TY  - JOUR
AU  - Nikolić, Mina
AU  - Ostojić Zeljković, Sanja
AU  - Jotić, Ana
AU  - Đoković, Sanja
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5308
AB  - Uvod: Pandemija Covid-19 uticala je u značajnoj meri na mnoge aspekte života ljudi, posebno u oblasti zdravstvene nege i socijalne zaštite. Mnoge starije osobe ograničile su kretanje, posete porodici i društvene aktivnosti u strahu od zarazne bolesti koja može imati veoma ozbiljne posledice. Dodatno mere opreza, u smislu fizičkog distanciranja i obaveze nošenje zaštitnih maski, postavile su pred osobe oštećenog sluha jedinstven izazov utičući na intenzitet i kvalitet govornog signala uz narušenu mogućnost ščitavanja govora sa lica i usana sagovornika. Cilj: Istraživanje je imalo za cilj da ispita u kojoj meri su se korisnici slušne amplifikacije odraslog životnog doba susretali sa različitim izazovima tokom trajanja pandemije Covid-19. Metode: Za potrebe ovog istraživanja konstruisan je poseban upitnik, a ispitanici su svoje odgovore davali na trostepenoj skali Likertovog  tipa. Rezultati: Rezultati  istraživanja  pokazali  su  da  je  jedan  od  glavnih izazova ispitanika tokom pandemije bila komunikacija sa drugim ljudima. Kao poseban problem efikasne komunikacije ispitanici su istakli široku upotrebu zaštitnih maski i izbegavanje komunikacije sa nepoznatim ljudima iz straha da se neće razumeti. Ispitanici su naglasili problem promena u slušanju putem slušnih aparata tokom pandemije, kao i propratne oscilacije raspoloženja prema korišćenju same amplifikacije. Iako je većina ispitanika bila zadovoljna mogućnošću servisiranja i popravke slušnih aparata, nijedan ispitanik  nije  naveo  mogućnost  podrške  u  vidu  auditorne  rehabilitacije. Zaključak: Pandemija korona virusa istakla je potrebu za razvijanjem mreže alternativnih metoda i pristupa u pružanju surdoloških usluga njenim korisnicima, koja bi trebalo da bude prepoznata kao dodatni oblik pružanja usluga u oblasti savetodavnog rada, rehabilitacije, rešavanja svakodnevnih problema sa slušnim pomagalima. Takav način rada omogućio bi nesmetanu stručnu podršku korisnicima slušne amplifikacije ne samo u ekstremnim situacijama kakva je pandemija već i u redovnim okolnostima svima kojima iz različitih razloga takva podrška do sada nije bila uvek dostupna
AB  - Introduction. The Covid-19 pandemic has considerably affected many aspects of human life, especially healthcare and social services. The contacts of elderly people with family and friends, as well as their social activities, have been drastically reduced due to fear of contagious diseases with potentially serious consequences. Preventive measures of physical distancing and obligatory protective masks have brought additional challenges for hearing-impaired persons because of the decreased intensity and muffled quality of speech signals as well as the lack of visual cues because of the face masks. Objective. The study aimed to identify the challenges that adult hearing aid users faced during the Covid-19 pandemic. Methods. A special questionnaire was developed for the purpose of this study with a 3-point Likert type of scale. Results. The results of the study have shown that effective communication with other people during the pandemic was a great challenge  for  hearing-impaired  participants.  They  pointed  out  the  use  of  face  masks and avoidance of communication with other people due to the fear of misunderstanding others. The participants noticed some changes in listening with hearing aids as well as mood swings and compliance to hearing aids. Most of the participants were satisfied with the access to hearing aids, fitting, and repair services, but none of them had access to rehabilitation and advisory support. Conclusion. The Covid-19 pandemic revealed the need for developing a network for alternative methods and approaches in surdology to provide advisory and rehabilitation services for hearing-impaired people as well as technical support for hearing aid users. That would be the way to provide ongoing support for hearing aid users, not only in extreme situations, such as the pandemic, but to increase the accessibility of those services in everyday life for all users.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Izazovi odraslih korisnika slušne amplifikacije tokom pandemije Covid-19
T1  - Challenges of adult users of hearing amplification during the Covid-19 pandemic
EP  - 259
IS  - 3
SP  - 243
VL  - 22
DO  - 10.5937/specedreh22-41862
ER  - 

@article{
author = "Nikolić, Mina and Ostojić Zeljković, Sanja and Jotić, Ana and Đoković, Sanja",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Pandemija Covid-19 uticala je u značajnoj meri na mnoge aspekte života ljudi, posebno u oblasti zdravstvene nege i socijalne zaštite. Mnoge starije osobe ograničile su kretanje, posete porodici i društvene aktivnosti u strahu od zarazne bolesti koja može imati veoma ozbiljne posledice. Dodatno mere opreza, u smislu fizičkog distanciranja i obaveze nošenje zaštitnih maski, postavile su pred osobe oštećenog sluha jedinstven izazov utičući na intenzitet i kvalitet govornog signala uz narušenu mogućnost ščitavanja govora sa lica i usana sagovornika. Cilj: Istraživanje je imalo za cilj da ispita u kojoj meri su se korisnici slušne amplifikacije odraslog životnog doba susretali sa različitim izazovima tokom trajanja pandemije Covid-19. Metode: Za potrebe ovog istraživanja konstruisan je poseban upitnik, a ispitanici su svoje odgovore davali na trostepenoj skali Likertovog  tipa. Rezultati: Rezultati  istraživanja  pokazali  su  da  je  jedan  od  glavnih izazova ispitanika tokom pandemije bila komunikacija sa drugim ljudima. Kao poseban problem efikasne komunikacije ispitanici su istakli široku upotrebu zaštitnih maski i izbegavanje komunikacije sa nepoznatim ljudima iz straha da se neće razumeti. Ispitanici su naglasili problem promena u slušanju putem slušnih aparata tokom pandemije, kao i propratne oscilacije raspoloženja prema korišćenju same amplifikacije. Iako je većina ispitanika bila zadovoljna mogućnošću servisiranja i popravke slušnih aparata, nijedan ispitanik  nije  naveo  mogućnost  podrške  u  vidu  auditorne  rehabilitacije. Zaključak: Pandemija korona virusa istakla je potrebu za razvijanjem mreže alternativnih metoda i pristupa u pružanju surdoloških usluga njenim korisnicima, koja bi trebalo da bude prepoznata kao dodatni oblik pružanja usluga u oblasti savetodavnog rada, rehabilitacije, rešavanja svakodnevnih problema sa slušnim pomagalima. Takav način rada omogućio bi nesmetanu stručnu podršku korisnicima slušne amplifikacije ne samo u ekstremnim situacijama kakva je pandemija već i u redovnim okolnostima svima kojima iz različitih razloga takva podrška do sada nije bila uvek dostupna, Introduction. The Covid-19 pandemic has considerably affected many aspects of human life, especially healthcare and social services. The contacts of elderly people with family and friends, as well as their social activities, have been drastically reduced due to fear of contagious diseases with potentially serious consequences. Preventive measures of physical distancing and obligatory protective masks have brought additional challenges for hearing-impaired persons because of the decreased intensity and muffled quality of speech signals as well as the lack of visual cues because of the face masks. Objective. The study aimed to identify the challenges that adult hearing aid users faced during the Covid-19 pandemic. Methods. A special questionnaire was developed for the purpose of this study with a 3-point Likert type of scale. Results. The results of the study have shown that effective communication with other people during the pandemic was a great challenge  for  hearing-impaired  participants.  They  pointed  out  the  use  of  face  masks and avoidance of communication with other people due to the fear of misunderstanding others. The participants noticed some changes in listening with hearing aids as well as mood swings and compliance to hearing aids. Most of the participants were satisfied with the access to hearing aids, fitting, and repair services, but none of them had access to rehabilitation and advisory support. Conclusion. The Covid-19 pandemic revealed the need for developing a network for alternative methods and approaches in surdology to provide advisory and rehabilitation services for hearing-impaired people as well as technical support for hearing aid users. That would be the way to provide ongoing support for hearing aid users, not only in extreme situations, such as the pandemic, but to increase the accessibility of those services in everyday life for all users.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Izazovi odraslih korisnika slušne amplifikacije tokom pandemije Covid-19, Challenges of adult users of hearing amplification during the Covid-19 pandemic",
pages = "259-243",
number = "3",
volume = "22",
doi = "10.5937/specedreh22-41862"
}

Nikolić, M., Ostojić Zeljković, S., Jotić, A.,& Đoković, S.. (2023). Izazovi odraslih korisnika slušne amplifikacije tokom pandemije Covid-19. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 22(3), 243-259.
https://doi.org/10.5937/specedreh22-41862

Nikolić M, Ostojić Zeljković S, Jotić A, Đoković S. Izazovi odraslih korisnika slušne amplifikacije tokom pandemije Covid-19. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2023;22(3):243-259.
doi:10.5937/specedreh22-41862 .

Nikolić, Mina, Ostojić Zeljković, Sanja, Jotić, Ana, Đoković, Sanja, "Izazovi odraslih korisnika slušne amplifikacije tokom pandemije Covid-19" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 22, no. 3 (2023):243-259,
https://doi.org/10.5937/specedreh22-41862 . .

