Podsticanje socijalne kompetentnosti dece bez roditeljskog staranja

Abstract

U ovom preglednom radu razmatran je kvalitet socijalne podrške i zaštite dece bez roditeljskog staranja u kontekstu mogućnosti razvijanja njihove socijalne kompetentnosti. Polazeći od pretpostavke da kvalitetna socijalna podrška i zaštita dece bez roditeljskog staranja može ublažiti posledice neadekvatnog roditeljskog staranja, analiza izdvojenih radova organizovana je oko dva istraživačka pitanja: (1) Da li različiti oblici zaštite imaju različite efekte na razvijanje socijalne kompetentnosti dece bez roditeljskog staranja? (2) Da li metode i sredstva vaspitno-korektivnog rada profesionalaca u institucijama podstiču razvijanje socijalne kompetentnosti dece bez roditeljskog staranja? U skladu sa ovim pitanjima u prvom delu rada dat je prikaz dosadašnjih istraživanja o socijalnoj kompetentnosti dece bez roditeljskog staranja poređenjem njihovog socijalnog funkcionisanja u institucijama i hraniteljskim porodicama. Ostvaren stepen socijalne kompetentnosti i kvalitet socijalnog funkcionisanja dece bez roditeljskog staranja razmatran je kao pokazatelj ishoda preduzetih mera socijalne zaštite i podrške. Na tim osnovama, u drugom delu rada kritčki su analizirane metode i sredstva vaspitno- korektivne prakse u institucijama, a koje su u funkciji podsticanja socijalne kompetentnosti dece. Uvidom u teorijske i empirijske nalaze naših i stranih autora ukazano je na protektivne faktore i faktore rizika u ovoj oblasti. Na kraju rada izvedene su implikacije za praksu u smislu podsticanja socijalne kompetentnosti dece bez roditeljskog staranja.

Research subject: In this review paper, we consider the quality of social care and support of children without parental care as contexts of the development of their social competence. Methods: Assuming that the quality of social care and support of children without parental care can buffer the consequences of improper parental care, the analysis of selected works is organized around two research questions: (1) Do different forms of care have different effects on the development of social competence of children without parental care? (2) Do the methods and resources of educationalcorrective work in institutions encourage the development of social competence of children without parental care? In accordance with these issues, the first part of the paper provides an overview of research on social competence of children without parental care by comparing their social functioning in institutions and foster families. The degree of social competence and quality of social functioning of children without parental care is considered as a result of the undertaken measures of social care and support. Results: We critically analyze methods and resources of educational-intervention practices in institutions as important factors for encouraging social competence of children without parental care. Based on the review of theoretical and empirical research from Serbia and other countries, protective and risk factors in this area are highlighted. Conclusion: The concluding part of the paper points out implications for practice with regard to encouragement of social competence of children without parental care.