazuje da dugoročno ispoljavanje poremećaja različitih
aspekata kognicije i ponašanja značajno narušava kvalitet života osoba koje su pretrpele
traumatsku povredu mozga. Ovakvi nalazi ukazuju na neophodnost kontinuiranog
praćenja i pružanja podrške ovoj populaciji u cilju obezbeđivanja uslova i otklanjanja
potencijalnih barijera u njihovom funkcionisanju u svakodnevnom životu., A study of recent literature reveals that, with the recent increase in the occurrence of
traumatic head injuries, the number of empirical studies investigating the quality of life
and psychosocial implications of traumatic brain injury in childhood and adulthood is
increasing. The findings of these studies indicate that brain trauma can have long-term
effects on a person’s overall functioning in a variety of domains, including cognitive,
linguistic, social, and emotional functioning. It is widely held that the manifestation of
deficits in these domains correlates with the severity of the injuries, implying that more
severe injuries result in more severe and long-term consequences in this population.
Recent empirical data, however, show that even mild injuries in the pediatric population
can irreversibly affect the development of some mental functions. As a result of these
findings, the long-held notion that children recover completely due to the plasticity of the
immature brain is gradually being abandoned. Additional empirical findings analysis
reveals that long-term manifestations of impairments in numerous domains of cognition
and behaviour significantly reduce the quality of life of people who have suffered a
traumatic brain injury. Such findings highlight the importance of continuous monitoring
and support for this population to provide conditions and remove any potential barriers
to their functioning in daily life.",
publisher = "Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija",
journal = "Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice",
title = "Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga, Quality of life in persons with consequences of traumatic brain injury",
pages = "535-513",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5316"
}

Vuković, M.,& Jerkić Rajić, L.. (2022). Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga. in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice
Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Srbija., 513-535.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5316

Vuković M, Jerkić Rajić L. Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga. in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice. 2022;:513-535.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5316 .

Vuković, Mile, Jerkić Rajić, Lana, "Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga" in Proceedings of the International Scientific Conference, ALOPS22 ,a look into the future: humanities and practice (2022):513-535,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5316 .

TY  - CONF
AU  - Vuković, Mile
AU  - Paunović, Verica
AU  - Milovanović, Tanja
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5305
AB  - S obzirom da afazija često ostavlja dugoročne posledice na jezičkom i
komunikativnom planu, tretmanu afazija posvećuje se velika pažnja. Pored izbora
odgovarajuće metode, za efikasnost terapije neophodna su i adekvatna terapijska
sredstva. Imajući to u vidu, cilj ove studije je da se utvrdi uticaj vrste terapijskog
materijala na zadovoljstvo logopedskim tretmanom kod osoba sa afazijom. Uzorak je
činilo 10 ispitanika sa afazijom koji su se nalazili na rehabilitacionom tretmanu na
Klinici za rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, 2022. godine. U tretmanu je korišćena
Metoda remedijacije, usmerena na poboljšanje sposobnosti imenovanja. Kao terapijski
materijal korišćeno je 20 kartica sa objektima u boji i 20 kartica na kojima su objekti
prikazani crno-belim crtežima. Za ovo istraživanje oblikovana je skala kojom su
ispitanici ocenjivali zadovoljstvo logopedskim tretmanom, ocenama od 1 do 5.
Rezultati su pokazali da su svi ispitanici izrazili veće zadovoljstvo kada im se objekti
prikazuju u boji nego u obliku crno-belih crteža. Ovaj nalaz sugeriše na mogući uticaj
vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo tretmanom kod osoba sa afazijom.
AB  - Considering that aphasia often leaves long-term consequences on the language and
communicative level, great attention is paid to the treatment of aphasia. In addition
to choosing the appropriate method, it is necessary to choose the most effective
therapeutic means. Having that in mind, the aim of this study is to determine the
influence of the type of therapeutic material on the satisfaction with speech therapy
treatment of persons with aphasia. The sample consisted of 10 subjects with aphasia
who were undergoing rehabilitation treatment at the "Dr. Miroslav Zotović"
Rehabilitation Clinic in 2022. The method of remediation aimed at improving the
ability to name was used in the treatment. 20 cards with objects in color and 20 cards
with objects depicted in black and white drawings were used as therapeutic material.
For this research, a scale was designed in which respondents rated satisfaction with
speech therapy treatment, with grades from 1 to 5. The results showed that all
respondents expressed greater satisfaction when objects were presented to them in
color than in the form of black and white drawings. This finding suggests a possible
influence of the type of therapeutic material on treatment satisfaction in persons with
aphasia.
PB  - Visoka škola socijalnog rada
C3  - Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Republika Srbija
T1  - Uticaj tipa stimulusa na zadvoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom
T1  - The influence of the type of stimulus on satisfaction with the speech therapy treatment of persons with aphasia
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5305
ER  - 

