TY  - JOUR
AU  - Žunić-Pavlović, Vesna
AU  - Milosavljević-Đukić, Ivana
AU  - Glumbić, Nenad
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3949
AB  - This article reports the results of the first study in Serbia on factors (child, family and case) for different exit types for children admitted to out-of-home care. Case files of 154 children admitted to the Shelter for Urgent Protection of Children from Abuse and Neglect over a 5-year period were analysed. After the shelter, less than a third of the children returned to their biological parents. The findings revealed that different constellations of child, family and case characteristics predict reunification and placement in a relative or foster family or in a group home. No significant predictors were noted for inadequate accommodation. The results of this study showed that although the patterns of reunification were very similar to those in other countries, there were differences that reflected the specifics of child welfare policy in Serbia.
PB  - Wiley
T2  - Child & Family Social Work
T1  - Predictors of reunification and other types of exit for maltreated children using shelter services in Serbia
IS  - n/a
VL  - n/a
DO  - 10.1111/cfs.12888
ER  - 

@article{
author = "Žunić-Pavlović, Vesna and Milosavljević-Đukić, Ivana and Glumbić, Nenad",
abstract = "This article reports the results of the first study in Serbia on factors (child, family and case) for different exit types for children admitted to out-of-home care. Case files of 154 children admitted to the Shelter for Urgent Protection of Children from Abuse and Neglect over a 5-year period were analysed. After the shelter, less than a third of the children returned to their biological parents. The findings revealed that different constellations of child, family and case characteristics predict reunification and placement in a relative or foster family or in a group home. No significant predictors were noted for inadequate accommodation. The results of this study showed that although the patterns of reunification were very similar to those in other countries, there were differences that reflected the specifics of child welfare policy in Serbia.",
publisher = "Wiley",
journal = "Child & Family Social Work",
title = "Predictors of reunification and other types of exit for maltreated children using shelter services in Serbia",
number = "n/a",
volume = "n/a",
doi = "10.1111/cfs.12888"
}

Žunić-Pavlović, V., Milosavljević-Đukić, I.,& Glumbić, N..Predictors of reunification and other types of exit for maltreated children using shelter services in Serbia. in Child & Family Social Work
Wiley., n/a(n/a).
https://doi.org/10.1111/cfs.12888

Žunić-Pavlović V, Milosavljević-Đukić I, Glumbić N. Predictors of reunification and other types of exit for maltreated children using shelter services in Serbia. in Child & Family Social Work.n/a(n/a).
doi:10.1111/cfs.12888 .

Žunić-Pavlović, Vesna, Milosavljević-Đukić, Ivana, Glumbić, Nenad, "Predictors of reunification and other types of exit for maltreated children using shelter services in Serbia" in Child & Family Social Work, n/a, no. n/a,
https://doi.org/10.1111/cfs.12888 . .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
UR  - http://ikm.mk/ojs/index.php/KIJ/article/view/5498
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3727
AB  - Abstract: Attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder characterized by impulsivity, hyperactivity, and attention problems. These symptoms significantly affect the school and social life of students with ADHD, causing very often reduced school achievement. The aim of this paper is to familiarize with specificities of schooling students with ADHD. A review of available and relevant literature was performed by searching electronic databases Google Scholar, Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), HRČAK portal of Croatian scientific and professional journals that offer open access to their works, as well as available printed books. The search was done through the search engines ScienceDirect, Ebscohost, SpringerLink and WileyInterScience. Numerous abilities of students that are important for schooling are in deficit. The cognitive specificities of students with ADHD are most often related to mild deficits and learning difficulties (reading, writing, and math). Poorer quality of verbal working memory, later language adoption, less developed vocabulary, short-term maintenance of attention, tendency towards fast transition from one activity to another and distractibility are just some of the common features of cognition of students with ADHD. Problems in motor development are registered, as well as in conative abilities. Students with ADHD are at risk of academic and social failure, and during schooling they have significantly lower average value of school grades for theoretical subjects compared to peers of typical development. Adapting the school environment to these students can significantly help in execution of school tasks. It is important to establish predictable routines, clear rules and restrictions. There are more and more of these students who are educated in regular schools, so the current question is which type of education is more efficient in this case. The paper provides recommendations for adjustments in school work with students with ADHD. The most important thing is to emphasize the importance of achieving optimal results in the education of these students, which must include the support of special educators-oligophrenologists, because teachers from regular schools do not have knowledge about methods and modifications of work within this disorder.
C3  - Knowledge International Journal
T1  - Education of students with ADHD
EP  - 297
IS  - 2
SP  - 293
VL  - 48
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
abstract = "Abstract: Attention deficit / hyperactivity disorder (ADHD) is a neurodevelopmental disorder characterized by impulsivity, hyperactivity, and attention problems. These symptoms significantly affect the school and social life of students with ADHD, causing very often reduced school achievement. The aim of this paper is to familiarize with specificities of schooling students with ADHD. A review of available and relevant literature was performed by searching electronic databases Google Scholar, Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition (KOBSON), HRČAK portal of Croatian scientific and professional journals that offer open access to their works, as well as available printed books. The search was done through the search engines ScienceDirect, Ebscohost, SpringerLink and WileyInterScience. Numerous abilities of students that are important for schooling are in deficit. The cognitive specificities of students with ADHD are most often related to mild deficits and learning difficulties (reading, writing, and math). Poorer quality of verbal working memory, later language adoption, less developed vocabulary, short-term maintenance of attention, tendency towards fast transition from one activity to another and distractibility are just some of the common features of cognition of students with ADHD. Problems in motor development are registered, as well as in conative abilities. Students with ADHD are at risk of academic and social failure, and during schooling they have significantly lower average value of school grades for theoretical subjects compared to peers of typical development. Adapting the school environment to these students can significantly help in execution of school tasks. It is important to establish predictable routines, clear rules and restrictions. There are more and more of these students who are educated in regular schools, so the current question is which type of education is more efficient in this case. The paper provides recommendations for adjustments in school work with students with ADHD. The most important thing is to emphasize the importance of achieving optimal results in the education of these students, which must include the support of special educators-oligophrenologists, because teachers from regular schools do not have knowledge about methods and modifications of work within this disorder.",
journal = "Knowledge International Journal",
title = "Education of students with ADHD",
pages = "297-293",
number = "2",
volume = "48",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Japundža-Milisavljević, M..Education of students with ADHD. in Knowledge International Journal, 48(2), 293-297.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M. Education of students with ADHD. in Knowledge International Journal.48(2):293-297.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Education of students with ADHD" in Knowledge International Journal, 48, no. 2:293-297,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3727 .

TY  - JOUR
AU  - Japundza-Milisavljevic, Mirjana
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5295
AB  - Резиме: Развој креативности представља значајан сегмент васпитно-образовног
процеса. Циљ истраживања је идентификовање факторске структуре Теста креативног
мишљења – графичка продукција примењеног на узорку ученика с интелектуалном ометеношћу. Узорком је обухваћено 76 ученика, календарског узраста од 9 до 14 година, (АС=11,54;
СД=1,75), оба пола (53,3% дечака и 46,7% девојчица), без неуролошких и вишеструких сметњи. Креативни потенцијал ученика с интелектуалном ометеношћу процењен је Тестом
креативног мишљења – графичка продукција. Анализом добијених резултата издвојена су
два фактора који објашњавају укупно 67,6% варијансе. Први фактор има четири главне
факторске тежине (прекидање граница које зависи од фрагмената, прекидање граница које
не зависи од фрагмената, хумор и нови елементи). Други фактор обухвата повезивање помоћу линија, настављање, допуњавање и повезивање које доприноси теми. Неконвенционална манипулација материјалом као и употреба апстрактних елемената имају најмање
факторске тежине. Двофакторски модел показао је прихватљиве индексе подобности и
сугерише важност конвенционалног и неконвенционалног начина размишљања за креативни процес ученика с интелектуалном ометеношћу.
AB  - Development of creativity is an important segment of educational process. The goal of this research is to identify the factor structure of the Creative Thinking Test – Graphic Production of the applied on the sample of students with intelectual difficulties. The sample consisted of 76 students, age 9-14 (АS=11,54; SD=1,75), of both genders (53,3% boys and 46,7% girls), without neurological or multiple impediments. The creative potential of these students was tested using the Creative Thinking Test – Graphic Production. By analyzing the obtained resutls we identified two factors which explain the total of 67,6% of the variance. The first factor has four main factor weights (fragment-dependent boundary breaking, fragment-independent boundary breaking, humour, and new elements). The second factor includes linking by drawing lines, continuation, addition, and linking that contributes to the topic. Unconventional material manipulation as well as the use of abstract elements have the least factor weights. The two-factor model showed acceptable suitability indices and suggests the importance of conventional and unconventional ways of thinking for the creative process of students with intellectual difficulties.
PB  - Учитељски факултет Универзитета у Београду
T2  - Inovacije u nastavi
T1  - Faktorska analiza testa Kreativnog mišljenja  – grafička produkcija
EP  - 70
VL  - 36
VL  - 57
DO  - 10.5937/inovacije2303057J
ER  - 

@article{
author = "Japundza-Milisavljevic, Mirjana and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2023",
abstract = "Резиме: Развој креативности представља значајан сегмент васпитно-образовног
процеса. Циљ истраживања је идентификовање факторске структуре Теста креативног
мишљења – графичка продукција примењеног на узорку ученика с интелектуалном ометеношћу. Узорком је обухваћено 76 ученика, календарског узраста од 9 до 14 година, (АС=11,54;
СД=1,75), оба пола (53,3% дечака и 46,7% девојчица), без неуролошких и вишеструких сметњи. Креативни потенцијал ученика с интелектуалном ометеношћу процењен је Тестом
креативног мишљења – графичка продукција. Анализом добијених резултата издвојена су
два фактора који објашњавају укупно 67,6% варијансе. Први фактор има четири главне
факторске тежине (прекидање граница које зависи од фрагмената, прекидање граница које
не зависи од фрагмената, хумор и нови елементи). Други фактор обухвата повезивање помоћу линија, настављање, допуњавање и повезивање које доприноси теми. Неконвенционална манипулација материјалом као и употреба апстрактних елемената имају најмање
факторске тежине. Двофакторски модел показао је прихватљиве индексе подобности и
сугерише важност конвенционалног и неконвенционалног начина размишљања за креативни процес ученика с интелектуалном ометеношћу., Development of creativity is an important segment of educational process. The goal of this research is to identify the factor structure of the Creative Thinking Test – Graphic Production of the applied on the sample of students with intelectual difficulties. The sample consisted of 76 students, age 9-14 (АS=11,54; SD=1,75), of both genders (53,3% boys and 46,7% girls), without neurological or multiple impediments. The creative potential of these students was tested using the Creative Thinking Test – Graphic Production. By analyzing the obtained resutls we identified two factors which explain the total of 67,6% of the variance. The first factor has four main factor weights (fragment-dependent boundary breaking, fragment-independent boundary breaking, humour, and new elements). The second factor includes linking by drawing lines, continuation, addition, and linking that contributes to the topic. Unconventional material manipulation as well as the use of abstract elements have the least factor weights. The two-factor model showed acceptable suitability indices and suggests the importance of conventional and unconventional ways of thinking for the creative process of students with intellectual difficulties.",
publisher = "Учитељски факултет Универзитета у Београду",
journal = "Inovacije u nastavi",
title = "Faktorska analiza testa Kreativnog mišljenja  – grafička produkcija",
pages = "70",
volume = "36, 57",
doi = "10.5937/inovacije2303057J"
}

Japundza-Milisavljevic, M.,& Milanović-Dobrota, B.. (2023). Faktorska analiza testa Kreativnog mišljenja  – grafička produkcija. in Inovacije u nastavi
Учитељски факултет Универзитета у Београду., 36.
https://doi.org/10.5937/inovacije2303057J

Japundza-Milisavljevic M, Milanović-Dobrota B. Faktorska analiza testa Kreativnog mišljenja  – grafička produkcija. in Inovacije u nastavi. 2023;36:null-70.
doi:10.5937/inovacije2303057J .