TY  - CONF
AU  - Isaković, Ljubica
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Šešum, Mia
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5327
AB  - Uvod: Razvoj jezika, proces usvajanja govora i artikulacije glasova kod gluvih
i nagluvih, praćen je intenzivnom upotrebom prstne azbuke. U Srbiji postoje
i paralelno se koriste jednoručna i dvoručna prstna azbuka, kao i ćirilična i
latinična. One su drugačije i različite za svaki jezik. To znači da u svakom jeziku
ima onoliko daktilema (daktilnih slova - znakova) koliko ima grafema (slova) u
pismu tog jezika. Daktilologija je jednoručna prstna azbuka, dok se dvoručna
naziva hirologija. Hirologiju znatno više koriste mala deca u procesu početnog
savladavanja čitanja i pisana, dok odrasli gluvi više koriste daktilologiju.
Daktilologija se znatno brže pokazuje, jedna ruka ostaje slobodna, što olakšava
njenu primenu.
Cilj: Cilj rada je da se utvrdi uloga i značaj primene daktilologije i hirologije
kod gluvih i nagluvih.
Metode: Primenjene su metode analize i evaluacije relevantne dostupne
literature.
Rezultati: Pregledom literature, uočava se značajna uloga i aktivna primena i
daktilologije i hirologije.
Naročito se izdvaja primena prstne azbuke u savladavanju procesa artikulacije,
učenju početnog pisanja i čitanja, savladavanju novih reči i bogaćenju rečnika.
Prstnom azbukom se iskazuju svi oni pojmovi (naročito opšti i apstraktni, ali i
stručna terminologija mnogih nauka) koji ne postoje u znakovnom jeziku, koji je
prvi, primarni jezik gluvih osoba. Brojna istraživanja ukazuju na značaj primene
prstne azbuke tokom čitanja govora sa usana. Svi glasovi nisu jednako vidljivi na
usnama, pa se pokazivanjem daktilnog znaka olakšava ovaj proces.
Zaključak: Značaj upotrebe prstne azbuke, naročito na ranom uzrastu gluve i
nagluve dece, je veliki. Početna komunikacija, otežana usled nerazvijenog govora se olakšava. Na
starijim uzrastima, kao i kod odraslih gluvih i nagluvih, primena prstne azbuke
takođe zauzima bitno mesto. Uporedo sa korišćenjem znakovnog jezika, prstna
azbuka pomaže boljoj i uspešnijoj komunikaciji i smanjuje nesporazume,
nastale usled specifičnosti svakog pojedinačnog znakovnog jezika.
AB  - Introduction: The development of language, speech learning, and sound articulation
process with the deaf and the hard of hearing is accompanied by the intensive use of the
fingerspelling alphabet. In Serbia, there are one-handed and two-handed fingerspelling
alphabets, as well as Cyrillic and Latin ones, which are used in parallel. They are different and
various for each language. That means that each language has as many dactylemes (dactylic
letters – signs) as there are graphemes (letters) in the alphabet of that language. Dactylology
is the one-hand fingerspelling alphabet, whereas the two-handed fingerspelling alphabet is
called chirology. Chirology is used considerably more by small children in the process of initial learning of reading and writing, while deaf adults rather use dactylology. Dactylology
is presented much faster, as one hand remains free, which facilities its use.
Aim: The study aims to establish the role and significance of the application of dactylology
and chirology with the deaf and the hard of hearing.
Methods: The methods of analysis and evaluation of the available relevant literature
were applied.
Results: The review of literature shows the significant role and the active application
of both dactylology and chirology. What is distinguished in particular is the application
of the fingerspelling alphabet in learning the articulation process, learning initial writing
and reading, learning new words, and in the enrichment of vocabulary. The fingerspelling
alphabet is used to express all those terms (especially the general and abstract ones, but the
professional terminology of many sciences as well) which do not exist in sign language, which
is the first and the primary language of deaf persons. Numerous research studies point to the
significance of the application of the fingerspelling alphabet in lipreading. Not all sounds are
equally visible on the lips, and thus the presentation of a dactylic sign facilitates this process.
Conclusion: The significance of the use of the fingerspelling alphabet, especially
at an early age of deaf and hard-of-hearing children, is huge. The initial communication,
aggravated as the result of undeveloped speech, is made easier. At older ages, as well as with
deaf and hard-of- hearing adults, the use of the fingerspelling alphabet is also important. The
fingerspelling alphabet, in parallel with the use of sign language, contributes to better and
more effective communication and reduces misunderstandings occurring as a result of the
specific features of each individual sign language.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Uloga i značaj prstne azbuke kod gluvih i nagluvih
T1  - The role and the significance of fingerspelling alphabet With the deaf and the hard of hearing
EP  - 105
SP  - 109
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5327
ER  - 

@conference{
author = "Isaković, Ljubica and Kovačević, Tamara and Šešum, Mia",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Razvoj jezika, proces usvajanja govora i artikulacije glasova kod gluvih
i nagluvih, praćen je intenzivnom upotrebom prstne azbuke. U Srbiji postoje
i paralelno se koriste jednoručna i dvoručna prstna azbuka, kao i ćirilična i
latinična. One su drugačije i različite za svaki jezik. To znači da u svakom jeziku
ima onoliko daktilema (daktilnih slova - znakova) koliko ima grafema (slova) u
pismu tog jezika. Daktilologija je jednoručna prstna azbuka, dok se dvoručna
naziva hirologija. Hirologiju znatno više koriste mala deca u procesu početnog
savladavanja čitanja i pisana, dok odrasli gluvi više koriste daktilologiju.
Daktilologija se znatno brže pokazuje, jedna ruka ostaje slobodna, što olakšava
njenu primenu.
Cilj: Cilj rada je da se utvrdi uloga i značaj primene daktilologije i hirologije
kod gluvih i nagluvih.
Metode: Primenjene su metode analize i evaluacije relevantne dostupne
literature.
Rezultati: Pregledom literature, uočava se značajna uloga i aktivna primena i
daktilologije i hirologije.
Naročito se izdvaja primena prstne azbuke u savladavanju procesa artikulacije,
učenju početnog pisanja i čitanja, savladavanju novih reči i bogaćenju rečnika.
Prstnom azbukom se iskazuju svi oni pojmovi (naročito opšti i apstraktni, ali i
stručna terminologija mnogih nauka) koji ne postoje u znakovnom jeziku, koji je
prvi, primarni jezik gluvih osoba. Brojna istraživanja ukazuju na značaj primene
prstne azbuke tokom čitanja govora sa usana. Svi glasovi nisu jednako vidljivi na
usnama, pa se pokazivanjem daktilnog znaka olakšava ovaj proces.
Zaključak: Značaj upotrebe prstne azbuke, naročito na ranom uzrastu gluve i
nagluve dece, je veliki. Početna komunikacija, otežana usled nerazvijenog govora se olakšava. Na
starijim uzrastima, kao i kod odraslih gluvih i nagluvih, primena prstne azbuke
takođe zauzima bitno mesto. Uporedo sa korišćenjem znakovnog jezika, prstna
azbuka pomaže boljoj i uspešnijoj komunikaciji i smanjuje nesporazume,
nastale usled specifičnosti svakog pojedinačnog znakovnog jezika., Introduction: The development of language, speech learning, and sound articulation
process with the deaf and the hard of hearing is accompanied by the intensive use of the
fingerspelling alphabet. In Serbia, there are one-handed and two-handed fingerspelling
alphabets, as well as Cyrillic and Latin ones, which are used in parallel. They are different and
various for each language. That means that each language has as many dactylemes (dactylic
letters – signs) as there are graphemes (letters) in the alphabet of that language. Dactylology
is the one-hand fingerspelling alphabet, whereas the two-handed fingerspelling alphabet is
called chirology. Chirology is used considerably more by small children in the process of initial learning of reading and writing, while deaf adults rather use dactylology. Dactylology
is presented much faster, as one hand remains free, which facilities its use.
Aim: The study aims to establish the role and significance of the application of dactylology
and chirology with the deaf and the hard of hearing.
Methods: The methods of analysis and evaluation of the available relevant literature
were applied.
Results: The review of literature shows the significant role and the active application
of both dactylology and chirology. What is distinguished in particular is the application
of the fingerspelling alphabet in learning the articulation process, learning initial writing
and reading, learning new words, and in the enrichment of vocabulary. The fingerspelling
alphabet is used to express all those terms (especially the general and abstract ones, but the
professional terminology of many sciences as well) which do not exist in sign language, which
is the first and the primary language of deaf persons. Numerous research studies point to the
significance of the application of the fingerspelling alphabet in lipreading. Not all sounds are
equally visible on the lips, and thus the presentation of a dactylic sign facilitates this process.
Conclusion: The significance of the use of the fingerspelling alphabet, especially
at an early age of deaf and hard-of-hearing children, is huge. The initial communication,
aggravated as the result of undeveloped speech, is made easier. At older ages, as well as with
deaf and hard-of- hearing adults, the use of the fingerspelling alphabet is also important. The
fingerspelling alphabet, in parallel with the use of sign language, contributes to better and
more effective communication and reduces misunderstandings occurring as a result of the
specific features of each individual sign language.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Uloga i značaj prstne azbuke kod gluvih i nagluvih, The role and the significance of fingerspelling alphabet With the deaf and the hard of hearing",
pages = "105-109",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5327"
}

Isaković, L., Kovačević, T.,& Šešum, M.. (2023). Uloga i značaj prstne azbuke kod gluvih i nagluvih. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 109-105.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5327

Isaković L, Kovačević T, Šešum M. Uloga i značaj prstne azbuke kod gluvih i nagluvih. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:109-105.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5327 .