@conference{
author = "Vuković, Mile and Paunović, Verica and Milovanović, Tanja",
year = "2022",
abstract = "S obzirom da afazija često ostavlja dugoročne posledice na jezičkom i
komunikativnom planu, tretmanu afazija posvećuje se velika pažnja. Pored izbora
odgovarajuće metode, za efikasnost terapije neophodna su i adekvatna terapijska
sredstva. Imajući to u vidu, cilj ove studije je da se utvrdi uticaj vrste terapijskog
materijala na zadovoljstvo logopedskim tretmanom kod osoba sa afazijom. Uzorak je
činilo 10 ispitanika sa afazijom koji su se nalazili na rehabilitacionom tretmanu na
Klinici za rehabilitaciju „Dr Miroslav Zotović“, 2022. godine. U tretmanu je korišćena
Metoda remedijacije, usmerena na poboljšanje sposobnosti imenovanja. Kao terapijski
materijal korišćeno je 20 kartica sa objektima u boji i 20 kartica na kojima su objekti
prikazani crno-belim crtežima. Za ovo istraživanje oblikovana je skala kojom su
ispitanici ocenjivali zadovoljstvo logopedskim tretmanom, ocenama od 1 do 5.
Rezultati su pokazali da su svi ispitanici izrazili veće zadovoljstvo kada im se objekti
prikazuju u boji nego u obliku crno-belih crteža. Ovaj nalaz sugeriše na mogući uticaj
vrste terapijskog materijala na zadovoljstvo tretmanom kod osoba sa afazijom., Considering that aphasia often leaves long-term consequences on the language and
communicative level, great attention is paid to the treatment of aphasia. In addition
to choosing the appropriate method, it is necessary to choose the most effective
therapeutic means. Having that in mind, the aim of this study is to determine the
influence of the type of therapeutic material on the satisfaction with speech therapy
treatment of persons with aphasia. The sample consisted of 10 subjects with aphasia
who were undergoing rehabilitation treatment at the "Dr. Miroslav Zotović"
Rehabilitation Clinic in 2022. The method of remediation aimed at improving the
ability to name was used in the treatment. 20 cards with objects in color and 20 cards
with objects depicted in black and white drawings were used as therapeutic material.
For this research, a scale was designed in which respondents rated satisfaction with
speech therapy treatment, with grades from 1 to 5. The results showed that all
respondents expressed greater satisfaction when objects were presented to them in
color than in the form of black and white drawings. This finding suggests a possible
influence of the type of therapeutic material on treatment satisfaction in persons with
aphasia.",
publisher = "Visoka škola socijalnog rada",
journal = "Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Republika Srbija",
title = "Uticaj tipa stimulusa na zadvoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom, The influence of the type of stimulus on satisfaction with the speech therapy treatment of persons with aphasia",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5305"
}

Vuković, M., Paunović, V.,& Milovanović, T.. (2022). Uticaj tipa stimulusa na zadvoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom. in Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Republika Srbija
Visoka škola socijalnog rada..
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5305

Vuković M, Paunović V, Milovanović T. Uticaj tipa stimulusa na zadvoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom. in Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Republika Srbija. 2022;.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5305 .

Vuković, Mile, Paunović, Verica, Milovanović, Tanja, "Uticaj tipa stimulusa na zadvoljstvo logopedskim tretmanom osoba sa afazijom" in Visoka škola socijalnog rada, Beograd, Republika Srbija (2022),
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5305 .