Japundza-Milisavljevic, Mirjana, Milanović-Dobrota, Biljana, "Faktorska analiza testa Kreativnog mišljenja  – grafička produkcija" in Inovacije u nastavi, 36 (2023),
https://doi.org/10.5937/inovacije2303057J . .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Kostić, Snežana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4700
AB  - Grupaciji neurorazvojnih poremećaja koji uključuju značajne teškoće intelektualnih, motoričkih,
jezičkih i socijalnih sposobnosti pripadaju intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra autizma,
poremećaj pažnje sa hiperaktivnošću, poremećaji komunikacije i specifični poremećaj u učenju.
U literaturi se ističe da je nedovoljan broj istraživačkih podataka o aktivnostima u školi kod
učenika koji nastavu prate prema prilagođenom ili izmenjenom programu, bilo da se oni školuju
u inkluzivnim uslovima, ili u školi za učenike sa smetnjama u razvoju. Cilj ovog istraživanja bio
je da ispita precepciju učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi koju
pohađaju, kao i da utvrdi da li postoji razlika u ovom domenu između učenika koji se školuju u
inkluzivnim i neinkluzivnim uslovima. U istraživanju je učestvovalo 50 ispitanika sedmog i
osmog razreda. Prilikom prikupljanja podataka primenjen je instrument pod nazivom Moja
osnovna škola (Booth & Ainscow, 2010). Rezultati istraživanja su pokazali da postoje statistički
značajne razlike između skorova ispitanika inkluzivnih i neinkluzivnih škola i da se te razlike
javljaju u ajtemima koji se odnose na rad nastavnika. Praktične implikacije ovog istraživanja
ukazuju da sticanje uvida u to kakva je percepcija obe grupe učenika prema aktivnostima u školi,
i koje su to kompetencije koje oni posebno cene, može značajno doprineti efikasnijem i
adekvatnijem planiranju IOP-a i sprovođenju nastavnog procesa, te na taj način pomoći i
učenicima i nastavnicima u procesu učenja.
AB  - Intellectual disability, autism spectrum disorder, attention deficit hyperactivity disorder,
communication disorders and specific learning disorder, belong to the group of
neurodevelopmental disorders, that include significant difficulties in intellectual, motor, language
and social abilities. The literature points out that there is an insufficient amount of research data
on school activities for students who follow classes according to an adapted or changed program,
whether they study in inclusive conditions, or in a school for students with developmental
disorders. The aim of this research was to examine the perception of students with
neurodevelopmental disorders according to the activities in the school they attend, as well as to
determine whether there is a difference in this domain between students in inclusive and noninclusive conditions. Fifty respondents of seventh and eighth grade participated in the research.
An instrument called My primary school (Booth, & Ainscow, 2010) was used to collect data.
Results of the research showed that there are statistically significant differences between the scores of the respondents of inclusive and non-inclusive schools and that these differences appear
in the items related to the work of teachers. The practical implications of this research indicate
that gaining insight into the perception of students in both groups towards school activities, and
which competencies they particularly value, can significantly contribute to more efficient and
adequate IEP planning and teaching process, and thus assist both students and teachers in the
learning process.
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih
C3  - Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih
T1  - Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.
T1  - Students with neurodevelopmental disorders perceiving school activities
EP  - 592
EP  - M33
SP  - 583
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Kostić, Snežana",
year = "2022",
abstract = "Grupaciji neurorazvojnih poremećaja koji uključuju značajne teškoće intelektualnih, motoričkih,
jezičkih i socijalnih sposobnosti pripadaju intelektualna ometenost, poremećaj iz spektra autizma,
poremećaj pažnje sa hiperaktivnošću, poremećaji komunikacije i specifični poremećaj u učenju.
U literaturi se ističe da je nedovoljan broj istraživačkih podataka o aktivnostima u školi kod
učenika koji nastavu prate prema prilagođenom ili izmenjenom programu, bilo da se oni školuju
u inkluzivnim uslovima, ili u školi za učenike sa smetnjama u razvoju. Cilj ovog istraživanja bio
je da ispita precepciju učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi koju
pohađaju, kao i da utvrdi da li postoji razlika u ovom domenu između učenika koji se školuju u
inkluzivnim i neinkluzivnim uslovima. U istraživanju je učestvovalo 50 ispitanika sedmog i
osmog razreda. Prilikom prikupljanja podataka primenjen je instrument pod nazivom Moja
osnovna škola (Booth & Ainscow, 2010). Rezultati istraživanja su pokazali da postoje statistički
značajne razlike između skorova ispitanika inkluzivnih i neinkluzivnih škola i da se te razlike
javljaju u ajtemima koji se odnose na rad nastavnika. Praktične implikacije ovog istraživanja
ukazuju da sticanje uvida u to kakva je percepcija obe grupe učenika prema aktivnostima u školi,
i koje su to kompetencije koje oni posebno cene, može značajno doprineti efikasnijem i
adekvatnijem planiranju IOP-a i sprovođenju nastavnog procesa, te na taj način pomoći i
učenicima i nastavnicima u procesu učenja., Intellectual disability, autism spectrum disorder, attention deficit hyperactivity disorder,
communication disorders and specific learning disorder, belong to the group of
neurodevelopmental disorders, that include significant difficulties in intellectual, motor, language
and social abilities. The literature points out that there is an insufficient amount of research data
on school activities for students who follow classes according to an adapted or changed program,
whether they study in inclusive conditions, or in a school for students with developmental
disorders. The aim of this research was to examine the perception of students with
neurodevelopmental disorders according to the activities in the school they attend, as well as to
determine whether there is a difference in this domain between students in inclusive and noninclusive conditions. Fifty respondents of seventh and eighth grade participated in the research.
An instrument called My primary school (Booth, & Ainscow, 2010) was used to collect data.
Results of the research showed that there are statistically significant differences between the scores of the respondents of inclusive and non-inclusive schools and that these differences appear
in the items related to the work of teachers. The practical implications of this research indicate
that gaining insight into the perception of students in both groups towards school activities, and
which competencies they particularly value, can significantly contribute to more efficient and
adequate IEP planning and teaching process, and thus assist both students and teachers in the
learning process.",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih",
journal = "Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih",
title = "Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi., Students with neurodevelopmental disorders perceiving school activities",
pages = "592-M33-583",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M.,& Kostić, S.. (2022). Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.. in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih., 583-592.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Kostić S. Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi.. in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih. 2022;:583-592.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Kostić, Snežana, "Percepcija učenika s neurorazvojnim poremećajima o aktivnostima u školi." in Tematski zbornik Unapređenje kvalitete života djece i mladih (2022):583-592,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4700 .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5078
AB  - Aгресивно понашање ученика с интелектуалном ометеношћу повезано je са бројним проблемима у школском и кућном окружењу. Неретко због присуства
ове форме понашања ученици имају смањен квалитет живота, ограничене могућности
за усвајање правилних формата адаптивног или социјалног понашања, као и отежано
напредовање у школи. Циљ овог рада је да утврди повезаност испољавања вербалне,
прикривене и физичке агресије, као и малтретирања и непријатељства код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу, и то у односу на извештавање родитеља и наставника
– дефектолога. Узорак истраживања укључивао је 57 ученика V, VI и VII разреда, који
су похађали основне школе за ученике са тешкоћама у менталном развоју. За процену
агресивног понашања коришћена је Дечија скала непријатељства и агресије: реактивне/
проактивне. Резултатима истраживања евидентирано је непријатељство као доминантан
формат при процени агресивног понашања код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу. Родитељи оцењују да њихова деца показују мање непријатељства и малтретирања
према другима, него што то процењују наставници – дефектолози. Добијена је значајна
конгруенција родитељских и наставничких верзија процене агресивног понашања у бројним сегментима. Налазе треба описати у педагошком профилу, у плану мера индивидуализације и персонализованом програму наставе и учења како би се спровела адекватна
интервенција која би поспешила контролу агресивног понашања код ученика с лаком
интелектуалном ометеношћу.
AB  - Aggressive behavior of students with intellectual disability is associated
with numerous problems in school and home environment. Often, due to the presence of
this form of behavior, students have a reduced quality of life, limited opportunities to adopt
the correct formats of adaptive or social behavior, as well as difficult progress in school.
The aim of this research was to determine the correlation between manifestation of verbal,
covert and physical aggression, as well as bullying and hostility in students with mild intellectual disability, on one side, and the reports of parents and teachers – special educators
on the other. The research sample included 57 students of fifth, sixth and seventh grade,
who attended elementary schools for students with mental disabilities. Children’s Scale of
Hostility and Aggression – Reactive/Proactive was used to assess aggressive behavior. The results of the research noted hostility as the dominant format in the assessment of aggressive
behavior in students with mild intellectual disability. Parents assess that their children show
hostility and abuse towards others less often than teachers – special educators estimate.
A significant congruence of parents’ and teachers’ versions of the assessment of aggressive behavior in numerous segments was obtained. The findings should be incorporated in
child’s pedagogical profile, in the plan of individualization measures and in the personalized
educational program in order to implement an adequate intervention that would improve
the control of aggressive behavior in students with mild intellectual disability.
PB  - Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина
T2  - Узданица
T1  - Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу
T1  - Aggressive behaviour in students with intellectual disability
EP  - 159
IS  - 2
SP  - 145
VL  - 19
DO  - 10.46793/Uzdanica19.2.145DZ
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Aгресивно понашање ученика с интелектуалном ометеношћу повезано je са бројним проблемима у школском и кућном окружењу. Неретко због присуства
ове форме понашања ученици имају смањен квалитет живота, ограничене могућности
за усвајање правилних формата адаптивног или социјалног понашања, као и отежано
напредовање у школи. Циљ овог рада је да утврди повезаност испољавања вербалне,
прикривене и физичке агресије, као и малтретирања и непријатељства код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу, и то у односу на извештавање родитеља и наставника
– дефектолога. Узорак истраживања укључивао је 57 ученика V, VI и VII разреда, који
су похађали основне школе за ученике са тешкоћама у менталном развоју. За процену
агресивног понашања коришћена је Дечија скала непријатељства и агресије: реактивне/
проактивне. Резултатима истраживања евидентирано је непријатељство као доминантан
формат при процени агресивног понашања код ученика с лаком интелектуалном ометеношћу. Родитељи оцењују да њихова деца показују мање непријатељства и малтретирања
према другима, него што то процењују наставници – дефектолози. Добијена је значајна
конгруенција родитељских и наставничких верзија процене агресивног понашања у бројним сегментима. Налазе треба описати у педагошком профилу, у плану мера индивидуализације и персонализованом програму наставе и учења како би се спровела адекватна
интервенција која би поспешила контролу агресивног понашања код ученика с лаком
интелектуалном ометеношћу., Aggressive behavior of students with intellectual disability is associated
with numerous problems in school and home environment. Often, due to the presence of
this form of behavior, students have a reduced quality of life, limited opportunities to adopt
the correct formats of adaptive or social behavior, as well as difficult progress in school.
The aim of this research was to determine the correlation between manifestation of verbal,
covert and physical aggression, as well as bullying and hostility in students with mild intellectual disability, on one side, and the reports of parents and teachers – special educators
on the other. The research sample included 57 students of fifth, sixth and seventh grade,
who attended elementary schools for students with mental disabilities. Children’s Scale of
Hostility and Aggression – Reactive/Proactive was used to assess aggressive behavior. The results of the research noted hostility as the dominant format in the assessment of aggressive
behavior in students with mild intellectual disability. Parents assess that their children show
hostility and abuse towards others less often than teachers – special educators estimate.
A significant congruence of parents’ and teachers’ versions of the assessment of aggressive behavior in numerous segments was obtained. The findings should be incorporated in
child’s pedagogical profile, in the plan of individualization measures and in the personalized
educational program in order to implement an adequate intervention that would improve
the control of aggressive behavior in students with mild intellectual disability.",
publisher = "Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина",
journal = "Узданица",
title = "Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу, Aggressive behaviour in students with intellectual disability",
pages = "159-145",
number = "2",
volume = "19",
doi = "10.46793/Uzdanica19.2.145DZ"
}

Đurić-Zdravković, A.,& Japundža-Milisavljević, M.. (2022). Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу. in Узданица
Факултет педагошких наука Универзитета у Крагујевцу, Јагодина., 19(2), 145-159.
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.2.145DZ

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M. Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу. in Узданица. 2022;19(2):145-159.
doi:10.46793/Uzdanica19.2.145DZ .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Агресивно понашање код ученика с интелектуалном ометеношћу" in Узданица, 19, no. 2 (2022):145-159,
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.2.145DZ . .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4804
AB  - Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature
ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka
Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma.
AB  - Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Primena terapije igrom usmerene na dete
T1  - Application of child centered play therapy
EP  - 86
IS  - 1
SP  - 73
VL  - 28
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature
ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka
Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma., Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Primena terapije igrom usmerene na dete, Application of child centered play therapy",
pages = "86-73",
number = "1",
volume = "28",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 28(1), 73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola. 2022;28(1):73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Primena terapije igrom usmerene na dete" in Beogradska defektološka škola, 28, no. 1 (2022):73-86,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4804 .

TY  - JOUR
AU  - Đorđević, Mirjana
AU  - Glumbić, Nenad
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4735
AB  - Apstrakt: Visokofunkcionalni autizam pripada grupi poremećaja iz spektra autizma i ne predstavlja zasebnu nozološku kategoriju u zvaničnim dijagnostičkim pri- ručnicima, mada se vrlo često koristi u stručnom žargonu i istraživačkim člancima. Socijalne priče predstavljaju jednu od mnogih intervencija koje se preporučuju u radu sa osobama sa autizmom. Priče se izrađuju kombinovanjem različitih tipova rečenica. Cilj ovog istraživanja je utvrditi u kojoj meri socijalne priče koje su studenti primenjivali u radu sa mladim osobama sa visokofunkcionalnim autizmom zadovoljava- ju postavljene kriterijume, kao i ispitati njihovu socijalnu validnost. U ovo istraži- vanje bile su uključene dve grupe učesnika – šest ispitanika sa visokofunkcionalnim autizmom i 46 studenata završne godine osnovnih studija. Analizom je utvrđeno da sve priče zadovoljavaju kriterijume koji se odnose na sledeća dva pitanja: Da li priča daje odgovore na pitanja šta, kada, kako, zašto? Da li sadrži ilustracije koje odgovaraju značenju teksta? U većini priča bile su zastupljene pozitivne jezičke formulacije i obraćanje u prvom ili trećem licu jednine. Na osnovu prikazanih rezultata primećujemo da su studentska iskustva sa ovom intervencijom u najvećoj meri pozitivna. Rezultati ovog istraživanja pokazuju da priče u najvećoj meri zadovoljavaju pre- poručene kriterijume i da je njihova struktura u skladu sa onima koje su prikazane u inostranim istraživanjima. Takođe, šalju i ohrabrujuću poruku profesionalcima da se oprobaju u izradi i primeni socijalnih priča. Narednim istraživanjima bi trebalo planirati detaljniju procenu targetiranih ponašanja, merenje efekata, njihove trajno- sti, kao i mogućnosti generalizacije stečenih veština. Ključne reči: autizam, studenti, socijalne priče.
AB  - Summary: High-functioning autism belongs to the group of disorders from the autism
spectrum and does not represent a separate nosological category in official diagnostic manuals,
although it is very often used informally in research articles. Social stories are one of the many
interventions that are recommended in working with people with autism, which contribute to the
improvement of their social skills. Stories are created by combining different types of sentences.
The aim of this research is to determine the extent to which social stories that students
have applied in their work with young people with high-functioning autism meet the set criteria,
as well as to examine their social validity. The research included two groups of participants – six
subjects with high-functioning autism and 46 final-year undergraduate students of the Faculty
of Special Education and Rehabilitation, study program Special Education and Rehabilitation
of Persons with Mental Disabilities.
The analysis has shown that all stories met the criteria related to the following two
questions: Does the story provide answers to the questions what, when, how, and why? Does
it contain illustrations that correspond to the meaning of the text? In most stories, positive language
formulations and first- or third-person singular addresses were used. Based on the results,
it can be concluded that students’ experiences with this type of intervention are mostly positive.
The results of this research show that the stories mostly meet the recommended criteria
and that their structure is in line with those presented in foreign research. Additionally, the
research results send an encouraging message to professionals to try their hand at creating and
applying social stories. Future research should plan a more detailed assessment of targeted behaviors,
measuring effects, their duration, as well as the possibility of generalizing acquired skills.
PB  - Fakultet pedagoških nauka Univerziteta u Kragujevcu, Jagodina
T2  - Uzdanica
T1  - Izrada i primena socijalnih priča u radu s mladim osobama s visokofunkcionalnim autizmom iz perspektive studenata
T1  - Creating and applying social stories in working with young people with high-functioning autism from the perspective of students
EP  - 393
IS  - 1
SP  - 373
VL  - 19
DO  - 10.46793/Uzdanica19.1.373DJ
ER  - 

@article{
author = "Đorđević, Mirjana and Glumbić, Nenad",
year = "2022",
abstract = "Apstrakt: Visokofunkcionalni autizam pripada grupi poremećaja iz spektra autizma i ne predstavlja zasebnu nozološku kategoriju u zvaničnim dijagnostičkim pri- ručnicima, mada se vrlo često koristi u stručnom žargonu i istraživačkim člancima. Socijalne priče predstavljaju jednu od mnogih intervencija koje se preporučuju u radu sa osobama sa autizmom. Priče se izrađuju kombinovanjem različitih tipova rečenica. Cilj ovog istraživanja je utvrditi u kojoj meri socijalne priče koje su studenti primenjivali u radu sa mladim osobama sa visokofunkcionalnim autizmom zadovoljava- ju postavljene kriterijume, kao i ispitati njihovu socijalnu validnost. U ovo istraži- vanje bile su uključene dve grupe učesnika – šest ispitanika sa visokofunkcionalnim autizmom i 46 studenata završne godine osnovnih studija. Analizom je utvrđeno da sve priče zadovoljavaju kriterijume koji se odnose na sledeća dva pitanja: Da li priča daje odgovore na pitanja šta, kada, kako, zašto? Da li sadrži ilustracije koje odgovaraju značenju teksta? U većini priča bile su zastupljene pozitivne jezičke formulacije i obraćanje u prvom ili trećem licu jednine. Na osnovu prikazanih rezultata primećujemo da su studentska iskustva sa ovom intervencijom u najvećoj meri pozitivna. Rezultati ovog istraživanja pokazuju da priče u najvećoj meri zadovoljavaju pre- poručene kriterijume i da je njihova struktura u skladu sa onima koje su prikazane u inostranim istraživanjima. Takođe, šalju i ohrabrujuću poruku profesionalcima da se oprobaju u izradi i primeni socijalnih priča. Narednim istraživanjima bi trebalo planirati detaljniju procenu targetiranih ponašanja, merenje efekata, njihove trajno- sti, kao i mogućnosti generalizacije stečenih veština. Ključne reči: autizam, studenti, socijalne priče., Summary: High-functioning autism belongs to the group of disorders from the autism
spectrum and does not represent a separate nosological category in official diagnostic manuals,
although it is very often used informally in research articles. Social stories are one of the many
interventions that are recommended in working with people with autism, which contribute to the
improvement of their social skills. Stories are created by combining different types of sentences.
The aim of this research is to determine the extent to which social stories that students
have applied in their work with young people with high-functioning autism meet the set criteria,
as well as to examine their social validity. The research included two groups of participants – six
subjects with high-functioning autism and 46 final-year undergraduate students of the Faculty
of Special Education and Rehabilitation, study program Special Education and Rehabilitation
of Persons with Mental Disabilities.
The analysis has shown that all stories met the criteria related to the following two
questions: Does the story provide answers to the questions what, when, how, and why? Does
it contain illustrations that correspond to the meaning of the text? In most stories, positive language
formulations and first- or third-person singular addresses were used. Based on the results,
it can be concluded that students’ experiences with this type of intervention are mostly positive.
The results of this research show that the stories mostly meet the recommended criteria
and that their structure is in line with those presented in foreign research. Additionally, the
research results send an encouraging message to professionals to try their hand at creating and
applying social stories. Future research should plan a more detailed assessment of targeted behaviors,
measuring effects, their duration, as well as the possibility of generalizing acquired skills.",
publisher = "Fakultet pedagoških nauka Univerziteta u Kragujevcu, Jagodina",
journal = "Uzdanica",
title = "Izrada i primena socijalnih priča u radu s mladim osobama s visokofunkcionalnim autizmom iz perspektive studenata, Creating and applying social stories in working with young people with high-functioning autism from the perspective of students",
pages = "393-373",
number = "1",
volume = "19",
doi = "10.46793/Uzdanica19.1.373DJ"
}

Đorđević, M.,& Glumbić, N.. (2022). Izrada i primena socijalnih priča u radu s mladim osobama s visokofunkcionalnim autizmom iz perspektive studenata. in Uzdanica
Fakultet pedagoških nauka Univerziteta u Kragujevcu, Jagodina., 19(1), 373-393.
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.1.373DJ

Đorđević M, Glumbić N. Izrada i primena socijalnih priča u radu s mladim osobama s visokofunkcionalnim autizmom iz perspektive studenata. in Uzdanica. 2022;19(1):373-393.
doi:10.46793/Uzdanica19.1.373DJ .