Isaković, Ljubica, Kovačević, Tamara, Šešum, Mia, "Uloga i značaj prstne azbuke kod gluvih i nagluvih" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):109-105,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5327 .

TY  - JOUR
AU  - Đoković, Sanja
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Ostojić Zeljković, Sanja
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5274
AB  - Understanding the factors which affect students’
school achievement is an important knowledge source for strategic
planning and encouraging changes in education. In this
paper, we focused on examining the factors related to personal
characteristics. The aim of this research was to determine the
relation between school failure and achievements in certain
functional abilities, such as: academic skills (reading, writing),
attention, communication (receptive and expressive speech),
class participation, and behavior. The sample included 195
younger school-age children of both genders. Students’ functional
abilities were assessed by the S.I.F.T.E.R. scale (Screening
Instrument for Targeting Educational Risk). The results showed
that school achievement correlated with all assessed functional
abilities. The coefficient of multiple determination showed that
48% of individual differences in children’s school achievement
can be explained by individual differences in the given model of
functional abilities. It should also be emphasized that only two
functional abilities, attention and communication, were singled
out as statistically significant particular predictors.
AB  - Постоји низ различитих личних и срединских фактора који могу утицати на
школски успех и због тога их је потребно истражити са различитих аспеката.
Разумевање фактора који утичу на школско постигнуће ученика представља важан извор сазнања за стратешко планирање и подстицање промена у обра-
зовању. Досадашња истраживања идентификовала су велики број фактора
релевантних за школски успех ученика и они су углавном покривени ширим
категоријама, као што су: породица, школа и личне карактеристике учени-
ка. Циљ истраживања био је да се утврди повезаност школског неуспеха
са постигнућима у појединим функционалним способностима као што су:
академске вештине (читање, писање), пажња, комуникација (рецептивни и
експресивни говор), учествовање на часу и понашање. Узорак је чинило 195
деце оба пола, млађег основношколског узраста. Функционалне способности
ученика процењиване су S.I.F.T.E.R. скалом (Screening Instrument for Targeting
Educational Risk – Скрининг инструмент за откривање образовног ризика).
S.I.F.T.E.R. скала даје веома поуздане податке и о другим функционалним
карактеристикама ученика у процесу наставе (академске вештине, пажња,
комуникација, учешће у настави и понашање) и представља добар инструмент
за предвиђање могућег школског неуспеха. Резултати ове скале недвосмислено
упућују на то да ли је дете уопште у образовном ризику, а ако јесте, упућује
се на то који видови подршке су му потребни.
Резултати су показали да је школско постигнуће у корелацији са свим
процењеним функционалним способностима. Коефицијент вишеструке де-
терминације показао је да се 48% индивидуалних разлика у школском неу-
спеху деце може објаснити индивидуалним разликама у понуђеном моделу
функционалних способности. На основу резултата овог истраживања може
се закључити да су пажња и комуникација два најважнија предиктора у ана-
лизираном моделу. Суштина откривања и разумевања фактора који доводе
до школског неуспеха је у њиховом раном препознавању и предузимању
активности које би спречиле академске тешкоће. Тиме би се, свакако, допри-
нело пружању адекватне подршке како деци и њиховим породицама тако
и наставницима, школи и широј друштвеној заједници. У Србији још увек
није довољно добро разрађен систем пружања додатне подршке за ученике
у редовном систему образовања. Веома мали проценат дефектолога ради на
позицији стручног сарадника у редовним школама, што сигурно значајно
отежава процес добијања додатне подршке за децу којој је то потребно.
PB  - Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica
T2  - Зборник радова Филозофског факултета у Приштини
T1  - Functional abilities of children as factors of school achievement
T1  - Функционалне способности деце као фактори школског постигнућа
EP  - 297
IS  - 3
SP  - 277
VL  - 52
DO  - 10.5937/zrffp52-35020
ER  - 

@article{
author = "Đoković, Sanja and Kovačević, Tamara and Ostojić Zeljković, Sanja",
year = "2022",
abstract = "Understanding the factors which affect students’
school achievement is an important knowledge source for strategic
planning and encouraging changes in education. In this
paper, we focused on examining the factors related to personal
characteristics. The aim of this research was to determine the
relation between school failure and achievements in certain
functional abilities, such as: academic skills (reading, writing),
attention, communication (receptive and expressive speech),
class participation, and behavior. The sample included 195
younger school-age children of both genders. Students’ functional
abilities were assessed by the S.I.F.T.E.R. scale (Screening
Instrument for Targeting Educational Risk). The results showed
that school achievement correlated with all assessed functional
abilities. The coefficient of multiple determination showed that
48% of individual differences in children’s school achievement
can be explained by individual differences in the given model of
functional abilities. It should also be emphasized that only two
functional abilities, attention and communication, were singled
out as statistically significant particular predictors., Постоји низ различитих личних и срединских фактора који могу утицати на
школски успех и због тога их је потребно истражити са различитих аспеката.
Разумевање фактора који утичу на школско постигнуће ученика представља важан извор сазнања за стратешко планирање и подстицање промена у обра-
зовању. Досадашња истраживања идентификовала су велики број фактора
релевантних за школски успех ученика и они су углавном покривени ширим
категоријама, као што су: породица, школа и личне карактеристике учени-
ка. Циљ истраживања био је да се утврди повезаност школског неуспеха
са постигнућима у појединим функционалним способностима као што су:
академске вештине (читање, писање), пажња, комуникација (рецептивни и
експресивни говор), учествовање на часу и понашање. Узорак је чинило 195
деце оба пола, млађег основношколског узраста. Функционалне способности
ученика процењиване су S.I.F.T.E.R. скалом (Screening Instrument for Targeting
Educational Risk – Скрининг инструмент за откривање образовног ризика).
S.I.F.T.E.R. скала даје веома поуздане податке и о другим функционалним
карактеристикама ученика у процесу наставе (академске вештине, пажња,
комуникација, учешће у настави и понашање) и представља добар инструмент
за предвиђање могућег школског неуспеха. Резултати ове скале недвосмислено
упућују на то да ли је дете уопште у образовном ризику, а ако јесте, упућује
се на то који видови подршке су му потребни.
Резултати су показали да је школско постигнуће у корелацији са свим
процењеним функционалним способностима. Коефицијент вишеструке де-
терминације показао је да се 48% индивидуалних разлика у школском неу-
спеху деце може објаснити индивидуалним разликама у понуђеном моделу
функционалних способности. На основу резултата овог истраживања може
се закључити да су пажња и комуникација два најважнија предиктора у ана-
лизираном моделу. Суштина откривања и разумевања фактора који доводе
до школског неуспеха је у њиховом раном препознавању и предузимању
активности које би спречиле академске тешкоће. Тиме би се, свакако, допри-
нело пружању адекватне подршке како деци и њиховим породицама тако
и наставницима, школи и широј друштвеној заједници. У Србији још увек
није довољно добро разрађен систем пружања додатне подршке за ученике
у редовном систему образовања. Веома мали проценат дефектолога ради на
позицији стручног сарадника у редовним школама, што сигурно значајно
отежава процес добијања додатне подршке за децу којој је то потребно.",
publisher = "Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica",
journal = "Зборник радова Филозофског факултета у Приштини",
title = "Functional abilities of children as factors of school achievement, Функционалне способности деце као фактори школског постигнућа",
pages = "297-277",
number = "3",
volume = "52",
doi = "10.5937/zrffp52-35020"
}

Đoković, S., Kovačević, T.,& Ostojić Zeljković, S.. (2022). Functional abilities of children as factors of school achievement. in Зборник радова Филозофског факултета у Приштини
Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica., 52(3), 277-297.
https://doi.org/10.5937/zrffp52-35020

Đoković S, Kovačević T, Ostojić Zeljković S. Functional abilities of children as factors of school achievement. in Зборник радова Филозофског факултета у Приштини. 2022;52(3):277-297.
doi:10.5937/zrffp52-35020 .

Đoković, Sanja, Kovačević, Tamara, Ostojić Zeljković, Sanja, "Functional abilities of children as factors of school achievement" in Зборник радова Филозофског факултета у Приштини, 52, no. 3 (2022):277-297,
https://doi.org/10.5937/zrffp52-35020 . .