TY  - GEN
AU  - Vuković, Mile
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5306
AB  - A study of recent literature reveals that, with the recent increase in the occurrence of
traumatic head injuries, the number of empirical studies investigating the quality of
life and psychosocial implications of traumatic brain injury in childhood and
adulthood is increasing. The findings of these studies indicate that brain trauma can
have long-term effects on a person's overall functioning in a variety of domains,
including cognitive, linguistic, social, and emotional functioning. It is widely held that
the manifestation of deficits in these domains correlates with the severity of the
injuries, implying that more severe injuries result in more severe and long-term
consequences in this population. Recent empirical data, however, show that even
mild injuries in the pediatric population can irreversibly affect the development of
some mental functions. As a result of these findings, the long-held notion that children
recover completely due to the plasticity of the immature brain is gradually being
abandoned. Additional empirical findings analysis reveals that long-term
manifestations of impairments in numerous domains of cognition and behavior
significantly reduce the quality of life of people who have suffered a traumatic brain
injury. Such findings highlight the importance of continuous monitoring and support
for this population to provide conditions and remove any potential barriers to their
functioning in daily life.
AB  - Pregled savremene literature pokazuje da sa porastom učestalosti traumatskih
povreda glave u novije vreme, raste broj empirijskih studija koje se bave ispitivanjem
kvaliteta života i psihosocijalnih posledica koje ostavljaju traumatska oštećenja mozga
u detinjstvu i odraslom dobu. Rezultati ovih studija pokazuju da moždana trauma
može da ostavi dugotrajne posledice na celokupno funkcionisanje osobe u različitim
domenima – kognitivnom, jezičkom, socijalnom i emocionalnom. Uvreženo je
mišljenje da ispoljavanje deficita u ovim domenima koreliše s težinom povrede,
odnosno da teže povrede uslovljavaju teže i dugotrajnije posledice u ovoj populaciji.
Međutim, noviji empirijski podaci ukazuju da u dečjoj populaciji čak i blage povrede
mogu trajno poremetiti razvoj nekih psihičkih funkcija. Kao rezultat tih nalaza, polako
se napušta tradicionalno shvatanje da kod dece dolazi do potpunog oporavka zbog
plastičnosti nezrelog mozga. Dodatna analiza empirijskih nalaza pokazuje da
dugoročno ispoljavanje poremećaja različitih aspekata kognicije i ponašanja značajno
narušava kvalitet života osoba koje su pretrpele traumatsku povredu mozga. Ovakvi
nalazi ukazuju na neophodnost kontinuiranog praćenja i pružanja podrške ovoj
populaciji u cilju obezbeđivanja uslova i otklanjanja potencijalnih barijera u njihovom
funkcionisanju u svakodnevnom životu.
PB  - Visoka škola socijalnog rada
T2  - Book of abstracts ”LATEST DEVELOPMENTS IN SPEECH AND LANGUAGE PATHOLOGY, OCCUPATIONAL THERAPY, PSYCHOLOGY AND SOCIAL WORK – ALOPS22” A LOOK INTO THE FUTURE: HUMANITIES AND PRACTICE
T1  - Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga
T1  - Quality of life in persons with consequences of traumatic brain injury
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5306
ER  - 