Đorđević, Mirjana, Glumbić, Nenad, "Izrada i primena socijalnih priča u radu s mladim osobama s visokofunkcionalnim autizmom iz perspektive studenata" in Uzdanica, 19, no. 1 (2022):373-393,
https://doi.org/10.46793/Uzdanica19.1.373DJ . .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4653
AB  - Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma.
AB  - Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Primena terapije igrom usmerene na dete
T1  - Application of child centered play therapy
EP  - 86
IS  - 1
SP  - 73
VL  - 28
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Igra ima nezamenljiv značaj u celokupnom dečijem razvoju. Deca teško
izražavaju svoje emocije stoga je igra najbolji način njihovog proživljavanja i
izražavanja. Ona omogućava da dete na prirodan način samostalno rešava
svoje probleme. Nedirektivna terapija igrom usmerena na dete predstavlja
proces u kom dete samostalno bira igračke i tip igre kako bi izrazio različita
emocionalna stanja. Cilj ovog rada je da se pregledom i analizom dostupne literature ukaže na značaj primene terapije igrom usmerene na dete. Pretraga
literature realizovana je kroz Google Scholar i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Na osnovu analize dostupne
literature može da se zaključi da terapija igrom usmerena na dete ima široku
upotrebu. Pozitivan uticaj ima kod dece koja pokazuju probleme ponašanju,
probleme pri usvajanju školskih znanja, teškoće u uspostavljanju socijalnih
odnosa, probleme afektivnog vezivanja. Efikasna je i kod dece s poremećajem
iz spektra autizma., Play has irreplaceable significance in the overall development of children.
Children find it difficult to express their emotions, so play is the best way to
experience and express them. It allows the child to solve its problem in natural
way on its own. Non-directive child-centered play therapy is a process in
which child independently chooses toys and type of game to express different
emotional states. The aim of this paper is to review and analyze available
literature to point out importance of the applications of child-centered play
therapy. The literature search was realized through Google Scholar and service
of Consortium of libraries of Serbia for unified procurement – KOBSON.
Based on the analysis of the available literature, it can be concluded that
child-centered play therapy is widely used. It has a positive effect on children
who show behavioral problems, problems in acquisition school knowledge,
difficulties in establishing social relations, problems of affective attachment. It
is effective in children with autism spectrum disorder.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Primena terapije igrom usmerene na dete, Application of child centered play therapy",
pages = "86-73",
number = "1",
volume = "28",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 28(1), 73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Primena terapije igrom usmerene na dete. in Beogradska defektološka škola. 2022;28(1):73-86.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Primena terapije igrom usmerene na dete" in Beogradska defektološka škola, 28, no. 1 (2022):73-86,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4653 .

TY  - JOUR
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Jablan, Branka
AU  - Mijatović, Luka
AU  - Grbović, Aleksandra
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4630
AB  - Introduction. Quality of life is a broad and complex construct. World Health Organization
refers to it as an “individual’s perception of their position in life (…) in relation to their
goals, expectations, standards, and concerns”. Reduced visual functions have a negative
impact on the overall individual’s functioning. Difficulties in accessing visual information
and problems in orientation and mobility create significant limitations in performing
daily activities and lead to diminished opportunities for education, work, social
participation, and leisure. Limited participation in the aforementioned areas with lower
social interactions have a negative impact on the individual’s quality of life. However, it
is unclear whether this construct of people with visual impairment is compromised due
to reduced ability to perform daily activities or due to difficulties in establishing social
interactions. Objectives. In an effort to indicate the consequences of visual impairment
on quality of life, the goal of this research was to determine the objective quality of life in
adults with different visual status when controlling the age. Methods. The Comprehensive
Quality of Life Scale was used to evaluate the quality of life. The sample consisted of 175
people – 92 participants with visual impairment and 83 participants without structural or
functional problems in the visual system. Results. Results of eight one-way ANCOVAs
indicated a significant effect of visual status on Objective quality of life in total (p < .001)
and on its four domains: Material well-being, Health, Productivity, Place in Community.
Conclusion. The effects of different visual status on the observed construct revealed
when age as a variable is controlled
AB  - Uvod: Kvalitet života je širok i složen konstrukt. Svetska zdravstvena organizacija ga
definiše kao „percepciju pojedinca o sopstvenom položaju u životu (...) u odnosu na
njegove ciljeve, očekivanja, standarde i interesovanja“. Snižene vidne funkcije imaju
negativan uticaj na celokupno funkcionisanje osobe. Teškoće u pristupu vizuelnim
informacijama i problemi u orijentaciji i kretanju stvaraju značajna ograničenja u
obavljanju svakodnevnih aktivnosti i dovode do smanjenih mogućnosti za obrazovanje,
rad, učešće u društvu i aktivnostima slobodnog vremena. Ograničeno učešće u
navedenim oblastima zajedno s nižim socijalnim interakcijama ima negativan uticaj
na kvalitet života pojedinca. Međutim, nejasno je da li je ovaj konstrukt kod osoba sa
oštećenjem vida kompromitovan zbog smanjene sposobnosti obavljanja svakodnevnih
aktivnosti ili zbog poteškoća u uspostavljanju socijalnih interakcija. Cilj: U nastojanju
da se ukaže na posledice oštećenja vida na kvalitet života, cilj ovog istraživanja je bio
utvrditi objektivan kvalitet života odraslih osoba s različitim vizuelnim statusom, kada
se kontroliše starost. Metode: Za procenu objektivnog kvaliteta života korišćena je
Sveobuhvatna skala kvaliteta života. Uzorak je činilo 175 odraslih osoba, od toga 92
ispitanika sa oštećenjem vida i 83 ispitanika bez strukturalnih ili funkcionalnih problema
u vizuelnom sistemu. Rezultati: Rezultati osam ANCOVA analiza ukazali su na značajan
uticaj vizuelnog statusa na objektivni kvalitet života u celini (p < .001) i na njegova četiri
domena: materijalno blagostanje, zdravlje, produktivnost i mesto u zajednici. Zaključak:
Prisutni su efekti različitog vizuelnog statusa na posmatrani konstrukt kada se kontroliše
starost kao varijabla.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Objective indicators of quality of life in people with different visual status
T1  - Objektivni indikatori kvaliteta života kod osoba s različitim vidnim statusom
EP  - 102
IS  - 2
SP  - 89
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-35507
ER  - 

@article{
author = "Stanimirov, Ksenija and Jablan, Branka and Mijatović, Luka and Grbović, Aleksandra",
year = "2022",
abstract = "Introduction. Quality of life is a broad and complex construct. World Health Organization
refers to it as an “individual’s perception of their position in life (…) in relation to their
goals, expectations, standards, and concerns”. Reduced visual functions have a negative
impact on the overall individual’s functioning. Difficulties in accessing visual information
and problems in orientation and mobility create significant limitations in performing
daily activities and lead to diminished opportunities for education, work, social
participation, and leisure. Limited participation in the aforementioned areas with lower
social interactions have a negative impact on the individual’s quality of life. However, it
is unclear whether this construct of people with visual impairment is compromised due
to reduced ability to perform daily activities or due to difficulties in establishing social
interactions. Objectives. In an effort to indicate the consequences of visual impairment
on quality of life, the goal of this research was to determine the objective quality of life in
adults with different visual status when controlling the age. Methods. The Comprehensive
Quality of Life Scale was used to evaluate the quality of life. The sample consisted of 175
people – 92 participants with visual impairment and 83 participants without structural or
functional problems in the visual system. Results. Results of eight one-way ANCOVAs
indicated a significant effect of visual status on Objective quality of life in total (p < .001)
and on its four domains: Material well-being, Health, Productivity, Place in Community.
Conclusion. The effects of different visual status on the observed construct revealed
when age as a variable is controlled, Uvod: Kvalitet života je širok i složen konstrukt. Svetska zdravstvena organizacija ga
definiše kao „percepciju pojedinca o sopstvenom položaju u životu (...) u odnosu na
njegove ciljeve, očekivanja, standarde i interesovanja“. Snižene vidne funkcije imaju
negativan uticaj na celokupno funkcionisanje osobe. Teškoće u pristupu vizuelnim
informacijama i problemi u orijentaciji i kretanju stvaraju značajna ograničenja u
obavljanju svakodnevnih aktivnosti i dovode do smanjenih mogućnosti za obrazovanje,
rad, učešće u društvu i aktivnostima slobodnog vremena. Ograničeno učešće u
navedenim oblastima zajedno s nižim socijalnim interakcijama ima negativan uticaj
na kvalitet života pojedinca. Međutim, nejasno je da li je ovaj konstrukt kod osoba sa
oštećenjem vida kompromitovan zbog smanjene sposobnosti obavljanja svakodnevnih
aktivnosti ili zbog poteškoća u uspostavljanju socijalnih interakcija. Cilj: U nastojanju
da se ukaže na posledice oštećenja vida na kvalitet života, cilj ovog istraživanja je bio
utvrditi objektivan kvalitet života odraslih osoba s različitim vizuelnim statusom, kada
se kontroliše starost. Metode: Za procenu objektivnog kvaliteta života korišćena je
Sveobuhvatna skala kvaliteta života. Uzorak je činilo 175 odraslih osoba, od toga 92
ispitanika sa oštećenjem vida i 83 ispitanika bez strukturalnih ili funkcionalnih problema
u vizuelnom sistemu. Rezultati: Rezultati osam ANCOVA analiza ukazali su na značajan
uticaj vizuelnog statusa na objektivni kvalitet života u celini (p < .001) i na njegova četiri
domena: materijalno blagostanje, zdravlje, produktivnost i mesto u zajednici. Zaključak:
Prisutni su efekti različitog vizuelnog statusa na posmatrani konstrukt kada se kontroliše
starost kao varijabla.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Objective indicators of quality of life in people with different visual status, Objektivni indikatori kvaliteta života kod osoba s različitim vidnim statusom",
pages = "102-89",
number = "2",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-35507"
}

Stanimirov, K., Jablan, B., Mijatović, L.,& Grbović, A.. (2022). Objective indicators of quality of life in people with different visual status. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(2), 89-102.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35507

Stanimirov K, Jablan B, Mijatović L, Grbović A. Objective indicators of quality of life in people with different visual status. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(2):89-102.
doi:10.5937/specedreh21-35507 .

Stanimirov, Ksenija, Jablan, Branka, Mijatović, Luka, Grbović, Aleksandra, "Objective indicators of quality of life in people with different visual status" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 2 (2022):89-102,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35507 . .

TY  - JOUR
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Milanović-Dobrota, Biljana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4226
AB  - Uvod: Stav prosvetnih radnika prema inkluziji predstavlja značajan faktor uspešne edukacije učenika sa teškoćama u razvoju. Ciljevi: Ciljevi istraživanja bili su da se procene stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji, kao i da se utvrde razlike u stavovima između nastavnika razredne nastave, nastavnika predmetne nastave u osnovnim i nastavnika predmetne nastave u srednjim školama. Posebni ciljevi odnosili su se na utvrđivanje razlika u stavovima nastavnika u odnosu na životno doba i iskustvo u radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Metode: Istraživanje je sprovedeno na prigodnom uzorku od 101 nastavnika razredne nastave i nastavnika predmetne nastave osnovnih i srednjih škola, oba pola (67.3% ženskog i 32.7% muškog), starosti od 24 do 53 godine. Nastavnici razredne nastave čine 38.6% uzorka, 33.8% su predmetni nastavnici iz osnovnih škola i 27.6% predmetni nastavnici iz srednjih škola. Manje od polovine ispitanika (43.6%) imalo je iskustva u nastavnom radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Primenjena je revidirana Skala mišljenja o inkluziji učenika sa teškoćama. Rezultati: Dobijeni rezultati ukazuju da najveći broj nastavnika razredne nastave ima negativan stav, dok se prosečni skorovi nastavnika predmetne nastave u osnovnim i srednjim školama grupišu u zoni neutralnih stavova prema inkluzivnom obrazovanju. Mlađi nastavnici razredne nastave, bez iskustva u inkluzivnoj nastavi, smatraju da je inkluzija značajna za učenike sa teškoćama u razvoju. Stariji nastavnici razredne nastave uviđaju probleme inkluzivnog obrazovanja. Zaključak: Na osnovu dobijenih podataka smatramo da je prosvetnim radnicima neophodno obezbediti kvalitetnu kontinuiranu defektološku podršku, sticanje neformalnog iskustva, značajno smanjiti broj učenika u odeljenju, kao i obezbediti materijalne resurse tokom realizacije inkluzivne nastave.
AB  - Introduction. The attitudes of educators towards inclusive education are a significant
factor in successful education of students with disabilities. Objectives. The objectives
of this research were to assess the attitudes of educators towards inclusion as well as to
determine the differences in the attitudes between class teachers, primary school teachers
and secondary school teachers. The specific objectives were to identify the differences
in attitudes of teachers in relation to age and experience in working with students with
disabilities. Methods. The survey was conducted on a convenient sample of 101 teachers,
of both sexes (female 67.3% and 32.7% male), 24 to 53 years of age. Class teachers made
up 38.6% of the sample, 33.8% were primary school teachers and 27.6% were secondary
school teachers. Less than half of the respondents (43.6%) had experience in educating
students with disabilities. A revised Opinions Relative to Integration of Students with
Disabilities was applied. Results. The results indicate that most class teachers had a
negative attitude, while the average scores of teachers in primary and secondary schools
were grouped around neutral attitudes towards inclusive education. Younger teachers
without experience in inclusive teaching believed that inclusive education was important
for students with disabilities. Senior teachers recognized the problems of inclusive
education. Conclusion. Based on the obtained data, we think that it is necessary to
provide teachers with quality and continuous support of special educators in order to
acquire informal experience, significantly reduce the number of students in classes, and
provide material resources during inclusive teaching.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.
T1  - Educators’ attitudes towards inclusive education
EP  - 30
IS  - 1
SP  - 15
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-34279
ER  - 

@article{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Milanović-Dobrota, Biljana",
year = "2022",
abstract = "Uvod: Stav prosvetnih radnika prema inkluziji predstavlja značajan faktor uspešne edukacije učenika sa teškoćama u razvoju. Ciljevi: Ciljevi istraživanja bili su da se procene stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji, kao i da se utvrde razlike u stavovima između nastavnika razredne nastave, nastavnika predmetne nastave u osnovnim i nastavnika predmetne nastave u srednjim školama. Posebni ciljevi odnosili su se na utvrđivanje razlika u stavovima nastavnika u odnosu na životno doba i iskustvo u radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Metode: Istraživanje je sprovedeno na prigodnom uzorku od 101 nastavnika razredne nastave i nastavnika predmetne nastave osnovnih i srednjih škola, oba pola (67.3% ženskog i 32.7% muškog), starosti od 24 do 53 godine. Nastavnici razredne nastave čine 38.6% uzorka, 33.8% su predmetni nastavnici iz osnovnih škola i 27.6% predmetni nastavnici iz srednjih škola. Manje od polovine ispitanika (43.6%) imalo je iskustva u nastavnom radu sa učenicima sa teškoćama u razvoju. Primenjena je revidirana Skala mišljenja o inkluziji učenika sa teškoćama. Rezultati: Dobijeni rezultati ukazuju da najveći broj nastavnika razredne nastave ima negativan stav, dok se prosečni skorovi nastavnika predmetne nastave u osnovnim i srednjim školama grupišu u zoni neutralnih stavova prema inkluzivnom obrazovanju. Mlađi nastavnici razredne nastave, bez iskustva u inkluzivnoj nastavi, smatraju da je inkluzija značajna za učenike sa teškoćama u razvoju. Stariji nastavnici razredne nastave uviđaju probleme inkluzivnog obrazovanja. Zaključak: Na osnovu dobijenih podataka smatramo da je prosvetnim radnicima neophodno obezbediti kvalitetnu kontinuiranu defektološku podršku, sticanje neformalnog iskustva, značajno smanjiti broj učenika u odeljenju, kao i obezbediti materijalne resurse tokom realizacije inkluzivne nastave., Introduction. The attitudes of educators towards inclusive education are a significant
factor in successful education of students with disabilities. Objectives. The objectives
of this research were to assess the attitudes of educators towards inclusion as well as to
determine the differences in the attitudes between class teachers, primary school teachers
and secondary school teachers. The specific objectives were to identify the differences
in attitudes of teachers in relation to age and experience in working with students with
disabilities. Methods. The survey was conducted on a convenient sample of 101 teachers,
of both sexes (female 67.3% and 32.7% male), 24 to 53 years of age. Class teachers made
up 38.6% of the sample, 33.8% were primary school teachers and 27.6% were secondary
school teachers. Less than half of the respondents (43.6%) had experience in educating
students with disabilities. A revised Opinions Relative to Integration of Students with
Disabilities was applied. Results. The results indicate that most class teachers had a
negative attitude, while the average scores of teachers in primary and secondary schools
were grouped around neutral attitudes towards inclusive education. Younger teachers
without experience in inclusive teaching believed that inclusive education was important
for students with disabilities. Senior teachers recognized the problems of inclusive
education. Conclusion. Based on the obtained data, we think that it is necessary to
provide teachers with quality and continuous support of special educators in order to
acquire informal experience, significantly reduce the number of students in classes, and
provide material resources during inclusive teaching.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji., Educators’ attitudes towards inclusive education",
pages = "30-15",
number = "1",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-34279"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A.,& Milanović-Dobrota, B.. (2022). Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(1), 15-30.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34279

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Milanović-Dobrota B. Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji.. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(1):15-30.
doi:10.5937/specedreh21-34279 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Milanović-Dobrota, Biljana, "Stavovi prosvetnih radnika prema inkluziji." in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 1 (2022):15-30,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34279 . .