TY  - JOUR
AU  - Đoković, Sanja
AU  - Gligorović, Milica
AU  - Ostojić-Zeljković, Sanja
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4228
AB  - Uvod: Pojava atipičnih reakcija na auditivne senzorne draži kod osoba sa poremećajima
iz spektra autizma (PSA) zapaža se na ranom uzrastu. Cilj: Ovaj pregled literature imao
je za cilj analizu bihevioralnih i elektrofizioloških istraživanja auditivne percepcije kod
osoba sa PSA. Metode: Nalazi su organizovani u odnosu na primenjenu metodologiju
i stimuluse korišćene u ispitivanju auditivne percepcije. Rezultati: Identifikacija i
diskriminacija izolovanih akustičkih karakteristika uglavnom je očuvana ili bolja kod
osoba sa PSA, kako za čiste, tako i za složene tonove i govorne stimuluse u odnosu
na tipičnu populaciju. Vodeće teorije auditivnog funkcionisanja osoba sa PSA ukazuju
na to da je periferna (lokalna) obrada detalja zvuka očuvana ili napredna u odnosu na
tipičnu populaciju, a da se teškoće kod osoba sa PSA pojavljuju u integraciji lokalno
analiziranih informacija u smislenu celinu (globalna obrada). Razlika između ovih teorija
je u tome što Teorija slabe centralne koherencije (Weak Central Coherence ‒ WCC)
insistira na sigurnom prisustvu nedostataka u globalnoj obradi, dok Teorija perceptivnog
funkcionisanja (Perceptual Functioning theory ‒ EPF) nije toliko isključiva i ukazuje na
to da poremećaj u globalnoj obradi može da bude prisutan, ali ne obavezno. Zaključak:
Može se zaključiti da je auditivna percepcija i obrada visine tona očuvana ili pojačana
kod osoba sa PSA bez obzira na vrstu zvučnog stimulusa, što se objašnjava povećanjem
auditivnog kapaciteta za obradu informacija. To je u nekim slučajevima korisno, dok u
drugim taj dodatni kap
AB  - Introduction. The occurrence of atypical reactions to auditory sensory stimuli is observed
in people with autism spectrum disorders (ASD) at an early age. Objective. The goal of
this review was to analyze behavioural and electrophysiological examinations of auditory
perception in people with ASD. Methods. The findings are organized according to the applied
methodology and stimuli used in assessing auditory perception. Results. When compared to
the typical population, identification and discrimination of isolated acoustic characteristics
are mostly preserved or advanced in people with ASD, both for complex tones and spoken
stimuli. The leading theories regarding auditory functioning of people with ASD indicate
that peripheral (local) processing of sound details is preserved or advanced compared to
the typical population and that difficulties arise in integrating locally analyzed information
into a meaningful whole (global processing). The difference between these theories is that
the Weak Central Coherence theory insists on a definite presence of deficiencies in global
processing, whereas the Perceptual Functioning theory is not as exclusionary and indicates
that the inconsistency in global processing can be present but is not requisite. Conclusion. It
may be concluded that auditory perception and the processing of tone height are preserved
or enhanced in people with ADS regardless of the type of the auditory stimulus. This may
be explained by the increase of the auditory capacity for information processing, which
is useful in some cases. However, in other cases, the same increased capacity result
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Auditivna percepcija kod osoba s poremećajem iz spektra autizma - pregled istraživanja
T1  - Auditory perception in people with autism spectrum disorders
EP  - 49
IS  - 1
SP  - 31
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-34559
ER  - 

@article{
author = "Đoković, Sanja and Gligorović, Milica and Ostojić-Zeljković, Sanja",
year = "2022",
abstract = "Uvod: Pojava atipičnih reakcija na auditivne senzorne draži kod osoba sa poremećajima
iz spektra autizma (PSA) zapaža se na ranom uzrastu. Cilj: Ovaj pregled literature imao
je za cilj analizu bihevioralnih i elektrofizioloških istraživanja auditivne percepcije kod
osoba sa PSA. Metode: Nalazi su organizovani u odnosu na primenjenu metodologiju
i stimuluse korišćene u ispitivanju auditivne percepcije. Rezultati: Identifikacija i
diskriminacija izolovanih akustičkih karakteristika uglavnom je očuvana ili bolja kod
osoba sa PSA, kako za čiste, tako i za složene tonove i govorne stimuluse u odnosu
na tipičnu populaciju. Vodeće teorije auditivnog funkcionisanja osoba sa PSA ukazuju
na to da je periferna (lokalna) obrada detalja zvuka očuvana ili napredna u odnosu na
tipičnu populaciju, a da se teškoće kod osoba sa PSA pojavljuju u integraciji lokalno
analiziranih informacija u smislenu celinu (globalna obrada). Razlika između ovih teorija
je u tome što Teorija slabe centralne koherencije (Weak Central Coherence ‒ WCC)
insistira na sigurnom prisustvu nedostataka u globalnoj obradi, dok Teorija perceptivnog
funkcionisanja (Perceptual Functioning theory ‒ EPF) nije toliko isključiva i ukazuje na
to da poremećaj u globalnoj obradi može da bude prisutan, ali ne obavezno. Zaključak:
Može se zaključiti da je auditivna percepcija i obrada visine tona očuvana ili pojačana
kod osoba sa PSA bez obzira na vrstu zvučnog stimulusa, što se objašnjava povećanjem
auditivnog kapaciteta za obradu informacija. To je u nekim slučajevima korisno, dok u
drugim taj dodatni kap, Introduction. The occurrence of atypical reactions to auditory sensory stimuli is observed
in people with autism spectrum disorders (ASD) at an early age. Objective. The goal of
this review was to analyze behavioural and electrophysiological examinations of auditory
perception in people with ASD. Methods. The findings are organized according to the applied
methodology and stimuli used in assessing auditory perception. Results. When compared to
the typical population, identification and discrimination of isolated acoustic characteristics
are mostly preserved or advanced in people with ASD, both for complex tones and spoken
stimuli. The leading theories regarding auditory functioning of people with ASD indicate
that peripheral (local) processing of sound details is preserved or advanced compared to
the typical population and that difficulties arise in integrating locally analyzed information
into a meaningful whole (global processing). The difference between these theories is that
the Weak Central Coherence theory insists on a definite presence of deficiencies in global
processing, whereas the Perceptual Functioning theory is not as exclusionary and indicates
that the inconsistency in global processing can be present but is not requisite. Conclusion. It
may be concluded that auditory perception and the processing of tone height are preserved
or enhanced in people with ADS regardless of the type of the auditory stimulus. This may
be explained by the increase of the auditory capacity for information processing, which
is useful in some cases. However, in other cases, the same increased capacity result",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Auditivna percepcija kod osoba s poremećajem iz spektra autizma - pregled istraživanja, Auditory perception in people with autism spectrum disorders",
pages = "49-31",
number = "1",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-34559"
}

Đoković, S., Gligorović, M.,& Ostojić-Zeljković, S.. (2022). Auditivna percepcija kod osoba s poremećajem iz spektra autizma - pregled istraživanja. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(1), 31-49.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34559

Đoković S, Gligorović M, Ostojić-Zeljković S. Auditivna percepcija kod osoba s poremećajem iz spektra autizma - pregled istraživanja. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(1):31-49.
doi:10.5937/specedreh21-34559 .

Đoković, Sanja, Gligorović, Milica, Ostojić-Zeljković, Sanja, "Auditivna percepcija kod osoba s poremećajem iz spektra autizma - pregled istraživanja" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 1 (2022):31-49,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-34559 . .

TY  - CONF
AU  - Nikolić, Mina
AU  - Ostojić-Zeljković, Sanja
AU  - Đoković, Sanja
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4757
AB  - Oštećenje sluha predstavlja mnogo više od senzornog deficita koji, na prvi pogled, u najvećoj meri utiče na govor i jezik osobe. Oštećenje sluha se dovodi u vezu sa čitavim nizom negativnih fizičkih, psihičkih, socijalnih, kognitivnih, ekonomskih i emocionalnih posledica. Imajući to u vidu, multidisciplinarni pristup nameće se kao jedini ispravni izbor u surdološkoj rehabilitacionoj praksi čiji je glavni cilj da umanji negativni uticaj slušnog oštećenja na kvalitet života gluve i nagluve osobe. Multidisciplinarni pristup u surdologiji nije novina. Ipak, poslednjih decenija dolazi do izvesnih promena u strukturi korisnika surdoloških usluga koje su dovele do modifikacije ovog koncepta. U ovom radu autori će pokušati sistematično da prikažu promene koje su se dogodile u multidiciplinarnom pristupu, kao i da sagledaju faktore koji su doveli do tih promena. Očigledan porast broja dece sa kompleksnim smetnjama koja su korisnici surdoloških usluga imao je značajan uticaj na promene koje su se odigrale u surdološkoj rehabilitacionoj praksi. Istraživači sa Gallaudet Univerziteta navode da danas čak 40-50% gluve i nagluve populacije ima neku pridruženu dijagnozu (Hoffman et al., 2019). Takođe, sam fokus surdološkog interesovanja proširen je sa značajnih smetnji sluha u dečijem uzrastu na oštećenja sluha koja nastaju ili se ispoljavaju kasnije tokom života i u značajnoj meri narušavaju kvalitet života osobe. Sve veću pažnju izazivaju i minimalna, blaga i laka oštećenja sluha koja imaju značajan uticaj u ranom dečijem i školskom uzrastu, ali i tokom života, što ranije nije predstavljalo uobičajenu praksu. Promene u surdološkoj perspektivi vodile su ka preispitivanju do tada „uhodanih“ praksi ali i do unapređivanja saradnje između kolega srodnih profesija, kako bi se obezbedio efikasan i optimalan pristup svim korisnicima.
AB  - Hearing impairment is much more than isolated sensory deficit affecting mostly speech and hearing development. Hearing loss could be associated with variety of negative consequences affecting physical, psychological, social, cognitive, economic and emotional domain. Considering those facts, mutlidisciplinary approach in surdology practice is inevitable in order to minimize deleterious effect of hearing impairment on quality of life of the deaf and hard of hearing individuals. Multidisciplinary approach in surdology is not a new concept. However, the structure of the individuals requiring surdological intervention has been changed considerably in the last decades, so that the concept of multidisciplinary strategy had to be modified. The authors of this review are going to analyze the changes in multidisciplinary approch as well as the factors that have induced those changes. Surdological rehabilitation practice has been changed a great deal lately due to enormous increase of the deaf children with complex needs. Researchers from Gallaudet Universty have found 40-50% of the deaf or hard of hearing persons with additional diagnosis (Hoffman et al., 2019). The focus of the surdology intervention has been extended not only to congenital hearing impairment in children, but to hearing loss aqcuired accross the life span, which could considerably affect the quality of life of the individual as well. Minimal or mild hearing impairment has been taken into consideration lately due to serious consequences on learning process in school children and later in life. Changes in surdology perspective led to reconsideration of the classical approach and improved collaboration with other professionals in order to provide optimal aproach to all users.
PB  - Udruženje logopeda Srbije, 11070 Beograd, Bežanijskih ilegalaca 62
C3  - Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova Team work in logopedics and special education Collection of papers, 2022
T1  - Vidovi savremenog multidisciplinarnog pristupa u surdologiji
T1  - State of the art multidisciplinary approach in surdology
EP  - 220
SP  - 208
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4757
ER  - 