@misc{
author = "Vuković, Mile",
year = "2022",
abstract = "A study of recent literature reveals that, with the recent increase in the occurrence of
traumatic head injuries, the number of empirical studies investigating the quality of
life and psychosocial implications of traumatic brain injury in childhood and
adulthood is increasing. The findings of these studies indicate that brain trauma can
have long-term effects on a person's overall functioning in a variety of domains,
including cognitive, linguistic, social, and emotional functioning. It is widely held that
the manifestation of deficits in these domains correlates with the severity of the
injuries, implying that more severe injuries result in more severe and long-term
consequences in this population. Recent empirical data, however, show that even
mild injuries in the pediatric population can irreversibly affect the development of
some mental functions. As a result of these findings, the long-held notion that children
recover completely due to the plasticity of the immature brain is gradually being
abandoned. Additional empirical findings analysis reveals that long-term
manifestations of impairments in numerous domains of cognition and behavior
significantly reduce the quality of life of people who have suffered a traumatic brain
injury. Such findings highlight the importance of continuous monitoring and support
for this population to provide conditions and remove any potential barriers to their
functioning in daily life., Pregled savremene literature pokazuje da sa porastom učestalosti traumatskih
povreda glave u novije vreme, raste broj empirijskih studija koje se bave ispitivanjem
kvaliteta života i psihosocijalnih posledica koje ostavljaju traumatska oštećenja mozga
u detinjstvu i odraslom dobu. Rezultati ovih studija pokazuju da moždana trauma
može da ostavi dugotrajne posledice na celokupno funkcionisanje osobe u različitim
domenima – kognitivnom, jezičkom, socijalnom i emocionalnom. Uvreženo je
mišljenje da ispoljavanje deficita u ovim domenima koreliše s težinom povrede,
odnosno da teže povrede uslovljavaju teže i dugotrajnije posledice u ovoj populaciji.
Međutim, noviji empirijski podaci ukazuju da u dečjoj populaciji čak i blage povrede
mogu trajno poremetiti razvoj nekih psihičkih funkcija. Kao rezultat tih nalaza, polako
se napušta tradicionalno shvatanje da kod dece dolazi do potpunog oporavka zbog
plastičnosti nezrelog mozga. Dodatna analiza empirijskih nalaza pokazuje da
dugoročno ispoljavanje poremećaja različitih aspekata kognicije i ponašanja značajno
narušava kvalitet života osoba koje su pretrpele traumatsku povredu mozga. Ovakvi
nalazi ukazuju na neophodnost kontinuiranog praćenja i pružanja podrške ovoj
populaciji u cilju obezbeđivanja uslova i otklanjanja potencijalnih barijera u njihovom
funkcionisanju u svakodnevnom životu.",
publisher = "Visoka škola socijalnog rada",
journal = "Book of abstracts ”LATEST DEVELOPMENTS IN SPEECH AND LANGUAGE PATHOLOGY, OCCUPATIONAL THERAPY, PSYCHOLOGY AND SOCIAL WORK – ALOPS22” A LOOK INTO THE FUTURE: HUMANITIES AND PRACTICE",
title = "Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga, Quality of life in persons with consequences of traumatic brain injury",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5306"
}

Vuković, M.. (2022). Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga. in Book of abstracts ”LATEST DEVELOPMENTS IN SPEECH AND LANGUAGE PATHOLOGY, OCCUPATIONAL THERAPY, PSYCHOLOGY AND SOCIAL WORK – ALOPS22” A LOOK INTO THE FUTURE: HUMANITIES AND PRACTICE
Visoka škola socijalnog rada..
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5306

Vuković M. Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga. in Book of abstracts ”LATEST DEVELOPMENTS IN SPEECH AND LANGUAGE PATHOLOGY, OCCUPATIONAL THERAPY, PSYCHOLOGY AND SOCIAL WORK – ALOPS22” A LOOK INTO THE FUTURE: HUMANITIES AND PRACTICE. 2022;.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5306 .

Vuković, Mile, "Kvalitet života osoba sa posledicama traumatske povrede mozga" in Book of abstracts ”LATEST DEVELOPMENTS IN SPEECH AND LANGUAGE PATHOLOGY, OCCUPATIONAL THERAPY, PSYCHOLOGY AND SOCIAL WORK – ALOPS22” A LOOK INTO THE FUTURE: HUMANITIES AND PRACTICE (2022),
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5306 .