TY  - CONF
AU  - Čizmar, Gordana
AU  - Đorđević, Mirjana
AU  - Glumbić, Nenad
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4707
AB  - Nakon uočavanja prvih simptoma i postavljanja dijagnoze poremećaja iz spektra autizma (u daljem
tekstu PSA), roditelji donose odluku o tretmanu za svoje dete, kako bi obezbedili kvalitetniji život
detetu i porodici. Prilikom donošenja odluke o tretmanu, na roditelje može uticati čitav dijapazon
faktora. Ubeđenja roditelja o PSA takođe mogu uticati na izbor tretmana. Cilj rada je da se utvrdi
da li su roditeljska ubeđenja o PSA povezana sa odabirom tretmana. U istraživanju je učestvovao
41 roditelj dece sa PSA starosti od šest do 35 godina, na području Sombora, Beograda i Pančeva.
Za potrebe istraživanja korišćeni su sledeći instrumenti: Opšti upitnik i Upitnik percepcije bolesti
– Revidiran za PSA (Revised Illness Perception Questionnaire for Autism Spectrum Disorder,
IPQ-R-ASD, Mire, Gealy, Kubiszyn, Burridge, & Goin-Kochel, 2017). Dobijeni rezultati
pokazuju da najveći broj roditelja uključuje dete u logopedski tretman (65.8%), Primenjenu
bihevioralnu analizu i tretmane zasnovane na njoj (63.5%), medikamentoznu terapiju (43.9%),
defektološki tretman (34.1%) i senzornu integrativnu terapiju (31.7%). Dalje, način na koji
roditelji percipiraju autizam ne utiče na to da li će oni izabrati farmakološke, komplementarne i
alternativne metode ili logopedske tretmane. Međutim, ispostavilo se da percepcija kontrole ima
veze sa odabirom bihevioralnih tretmana, odnosno da su roditelji koji smatraju da na neki način
vladaju situacijom nad simptomima PSA skloniji uključivanju deteta u bihevioralne tretmane.
Smatramo da bi bilo poželjno ponoviti ovo istraživanje na većem uzorku, sa ciljem boljeg
razumevanja roditelja i njihovog doživljaja autizma.
AB  - After an insight into the first symptoms and realizing the diagnosis of Autism Spectrum Disorder
(ASD), parents have to make a treatment decision for their child to provide a better quality of life
for them, their child, and the whole family. When choosing treatment(s), parents can be influenced
by a wide range of factors. Parents’ perceptions about ASD also may play a part in decision
making. The aim of this paper is to determine whether there are significant differences between
parent perception about ASD and treatment choice. Forty-one respondents, with children between
six to 35 years of age with ASD, from Sombor, Belgrade and Pančevo, completed the survey. For
this study, the following instruments were used: Demographic Questionnaire and Revised Illness
Perception Questionnaire for Autism Spectrum Disorder (IPQ-R-ASD, Mire, Gealy, Kubiszyn,
Burridge, & Goin-Kochel, 2017). Parents most often use speech therapy (65.8%), ABA and other
ABA-related approaches (63.5%), medications (43.9%), special education therapy (34.1%), and sensory integration therapy (31.7%). Then, perceptions about ASD did not influence deciding
about speech therapy, complementary and alternative medicine strategies, or medications use.
However, perception of personal control was associated with the use of behavioral approaches.
That is, parents are more likely to include their child in behavioral treatments if they feel that they
are in control of the situation in some way. This research should be repeated on a larger sample
size, in order to better understand parents’ and their impression of autism.
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih
C3  - ematski zbornik XIII Međunarodna naučno-stručna konferencija „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ 24. - 26. 06. 2022. godine, Aranđelovac, Srbija
T1  - Ubeđenja roditelja o poremećajima iz spektra autizma kao faktor koji utiče na odabir tretmana
T1  - Parent perceptions about autism spectrum disorder as a factor related to treatment choice
EP  - 533
SP  - 525
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4707
ER  - 

@conference{
author = "Čizmar, Gordana and Đorđević, Mirjana and Glumbić, Nenad",
year = "2022",
abstract = "Nakon uočavanja prvih simptoma i postavljanja dijagnoze poremećaja iz spektra autizma (u daljem
tekstu PSA), roditelji donose odluku o tretmanu za svoje dete, kako bi obezbedili kvalitetniji život
detetu i porodici. Prilikom donošenja odluke o tretmanu, na roditelje može uticati čitav dijapazon
faktora. Ubeđenja roditelja o PSA takođe mogu uticati na izbor tretmana. Cilj rada je da se utvrdi
da li su roditeljska ubeđenja o PSA povezana sa odabirom tretmana. U istraživanju je učestvovao
41 roditelj dece sa PSA starosti od šest do 35 godina, na području Sombora, Beograda i Pančeva.
Za potrebe istraživanja korišćeni su sledeći instrumenti: Opšti upitnik i Upitnik percepcije bolesti
– Revidiran za PSA (Revised Illness Perception Questionnaire for Autism Spectrum Disorder,
IPQ-R-ASD, Mire, Gealy, Kubiszyn, Burridge, & Goin-Kochel, 2017). Dobijeni rezultati
pokazuju da najveći broj roditelja uključuje dete u logopedski tretman (65.8%), Primenjenu
bihevioralnu analizu i tretmane zasnovane na njoj (63.5%), medikamentoznu terapiju (43.9%),
defektološki tretman (34.1%) i senzornu integrativnu terapiju (31.7%). Dalje, način na koji
roditelji percipiraju autizam ne utiče na to da li će oni izabrati farmakološke, komplementarne i
alternativne metode ili logopedske tretmane. Međutim, ispostavilo se da percepcija kontrole ima
veze sa odabirom bihevioralnih tretmana, odnosno da su roditelji koji smatraju da na neki način
vladaju situacijom nad simptomima PSA skloniji uključivanju deteta u bihevioralne tretmane.
Smatramo da bi bilo poželjno ponoviti ovo istraživanje na većem uzorku, sa ciljem boljeg
razumevanja roditelja i njihovog doživljaja autizma., After an insight into the first symptoms and realizing the diagnosis of Autism Spectrum Disorder
(ASD), parents have to make a treatment decision for their child to provide a better quality of life
for them, their child, and the whole family. When choosing treatment(s), parents can be influenced
by a wide range of factors. Parents’ perceptions about ASD also may play a part in decision
making. The aim of this paper is to determine whether there are significant differences between
parent perception about ASD and treatment choice. Forty-one respondents, with children between
six to 35 years of age with ASD, from Sombor, Belgrade and Pančevo, completed the survey. For
this study, the following instruments were used: Demographic Questionnaire and Revised Illness
Perception Questionnaire for Autism Spectrum Disorder (IPQ-R-ASD, Mire, Gealy, Kubiszyn,
Burridge, & Goin-Kochel, 2017). Parents most often use speech therapy (65.8%), ABA and other
ABA-related approaches (63.5%), medications (43.9%), special education therapy (34.1%), and sensory integration therapy (31.7%). Then, perceptions about ASD did not influence deciding
about speech therapy, complementary and alternative medicine strategies, or medications use.
However, perception of personal control was associated with the use of behavioral approaches.
That is, parents are more likely to include their child in behavioral treatments if they feel that they
are in control of the situation in some way. This research should be repeated on a larger sample
size, in order to better understand parents’ and their impression of autism.",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih",
journal = "ematski zbornik XIII Međunarodna naučno-stručna konferencija „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ 24. - 26. 06. 2022. godine, Aranđelovac, Srbija",
title = "Ubeđenja roditelja o poremećajima iz spektra autizma kao faktor koji utiče na odabir tretmana, Parent perceptions about autism spectrum disorder as a factor related to treatment choice",
pages = "533-525",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4707"
}

Čizmar, G., Đorđević, M.,& Glumbić, N.. (2022). Ubeđenja roditelja o poremećajima iz spektra autizma kao faktor koji utiče na odabir tretmana. in ematski zbornik XIII Međunarodna naučno-stručna konferencija „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ 24. - 26. 06. 2022. godine, Aranđelovac, Srbija
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih., 525-533.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4707

Čizmar G, Đorđević M, Glumbić N. Ubeđenja roditelja o poremećajima iz spektra autizma kao faktor koji utiče na odabir tretmana. in ematski zbornik XIII Međunarodna naučno-stručna konferencija „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ 24. - 26. 06. 2022. godine, Aranđelovac, Srbija. 2022;:525-533.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4707 .

Čizmar, Gordana, Đorđević, Mirjana, Glumbić, Nenad, "Ubeđenja roditelja o poremećajima iz spektra autizma kao faktor koji utiče na odabir tretmana" in ematski zbornik XIII Međunarodna naučno-stručna konferencija „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ 24. - 26. 06. 2022. godine, Aranđelovac, Srbija (2022):525-533,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4707 .

TY  - CONF
AU  - Đorđević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4633
AB  - Transdisciplinarsnost i intersektorska saradnja se smatraju prioritetom u sprovođenju
ranih intervencija. Iako se u svetu transdisciplinarni timski pristup primenjuje poslednjih
nekoliko decenija, u našoj zemlji je tek u poslednje četiri godine započet program pilotiranja
ovakvog modela rada na pet lokacija.
Cilj ovog rada je da se prikažu profesionalne percepcije članova timova za ranu
intervenciju o transdisciplinarnom timskom radu i ulozi primarnog pružaoca usluga. Uzorkom
ovog istraživanja obuhvaćeni su profesionalci iz tri sistema (domova zdravlja, predškolskih
ustanova i centara za socijalni rad) izLeskovca, Niša, Sremske Mitrovice, Kragujevca i
Rakovice, koji su angažovani u lokalnim timovima za rane intervencije. Za potrebe ovog
israživanja korišćen je Upitnik o percepciji tima (Teaming Perception Survey, Jennings 2018).
Smatramo da će dobijeni rezultati biti korisni praktičarima, ali i donosiocima odluka u
procesu unapređivanja praksi u ranim intervencijama.
AB  - Transdisciplinarity and intersectoral cooperation are considered priorities in implementing early
interventions.
Although the transdisciplinary team approach has been implemented in the world for the last few
decades, it is only in the last four years that a pilot program of this model of work has started at five
locations in our country.
The aim of this paper is to present professional perceptions of early intervention team members
about transdisciplinary teamwork and the role of primary service provider. The sample of this research
included professionals from three systems (public health centres, preschools, and social work centres)
from Leskovac, Nis, Sremska Mitrovica, Kragujevac and Rakovica, who are engaged in local early
intervention teams. For the purposes of this research, Teaming Perception Survey (Jennings 2018) was
used.
We believe that the results obtained will be useful to practitioners, but also to decision makers in
the proces of improving practices in early interventions.
PB  - Udruženje logopeda Srbije
C3  - Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova  Team work in logopedics and special education  Collection of papers
T1  - Transdisciplinarni i intersektorski timski rad u ranim intervencijama
T1  - Transdisciplinary and Intersectoral Teamwork in Early Interventions
EP  - 139
SP  - 131
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4633
ER  - 

@conference{
author = "Đorđević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Transdisciplinarsnost i intersektorska saradnja se smatraju prioritetom u sprovođenju
ranih intervencija. Iako se u svetu transdisciplinarni timski pristup primenjuje poslednjih
nekoliko decenija, u našoj zemlji je tek u poslednje četiri godine započet program pilotiranja
ovakvog modela rada na pet lokacija.
Cilj ovog rada je da se prikažu profesionalne percepcije članova timova za ranu
intervenciju o transdisciplinarnom timskom radu i ulozi primarnog pružaoca usluga. Uzorkom
ovog istraživanja obuhvaćeni su profesionalci iz tri sistema (domova zdravlja, predškolskih
ustanova i centara za socijalni rad) izLeskovca, Niša, Sremske Mitrovice, Kragujevca i
Rakovice, koji su angažovani u lokalnim timovima za rane intervencije. Za potrebe ovog
israživanja korišćen je Upitnik o percepciji tima (Teaming Perception Survey, Jennings 2018).
Smatramo da će dobijeni rezultati biti korisni praktičarima, ali i donosiocima odluka u
procesu unapređivanja praksi u ranim intervencijama., Transdisciplinarity and intersectoral cooperation are considered priorities in implementing early
interventions.
Although the transdisciplinary team approach has been implemented in the world for the last few
decades, it is only in the last four years that a pilot program of this model of work has started at five
locations in our country.
The aim of this paper is to present professional perceptions of early intervention team members
about transdisciplinary teamwork and the role of primary service provider. The sample of this research
included professionals from three systems (public health centres, preschools, and social work centres)
from Leskovac, Nis, Sremska Mitrovica, Kragujevac and Rakovica, who are engaged in local early
intervention teams. For the purposes of this research, Teaming Perception Survey (Jennings 2018) was
used.
We believe that the results obtained will be useful to practitioners, but also to decision makers in
the proces of improving practices in early interventions.",
publisher = "Udruženje logopeda Srbije",
journal = "Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova  Team work in logopedics and special education  Collection of papers",
title = "Transdisciplinarni i intersektorski timski rad u ranim intervencijama, Transdisciplinary and Intersectoral Teamwork in Early Interventions",
pages = "139-131",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4633"
}

Đorđević, M.. (2022). Transdisciplinarni i intersektorski timski rad u ranim intervencijama. in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova  Team work in logopedics and special education  Collection of papers
Udruženje logopeda Srbije., 131-139.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4633

Đorđević M. Transdisciplinarni i intersektorski timski rad u ranim intervencijama. in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova  Team work in logopedics and special education  Collection of papers. 2022;:131-139.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4633 .

Đorđević, Mirjana, "Transdisciplinarni i intersektorski timski rad u ranim intervencijama" in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova  Team work in logopedics and special education  Collection of papers (2022):131-139,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4633 .

TY  - CONF
AU  - Jerinić, Vesna
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Bokun, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4138
AB  - Mucanje se, prema petoj reviziji Dijagnostičkog i statističkog priručnika za
mentalne poremećaje Američkog psihijatrijskog udruženja (DSM-5), definiše kao
poremećaj tečnosti govora koji se uglavnom javlja u detinjstvu. To je multifaktorijalan
poremećaj koji se najčešće ispoljava produžavanjem, ponavljanjem ili blokadama tokom
produkcije glasova, slogova i reči. Povezuje se sa atipičnim govornim obrascem, ali
uključuje i druge razvojne oblasti kao što su emocije, kognicija i socijalni aspekt.
Kritičan period za pojavu mucanja je između druge i pete godine kada se usled
nesklada između nedovoljno zrelih govorno-jezičkih sposobnosti i povećanih
komunikacionih potreba deteta javljaju repeticije glasova, slogova i reči, ali i drugi znakovi
govorne disfluentnosti. Logopedski tretman je najznačajniji deo kompleksne terapije
mucanja, a naročito je izazovan kod dece predškolskog uzrasta, jer zahteva pažljiv odabir
tehnika u skladu sa njihovim individualnim karakteristikama i potrebama.
Cilj ovog rada je prikaz tehnike odgovora uslovljenih stimulusima kao jedne od
strategija za korekciju mucanja, kod dece predškolskog uzrasta.
Tehnika odgovora uslovljenih stimulusima zasniva se na principu prilagođavanja
terapeutovih reakcija detetovom govoru. Kada ono formuliše fluentan govorni iskaz,
terapeut ga nagrađuje pohvalom dok na disfluentne sekvence reaguje adekvatnom
mimikom i suptilnim imenovanjem greške dajući mu do znanja da govor nije bio
zadovoljavajućeg kvaliteta. Na početku terapije, logoped podstiče izgovor najkraće
govorne jedinice koju dete može fluentno da produkuje, kako bi pohvalom uticao na
učvršćivanje poželjnih odgovora. Kraća trajanja stimulusa nad kojima može češće da se
vrši kontrola biće efikasnija od dugotrajnijih stimulusa, a čak se sugeriše da bi stimulans
u produženom trajanju mogao da bude frustrirajući. Krajnji cilj predstavlja produžavanje
fluentnog izgovora do optimalnog nivoa, neophodnog za ostvarivanje efikasne
komunikacije.
Primena ove tehnike pomaže deci da razumeju prirodu mucanja, steknu uvid u
kvalitet svog govora i pozitivnim potkrepljenjem prevaziđu disfluentne sekvence. Ovo je
indirektna tehnika i kao takva je prihvatljiva za mlađu decu sa kojom se realizuje terapija
kroz igru.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.
EP  - 195
SP  - 195
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138
ER  - 

@conference{
author = "Jerinić, Vesna and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Bokun, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana",
year = "2022",
abstract = "Mucanje se, prema petoj reviziji Dijagnostičkog i statističkog priručnika za
mentalne poremećaje Američkog psihijatrijskog udruženja (DSM-5), definiše kao
poremećaj tečnosti govora koji se uglavnom javlja u detinjstvu. To je multifaktorijalan
poremećaj koji se najčešće ispoljava produžavanjem, ponavljanjem ili blokadama tokom
produkcije glasova, slogova i reči. Povezuje se sa atipičnim govornim obrascem, ali
uključuje i druge razvojne oblasti kao što su emocije, kognicija i socijalni aspekt.
Kritičan period za pojavu mucanja je između druge i pete godine kada se usled
nesklada između nedovoljno zrelih govorno-jezičkih sposobnosti i povećanih
komunikacionih potreba deteta javljaju repeticije glasova, slogova i reči, ali i drugi znakovi
govorne disfluentnosti. Logopedski tretman je najznačajniji deo kompleksne terapije
mucanja, a naročito je izazovan kod dece predškolskog uzrasta, jer zahteva pažljiv odabir
tehnika u skladu sa njihovim individualnim karakteristikama i potrebama.
Cilj ovog rada je prikaz tehnike odgovora uslovljenih stimulusima kao jedne od
strategija za korekciju mucanja, kod dece predškolskog uzrasta.
Tehnika odgovora uslovljenih stimulusima zasniva se na principu prilagođavanja
terapeutovih reakcija detetovom govoru. Kada ono formuliše fluentan govorni iskaz,
terapeut ga nagrađuje pohvalom dok na disfluentne sekvence reaguje adekvatnom
mimikom i suptilnim imenovanjem greške dajući mu do znanja da govor nije bio
zadovoljavajućeg kvaliteta. Na početku terapije, logoped podstiče izgovor najkraće
govorne jedinice koju dete može fluentno da produkuje, kako bi pohvalom uticao na
učvršćivanje poželjnih odgovora. Kraća trajanja stimulusa nad kojima može češće da se
vrši kontrola biće efikasnija od dugotrajnijih stimulusa, a čak se sugeriše da bi stimulans
u produženom trajanju mogao da bude frustrirajući. Krajnji cilj predstavlja produžavanje
fluentnog izgovora do optimalnog nivoa, neophodnog za ostvarivanje efikasne
komunikacije.
Primena ove tehnike pomaže deci da razumeju prirodu mucanja, steknu uvid u
kvalitet svog govora i pozitivnim potkrepljenjem prevaziđu disfluentne sekvence. Ovo je
indirektna tehnika i kao takva je prihvatljiva za mlađu decu sa kojom se realizuje terapija
kroz igru.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.",
pages = "195-195",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138"
}

Jerinić, V., Đurić-Zdravković, A., Bokun, A.,& Japundža-Milisavljević, M.. (2022). Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 195-195.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138

Jerinić V, Đurić-Zdravković A, Bokun A, Japundža-Milisavljević M. Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja.. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:195-195.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138 .