@conference{
author = "Nikolić, Mina and Ostojić-Zeljković, Sanja and Đoković, Sanja",
year = "2022",
abstract = "Oštećenje sluha predstavlja mnogo više od senzornog deficita koji, na prvi pogled, u najvećoj meri utiče na govor i jezik osobe. Oštećenje sluha se dovodi u vezu sa čitavim nizom negativnih fizičkih, psihičkih, socijalnih, kognitivnih, ekonomskih i emocionalnih posledica. Imajući to u vidu, multidisciplinarni pristup nameće se kao jedini ispravni izbor u surdološkoj rehabilitacionoj praksi čiji je glavni cilj da umanji negativni uticaj slušnog oštećenja na kvalitet života gluve i nagluve osobe. Multidisciplinarni pristup u surdologiji nije novina. Ipak, poslednjih decenija dolazi do izvesnih promena u strukturi korisnika surdoloških usluga koje su dovele do modifikacije ovog koncepta. U ovom radu autori će pokušati sistematično da prikažu promene koje su se dogodile u multidiciplinarnom pristupu, kao i da sagledaju faktore koji su doveli do tih promena. Očigledan porast broja dece sa kompleksnim smetnjama koja su korisnici surdoloških usluga imao je značajan uticaj na promene koje su se odigrale u surdološkoj rehabilitacionoj praksi. Istraživači sa Gallaudet Univerziteta navode da danas čak 40-50% gluve i nagluve populacije ima neku pridruženu dijagnozu (Hoffman et al., 2019). Takođe, sam fokus surdološkog interesovanja proširen je sa značajnih smetnji sluha u dečijem uzrastu na oštećenja sluha koja nastaju ili se ispoljavaju kasnije tokom života i u značajnoj meri narušavaju kvalitet života osobe. Sve veću pažnju izazivaju i minimalna, blaga i laka oštećenja sluha koja imaju značajan uticaj u ranom dečijem i školskom uzrastu, ali i tokom života, što ranije nije predstavljalo uobičajenu praksu. Promene u surdološkoj perspektivi vodile su ka preispitivanju do tada „uhodanih“ praksi ali i do unapređivanja saradnje između kolega srodnih profesija, kako bi se obezbedio efikasan i optimalan pristup svim korisnicima., Hearing impairment is much more than isolated sensory deficit affecting mostly speech and hearing development. Hearing loss could be associated with variety of negative consequences affecting physical, psychological, social, cognitive, economic and emotional domain. Considering those facts, mutlidisciplinary approach in surdology practice is inevitable in order to minimize deleterious effect of hearing impairment on quality of life of the deaf and hard of hearing individuals. Multidisciplinary approach in surdology is not a new concept. However, the structure of the individuals requiring surdological intervention has been changed considerably in the last decades, so that the concept of multidisciplinary strategy had to be modified. The authors of this review are going to analyze the changes in multidisciplinary approch as well as the factors that have induced those changes. Surdological rehabilitation practice has been changed a great deal lately due to enormous increase of the deaf children with complex needs. Researchers from Gallaudet Universty have found 40-50% of the deaf or hard of hearing persons with additional diagnosis (Hoffman et al., 2019). The focus of the surdology intervention has been extended not only to congenital hearing impairment in children, but to hearing loss aqcuired accross the life span, which could considerably affect the quality of life of the individual as well. Minimal or mild hearing impairment has been taken into consideration lately due to serious consequences on learning process in school children and later in life. Changes in surdology perspective led to reconsideration of the classical approach and improved collaboration with other professionals in order to provide optimal aproach to all users.",
publisher = "Udruženje logopeda Srbije, 11070 Beograd, Bežanijskih ilegalaca 62",
journal = "Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova Team work in logopedics and special education Collection of papers, 2022",
title = "Vidovi savremenog multidisciplinarnog pristupa u surdologiji, State of the art multidisciplinary approach in surdology",
pages = "220-208",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4757"
}

Nikolić, M., Ostojić-Zeljković, S.,& Đoković, S.. (2022). Vidovi savremenog multidisciplinarnog pristupa u surdologiji. in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova Team work in logopedics and special education Collection of papers, 2022
Udruženje logopeda Srbije, 11070 Beograd, Bežanijskih ilegalaca 62., 208-220.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4757

Nikolić M, Ostojić-Zeljković S, Đoković S. Vidovi savremenog multidisciplinarnog pristupa u surdologiji. in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova Team work in logopedics and special education Collection of papers, 2022. 2022;:208-220.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4757 .

Nikolić, Mina, Ostojić-Zeljković, Sanja, Đoković, Sanja, "Vidovi savremenog multidisciplinarnog pristupa u surdologiji" in Timski rad u logopediji i defektologiji Zbornik radova Team work in logopedics and special education Collection of papers, 2022 (2022):208-220,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4757 .

TY  - CONF
AU  - Isakovic, Ljubica
AU  - Šešum, Mia
AU  - Kovačević Tamara
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3489
AB  - Kako ćemo funkcionisati u svakodnevnim aktivnostima, ostvari-
vati svoje potrebe i sticati znanja u velikoj meri zavisi od veština
komunikacije i sposobnosti uspostavljanja adekvatnih socijalnih kon-
takata. Barijere u komunikaciji koje su kod gluvih i nagluvih osoba pri-
sutne, neminovno dovode do nedovoljnog ili neadekvatnog razumevanja
društvenih događanja i pravila. Sfera socijalnog ponašanja kod gluvih
i nagluvih osoba može biti veoma narušena.
Cilj ovog rada je da prikaže specifičnosti razvoja komunikativnih
i socijalnih veština kod gluve i nagluve dece, od najranijeg uzrasta,
preko predškolskog, pa sve do sfere obrazovanja.
Komunikativne i socijalne veštine gluvih i nagluvih učenika zavi-
se od različitih faktora i uslova koji ih okružuju. One su preduslov us-
pešne socijalne inkluzije i uključivanja u društvo. Trebalo bi istaći
značaj razvoja rane komunikacije koja se odvija u porodici, kao prvog pre-
duslova za razvoj socijalnih veština. Faktori kao što su: podsticaj-
no okruženje, adekvatni vizuelni i akustički stimulusi, rad rehabili-
tatora, nastavnika u redovnim školama i defektologa, zatim rad na
ranom razvoju govora i jezika, prisutnost tumača/interpretatora za
znakovni jezik, mogu pozitivno uticati na razvoj socijalnih veština
i odnosa sa vršnjacima koji čuju.
AB  - How we are going to function in everyday activities, meet our needs and
gain knowledge depends to a large degree on our communication skills
and ability to establish adequate social contacts. Communication barriers
which deaf and hard-of-hearing persons have, inevitably lead to insufficient
or inadequate understanding of social events and rules. The sphere of social
behaviour can be very much impaired in deaf and hard-of-hearing persons.
The aim of this paper is to show the specificities of the development of
communication and social skills in deaf and hard-of-hearing children, from
their earliest age, through their preschool age, up to the sphere of their
education.
The communication and social skills of the deaf and hard-of-hearing
students depend on the different factors that surround them. They are a
prerequisite for successful social inclusion and being included in the society. We
should emphasize the importance of the development of early communication,
that takes place within the family, as the first prerequisite for the development
of social skills. Factors such as a supportive environment, adequate visual
and acoustic stimuli, the work of rehabilitators, regular school teachers and
special education teachers, and then working on the early development of
speech and language influence their development greatly. Early adoption of
sign language, bilingual education which has been more and more prevalent
in the world, as well as the presence of sign language interpreters in regular
institutions – schools, can positively influence the development of social skills
in deaf and hard-of-hearing persons and their relationships with their hearing
peers.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Komunikativne i socijalne veštine gluve i nagluve dece
T1  - Communication and social skills of deaf and
Hard-of-hearing children
EP  - 218
SP  - 203
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3489
ER  - 