TY  - JOUR
AU  - Milošević, Neda
AU  - Vuković, Mile
AU  - Ristić, Ivana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5083
AB  - Abstract:This study is based on theoretical and empirical understanding of phonemic awareness
in Serbian speaking children with and without specific language impairment (SLI). The aim of this
paper is to compare the phonemic awareness in children with SLI and children with typical language
development (TLD) who are between 5.11 and 7 years of age. This study included 40 participants
with SLI and 80 participants with TLD. The subtest for evaluation of phonemic awareness from The
Test for Evaluating Reading and Writing Pre-Skills – PredČiP (Kuvač Kraljević & Lenček, 2012)
was used. Statistically significant differences were confirmed on both tasks of phonemic awareness
(p < .001). The half of children of the SLI group had borderline or poor achievement, generally lower
than children with TLD. Bearing in mind that Serbian language has a regular orthography and clear
morphological specificities, compared to most world languages, it is expected that Serbian-speaking
children would master phonological awareness tasks more easily. Consequently, we believe that an
early detection of phonological disorders is particularly important for the Serbian-speaking children.
Having in mind that literature data indicate that children who, prior to starting school, are diagnosed
with SLI, later encounter interference with reading and writing, we suggest the implementation of a
AB  - У овом раду сагледавамо фонолошке способности у контексту Вагнер–Торгесеновог
модела фонолошке обраде, који фонолошку обраду посматра као вишедимензионалну спо-
собност. Према овом моделу, фонолошка способност обухвата три независне, али коре-
лативне компоненте: фонолошку свест, фонолошко памћење и брзо именовање (брзо пре-
познавање речи). Стога, ова студија се заснива на теоријском и емпиријском разумевању
фонемске свести код деце која говоре српски језик са и без специфичног језичког поремећаја
(СЈП).
Фонемска свест представља основу фонолошког, а индиректно и ортографског де-
кодирања, односно формирања фонолошких репрезентација, због чега снажно утиче на
почетне фазе стицања вештине читања. У језицима са регуларном ортографијом фоно-
лошка структура штампане речи је лако доступна, коришћењем једноставног обрасца
претварања графеме у фонему. Насупрот томе, у језицима са нерегуларном ортографијом,
као што су енглески или хебрејски, читаоци су приморани да обрађују штампану реч ко-
ристећи веће фонолошке јединице. Стога, постоје и радови који указују како ортографска
сложеност утиче на везу између читања и фонолошке свести. За разлику од нетранспа-
рентне или дубоке ортографије енглеског језика, српски језик има директна и недвосмис-
лена подударања графема и фонема, где сваком слову одговара само један глас (укупно 30
знакова и исто толико фонема, од којих је пет самогласника). Даље, фонологија не варира у
зависности од контекста и морфологије, што српски језик сврстава међу језике са транс-
парентним правописом.
Имајући у виду да ова врста истраживања на српском језику досад није рађена, сма-
трамо да ће резултати овог истраживања допринети нашим сазнањима о дефицитима
фонемске свести, односно фонемској анализи и фонемској синтези код деце са СЈП на срп-
ском језику. Полазимо од претпоставке да ће деца која говоре српски језик са СЈП имати
нижу фонемску свест у поређењу са децом типичног језичког развоја (ТЈР). Друга претпо-
ставка је да ће боља постигнућа на задацима фонемске анализе бити повезана са бољим
постигнућима на задацима фонемске синтезе у обе групе.
Циљ овог рада је да се упореди фонемска свест код деце са СЈП и деце са типичним
језичким развојем (ТЈР) узраста од пет година и једанаест месеци до седам година.
Методе и процедуре. Ова студија обухватила је 120 учесника, оба пола, узраста од
пет година и једанаест месеци до седам година. Узорак је подељен у две групе: СЈП групу и ТЈР
групу. Група СЈП обухватала је 40 учесника са СЈП (осам девојчица и 32 дечака), просечне
старости од седам година и девет месеци (SD=4.47 месеци). Деца са СЈП била су корисници
Завода за психофизиолошке поремећаје и говорну патологију „Проф. др Цветко Брајовић“
у Београду, Република Србија. Од мерних инструмената коришћен је суптест за процену
фонемске свести из Теста за процену предвештина читања и писања – ПредЧиП (Kuvač
Kraljević & Lenček, 2012).
Резултати. Статистички значајне разлике потврђене су на оба задатка фонемске
свести (p<.001). Половина деце из СЈП групе је имала гранична или лоша постигнућа, гене-
рално нижа од деце са ТЈР. Однос између фонемске анализе и фонемске синтезе истражен
је коришћењем Спирманове корелације ранга у свакој групи посебно. Постојала је јака, по-
зитивна корелација између две варијабле у СЈП групи (ρ=0,719, p<.001), као и у ТЈР групи
(ρ=0,514, p<.001), што показује да су висока постигнућа на задатку фонемске анализе пове-
зана са високим постигнућима на задацима фонемске синтезе.
Закључци и импликације. Имајући у виду да српски језик има транспарентну ор-
тографију и јасну морфолошку специфичност, у поређењу са већином светских језика, оче-
кује се да ће деца која говоре српски језик лакше савладавати задатке фонолошке свести.
Сходно томе, сматрамо да је рано откривање фонолошких поремећаја посебно важно за
децу која говоре српски језик. Имајући у виду да подаци из литературе указују да деца код
којих је пре поласка у школу дијагностикован СЈП, касније се сусрећу са сметњама у учењу
читања и писања, стога предлажемо спровођење посебног превентивног програма за развој
фонолошких вештина, односно тренинг фонемске свести код све деце.
PB  - Учитељски факултет Универзитета у Београду
T2  - Иновације у настави
T1  - Phonemic Awareness as an Indicator of Preliteral Abilities in Serbian Speaking Children With and Without Specific Language Impairment
T1  - Фонемска свесност као индикатор претчитачких способности код деце са српског говорног подручја без специфичног поремећаја језика и са њим
IS  - 1
VL  - 35
DO  - 10.5937/inovacije2201118M
ER  - 