Jerinić, Vesna, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, "Primena tehnike odgovora uslovljenih stimulusima (response contingent stimuli) u tretmanu mucanja." in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):195-195,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4138 .

TY  - CONF
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Bokun, Aleksandra
AU  - Jerinić, Vesna
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4139
AB  - Deca s intelektualnom ometenošću neretko pokazuju nedovoljno kontrolisano
ponašanje koje se ispoljava u vidu agresije uzrokovane promenom emocionalnog stanja.
Često pokazuju zbunjenost sopstvenom agresivnom energijom stoga je od izuzetne
važnosti da im se omoguće različite prilike za izražavanje, doživljavanje, prihvatanje i
ekspresiju emocija. Najbolji način proživljavanja sopstvenih emocija je kroz nedirektivnu
terapiju igrom budući da ona omogućava detetu da kontroliše i balansira emocije,
posebno negativne kao što su bes, strah, bol i uznemirenost. Pištolji, vreće za udaranje,
superheroji i slične „agresivne“ igračke oslobađaju decu napetosti i stresa. Dete tokom
nedirektivne igre uz podršku terapeuta obrađuje, objašnjava, shvata i integriše svoja
neprijatna ranija iskustva. Cilj rada je da se na osnovu pregleda i analize literature ukaže
na značaj primene nedirektivne terapije igrom kod dece s intelektualnom ometenošću
koja pokazuju agresivno ponašanje. Pretraga literature realizovana je kroz Google Scholar
i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Analiza
malobrojnih istraživačih radova pokazuje da je nedirektivna terapija igrom značajan
metod za umerenu redukciju agresivnog ponašanja kod dece s intelektualnom
ometenoću. Autori navode da su deca tokom terapije u prijatnom i bezbednom
okruženju ispoljavala agresivno ponašanje na koje je terapeut davao empatičan odgovor.
Kroz izražavanje agresivnog ponašanja u sobi za igru u prisustvu terapeuta koji
verbalizuje sva dečija osećanja i radnje deca su naučila kako da zadovolje sopstvene
potrebe na društveno prihvatljiv način. Istraživači ukazuju na potrebu za opsežnijim
istraživanjima koja bi procenjivala uticaj nedirektivne terapije igrom na smanjenje
agresivnog ponašanja kod dece s intelektualom ometenošću.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću
EP  - 193
SP  - 193
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139
ER  - 

@conference{
author = "Japundža-Milisavljević, Mirjana and Đurić-Zdravković, Aleksandra and Bokun, Aleksandra and Jerinić, Vesna",
year = "2022",
abstract = "Deca s intelektualnom ometenošću neretko pokazuju nedovoljno kontrolisano
ponašanje koje se ispoljava u vidu agresije uzrokovane promenom emocionalnog stanja.
Često pokazuju zbunjenost sopstvenom agresivnom energijom stoga je od izuzetne
važnosti da im se omoguće različite prilike za izražavanje, doživljavanje, prihvatanje i
ekspresiju emocija. Najbolji način proživljavanja sopstvenih emocija je kroz nedirektivnu
terapiju igrom budući da ona omogućava detetu da kontroliše i balansira emocije,
posebno negativne kao što su bes, strah, bol i uznemirenost. Pištolji, vreće za udaranje,
superheroji i slične „agresivne“ igračke oslobađaju decu napetosti i stresa. Dete tokom
nedirektivne igre uz podršku terapeuta obrađuje, objašnjava, shvata i integriše svoja
neprijatna ranija iskustva. Cilj rada je da se na osnovu pregleda i analize literature ukaže
na značaj primene nedirektivne terapije igrom kod dece s intelektualnom ometenošću
koja pokazuju agresivno ponašanje. Pretraga literature realizovana je kroz Google Scholar
i servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Analiza
malobrojnih istraživačih radova pokazuje da je nedirektivna terapija igrom značajan
metod za umerenu redukciju agresivnog ponašanja kod dece s intelektualnom
ometenoću. Autori navode da su deca tokom terapije u prijatnom i bezbednom
okruženju ispoljavala agresivno ponašanje na koje je terapeut davao empatičan odgovor.
Kroz izražavanje agresivnog ponašanja u sobi za igru u prisustvu terapeuta koji
verbalizuje sva dečija osećanja i radnje deca su naučila kako da zadovolje sopstvene
potrebe na društveno prihvatljiv način. Istraživači ukazuju na potrebu za opsežnijim
istraživanjima koja bi procenjivala uticaj nedirektivne terapije igrom na smanjenje
agresivnog ponašanja kod dece s intelektualom ometenošću.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću",
pages = "193-193",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139"
}

Japundža-Milisavljević, M., Đurić-Zdravković, A., Bokun, A.,& Jerinić, V.. (2022). Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 193-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139

Japundža-Milisavljević M, Đurić-Zdravković A, Bokun A, Jerinić V. Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:193-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139 .

Japundža-Milisavljević, Mirjana, Đurić-Zdravković, Aleksandra, Bokun, Aleksandra, Jerinić, Vesna, "Nedirektivna terapija igrom i agresivno ponašanje kod dece s intelektualnom ometenošću" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):193-193,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4139 .

TY  - CONF
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Roknić, Ana
AU  - Bokun, Aleksandra
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4140
AB  - Dravet sindrom (DS; šifra 8A61.11 prema ICD-11) je retka razvojna i epileptička
encefalopatija koju karakterišu farmakorezistentna epilepsija i duboko oštećenje
neurokognitivnog funkcionisanja, sa spektrom kognitivnih, jezičkih i motoričkih
poremećaja, kao i poremećaja ponašanja. Ovi ispadi počinju u prvoj godini života i često
evoluiraju u epileptički status. Deca sa DS su pod visokim rizikom od smrti, posebno od
iznenadne neočekivane smrti u epilepsiji. Ponavljanje napada i indirektni efekti koji se
odnose na njihove komorbiditete čini decu sa DS i njihove porodice ranjivom
populacijom kada su zdravstveni sistemi ugroženi, kao što je to slučaj tokom pandemije
COVID-19. Infekcije i febrilnost često pogoršavaju stanje i izazivaju napade i epileptički
status kod dece sa DS.
Rani podaci pokazuju različite neurološke manifestacije kod značajnog dela
pacijenata sa SARS-CoV-2 infekcijom, iako postoji malo dokumentacije o efektima na
osobe sa epilepsijom. Kod 50% osoba sa DS kod kojih su se razvili mogući ili verovatni
simptomi COVID-19, prijavljeno je pogoršanje napada, u smislu učestalosti ili trajanja
napada ili oboje, ali nisu opisane epizode epileptičkog statusa ili druge komplikacije.
Nekoliko porodica opisalo je sličan obrazac rasplamsavanja napada kao i tokom bilo koje
istovremene respiratorne infekcije. Nisu prijavljene druge post-infektivne komplikacije.
Iako nije bilo razlike u godinama osoba s DS koje su imale simptome kompatibilne sa
COVID-19, izdvaja se zapažanje da su većina onih kojima je potrebna medicinska pomoć
bila deca (uglavnom mlađa od 12 godina). Studije sa oprezom zaključuju da DS možda
neće uzrokovati povećan rizik od teških ishoda COVID-19 u poređenju sa drugim
zdravstvenim stanjima, pod pretpostavkom da postoji zaštita, prevencija i kontrola
infekcije. Svakako, važna je procena komorbiditeta koji mogu povećati rizik od teških
ishoda. Vakcinacija za sada izgleda kao strategija koja najviše obećava zaštitu od teških
ishoda COVID-19 kod DS. Iako je vakcinacija često faktor koji izaziva napad kod DS,
sada postoje utvrđeni dokazi da raniji napad povezan sa vakcinacijom ne menja tok stanja
kod DS.
Uticaj COVID-19 na epilepsiju još nije u potpunosti utvrđen, jer postoji samo
nekoliko retrospektivnih studija koje izveštavaju o neurološkim simptomima, koji ne
uključuju uvek napade, u kontekstu teškog akutnog respiratornog sindroma usled
COVID-19. U tom slučaju, nedostatak prospektivnih studija predstavlja glavno
ograničenje za pripisivanje uzročnosti.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Dravet sindrom u COVID-19 eri
EP  - 188
SP  - 188
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140
ER  - 

@conference{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Roknić, Ana and Bokun, Aleksandra",
year = "2022",
abstract = "Dravet sindrom (DS; šifra 8A61.11 prema ICD-11) je retka razvojna i epileptička
encefalopatija koju karakterišu farmakorezistentna epilepsija i duboko oštećenje
neurokognitivnog funkcionisanja, sa spektrom kognitivnih, jezičkih i motoričkih
poremećaja, kao i poremećaja ponašanja. Ovi ispadi počinju u prvoj godini života i često
evoluiraju u epileptički status. Deca sa DS su pod visokim rizikom od smrti, posebno od
iznenadne neočekivane smrti u epilepsiji. Ponavljanje napada i indirektni efekti koji se
odnose na njihove komorbiditete čini decu sa DS i njihove porodice ranjivom
populacijom kada su zdravstveni sistemi ugroženi, kao što je to slučaj tokom pandemije
COVID-19. Infekcije i febrilnost često pogoršavaju stanje i izazivaju napade i epileptički
status kod dece sa DS.
Rani podaci pokazuju različite neurološke manifestacije kod značajnog dela
pacijenata sa SARS-CoV-2 infekcijom, iako postoji malo dokumentacije o efektima na
osobe sa epilepsijom. Kod 50% osoba sa DS kod kojih su se razvili mogući ili verovatni
simptomi COVID-19, prijavljeno je pogoršanje napada, u smislu učestalosti ili trajanja
napada ili oboje, ali nisu opisane epizode epileptičkog statusa ili druge komplikacije.
Nekoliko porodica opisalo je sličan obrazac rasplamsavanja napada kao i tokom bilo koje
istovremene respiratorne infekcije. Nisu prijavljene druge post-infektivne komplikacije.
Iako nije bilo razlike u godinama osoba s DS koje su imale simptome kompatibilne sa
COVID-19, izdvaja se zapažanje da su većina onih kojima je potrebna medicinska pomoć
bila deca (uglavnom mlađa od 12 godina). Studije sa oprezom zaključuju da DS možda
neće uzrokovati povećan rizik od teških ishoda COVID-19 u poređenju sa drugim
zdravstvenim stanjima, pod pretpostavkom da postoji zaštita, prevencija i kontrola
infekcije. Svakako, važna je procena komorbiditeta koji mogu povećati rizik od teških
ishoda. Vakcinacija za sada izgleda kao strategija koja najviše obećava zaštitu od teških
ishoda COVID-19 kod DS. Iako je vakcinacija često faktor koji izaziva napad kod DS,
sada postoje utvrđeni dokazi da raniji napad povezan sa vakcinacijom ne menja tok stanja
kod DS.
Uticaj COVID-19 na epilepsiju još nije u potpunosti utvrđen, jer postoji samo
nekoliko retrospektivnih studija koje izveštavaju o neurološkim simptomima, koji ne
uključuju uvek napade, u kontekstu teškog akutnog respiratornog sindroma usled
COVID-19. U tom slučaju, nedostatak prospektivnih studija predstavlja glavno
ograničenje za pripisivanje uzročnosti.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Dravet sindrom u COVID-19 eri",
pages = "188-188",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M., Roknić, A.,& Bokun, A.. (2022). Dravet sindrom u COVID-19 eri. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Društvo defektologa Srbije., 188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Roknić A, Bokun A. Dravet sindrom u COVID-19 eri. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:188-188.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Roknić, Ana, Bokun, Aleksandra, "Dravet sindrom u COVID-19 eri" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):188-188,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4140 .

TY  - CONF
AU  - Jablan, Branka
AU  - Maksimović, Jasna
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4144
AB  - Slepogluvoća je kombinacija oštećenja vida i oštećenja sluha koja dovodi do
teškoća u domenima komunikacije, mobilnosti i svakodnevnog funkcionisanja. Potpuno
ili delimično ograničava osobu u aktivnostima i učešću u tolikoj meri da društvo treba da
joj obezbedi posebne usluge, izmene u okruženju i asistivne tehnologije. Slepogluve
osobe pripadaju izuzetno heterogenoj grupi osoba sa invaliditetom. Deca, mladi i odrasli
se razlikuju prema vrsti, stepenu i vremenu nastanka oštećenja vida i oštećenja sluha,
fizičkim i zdravstvenim problemima, kognitivnom funkcionisanju, oblicima
komunikacije koje koriste, postojanju dodatnih smetnji u razvoju. Pristupi i intervencije
u obrazovanju i rehabilitaciji slepogluvih osoba su proistekli iz područja koja čine
obrazovanje i rehabilitacija osoba sa oštećenjem vida i obrazovanje i rehabilitacija osoba
sa oštećenjem sluha. Međutim, slepogluve osobe zahtevaju podršku i sistem usluga koje
se značajno razlikuju od onih namenjenih isključivo osobama sa oštećenjem vida ili
osobama sa oštećenjem sluha. U cilju razvijanja i održavanja komunikacije slepogluvih
osoba kreiran je širok spektar podrške, alternativnih komunikacionih sistema i tehnika i
razvijen znatan broj oblika komunikacije. Oblici komunikacije koje slepogluve osobe
mogu da koriste su: govor, znakovni jezik, locirani znakovni jezik, vođeni znakovni jezik,
prstna azbuka/abeceda, ručna azbuka/abeceda, taktilni znakovni jezik, Lormova
abeceda, pisanje na dlanu, Tadoma metod, pisani govor, uvećana štampa, Brajevo pismo.
Cilj rada je opisati oblike komunikacije koje mogu da razviju i koriste slepogluve
osobe.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Оblici komunikacije slepogluvih osoba
EP  - 47
SP  - 47
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4144
ER  - 

@conference{
author = "Jablan, Branka and Maksimović, Jasna",
year = "2022",
abstract = "Slepogluvoća je kombinacija oštećenja vida i oštećenja sluha koja dovodi do
teškoća u domenima komunikacije, mobilnosti i svakodnevnog funkcionisanja. Potpuno
ili delimično ograničava osobu u aktivnostima i učešću u tolikoj meri da društvo treba da
joj obezbedi posebne usluge, izmene u okruženju i asistivne tehnologije. Slepogluve
osobe pripadaju izuzetno heterogenoj grupi osoba sa invaliditetom. Deca, mladi i odrasli
se razlikuju prema vrsti, stepenu i vremenu nastanka oštećenja vida i oštećenja sluha,
fizičkim i zdravstvenim problemima, kognitivnom funkcionisanju, oblicima
komunikacije koje koriste, postojanju dodatnih smetnji u razvoju. Pristupi i intervencije
u obrazovanju i rehabilitaciji slepogluvih osoba su proistekli iz područja koja čine
obrazovanje i rehabilitacija osoba sa oštećenjem vida i obrazovanje i rehabilitacija osoba
sa oštećenjem sluha. Međutim, slepogluve osobe zahtevaju podršku i sistem usluga koje
se značajno razlikuju od onih namenjenih isključivo osobama sa oštećenjem vida ili
osobama sa oštećenjem sluha. U cilju razvijanja i održavanja komunikacije slepogluvih
osoba kreiran je širok spektar podrške, alternativnih komunikacionih sistema i tehnika i
razvijen znatan broj oblika komunikacije. Oblici komunikacije koje slepogluve osobe
mogu da koriste su: govor, znakovni jezik, locirani znakovni jezik, vođeni znakovni jezik,
prstna azbuka/abeceda, ručna azbuka/abeceda, taktilni znakovni jezik, Lormova
abeceda, pisanje na dlanu, Tadoma metod, pisani govor, uvećana štampa, Brajevo pismo.
Cilj rada je opisati oblike komunikacije koje mogu da razviju i koriste slepogluve
osobe.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Оblici komunikacije slepogluvih osoba",
pages = "47-47",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4144"
}

Jablan, B.,& Maksimović, J.. (2022). Оblici komunikacije slepogluvih osoba. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Drustvo defektologa Srbije., 47-47.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4144

Jablan B, Maksimović J. Оblici komunikacije slepogluvih osoba. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:47-47.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4144 .