@conference{
author = "Isakovic, Ljubica and Šešum, Mia and Kovačević Tamara",
year = "2020",
abstract = "Kako ćemo funkcionisati u svakodnevnim aktivnostima, ostvari-
vati svoje potrebe i sticati znanja u velikoj meri zavisi od veština
komunikacije i sposobnosti uspostavljanja adekvatnih socijalnih kon-
takata. Barijere u komunikaciji koje su kod gluvih i nagluvih osoba pri-
sutne, neminovno dovode do nedovoljnog ili neadekvatnog razumevanja
društvenih događanja i pravila. Sfera socijalnog ponašanja kod gluvih
i nagluvih osoba može biti veoma narušena.
Cilj ovog rada je da prikaže specifičnosti razvoja komunikativnih
i socijalnih veština kod gluve i nagluve dece, od najranijeg uzrasta,
preko predškolskog, pa sve do sfere obrazovanja.
Komunikativne i socijalne veštine gluvih i nagluvih učenika zavi-
se od različitih faktora i uslova koji ih okružuju. One su preduslov us-
pešne socijalne inkluzije i uključivanja u društvo. Trebalo bi istaći
značaj razvoja rane komunikacije koja se odvija u porodici, kao prvog pre-
duslova za razvoj socijalnih veština. Faktori kao što su: podsticaj-
no okruženje, adekvatni vizuelni i akustički stimulusi, rad rehabili-
tatora, nastavnika u redovnim školama i defektologa, zatim rad na
ranom razvoju govora i jezika, prisutnost tumača/interpretatora za
znakovni jezik, mogu pozitivno uticati na razvoj socijalnih veština
i odnosa sa vršnjacima koji čuju., How we are going to function in everyday activities, meet our needs and
gain knowledge depends to a large degree on our communication skills
and ability to establish adequate social contacts. Communication barriers
which deaf and hard-of-hearing persons have, inevitably lead to insufficient
or inadequate understanding of social events and rules. The sphere of social
behaviour can be very much impaired in deaf and hard-of-hearing persons.
The aim of this paper is to show the specificities of the development of
communication and social skills in deaf and hard-of-hearing children, from
their earliest age, through their preschool age, up to the sphere of their
education.
The communication and social skills of the deaf and hard-of-hearing
students depend on the different factors that surround them. They are a
prerequisite for successful social inclusion and being included in the society. We
should emphasize the importance of the development of early communication,
that takes place within the family, as the first prerequisite for the development
of social skills. Factors such as a supportive environment, adequate visual
and acoustic stimuli, the work of rehabilitators, regular school teachers and
special education teachers, and then working on the early development of
speech and language influence their development greatly. Early adoption of
sign language, bilingual education which has been more and more prevalent
in the world, as well as the presence of sign language interpreters in regular
institutions – schools, can positively influence the development of social skills
in deaf and hard-of-hearing persons and their relationships with their hearing
peers.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Komunikativne i socijalne veštine gluve i nagluve dece, Communication and social skills of deaf and
Hard-of-hearing children",
pages = "218-203",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3489"
}

Isakovic, L., Šešum, M.,& Kovačević Tamara. (2020). Komunikativne i socijalne veštine gluve i nagluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 203-218.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3489

Isakovic L, Šešum M, Kovačević Tamara. Komunikativne i socijalne veštine gluve i nagluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:203-218.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3489 .

Isakovic, Ljubica, Šešum, Mia, Kovačević Tamara, "Komunikativne i socijalne veštine gluve i nagluve dece" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):203-218,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3489 .

TY  - CONF
AU  - Veselinović, Ivana
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3479
AB  - The verbal communication of partially and completely deaf persons is
specific. In the verbal expression of partially and completely deaf children,
adjectives are a particular problem. Adjectives express abstract features, which
is why partially and completely deaf children later adopt and specifically use
this type of word.
Research aim was to estimate the difference in use of adjectives types in
partially and completely deaf children and typically developing children.
The study included 130 children of both sexes, average intellectual abilities
and without additional impairments. All children attended higher classes
of elementary school. Sample was divided into two experimental groups
(E and E1) and one control group (C). All students in E and E1 group have
hearing impairment more than 70 dB. The E group consisted of 40 children
who attended schools for hearing impaired children in Serbia. The E1 group
consisted of 10 children who attended schools for the typically developing
children in Serbia. The C group consisted of 80 typically developing children
from Belgrade.
A special protocol for data collection was constructed. In addition to this
protocol, predefined topics for writing four compositions of different genres
were used: narrative, descriptive, exposition and argumentative.
Obtained data were processed using the statistical package SAS 9.3, and a
qualitative analysis of the material was done. Research results are presented in
tabular form and then discussed.
Research results suggest that partially and completely deaf children who
attend schools for hearing impaired children, during sentence construction
used statistically significant less different adjectives in relation to partially
and completely deaf children who attend schools for the typically developing
children, but in relation to typically developing children.
Partially and completely deaf children who attend schools for the typically
developing children showed the best results between all three groups of
examined children. Their results regarding the use of different types of adjectives are qualitatively much more similar to those of children with
typical language development than to their peers from schools for hearing
impaired children.
Within all three study groups, significant individual differences were
observed between children.
Agrammatic constructs and meaningless lexemes appeared in large
percent in children from schools for hearing impaired children, which was
not the case in the group of partially and completely deaf children who attend
schools for the typically developing children.
AB  - Verbalna komunikacija gluvih i nagluvih osoba je specifična. U ver- balnom izražavanju gluve i nagluve dece pridevi predstavljaju poseban problem. Pridevima se izražavaju apstraktne osobine, pa zato gluva i nagluva deca ovu vrstu reči kasnije usvajaju i specifično upotrebljavaju. Cilj rada bio je da se utvrdi razlika u upotrebi pojedinih vrsta prideva kod gluve i nagluve dece i kod dece tipičnog jezičkog razvoja. Uzorak istraživanja činilo je 130 učenika V, VI, VII i VIII razreda, oba pola, prosečnih intelektualnih sposobnosti. Uzorak je podeljen u dve eksperimentalne (E i E1) i jednu kontrolnu (K) grupu. Svi ispita- nici iz E i E1 grupe imali su oštećenje sluha od preko 70 dB. E grupa je obuhvatila 40 učenika koji su pohađali škole za gluvu i nagluvu decu u Srbiji. E1 grupu činilo je 10 učenika koji su pohađali škole za decu tipičnog razvoja u Srbiji. Kao kontrolna grupa ispitano je 80 učenika tipičnog razvoja. Za prikupljanje podataka koristili smo protokol konstruisan za potrebe ovog istraživanja i teme za pisanje sastava različitih ža- nrova – narativ, deskripcija, ekspozicija i argumentativ. Podaci dobijeni istraživanjem obrađeni su pomoću statistič- kog paketa SAS 9.3, a urađena je i kvalitativna analiza materija- la. Rezultati istraživanja prikazani su tabelarno, a zatim su i diskutovani. Rezultati istraživanja govore da su deca koja pohađaju škole za gluve i nagluve prilikom formiranja iskaza upotrebila bitno manje različi- tih vrsta prideva u odnosu na gluvu i nagluvu decu koja pohađaju škole za decu tipičnog razvoja, ali i u odnosu na decu tipičnog jezičkog razvoja. Gluva i nagluva deca iz škola za decu tipičnog razvoja pokazala su ubedljivo najbolje rezultate u okviru sve tri ispitivane grupe dece. Njihovi rezultati u upotrebi različitih vrsta prideva su kvalita- tivno mnogo sličniji rezultatima dece tipičnog jezičkog razvoja, nego rezultatima njihovih vršnjaka iz škola za gluve i nagluve. U okviru sve tri ispitivane grupe zabeležene su i velike individu- alne razlike između dece.U okviru sve tri ispitivane grupe zabeležene su i velike individualne razlike između dece.Agramatične konstrukcije i besmislene lekseme pojavile su se u velikom procentu kod dece iz škola za gluve i nagluve, što nije bio slučaj u grupi gluve i nagluve dece koja pohađaju škole za decu tipičnog razvoja.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Verbalno izražavanje osobina kod gluve i nagluve dece
T1  - Verbal expression of features in partially and Completely deaf children
EP  - 250
SP  - 235
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3479
ER  - 