@article{
author = "Milošević, Neda and Vuković, Mile and Ristić, Ivana",
year = "2022",
abstract = "Abstract:This study is based on theoretical and empirical understanding of phonemic awareness
in Serbian speaking children with and without specific language impairment (SLI). The aim of this
paper is to compare the phonemic awareness in children with SLI and children with typical language
development (TLD) who are between 5.11 and 7 years of age. This study included 40 participants
with SLI and 80 participants with TLD. The subtest for evaluation of phonemic awareness from The
Test for Evaluating Reading and Writing Pre-Skills – PredČiP (Kuvač Kraljević & Lenček, 2012)
was used. Statistically significant differences were confirmed on both tasks of phonemic awareness
(p < .001). The half of children of the SLI group had borderline or poor achievement, generally lower
than children with TLD. Bearing in mind that Serbian language has a regular orthography and clear
morphological specificities, compared to most world languages, it is expected that Serbian-speaking
children would master phonological awareness tasks more easily. Consequently, we believe that an
early detection of phonological disorders is particularly important for the Serbian-speaking children.
Having in mind that literature data indicate that children who, prior to starting school, are diagnosed
with SLI, later encounter interference with reading and writing, we suggest the implementation of a, У овом раду сагледавамо фонолошке способности у контексту Вагнер–Торгесеновог
модела фонолошке обраде, који фонолошку обраду посматра као вишедимензионалну спо-
собност. Према овом моделу, фонолошка способност обухвата три независне, али коре-
лативне компоненте: фонолошку свест, фонолошко памћење и брзо именовање (брзо пре-
познавање речи). Стога, ова студија се заснива на теоријском и емпиријском разумевању
фонемске свести код деце која говоре српски језик са и без специфичног језичког поремећаја
(СЈП).
Фонемска свест представља основу фонолошког, а индиректно и ортографског де-
кодирања, односно формирања фонолошких репрезентација, због чега снажно утиче на
почетне фазе стицања вештине читања. У језицима са регуларном ортографијом фоно-
лошка структура штампане речи је лако доступна, коришћењем једноставног обрасца
претварања графеме у фонему. Насупрот томе, у језицима са нерегуларном ортографијом,
као што су енглески или хебрејски, читаоци су приморани да обрађују штампану реч ко-
ристећи веће фонолошке јединице. Стога, постоје и радови који указују како ортографска
сложеност утиче на везу између читања и фонолошке свести. За разлику од нетранспа-
рентне или дубоке ортографије енглеског језика, српски језик има директна и недвосмис-
лена подударања графема и фонема, где сваком слову одговара само један глас (укупно 30
знакова и исто толико фонема, од којих је пет самогласника). Даље, фонологија не варира у
зависности од контекста и морфологије, што српски језик сврстава међу језике са транс-
парентним правописом.
Имајући у виду да ова врста истраживања на српском језику досад није рађена, сма-
трамо да ће резултати овог истраживања допринети нашим сазнањима о дефицитима
фонемске свести, односно фонемској анализи и фонемској синтези код деце са СЈП на срп-
ском језику. Полазимо од претпоставке да ће деца која говоре српски језик са СЈП имати
нижу фонемску свест у поређењу са децом типичног језичког развоја (ТЈР). Друга претпо-