Jablan, Branka, Maksimović, Jasna, "Оblici komunikacije slepogluvih osoba" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):47-47,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4144 .

TY  - JOUR
AU  - Banković, Slobodan
AU  - Čolić, Gordana
AU  - Brojčin, Branislav
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4122
AB  - Kako bi se izbegli rizici od pojave ozbiljnih problema u kasnijem školovanju kada se od učenika bude očekivalo da čitanje koriste kao sredstvo za
samostalno sticanje znanja, procena različitih aspekata čitanja i njihove
međusobne povezanosti može doprineti identifikovanju faktora na koje se
može usmeriti dodatna podrška. Cilj rada je da se utvrdi veza između tačnosti, brzine i razumevanja pročitanog kod dece mlađeg školskog uzrasta.
Uzorkom je obuhvaćeno 40 učenika IV razreda (23 dečaka i 17 devojčica),
koji su pohađali osnovnu školu na teritoriji Grada Beograda. Uključeni su
samo monolingvalni govornici čiji je maternji jezik srpski. Procena brzine čitanja, broja grešaka i razumevanja pročitanog izvršena je primenom
Trodimenzionalnog testa čitanja (Kostić & sar., 1983), tekstom namenjenim deci mlađeg školskog uzrasta. Utvrđena su statistički značajne korelacije između svih ispitivanih parametara čitanja: brzine čitanja i broja grešaka
(r= 0,711, p = 0,000), brzine čitanja i razumevanja pročitanog – reprodukovanja činjenica (r = -0,379, p = 0,016) i broja grešaka i reprodukovanja
činjenica (r= -0,466, p = 0,002). Iako postoji značajna korelacija među pomenutim aspektima čitanja, procena nijednog pojedinačnog aspekta čitanja
ne može da služi kao zamena za sasvim pouzdano zaključivanje o drugim
aspektima. Stoga je procena svih pomenutih aspekta zajedno značajna za
identifikovanje dece koja mogu imati teškoće u čitanju.
AB  - To avoid the risk of serious problems in later schooling when students are
expected to use reading as a means of self-acquisition of knowledge, assessing
different aspects of reading and their interrelationships can help identify factors
that can be targeted by additional support. The aim of this paper is to determine
the relationship between accuracy, speed and reading comprehension in
children of younger school age. The sample included 40 fourth grade students
(23 boys and 17 girls), who attended primary school in the territory of the
City of Belgrade. Only monolingual speakers whose native language is
Serbian were included. The assessment of reading speed, number of errors and
reading comprehension was performed using the Three-Dimensional Reading
Test (Kostić et al., 1983), a text intended for children of younger school age.
Statistically significant correlations were found between all examined reading
parameters: reading speed and number of errors (r = 0,711, p = 0,000), reading
speed and reading comprehension – reproduction of facts (r = -0,379, p = 0,016)
and number of errors and fact reproduction (r = -0.466, p = 0,002). Although
there is a significant correlation between the mentioned aspects of reading, the
assessment of any single aspect of reading cannot serve as a substitute for a
completely reliable conclusion about other aspects. Therefore, the assessment
of all the mentioned aspects together is important for identifying children who
may have reading difficulties.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Odnos između brzine, tačnosti i razumevanja pročitanog kod učenika mlađeg školskog uzrasta
T1  - The relationship between speed, accuracy, and reading comprehension in students of younger school age
EP  - 32
IS  - 3
SP  - 21
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4122
ER  - 

@article{
author = "Banković, Slobodan and Čolić, Gordana and Brojčin, Branislav",
year = "2021",
abstract = "Kako bi se izbegli rizici od pojave ozbiljnih problema u kasnijem školovanju kada se od učenika bude očekivalo da čitanje koriste kao sredstvo za
samostalno sticanje znanja, procena različitih aspekata čitanja i njihove
međusobne povezanosti može doprineti identifikovanju faktora na koje se
može usmeriti dodatna podrška. Cilj rada je da se utvrdi veza između tačnosti, brzine i razumevanja pročitanog kod dece mlađeg školskog uzrasta.
Uzorkom je obuhvaćeno 40 učenika IV razreda (23 dečaka i 17 devojčica),
koji su pohađali osnovnu školu na teritoriji Grada Beograda. Uključeni su
samo monolingvalni govornici čiji je maternji jezik srpski. Procena brzine čitanja, broja grešaka i razumevanja pročitanog izvršena je primenom
Trodimenzionalnog testa čitanja (Kostić & sar., 1983), tekstom namenjenim deci mlađeg školskog uzrasta. Utvrđena su statistički značajne korelacije između svih ispitivanih parametara čitanja: brzine čitanja i broja grešaka
(r= 0,711, p = 0,000), brzine čitanja i razumevanja pročitanog – reprodukovanja činjenica (r = -0,379, p = 0,016) i broja grešaka i reprodukovanja
činjenica (r= -0,466, p = 0,002). Iako postoji značajna korelacija među pomenutim aspektima čitanja, procena nijednog pojedinačnog aspekta čitanja
ne može da služi kao zamena za sasvim pouzdano zaključivanje o drugim
aspektima. Stoga je procena svih pomenutih aspekta zajedno značajna za
identifikovanje dece koja mogu imati teškoće u čitanju., To avoid the risk of serious problems in later schooling when students are
expected to use reading as a means of self-acquisition of knowledge, assessing
different aspects of reading and their interrelationships can help identify factors
that can be targeted by additional support. The aim of this paper is to determine
the relationship between accuracy, speed and reading comprehension in
children of younger school age. The sample included 40 fourth grade students
(23 boys and 17 girls), who attended primary school in the territory of the
City of Belgrade. Only monolingual speakers whose native language is
Serbian were included. The assessment of reading speed, number of errors and
reading comprehension was performed using the Three-Dimensional Reading
Test (Kostić et al., 1983), a text intended for children of younger school age.
Statistically significant correlations were found between all examined reading
parameters: reading speed and number of errors (r = 0,711, p = 0,000), reading
speed and reading comprehension – reproduction of facts (r = -0,379, p = 0,016)
and number of errors and fact reproduction (r = -0.466, p = 0,002). Although
there is a significant correlation between the mentioned aspects of reading, the
assessment of any single aspect of reading cannot serve as a substitute for a
completely reliable conclusion about other aspects. Therefore, the assessment
of all the mentioned aspects together is important for identifying children who
may have reading difficulties.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Odnos između brzine, tačnosti i razumevanja pročitanog kod učenika mlađeg školskog uzrasta, The relationship between speed, accuracy, and reading comprehension in students of younger school age",
pages = "32-21",
number = "3",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4122"
}

Banković, S., Čolić, G.,& Brojčin, B.. (2021). Odnos između brzine, tačnosti i razumevanja pročitanog kod učenika mlađeg školskog uzrasta. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije.(3), 21-32.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4122

Banković S, Čolić G, Brojčin B. Odnos između brzine, tačnosti i razumevanja pročitanog kod učenika mlađeg školskog uzrasta. in Beogradska defektološka škola. 2021;(3):21-32.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4122 .

Banković, Slobodan, Čolić, Gordana, Brojčin, Branislav, "Odnos između brzine, tačnosti i razumevanja pročitanog kod učenika mlađeg školskog uzrasta" in Beogradska defektološka škola, no. 3 (2021):21-32,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4122 .

TY  - CONF
AU  - Jablan, Branka
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Stekić, Dunja
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3340
AB  - Znanje o reproduktivnom i seksualnom zdravlju, kontracepciji, polno
prenosivim bolestima i rizicima važni su za korišćenje zdravstvenih usluga i drugih oblika
podrške koji su posebno potrebni mladima kako bi se zaštitili od polno prenosivih bolesti
i sačuvali zdravlje. Rezultati brojnih studija ukazuju da se osobe sa oštećenjem vida
susreću sa mnogobrojnim barijerama i često komplikovanim pristupom zdravstvenoj
zaštiti i akcijama usmerenim na očuvanje reproduktivnog i seksualnog zdravlja.
Kako bi se celovito i sistematski razvijala svest o potrebi čuvanja i unapređenja
reproduktivnog i seksualnog zdravlja, potrebno je obezbediti kontinuirane zdravstveno
obrazovne programe i informacije iz tačnih izvora. Multisektorski pristup je izuzetno
važan za korišćenje usluga reproduktivnog i seksualnog zdravlja i moguće ga je postići
edukacijama svih pružalaca usluga u sistemu: zdravstvenih radnika, stručnih radnika u
socijalnoj zaštiti, prosvetnih radnika, organizacija saveza slepih i slabovidih.
Cilj rada je opisati probleme u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem
mladih osoba sa oštećenjem vida.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – „Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem Dani defektologa Srbije”, Zlatibor, Srbija, 18–21.02.2021.
T1  - Problemi u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem mladih sa oštećenjem vida
EP  - 83
SP  - 83
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3340
ER  - 

@conference{
author = "Jablan, Branka and Stanimirov, Ksenija and Stekić, Dunja",
year = "2021",
abstract = "Znanje o reproduktivnom i seksualnom zdravlju, kontracepciji, polno
prenosivim bolestima i rizicima važni su za korišćenje zdravstvenih usluga i drugih oblika
podrške koji su posebno potrebni mladima kako bi se zaštitili od polno prenosivih bolesti
i sačuvali zdravlje. Rezultati brojnih studija ukazuju da se osobe sa oštećenjem vida
susreću sa mnogobrojnim barijerama i često komplikovanim pristupom zdravstvenoj
zaštiti i akcijama usmerenim na očuvanje reproduktivnog i seksualnog zdravlja.
Kako bi se celovito i sistematski razvijala svest o potrebi čuvanja i unapređenja
reproduktivnog i seksualnog zdravlja, potrebno je obezbediti kontinuirane zdravstveno
obrazovne programe i informacije iz tačnih izvora. Multisektorski pristup je izuzetno
važan za korišćenje usluga reproduktivnog i seksualnog zdravlja i moguće ga je postići
edukacijama svih pružalaca usluga u sistemu: zdravstvenih radnika, stručnih radnika u
socijalnoj zaštiti, prosvetnih radnika, organizacija saveza slepih i slabovidih.
Cilj rada je opisati probleme u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem
mladih osoba sa oštećenjem vida.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – „Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem Dani defektologa Srbije”, Zlatibor, Srbija, 18–21.02.2021.",
title = "Problemi u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem mladih sa oštećenjem vida",
pages = "83-83",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3340"
}

Jablan, B., Stanimirov, K.,& Stekić, D.. (2021). Problemi u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem mladih sa oštećenjem vida. in Zbornik rezimea – „Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem Dani defektologa Srbije”, Zlatibor, Srbija, 18–21.02.2021.
Društvo defektologa Srbije., 83-83.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3340

Jablan B, Stanimirov K, Stekić D. Problemi u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem mladih sa oštećenjem vida. in Zbornik rezimea – „Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem Dani defektologa Srbije”, Zlatibor, Srbija, 18–21.02.2021.. 2021;:83-83.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3340 .

Jablan, Branka, Stanimirov, Ksenija, Stekić, Dunja, "Problemi u vezi sa reproduktivnim i seksualnim zdravljem mladih sa oštećenjem vida" in Zbornik rezimea – „Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem Dani defektologa Srbije”, Zlatibor, Srbija, 18–21.02.2021. (2021):83-83,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3340 .

TY  - JOUR
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Grbović, Aleksandra
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Ljutica, Milorad
AU  - Rakić, Sanja
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3800
AB  - Introduction. Cerebral visual impairment is the leading cause of severe visual
impairment and blindness in infants and children in high-income countries. The main
cause of this condition is damage of higher visual pathways and brain centers which
leads to problems in processing visual information. In the last 20 years, an increase in
the prevalence of cerebral visual impairment has been observed, but this diagnosis as a
cause of vision problems in Serbia is not common. Objectives. The aim of this study was
to assess the awareness of ophthalmologists of cerebral visual impairment. Methods. The
Questionnaire for the assessment of cerebral visual impairment (Maitreya et al., 2018)
was translated into Serbian, and used for data collection. The sample consisted of 45
ophthalmologists employed on the territory of the Republic of Serbia. Results. Two thirds
of ophthalmologistsfrom the sample self-assessed their knowledge aslow (or nonexistent).
However, the results showed that they had a satisfying level of awareness about cerebral
visual impairment, and the majority of the participants correctly stated the most common
risk factor for cerebral visual impairment. The highest awareness was observed in
ophthalmologists who worked in health centers, those with more work experience, and
especially those who primarily worked with children. Conclusion. Further informing the
ophthalmologists about the diagnostic method of choice,symptomatology and differential
diagnosis of cerebral visual impairment is desirable. Raising the awareness of doctors
about this condition would lead to more frequent diagnoses, especially in babies with
neurological impairments that are currently most likely misdiagnosed or unrecognized
when it comes to their vision problems
AB  - Uvod: Cerebralno oštećenje vida je vodeći uzrok ozbiljnog oštećenja vida i slepoće kod
novorođenčadi i dece u razvijenim zemljama. Osnovni uzrok ovog stanja koje dovodi do
problema u obradi vizuelnih informacija predstavlja oštećenje viših vizuelnih puteva i
moždanih centara. U poslednjih 20 godina primetno je povećanje prevalencije cerebralnog
oštećenja vida, ali ova dijagnoza kao uzrok oštećenja vida u Srbiji nije uobičajena. Cilj:
Imajući to na umu, cilj ove studije je procena informisanosti oftalmologa o cerebralnom
oštećenju vida. Metode: U svrhu prikupljanja podataka, na srpski jezik je preveden i
korišćen Upitnik za procenu svesti o cerebralnom oštećenju vida (Maitreya et al., 2018).
U istraživanju je učestvovalo 45 oftalmologa zaposlenih u zdravstvenim ustanovama
na teritoriji Republike Srbije. Rezultati: Iako dve trećine oftalmologa iz uzorka
samoprocenjuje svoje znanje o cerebralnom oštećenju vida kao nisko (ili kao nepostojeće),
rezultati su pokazali da oni ipak imaju zadovoljavajući nivo informacija. Takođe, većina
učesnika je tačno navela koji najčešći faktor rizika za cerebralno oštećenje vida. Najviši
nivo informisanosti pokazali su oftalmolozi zaposleni u domovima zdravlja, oni s dužim
radnim stažom, i posebno oni koji prvenstveno rade s decom. Zaključak: Poželjno je
dalje informisanje oftalmologa koje bi posebno bilo usmereno na dijagnostičke metode,
simptomatologiju i diferencijalnu dijagnozu cerebralnog oštećenja vida. Pomenuto
podizanje svesti lekara o ovom stanju kod dece dovelo bi do češćeg dijagnostikovanja
cerebralnog oštećenja vida, posebno kod prevremeno rođene dece s neurološkim
oštećenjima, čije su vizuelne teškoće, kako trenutno stvari stoje, najverovatnije pogrešno
dijagnostikovane ili neprepoznate.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study
T1  - Informisanost oftalmologa o cerebralnom oštećenju vida – preliminarno istraživanje
EP  - 159
IS  - 3
SP  - 147
VL  - 20
DO  - 10.5937/specedreh20-33159
ER  - 