@conference{
author = "Veselinović, Ivana",
year = "2020",
abstract = "The verbal communication of partially and completely deaf persons is
specific. In the verbal expression of partially and completely deaf children,
adjectives are a particular problem. Adjectives express abstract features, which
is why partially and completely deaf children later adopt and specifically use
this type of word.
Research aim was to estimate the difference in use of adjectives types in
partially and completely deaf children and typically developing children.
The study included 130 children of both sexes, average intellectual abilities
and without additional impairments. All children attended higher classes
of elementary school. Sample was divided into two experimental groups
(E and E1) and one control group (C). All students in E and E1 group have
hearing impairment more than 70 dB. The E group consisted of 40 children
who attended schools for hearing impaired children in Serbia. The E1 group
consisted of 10 children who attended schools for the typically developing
children in Serbia. The C group consisted of 80 typically developing children
from Belgrade.
A special protocol for data collection was constructed. In addition to this
protocol, predefined topics for writing four compositions of different genres
were used: narrative, descriptive, exposition and argumentative.
Obtained data were processed using the statistical package SAS 9.3, and a
qualitative analysis of the material was done. Research results are presented in
tabular form and then discussed.
Research results suggest that partially and completely deaf children who
attend schools for hearing impaired children, during sentence construction
used statistically significant less different adjectives in relation to partially
and completely deaf children who attend schools for the typically developing
children, but in relation to typically developing children.
Partially and completely deaf children who attend schools for the typically
developing children showed the best results between all three groups of
examined children. Their results regarding the use of different types of adjectives are qualitatively much more similar to those of children with
typical language development than to their peers from schools for hearing
impaired children.
Within all three study groups, significant individual differences were
observed between children.
Agrammatic constructs and meaningless lexemes appeared in large
percent in children from schools for hearing impaired children, which was
not the case in the group of partially and completely deaf children who attend
schools for the typically developing children., Verbalna komunikacija gluvih i nagluvih osoba je specifična. U ver- balnom izražavanju gluve i nagluve dece pridevi predstavljaju poseban problem. Pridevima se izražavaju apstraktne osobine, pa zato gluva i nagluva deca ovu vrstu reči kasnije usvajaju i specifično upotrebljavaju. Cilj rada bio je da se utvrdi razlika u upotrebi pojedinih vrsta prideva kod gluve i nagluve dece i kod dece tipičnog jezičkog razvoja. Uzorak istraživanja činilo je 130 učenika V, VI, VII i VIII razreda, oba pola, prosečnih intelektualnih sposobnosti. Uzorak je podeljen u dve eksperimentalne (E i E1) i jednu kontrolnu (K) grupu. Svi ispita- nici iz E i E1 grupe imali su oštećenje sluha od preko 70 dB. E grupa je obuhvatila 40 učenika koji su pohađali škole za gluvu i nagluvu decu u Srbiji. E1 grupu činilo je 10 učenika koji su pohađali škole za decu tipičnog razvoja u Srbiji. Kao kontrolna grupa ispitano je 80 učenika tipičnog razvoja. Za prikupljanje podataka koristili smo protokol konstruisan za potrebe ovog istraživanja i teme za pisanje sastava različitih ža- nrova – narativ, deskripcija, ekspozicija i argumentativ. Podaci dobijeni istraživanjem obrađeni su pomoću statistič- kog paketa SAS 9.3, a urađena je i kvalitativna analiza materija- la. Rezultati istraživanja prikazani su tabelarno, a zatim su i diskutovani. Rezultati istraživanja govore da su deca koja pohađaju škole za gluve i nagluve prilikom formiranja iskaza upotrebila bitno manje različi- tih vrsta prideva u odnosu na gluvu i nagluvu decu koja pohađaju škole za decu tipičnog razvoja, ali i u odnosu na decu tipičnog jezičkog razvoja. Gluva i nagluva deca iz škola za decu tipičnog razvoja pokazala su ubedljivo najbolje rezultate u okviru sve tri ispitivane grupe dece. Njihovi rezultati u upotrebi različitih vrsta prideva su kvalita- tivno mnogo sličniji rezultatima dece tipičnog jezičkog razvoja, nego rezultatima njihovih vršnjaka iz škola za gluve i nagluve. U okviru sve tri ispitivane grupe zabeležene su i velike individu- alne razlike između dece.U okviru sve tri ispitivane grupe zabeležene su i velike individualne razlike između dece.Agramatične konstrukcije i besmislene lekseme pojavile su se u velikom procentu kod dece iz škola za gluve i nagluve, što nije bio slučaj u grupi gluve i nagluve dece koja pohađaju škole za decu tipičnog razvoja.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Verbalno izražavanje osobina kod gluve i nagluve dece, Verbal expression of features in partially and Completely deaf children",
pages = "250-235",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3479"
}

Veselinović, I.. (2020). Verbalno izražavanje osobina kod gluve i nagluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 235-250.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3479

Veselinović I. Verbalno izražavanje osobina kod gluve i nagluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:235-250.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3479 .

Veselinović, Ivana, "Verbalno izražavanje osobina kod gluve i nagluve dece" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):235-250,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3479 .

TY  - CONF
AU  - Karić, Jasmina
AU  - Golubović, Melita
AU  - Stevanović, Dragana
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3476
AB  - The aim of early intervention is to stimulate sensorimotor, emotional,
social and cognitive development. In addition, the goal of early intervention
is the early detection and prevention of secondary consequences of a primary
difficulty or disorder. The early intervention phases are identification,
detection, diagnosis, educational and rehabilitation treatment and counseling.
In general, early intervention is determined, that is, it can be interpreted
through the interaction of the so-called three systems: family resources,
which are fundamental and are affecting the second system – family patterns
of interaction, which then affect the third system, which, conditionally,
consists of two subsystems, the child’s developmental resources and the child’s
social and cognitive competence. The third system also affects the second,
that is, family patterns of interaction, and all three interact with each other,
including the so-called stressors. Stressors can be defined as the influence of
non-optimal interaction patterns (Ljubešić, 2011) The aim of this paper is to
present a plan and program for providing early support through educational
and rehabilitation work with children from 0-5 years of age who have hearing
impairment. The early intervention plan and program was created at the
hearing impaired school "Stefan Decanski" in Belgrade as a product of many
years of practice in working with deaf, hard of hearing and cochlear-implanted
children.
AB  - Cilj rane intervencije je podsticanje senzomotornog, emocionalnog, socijalnog i kognitivnog razvoja. Pored toga cilj rane intervencije je i rano otkrivanje i prevencija sekundarnih posledica primarne smetnje ili poremećaja. Faze rane intervencije su identifikacija, detekcija, dijagnostika, tretman i savetovanje. Uopšte, rana intervencija je određena, odnosno može se tumačiti kroz interakciju tkzv. tri sis- tema i to: porodične resurse, koji se nalaze u osnovi i imaju uticaj na drugi sistem, odnosno porodične obrasce interakcije, koji opet uti- ču na treći sistem koji se uslovno rečeno sastoje od dva podsistema, razvojnih resursa deteta i socijalne i kognitivne kompetentnosti deteta. Treći sistem takoće deluje na drugi, odnosno porodične ob- rasce interakcije, a sva tri su u međusobnoj interakciji uključujući i tkzv. stresore. Stresori se mogu odrediti kao uticaj neoptimalnih interacijskih obrazaca. Cilj ovog rada je da se prikaže plan i pro- gram pružanja rane podrške gluvoj i nagluvoj deci i deci sa kohlearnim implantom. Plan i program rane intervencije nastao je u školi za oštećene sluhom nagluve «Stefan Dečanski» u Beogradu, kao proizvod dugogodišnje prakse u radu sa gluvom i nagluvom decom i decom sa kohle- arnim implantom.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Prikaz programa rane intervencije gluve i nagluve dece i dece sa kohlearnim implantom
T1  - Resentation of educational rehabilitation work Program in early intervention of deaf, hard of Hearing and cochlear-implanted children
EP  - 130
SP  - 113
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3476
ER  - 

@conference{
author = "Karić, Jasmina and Golubović, Melita and Stevanović, Dragana",
year = "2020",
abstract = "The aim of early intervention is to stimulate sensorimotor, emotional,
social and cognitive development. In addition, the goal of early intervention
is the early detection and prevention of secondary consequences of a primary
difficulty or disorder. The early intervention phases are identification,
detection, diagnosis, educational and rehabilitation treatment and counseling.
In general, early intervention is determined, that is, it can be interpreted
through the interaction of the so-called three systems: family resources,
which are fundamental and are affecting the second system – family patterns
of interaction, which then affect the third system, which, conditionally,
consists of two subsystems, the child’s developmental resources and the child’s
social and cognitive competence. The third system also affects the second,
that is, family patterns of interaction, and all three interact with each other,
including the so-called stressors. Stressors can be defined as the influence of
non-optimal interaction patterns (Ljubešić, 2011) The aim of this paper is to
present a plan and program for providing early support through educational
and rehabilitation work with children from 0-5 years of age who have hearing
impairment. The early intervention plan and program was created at the
hearing impaired school "Stefan Decanski" in Belgrade as a product of many
years of practice in working with deaf, hard of hearing and cochlear-implanted
children., Cilj rane intervencije je podsticanje senzomotornog, emocionalnog, socijalnog i kognitivnog razvoja. Pored toga cilj rane intervencije je i rano otkrivanje i prevencija sekundarnih posledica primarne smetnje ili poremećaja. Faze rane intervencije su identifikacija, detekcija, dijagnostika, tretman i savetovanje. Uopšte, rana intervencija je određena, odnosno može se tumačiti kroz interakciju tkzv. tri sis- tema i to: porodične resurse, koji se nalaze u osnovi i imaju uticaj na drugi sistem, odnosno porodične obrasce interakcije, koji opet uti- ču na treći sistem koji se uslovno rečeno sastoje od dva podsistema, razvojnih resursa deteta i socijalne i kognitivne kompetentnosti deteta. Treći sistem takoće deluje na drugi, odnosno porodične ob- rasce interakcije, a sva tri su u međusobnoj interakciji uključujući i tkzv. stresore. Stresori se mogu odrediti kao uticaj neoptimalnih interacijskih obrazaca. Cilj ovog rada je da se prikaže plan i pro- gram pružanja rane podrške gluvoj i nagluvoj deci i deci sa kohlearnim implantom. Plan i program rane intervencije nastao je u školi za oštećene sluhom nagluve «Stefan Dečanski» u Beogradu, kao proizvod dugogodišnje prakse u radu sa gluvom i nagluvom decom i decom sa kohle- arnim implantom.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Prikaz programa rane intervencije gluve i nagluve dece i dece sa kohlearnim implantom, Resentation of educational rehabilitation work Program in early intervention of deaf, hard of Hearing and cochlear-implanted children",
pages = "130-113",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3476"
}

Karić, J., Golubović, M.,& Stevanović, D.. (2020). Prikaz programa rane intervencije gluve i nagluve dece i dece sa kohlearnim implantom. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 113-130.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3476

Karić J, Golubović M, Stevanović D. Prikaz programa rane intervencije gluve i nagluve dece i dece sa kohlearnim implantom. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:113-130.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3476 .