ставка је да ће боља постигнућа на задацима фонемске анализе бити повезана са бољим
постигнућима на задацима фонемске синтезе у обе групе.
Циљ овог рада је да се упореди фонемска свест код деце са СЈП и деце са типичним
језичким развојем (ТЈР) узраста од пет година и једанаест месеци до седам година.
Методе и процедуре. Ова студија обухватила је 120 учесника, оба пола, узраста од
пет година и једанаест месеци до седам година. Узорак је подељен у две групе: СЈП групу и ТЈР
групу. Група СЈП обухватала је 40 учесника са СЈП (осам девојчица и 32 дечака), просечне
старости од седам година и девет месеци (SD=4.47 месеци). Деца са СЈП била су корисници
Завода за психофизиолошке поремећаје и говорну патологију „Проф. др Цветко Брајовић“
у Београду, Република Србија. Од мерних инструмената коришћен је суптест за процену
фонемске свести из Теста за процену предвештина читања и писања – ПредЧиП (Kuvač
Kraljević & Lenček, 2012).
Резултати. Статистички значајне разлике потврђене су на оба задатка фонемске
свести (p<.001). Половина деце из СЈП групе је имала гранична или лоша постигнућа, гене-
рално нижа од деце са ТЈР. Однос између фонемске анализе и фонемске синтезе истражен
је коришћењем Спирманове корелације ранга у свакој групи посебно. Постојала је јака, по-
зитивна корелација између две варијабле у СЈП групи (ρ=0,719, p<.001), као и у ТЈР групи
(ρ=0,514, p<.001), што показује да су висока постигнућа на задатку фонемске анализе пове-
зана са високим постигнућима на задацима фонемске синтезе.
Закључци и импликације. Имајући у виду да српски језик има транспарентну ор-
тографију и јасну морфолошку специфичност, у поређењу са већином светских језика, оче-
кује се да ће деца која говоре српски језик лакше савладавати задатке фонолошке свести.
Сходно томе, сматрамо да је рано откривање фонолошких поремећаја посебно важно за
децу која говоре српски језик. Имајући у виду да подаци из литературе указују да деца код
којих је пре поласка у школу дијагностикован СЈП, касније се сусрећу са сметњама у учењу
читања и писања, стога предлажемо спровођење посебног превентивног програма за развој
фонолошких вештина, односно тренинг фонемске свести код све деце.",
publisher = "Учитељски факултет Универзитета у Београду",
journal = "Иновације у настави",
title = "Phonemic Awareness as an Indicator of Preliteral Abilities in Serbian Speaking Children With and Without Specific Language Impairment, Фонемска свесност као индикатор претчитачких способности код деце са српског говорног подручја без специфичног поремећаја језика и са њим",
number = "1",
volume = "35",
doi = "10.5937/inovacije2201118M"
}

Milošević, N., Vuković, M.,& Ristić, I.. (2022). Phonemic Awareness as an Indicator of Preliteral Abilities in Serbian Speaking Children With and Without Specific Language Impairment. in Иновације у настави
Учитељски факултет Универзитета у Београду., 35(1).
https://doi.org/10.5937/inovacije2201118M

Milošević N, Vuković M, Ristić I. Phonemic Awareness as an Indicator of Preliteral Abilities in Serbian Speaking Children With and Without Specific Language Impairment. in Иновације у настави. 2022;35(1).
doi:10.5937/inovacije2201118M .

Milošević, Neda, Vuković, Mile, Ristić, Ivana, "Phonemic Awareness as an Indicator of Preliteral Abilities in Serbian Speaking Children With and Without Specific Language Impairment" in Иновације у настави, 35, no. 1 (2022),
https://doi.org/10.5937/inovacije2201118M . .