@article{
author = "Stanimirov, Ksenija and Grbović, Aleksandra and Anđelković, Marija and Ljutica, Milorad and Rakić, Sanja",
year = "2021",
abstract = "Introduction. Cerebral visual impairment is the leading cause of severe visual
impairment and blindness in infants and children in high-income countries. The main
cause of this condition is damage of higher visual pathways and brain centers which
leads to problems in processing visual information. In the last 20 years, an increase in
the prevalence of cerebral visual impairment has been observed, but this diagnosis as a
cause of vision problems in Serbia is not common. Objectives. The aim of this study was
to assess the awareness of ophthalmologists of cerebral visual impairment. Methods. The
Questionnaire for the assessment of cerebral visual impairment (Maitreya et al., 2018)
was translated into Serbian, and used for data collection. The sample consisted of 45
ophthalmologists employed on the territory of the Republic of Serbia. Results. Two thirds
of ophthalmologistsfrom the sample self-assessed their knowledge aslow (or nonexistent).
However, the results showed that they had a satisfying level of awareness about cerebral
visual impairment, and the majority of the participants correctly stated the most common
risk factor for cerebral visual impairment. The highest awareness was observed in
ophthalmologists who worked in health centers, those with more work experience, and
especially those who primarily worked with children. Conclusion. Further informing the
ophthalmologists about the diagnostic method of choice,symptomatology and differential
diagnosis of cerebral visual impairment is desirable. Raising the awareness of doctors
about this condition would lead to more frequent diagnoses, especially in babies with
neurological impairments that are currently most likely misdiagnosed or unrecognized
when it comes to their vision problems, Uvod: Cerebralno oštećenje vida je vodeći uzrok ozbiljnog oštećenja vida i slepoće kod
novorođenčadi i dece u razvijenim zemljama. Osnovni uzrok ovog stanja koje dovodi do
problema u obradi vizuelnih informacija predstavlja oštećenje viših vizuelnih puteva i
moždanih centara. U poslednjih 20 godina primetno je povećanje prevalencije cerebralnog
oštećenja vida, ali ova dijagnoza kao uzrok oštećenja vida u Srbiji nije uobičajena. Cilj:
Imajući to na umu, cilj ove studije je procena informisanosti oftalmologa o cerebralnom
oštećenju vida. Metode: U svrhu prikupljanja podataka, na srpski jezik je preveden i
korišćen Upitnik za procenu svesti o cerebralnom oštećenju vida (Maitreya et al., 2018).
U istraživanju je učestvovalo 45 oftalmologa zaposlenih u zdravstvenim ustanovama
na teritoriji Republike Srbije. Rezultati: Iako dve trećine oftalmologa iz uzorka
samoprocenjuje svoje znanje o cerebralnom oštećenju vida kao nisko (ili kao nepostojeće),
rezultati su pokazali da oni ipak imaju zadovoljavajući nivo informacija. Takođe, većina
učesnika je tačno navela koji najčešći faktor rizika za cerebralno oštećenje vida. Najviši
nivo informisanosti pokazali su oftalmolozi zaposleni u domovima zdravlja, oni s dužim
radnim stažom, i posebno oni koji prvenstveno rade s decom. Zaključak: Poželjno je
dalje informisanje oftalmologa koje bi posebno bilo usmereno na dijagnostičke metode,
simptomatologiju i diferencijalnu dijagnozu cerebralnog oštećenja vida. Pomenuto
podizanje svesti lekara o ovom stanju kod dece dovelo bi do češćeg dijagnostikovanja
cerebralnog oštećenja vida, posebno kod prevremeno rođene dece s neurološkim
oštećenjima, čije su vizuelne teškoće, kako trenutno stvari stoje, najverovatnije pogrešno
dijagnostikovane ili neprepoznate.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study, Informisanost oftalmologa o cerebralnom oštećenju vida – preliminarno istraživanje",
pages = "159-147",
number = "3",
volume = "20",
doi = "10.5937/specedreh20-33159"
}

Stanimirov, K., Grbović, A., Anđelković, M., Ljutica, M.,& Rakić, S.. (2021). Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 20(3), 147-159.
https://doi.org/10.5937/specedreh20-33159

Stanimirov K, Grbović A, Anđelković M, Ljutica M, Rakić S. Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2021;20(3):147-159.
doi:10.5937/specedreh20-33159 .

Stanimirov, Ksenija, Grbović, Aleksandra, Anđelković, Marija, Ljutica, Milorad, Rakić, Sanja, "Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 20, no. 3 (2021):147-159,
https://doi.org/10.5937/specedreh20-33159 . .

TY  - JOUR
AU  - Djuric-Zdravkovic, Aleksandra
AU  - Perovic, Dijana
AU  - Milanovic-Dobrota, Biljana
AU  - Japundza-Milisavljevic, Mirjana
PY  - 2021
UR  - http://www.thieme-connect.de/DOI/DOI?10.1055/a-1193-5170
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3630
AB  - Objectives: The aim of this study is to determine the connection of gross motor skills
(locomotor skills and object control) and the degree of associated intellectual disability (ID)
in children with cerebral palsy (CP).
Participants and methods: The study sample included 54 children with CP and associated
ID age 5 years to 6 years and 11 months. For the assessment of tested skills, The Gross Motor
Function Classification System-Expanded and Revised (GMFCS-E&R), Wechsler Preschool
and Primary Scale of Intelligence-Fourth Edition (WPPSI-IV) and Test of Gross Motor
Development Second Edition (TGMD-2) were used.
Results: The results of this study indicate better quality of locomotor skills than object
control skills in children with CP and associated ID. Children with CP and mild ID have
better quality of locomotor skills and object control, than children with CP and moderate ID.
Differences between these two groups of children are presented relative to GMFCS-E&R
levels.
Conclusion: This study has determined significant interconnection of the quality of gross
motor functions and intellectual capacity in preschool children with CP. This should be
considered when creating more detailed individual developmental rehabilitation plan in
children with CP and associated ID and predict adequate measures of developmental
stimulation.
PB  - Georg Thieme Verlag KG
T2  - Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin
T2  - Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin
T1  - Gross Motor Skills in Children with Cerebral Palsy and Intellectual Disability
EP  - 51
IS  - 01
SP  - 44
VL  - 31
DO  - 10.1055/a-1193-5170
ER  - 

@article{
author = "Djuric-Zdravkovic, Aleksandra and Perovic, Dijana and Milanovic-Dobrota, Biljana and Japundza-Milisavljevic, Mirjana",
year = "2021",
abstract = "Objectives: The aim of this study is to determine the connection of gross motor skills
(locomotor skills and object control) and the degree of associated intellectual disability (ID)
in children with cerebral palsy (CP).
Participants and methods: The study sample included 54 children with CP and associated
ID age 5 years to 6 years and 11 months. For the assessment of tested skills, The Gross Motor
Function Classification System-Expanded and Revised (GMFCS-E&R), Wechsler Preschool
and Primary Scale of Intelligence-Fourth Edition (WPPSI-IV) and Test of Gross Motor
Development Second Edition (TGMD-2) were used.
Results: The results of this study indicate better quality of locomotor skills than object
control skills in children with CP and associated ID. Children with CP and mild ID have
better quality of locomotor skills and object control, than children with CP and moderate ID.
Differences between these two groups of children are presented relative to GMFCS-E&R
levels.
Conclusion: This study has determined significant interconnection of the quality of gross
motor functions and intellectual capacity in preschool children with CP. This should be
considered when creating more detailed individual developmental rehabilitation plan in
children with CP and associated ID and predict adequate measures of developmental
stimulation.",
publisher = "Georg Thieme Verlag KG",
journal = "Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin, Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin",
title = "Gross Motor Skills in Children with Cerebral Palsy and Intellectual Disability",
pages = "51-44",
number = "01",
volume = "31",
doi = "10.1055/a-1193-5170"
}

Djuric-Zdravkovic, A., Perovic, D., Milanovic-Dobrota, B.,& Japundza-Milisavljevic, M.. (2021). Gross Motor Skills in Children with Cerebral Palsy and Intellectual Disability. in Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin
Georg Thieme Verlag KG., 31(01), 44-51.
https://doi.org/10.1055/a-1193-5170

Djuric-Zdravkovic A, Perovic D, Milanovic-Dobrota B, Japundza-Milisavljevic M. Gross Motor Skills in Children with Cerebral Palsy and Intellectual Disability. in Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin. 2021;31(01):44-51.
doi:10.1055/a-1193-5170 .

Djuric-Zdravkovic, Aleksandra, Perovic, Dijana, Milanovic-Dobrota, Biljana, Japundza-Milisavljevic, Mirjana, "Gross Motor Skills in Children with Cerebral Palsy and Intellectual Disability" in Physikalische Medizin, Rehabilitationsmedizin, Kurortmedizin, 31, no. 01 (2021):44-51,
https://doi.org/10.1055/a-1193-5170 . .

TY  - JOUR
AU  - Cvijetić, Marija
AU  - Kaljača, Svetlana
AU  - Glumbić, Nenad
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4558
AB  - Studies have indicated that the level of autonomy of people with intellectual disability is influenced by personal and environmental factors. The aims of this cross-sectional and correlational study were to determine a correlation between the level of autonomy in adults with intellectual disability, on the one hand, and specific personal and environmental factors, on the other hand, and to determine the predictors of the achieved level of autonomy. Adults with mild and moderate intellectual disabilities (N = 128) completed self-report Autonomy subscale of The Arc’s Self-Determination Scale: Adult Version and the Choice Questionnaire. Their executive functions were assessed individually. Data on participants’ social skills were obtained from their caretakers using the Vineland Adaptive Behaviour Scale – Socialisation domain. The results indicated a significant positive correlation between participants’ level of autonomous behaviour and their age, social skills, availability of choice and executive functions. Significant independent predictors of the autonomy level were availability of choice, type of housing, gender and age of the participants. It is concluded that it is important to apply the procedures designed to develop the skills of independent decision-making as well as support the encouragement of independent housing.
PB  - Routledge
T2  - International Journal of Disability, Development and Education
T1  - The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability
EP  - 16
IS  - 0
SP  - 1
VL  - 0
DO  - 10.1080/1034912X.2021.1989669
ER  - 

@article{
author = "Cvijetić, Marija and Kaljača, Svetlana and Glumbić, Nenad",
year = "2021",
abstract = "Studies have indicated that the level of autonomy of people with intellectual disability is influenced by personal and environmental factors. The aims of this cross-sectional and correlational study were to determine a correlation between the level of autonomy in adults with intellectual disability, on the one hand, and specific personal and environmental factors, on the other hand, and to determine the predictors of the achieved level of autonomy. Adults with mild and moderate intellectual disabilities (N = 128) completed self-report Autonomy subscale of The Arc’s Self-Determination Scale: Adult Version and the Choice Questionnaire. Their executive functions were assessed individually. Data on participants’ social skills were obtained from their caretakers using the Vineland Adaptive Behaviour Scale – Socialisation domain. The results indicated a significant positive correlation between participants’ level of autonomous behaviour and their age, social skills, availability of choice and executive functions. Significant independent predictors of the autonomy level were availability of choice, type of housing, gender and age of the participants. It is concluded that it is important to apply the procedures designed to develop the skills of independent decision-making as well as support the encouragement of independent housing.",
publisher = "Routledge",
journal = "International Journal of Disability, Development and Education",
title = "The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability",
pages = "16-1",
number = "0",
volume = "0",
doi = "10.1080/1034912X.2021.1989669"
}

Cvijetić, M., Kaljača, S.,& Glumbić, N.. (2021). The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability. in International Journal of Disability, Development and Education
Routledge., 0(0), 1-16.
https://doi.org/10.1080/1034912X.2021.1989669

Cvijetić M, Kaljača S, Glumbić N. The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability. in International Journal of Disability, Development and Education. 2021;0(0):1-16.
doi:10.1080/1034912X.2021.1989669 .

Cvijetić, Marija, Kaljača, Svetlana, Glumbić, Nenad, "The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability" in International Journal of Disability, Development and Education, 0, no. 0 (2021):1-16,
https://doi.org/10.1080/1034912X.2021.1989669 . .

TY  - JOUR
AU  - Cvijetić, Marija
AU  - Kaljača, Svetlana
AU  - Glumbić, Nenad
PY  - 2021
UR  - https://doi.org/10.1080/1034912X.2021.1989669
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3742
AB  - Studies have indicated that the level of autonomy of people with intellectual disability is influenced by personal and environmental factors. The aims of this cross-sectional and correlational study were to determine a correlation between the level of autonomy in adults with intellectual disability, on the one hand, and specific personal and environmental factors, on the other hand, and to determine the predictors of the achieved level of autonomy. Adults with mild and moderate intellectual disabilities (N = 128) completed self-report Autonomy subscale of The Arc’s Self-Determination Scale: Adult Version and the Choice Questionnaire. Their executive functions were assessed individually. Data on participants’ social skills were obtained from their caretakers using the Vineland Adaptive Behaviour Scale – Socialisation domain. The results indicated a significant positive correlation between participants’ level of autonomous behaviour and their age, social skills, availability of choice and executive functions. Significant independent predictors of the autonomy level were availability of choice, type of housing, gender and age of the participants. It is concluded that it is important to apply the procedures designed to develop the skills of independent decision-making as well as support the encouragement of independent housing.
PB  - Routledge [Commercial Publisher]
T2  - International Journal of Disability, Development and Education
T1  - The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability
EP  - 16
IS  - 0
SP  - 1
VL  - 0
DO  - 10.1080/1034912X.2021.1989669
ER  - 

@article{
author = "Cvijetić, Marija and Kaljača, Svetlana and Glumbić, Nenad",
year = "2021",
abstract = "Studies have indicated that the level of autonomy of people with intellectual disability is influenced by personal and environmental factors. The aims of this cross-sectional and correlational study were to determine a correlation between the level of autonomy in adults with intellectual disability, on the one hand, and specific personal and environmental factors, on the other hand, and to determine the predictors of the achieved level of autonomy. Adults with mild and moderate intellectual disabilities (N = 128) completed self-report Autonomy subscale of The Arc’s Self-Determination Scale: Adult Version and the Choice Questionnaire. Their executive functions were assessed individually. Data on participants’ social skills were obtained from their caretakers using the Vineland Adaptive Behaviour Scale – Socialisation domain. The results indicated a significant positive correlation between participants’ level of autonomous behaviour and their age, social skills, availability of choice and executive functions. Significant independent predictors of the autonomy level were availability of choice, type of housing, gender and age of the participants. It is concluded that it is important to apply the procedures designed to develop the skills of independent decision-making as well as support the encouragement of independent housing.",
publisher = "Routledge [Commercial Publisher]",
journal = "International Journal of Disability, Development and Education",
title = "The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability",
pages = "16-1",
number = "0",
volume = "0",
doi = "10.1080/1034912X.2021.1989669"
}

Cvijetić, M., Kaljača, S.,& Glumbić, N.. (2021). The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability. in International Journal of Disability, Development and Education
Routledge [Commercial Publisher]., 0(0), 1-16.
https://doi.org/10.1080/1034912X.2021.1989669

Cvijetić M, Kaljača S, Glumbić N. The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability. in International Journal of Disability, Development and Education. 2021;0(0):1-16.
doi:10.1080/1034912X.2021.1989669 .

Cvijetić, Marija, Kaljača, Svetlana, Glumbić, Nenad, "The Role of Personal and Environmental Factors in Autonomous Behaviour of People with Intellectual Disability" in International Journal of Disability, Development and Education, 0, no. 0 (2021):1-16,
https://doi.org/10.1080/1034912X.2021.1989669 . .

TY  - JOUR
AU  - Đorđević, Mirjana
AU  - Glumbić, Nenad
AU  - Memisevic, Haris
AU  - Brojčin, Branislav
AU  - Krstov, Ana
PY  - 2021
UR  - https://doi.org/10.1080/20473869.2021.1896962
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3745
AB  - Parental involvement (PI) in education contributes to numerous positive outcomes in children, including educational outcomes and social competence. The goal of the present study was to examine differences in PI mechanisms between parents of children with autism spectrum disorder (ASD) and parents of typically developing (TD) children. An additional goal was to examine factors affecting PI mechanisms in education in parents of children with ASD. The sample for this study consisted of 50 parents of children with ASD and 50 parents of TD children. The results of this study indicate that parents of children with ASD had lower levels of PI mechanisms in education than parents of TD children. The strongest predictors of PI mechanisms in education in parents of children with ASD were subjective well-being and child’s emotional reactivity. Implications for future research and practice are discussed.
PB  - Taylor & Francis Ltd, Abingdon
T2  - International Journal of Developmental Disabilities
T1  - Parent-teacher interactions, family stress, well-being, and parental depression as contributing factors to parental involvement mechanisms in education of children with autism
EP  - 12
SP  - 1
VL  - 
DO  - 10.1080/20473869.2021.1896962
ER  - 

@article{
author = "Đorđević, Mirjana and Glumbić, Nenad and Memisevic, Haris and Brojčin, Branislav and Krstov, Ana",
year = "2021",
abstract = "Parental involvement (PI) in education contributes to numerous positive outcomes in children, including educational outcomes and social competence. The goal of the present study was to examine differences in PI mechanisms between parents of children with autism spectrum disorder (ASD) and parents of typically developing (TD) children. An additional goal was to examine factors affecting PI mechanisms in education in parents of children with ASD. The sample for this study consisted of 50 parents of children with ASD and 50 parents of TD children. The results of this study indicate that parents of children with ASD had lower levels of PI mechanisms in education than parents of TD children. The strongest predictors of PI mechanisms in education in parents of children with ASD were subjective well-being and child’s emotional reactivity. Implications for future research and practice are discussed.",
publisher = "Taylor & Francis Ltd, Abingdon",
journal = "International Journal of Developmental Disabilities",
title = "Parent-teacher interactions, family stress, well-being, and parental depression as contributing factors to parental involvement mechanisms in education of children with autism",
pages = "12-1",
volume = "",
doi = "10.1080/20473869.2021.1896962"
}

Đorđević, M., Glumbić, N., Memisevic, H., Brojčin, B.,& Krstov, A.. (2021). Parent-teacher interactions, family stress, well-being, and parental depression as contributing factors to parental involvement mechanisms in education of children with autism. in International Journal of Developmental Disabilities
Taylor & Francis Ltd, Abingdon., , 1-12.
https://doi.org/10.1080/20473869.2021.1896962

Đorđević M, Glumbić N, Memisevic H, Brojčin B, Krstov A. Parent-teacher interactions, family stress, well-being, and parental depression as contributing factors to parental involvement mechanisms in education of children with autism. in International Journal of Developmental Disabilities. 2021;:1-12.
doi:10.1080/20473869.2021.1896962 .

Đorđević, Mirjana, Glumbić, Nenad, Memisevic, Haris, Brojčin, Branislav, Krstov, Ana, "Parent-teacher interactions, family stress, well-being, and parental depression as contributing factors to parental involvement mechanisms in education of children with autism" in International Journal of Developmental Disabilities,  (2021):1-12,
https://doi.org/10.1080/20473869.2021.1896962 . .

TY  - JOUR
AU  - Đurić-Zdravković, Aleksandra
AU  - Japundža-Milisavljević, Mirjana
AU  - Maksimović, Ivana
AU  - Roknić, Ana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3430
AB  - Introduction. Angelman syndrome, as a rare genetic and neurodevelopmental disorder
characterized by severe intellectual deficit and falling behind in psychomotor development,
represents a challenge for adequate and correct creation of individual (re)habilitation
procedure. More precise determination of cognitive and speech profile is difficult due to
integrative hypermotor behavior and attention and speech deficits. Objective. The aim of
this paper was to analyze and summarize empirical data on clinical, cognitive and speech
characteristics of Angelman syndrome. Methods. A systematic review of the literature
published in peer-reviewed publications, from 2001 to June 5, 2021, was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON. A “hand search” (Research Gate
and Google Scholar) was also used. Results. The analyzed results of the research indicate
that the presence of sensorimotor schemes that represent cognitive structures of the
earliest childhood is characteristic for Angelman syndrome. Receptive speech skills are
more developed than expressive ones, which usually do not exist. Supportive therapy,
which includes interventions in early childhood, speech therapy and occupational
programs, is very important for treatment within this clinical picture. Conclusion. It is
necessary to improve the process of assessing cognitive and speech skills due to the
targeted creation of an individual cognitive-speech developmental profile. It is also
crucial to identify urgent areas that require treatment and in which individual and family
support should be provided.
AB  - Uvod: Angelmanov sindrom, kao redak genetski i neurorazvojni poremećaj okarakterisan
teškim intelektualnim deficitom i zaostajanjem u psihomotoričkom razvoju, predstavlja
izazov za adekvatno i pravilno kreiranje individualnog (re)habilitacijskog postupka.
Preciznije određivanje kognitivnog i jezičkog profila biva onemogućeno zbog
integrativnog hipermotoričkog ponašanja i deficita pažnje i govora. Cilj: Cilj ovog rada
je analiziranje i sumiranje empirijskih podatka o kliničkim, kognitivnim i jezičkim
karakteristikama Angelmanovog sindroma. Metode: Sistematski pregled literature
objavljene u recenziranim publikacijama u periodu od 2001. godine do 5. juna 2021.
godine izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko
servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Korišćena
je i „hand search” pretraga (Research Gate i Google Scholar). Rezultati: Analizirani
rezultati istraživanja ukazuju da je za Angelmanov sindrom karakteristično prisustvo
senzomotoričkih shema koje predstavljaju kognitivne strukture najranijeg detinjstva.
Veštine receptivnog govora razvijenije su od ekspresivnih, koje najčešće ne postoje.
Suportivna terapija koja uključuje intervencije u ranom detinjstvu, logopedske i
okupacione programe veoma je značajna za tretman u okviru ove kliničke slike.
Zaključak: Neophodno je unaprediti proces procene kognitivnih i jezičkih sposobnosti
zbog ciljanog kreiranja individualnog kognitivno-jezičkog razvojnog profila. Isto tako
ključno je identifikovati urgentna područja koja zahtevaju tretman i u kojima treba pružiti
individualnu i porodičnu podršku.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma
T1  - Clinical and cognitive characteristics of Angelman syndrome
EP  - 144
IS  - 2
SP  - 127
VL  - 20
DO  - 10.5937/specedreh20-32634
ER  - 

@article{
author = "Đurić-Zdravković, Aleksandra and Japundža-Milisavljević, Mirjana and Maksimović, Ivana and Roknić, Ana",
year = "2021",
abstract = "Introduction. Angelman syndrome, as a rare genetic and neurodevelopmental disorder
characterized by severe intellectual deficit and falling behind in psychomotor development,
represents a challenge for adequate and correct creation of individual (re)habilitation
procedure. More precise determination of cognitive and speech profile is difficult due to
integrative hypermotor behavior and attention and speech deficits. Objective. The aim of
this paper was to analyze and summarize empirical data on clinical, cognitive and speech
characteristics of Angelman syndrome. Methods. A systematic review of the literature
published in peer-reviewed publications, from 2001 to June 5, 2021, was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON. A “hand search” (Research Gate
and Google Scholar) was also used. Results. The analyzed results of the research indicate
that the presence of sensorimotor schemes that represent cognitive structures of the
earliest childhood is characteristic for Angelman syndrome. Receptive speech skills are
more developed than expressive ones, which usually do not exist. Supportive therapy,
which includes interventions in early childhood, speech therapy and occupational
programs, is very important for treatment within this clinical picture. Conclusion. It is
necessary to improve the process of assessing cognitive and speech skills due to the
targeted creation of an individual cognitive-speech developmental profile. It is also
crucial to identify urgent areas that require treatment and in which individual and family
support should be provided., Uvod: Angelmanov sindrom, kao redak genetski i neurorazvojni poremećaj okarakterisan
teškim intelektualnim deficitom i zaostajanjem u psihomotoričkom razvoju, predstavlja
izazov za adekvatno i pravilno kreiranje individualnog (re)habilitacijskog postupka.
Preciznije određivanje kognitivnog i jezičkog profila biva onemogućeno zbog
integrativnog hipermotoričkog ponašanja i deficita pažnje i govora. Cilj: Cilj ovog rada
je analiziranje i sumiranje empirijskih podatka o kliničkim, kognitivnim i jezičkim
karakteristikama Angelmanovog sindroma. Metode: Sistematski pregled literature
objavljene u recenziranim publikacijama u periodu od 2001. godine do 5. juna 2021.
godine izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka koje su dostupne preko
servisa Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON. Korišćena
je i „hand search” pretraga (Research Gate i Google Scholar). Rezultati: Analizirani
rezultati istraživanja ukazuju da je za Angelmanov sindrom karakteristično prisustvo
senzomotoričkih shema koje predstavljaju kognitivne strukture najranijeg detinjstva.
Veštine receptivnog govora razvijenije su od ekspresivnih, koje najčešće ne postoje.
Suportivna terapija koja uključuje intervencije u ranom detinjstvu, logopedske i
okupacione programe veoma je značajna za tretman u okviru ove kliničke slike.
Zaključak: Neophodno je unaprediti proces procene kognitivnih i jezičkih sposobnosti
zbog ciljanog kreiranja individualnog kognitivno-jezičkog razvojnog profila. Isto tako
ključno je identifikovati urgentna područja koja zahtevaju tretman i u kojima treba pružiti
individualnu i porodičnu podršku.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma, Clinical and cognitive characteristics of Angelman syndrome",
pages = "144-127",
number = "2",
volume = "20",
doi = "10.5937/specedreh20-32634"
}

Đurić-Zdravković, A., Japundža-Milisavljević, M., Maksimović, I.,& Roknić, A.. (2021). Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 20(2), 127-144.
https://doi.org/10.5937/specedreh20-32634

Đurić-Zdravković A, Japundža-Milisavljević M, Maksimović I, Roknić A. Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2021;20(2):127-144.
doi:10.5937/specedreh20-32634 .

Đurić-Zdravković, Aleksandra, Japundža-Milisavljević, Mirjana, Maksimović, Ivana, Roknić, Ana, "Kliničke i kognitivne karakteristike Angelmanovog sindroma" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 20, no. 2 (2021):127-144,
https://doi.org/10.5937/specedreh20-32634 . .

TY  - JOUR
AU  - Jablan, Branka
AU  - Sjeničić, Marta
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3349
AB  - Sexuality represents one of the basic dimensions of human existence,
which is channelled through sexual and gender identification and role,
sexual orientation, eroticism, emotional commitment, satisfaction, and
reproduction. Sexuality is also linked to many significant health problems,
especially in the area of reproductive and sexual health. Sexual health is
the condition of physical, emotional, mental, and social wellbeing that is
linked with sexuality. Knowledge about sexual health, contraception and
selection of contraceptives, and the risk of sexually transmittable diseases
is not only relevant for individuals’ sexuality; it’s also important for encouraging the use of health services and other forms of support that are necessary to protect youth from sexually transmittable diseases and the
maintenance of sexual and reproductive health.
When it comes to sexuality and care of reproductive and sexual health,
some groups are especially vulnerable. Bearing in mind the specific conditions women with disabilities grow up in and their dependence on assistance and support from other people, satisfying their needs for partnership, sexuality, and parenthood becomes unattainable for many, or it takes
place under the control of professionals or family members. In this context, people with visual impairments are part of a vulnerable group, acknowledging that visual impairment leads to limitations in everyday life,
autonomy, and quality of life to its full potential.
The purpose of this article is to describe the phenomena of sexuality
and sexual health among people with visual impairments, and to point out
the existing international and national normative frameworks relevant to
the sexual health of people with disabilities. Existing legislative acts acknowledge the right to a normal sexual life, as well as to the care and
maintenance of the sexual health of people with disabilities. However,
there are many obstacles and limitations that hamper the practical application of these rights: health issues, communication problems, lack of
privacy, people’s acceptance of the inhibition of their own sexuality, or
their acceptance of the labelling and normalisation of their situation. Even
considering the existence of the regulation, the system of support for
maintaining and improving the sexual and reproductive health of women
with disabilities is not developed enough. The lack of literature relating to
this topic shows that its importance is not recognised enough among the
relevant actors, including organisations that advocate for people with
disabilities. Realising the existing general legal framework requires the
will of policymakers, who could enact and implement specific bylaw regulations, as well as activating the societal actors relevant to this field.
AB  - Seksualnost predstavlja osnovnu dimenziju ljudskog postojanja, ali i osetljivo područje ljudske intime.
Može da bude povezana sa mnogim zdravstvenim problemima, posebno sa onim iz područja reproduktivnog i seksualnog zdravlja. Postoje grupe koje su posebno ranjive kada je u pitanju seksualnost i briga o
reproduktivnom i seksualnom zdravlju. S obzirom na specifične uslove odrastanja i na zavisnost od pomoći
i podrške drugih, zadovoljenje potrebe za partnerstvom i seksualnošću za mnoge osobe sa invaliditetom
je nedostižno ili se odvija pod kontrolom profesionalaca ili članova porodice.
Cilj ovog rada je opisati fenomene seksualnosti i seksualnog zdravlja kod osoba sa oštećenjem vida i ukazati na postojeći međunarodni i nacionalni normativni okvir relevantan za seksualno zdravlje osoba sa
invaliditetom. Postojećim zakonima i strateškim aktima, osobama sa invaliditetom neosporno se priznaju
pravo na seksualni život i pravo na brigu i očuvanje seksualnog zdravlja, ali, takođe, činjenica je da postoje razna ograničenja u praksi: zdravstvena, komunikativna, nedostatak privatnosti, prihvatanje inhibiranja
sopstvene seksualnosti ili prihvatanja sredinskih etiketiranja i normiranja. I pored postojećeg strateškog
i zakonskog okvira, sistem podrške za očuvanje i unapređenje seksualnog zdravlja osoba sa invaliditetom
nije u dovoljnoj meri razvijen, a nedostatak literature o ovoj temi ukazuje da nije prepoznat ni njen značaj
među relevantnim akterima, uključujući i organizacije osoba sa invaliditetom. Realizacija postojećeg,
opšteg pravnog okvira zahteva političku volju koja bi se odrazila u donošenju konkretnih podzakonskih
akta i njihovoj implementaciji, te aktiviranju subjekata relevantnih za ovu oblast.
T2  - Stanovništvo
T1  - Seksualnost i seksualno zdravlje osoba sa invaliditetom – sa posebnim osvrtom na osobe sa oštećenjem vida
T1  - Sexuality and sexual health of the population
with disabilities, with special reference to people
with visual impairments
IS  - Early Online
DO  - 10.2298/STNV200819001J
ER  - 

@article{
author = "Jablan, Branka and Sjeničić, Marta",
year = "2021",
abstract = "Sexuality represents one of the basic dimensions of human existence,
which is channelled through sexual and gender identification and role,
sexual orientation, eroticism, emotional commitment, satisfaction, and
reproduction. Sexuality is also linked to many significant health problems,
especially in the area of reproductive and sexual health. Sexual health is
the condition of physical, emotional, mental, and social wellbeing that is
linked with sexuality. Knowledge about sexual health, contraception and
selection of contraceptives, and the risk of sexually transmittable diseases
is not only relevant for individuals’ sexuality; it’s also important for encouraging the use of health services and other forms of support that are necessary to protect youth from sexually transmittable diseases and the
maintenance of sexual and reproductive health.
When it comes to sexuality and care of reproductive and sexual health,
some groups are especially vulnerable. Bearing in mind the specific conditions women with disabilities grow up in and their dependence on assistance and support from other people, satisfying their needs for partnership, sexuality, and parenthood becomes unattainable for many, or it takes
place under the control of professionals or family members. In this context, people with visual impairments are part of a vulnerable group, acknowledging that visual impairment leads to limitations in everyday life,
autonomy, and quality of life to its full potential.
The purpose of this article is to describe the phenomena of sexuality
and sexual health among people with visual impairments, and to point out
the existing international and national normative frameworks relevant to
the sexual health of people with disabilities. Existing legislative acts acknowledge the right to a normal sexual life, as well as to the care and
maintenance of the sexual health of people with disabilities. However,
there are many obstacles and limitations that hamper the practical application of these rights: health issues, communication problems, lack of
privacy, people’s acceptance of the inhibition of their own sexuality, or
their acceptance of the labelling and normalisation of their situation. Even
considering the existence of the regulation, the system of support for
maintaining and improving the sexual and reproductive health of women
with disabilities is not developed enough. The lack of literature relating to
this topic shows that its importance is not recognised enough among the
relevant actors, including organisations that advocate for people with
disabilities. Realising the existing general legal framework requires the
will of policymakers, who could enact and implement specific bylaw regulations, as well as activating the societal actors relevant to this field., Seksualnost predstavlja osnovnu dimenziju ljudskog postojanja, ali i osetljivo područje ljudske intime.
Može da bude povezana sa mnogim zdravstvenim problemima, posebno sa onim iz područja reproduktivnog i seksualnog zdravlja. Postoje grupe koje su posebno ranjive kada je u pitanju seksualnost i briga o
reproduktivnom i seksualnom zdravlju. S obzirom na specifične uslove odrastanja i na zavisnost od pomoći
i podrške drugih, zadovoljenje potrebe za partnerstvom i seksualnošću za mnoge osobe sa invaliditetom
je nedostižno ili se odvija pod kontrolom profesionalaca ili članova porodice.
Cilj ovog rada je opisati fenomene seksualnosti i seksualnog zdravlja kod osoba sa oštećenjem vida i ukazati na postojeći međunarodni i nacionalni normativni okvir relevantan za seksualno zdravlje osoba sa
invaliditetom. Postojećim zakonima i strateškim aktima, osobama sa invaliditetom neosporno se priznaju
pravo na seksualni život i pravo na brigu i očuvanje seksualnog zdravlja, ali, takođe, činjenica je da postoje razna ograničenja u praksi: zdravstvena, komunikativna, nedostatak privatnosti, prihvatanje inhibiranja
sopstvene seksualnosti ili prihvatanja sredinskih etiketiranja i normiranja. I pored postojećeg strateškog
i zakonskog okvira, sistem podrške za očuvanje i unapređenje seksualnog zdravlja osoba sa invaliditetom
nije u dovoljnoj meri razvijen, a nedostatak literature o ovoj temi ukazuje da nije prepoznat ni njen značaj
među relevantnim akterima, uključujući i organizacije osoba sa invaliditetom. Realizacija postojećeg,
opšteg pravnog okvira zahteva političku volju koja bi se odrazila u donošenju konkretnih podzakonskih
akta i njihovoj implementaciji, te aktiviranju subjekata relevantnih za ovu oblast.",
journal = "Stanovništvo",
title = "Seksualnost i seksualno zdravlje osoba sa invaliditetom – sa posebnim osvrtom na osobe sa oštećenjem vida, Sexuality and sexual health of the population
with disabilities, with special reference to people
with visual impairments",
number = "Early Online",
doi = "10.2298/STNV200819001J"
}

Jablan, B.,& Sjeničić, M.. (2021). Seksualnost i seksualno zdravlje osoba sa invaliditetom – sa posebnim osvrtom na osobe sa oštećenjem vida. in Stanovništvo(Early Online).
https://doi.org/10.2298/STNV200819001J

Jablan B, Sjeničić M. Seksualnost i seksualno zdravlje osoba sa invaliditetom – sa posebnim osvrtom na osobe sa oštećenjem vida. in Stanovništvo. 2021;(Early Online).
doi:10.2298/STNV200819001J .

Jablan, Branka, Sjeničić, Marta, "Seksualnost i seksualno zdravlje osoba sa invaliditetom – sa posebnim osvrtom na osobe sa oštećenjem vida" in Stanovništvo, no. Early Online (2021),
https://doi.org/10.2298/STNV200819001J . .