Karić, Jasmina, Golubović, Melita, Stevanović, Dragana, "Prikaz programa rane intervencije gluve i nagluve dece i dece sa kohlearnim implantom" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):113-130,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3476 .

TY  - CONF
AU  - Kovačević, Tamara
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3276
UR  - https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=901620
AB  - Osnovni cilj rada je da se pregledom dostupne literature ukaže na načine komunikacije i neke
odlike funkcionisanja porodice sa gluvim i nagluvim detetom. Porodice sa gluvim i nagluvim detetom se u
mnogim aspektima razlikuju od drugih porodica. Zbog oštećenja sluha i izmenjenog načina
komuniciranja sa okolinom, gluva i nagluva deca razvijaju se pod nepovoljnijim uslovima nego deca koja
čuju. Veliki broj gluve i nagluve dece ima specifične probleme na planu komunikacije i
interakcije.Detetova nemogućnost da komunicira sa roditeljima i drugom decom ga vremenom izoluju i
vode ka dubljim teškoćama na emocionalnom, socijalnom i planu ukupnog razvoja. Komunikacija je jedan
od fundamentalnih elemenata življenja, jer služi za sporazumevanje ljudi u određenoj društvenoj
zajednici. Komunikacija ili jezik obezbeđuju društvu medijum i sredstvo za socijalizaciju njegovih
članova. Primerena i efikasna rana komunikacija bez obzira u okviru kog jezičkog modaliteta se odvija
(znakovni ili govorni), zajedno sa prihvatanjem deteta i njegovog oštećenja je osnova uspešnog
kognitivnog razvoja i razvoja ličnosti deteta, što predstavlja osnovu komunikacije i izgradnje jezičkih
veština. Komunikacija gluve i nagluve dece može biti verbalna (usmena i pisana) i neverbalna (koja
obuhvata znakovni jezik, upotrebu prstne azbuke-daktilologije, mimiku i čitanje govora sa usta i lica
sagovornika). Koji oblik komunikacije će gluva i nagluva deca koristiti i razviti u velikoj meri zavisi od
toga da li potiču iz porodice gluvih ili roditelja koji čuju. Veći broj istraživanja, ukazuje da su porodici
gluve i nagluve dece, potrebni različiti oblici socijalne podrške: psihološka, finansijska, informacijska,
duhovna i edukativna podrška. Roditeljima je neophodna podrška društvene zajednice; zdravstvenog,
obrazovnog i sistema socijalne zaštite. Porodicu je potrebno edukovati o oštećenju sluha, posledicama,
modelima amplifikacije, različitim načinima komunikacije, vaspitanju i obrazovanju dece. Neohodno je
organizovati različite programe podrške, poboljšati komunikaciju u okviru porodice, kao i saradnju
porodice i stručnjaka raznih specijalnosti koji učestvuju u rehabilitaciji i edukaciji gluve i nagluve dece.
AB  - The main objective of the paper is, by reviewing the available literature, to point to modes of
communication and certain characteristics of the functioning of a family with a deaf and hard of hearing child.
Families with a deaf or hard of hearing child are different from other families in many respects.Due to hearing
impairments and a changed way of communicating with the environment, deaf and hard of hearing children develop
under more unfavorable conditions than normal hearing children. A large number of deaf and hard of hearing
children have specific problems in the fields of communication and interaction. The child's inability to communicate
with family and other children isolates it, with the passage of time, and leads to deeper difficulties in the social and
emotional plan and overall development.Communication is one of the fundamental elements of living, because its use
is for the communication of people in a certain community. Communication or language provide the society with a
medium and means for socializing its members. Appropriate and efficient early communication, regardless of the
language modality (sign or speech) within which it takes place, together with accepting the child and its impairment,
is the basis for successful cognitive development and the development of the child’s personality, which represents the
basis of communication and the development of language skills. Communication of the deaf and hard of hearing
children can be verbal (oral and written) and non-verbal (which involves sign language as well as the use of manual
alphabet – dactylology, mime and lip-reading). Which form of communication the deaf and hard of hearing children
will use and develop depends, to a large degree, on whether they come from a family of deaf parents or of hearing
ones. A large number of studies, indicate that families of deaf and hard of hearing children need various forms of
social support: psychological, financial, informational, spiritual and educational support. The support of the
community - of the health, education and social protection systems is necessary to the parents. The family needs to
be educated on hearing impairment, its consequences, amplification models, different ways of communicating with,
upbringing and educating deaf and hard of hearing children. It is necessary to organize various support programs,
to improve communication within the family as well as the cooperation of the family and experts of various
specialties involved in the rehabilitation and education of deaf and hard of hearing children.
PB  - Centar modernih znanja i Resursni centar za specijalnu edukaciju
C3  - Zbornik radova Pete međunarodne naučne konferencije “Društvene devijacije: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive“
T1  - Komunikacija u porodici gluve i nagluve dece
T1  - Communication in a family of deaf and hard of hearing children
EP  - 374
SP  - 365
DO  - 10.7251/ZCMZ2001365K
ER  - 

@conference{
author = "Kovačević, Tamara",
year = "2020",
abstract = "Osnovni cilj rada je da se pregledom dostupne literature ukaže na načine komunikacije i neke
odlike funkcionisanja porodice sa gluvim i nagluvim detetom. Porodice sa gluvim i nagluvim detetom se u
mnogim aspektima razlikuju od drugih porodica. Zbog oštećenja sluha i izmenjenog načina
komuniciranja sa okolinom, gluva i nagluva deca razvijaju se pod nepovoljnijim uslovima nego deca koja
čuju. Veliki broj gluve i nagluve dece ima specifične probleme na planu komunikacije i
interakcije.Detetova nemogućnost da komunicira sa roditeljima i drugom decom ga vremenom izoluju i
vode ka dubljim teškoćama na emocionalnom, socijalnom i planu ukupnog razvoja. Komunikacija je jedan
od fundamentalnih elemenata življenja, jer služi za sporazumevanje ljudi u određenoj društvenoj
zajednici. Komunikacija ili jezik obezbeđuju društvu medijum i sredstvo za socijalizaciju njegovih
članova. Primerena i efikasna rana komunikacija bez obzira u okviru kog jezičkog modaliteta se odvija
(znakovni ili govorni), zajedno sa prihvatanjem deteta i njegovog oštećenja je osnova uspešnog
kognitivnog razvoja i razvoja ličnosti deteta, što predstavlja osnovu komunikacije i izgradnje jezičkih
veština. Komunikacija gluve i nagluve dece može biti verbalna (usmena i pisana) i neverbalna (koja
obuhvata znakovni jezik, upotrebu prstne azbuke-daktilologije, mimiku i čitanje govora sa usta i lica
sagovornika). Koji oblik komunikacije će gluva i nagluva deca koristiti i razviti u velikoj meri zavisi od
toga da li potiču iz porodice gluvih ili roditelja koji čuju. Veći broj istraživanja, ukazuje da su porodici
gluve i nagluve dece, potrebni različiti oblici socijalne podrške: psihološka, finansijska, informacijska,
duhovna i edukativna podrška. Roditeljima je neophodna podrška društvene zajednice; zdravstvenog,
obrazovnog i sistema socijalne zaštite. Porodicu je potrebno edukovati o oštećenju sluha, posledicama,
modelima amplifikacije, različitim načinima komunikacije, vaspitanju i obrazovanju dece. Neohodno je
organizovati različite programe podrške, poboljšati komunikaciju u okviru porodice, kao i saradnju
porodice i stručnjaka raznih specijalnosti koji učestvuju u rehabilitaciji i edukaciji gluve i nagluve dece., The main objective of the paper is, by reviewing the available literature, to point to modes of
communication and certain characteristics of the functioning of a family with a deaf and hard of hearing child.
Families with a deaf or hard of hearing child are different from other families in many respects.Due to hearing
impairments and a changed way of communicating with the environment, deaf and hard of hearing children develop
under more unfavorable conditions than normal hearing children. A large number of deaf and hard of hearing
children have specific problems in the fields of communication and interaction. The child's inability to communicate
with family and other children isolates it, with the passage of time, and leads to deeper difficulties in the social and
emotional plan and overall development.Communication is one of the fundamental elements of living, because its use
is for the communication of people in a certain community. Communication or language provide the society with a
medium and means for socializing its members. Appropriate and efficient early communication, regardless of the
language modality (sign or speech) within which it takes place, together with accepting the child and its impairment,
is the basis for successful cognitive development and the development of the child’s personality, which represents the
basis of communication and the development of language skills. Communication of the deaf and hard of hearing
children can be verbal (oral and written) and non-verbal (which involves sign language as well as the use of manual
alphabet – dactylology, mime and lip-reading). Which form of communication the deaf and hard of hearing children
will use and develop depends, to a large degree, on whether they come from a family of deaf parents or of hearing
ones. A large number of studies, indicate that families of deaf and hard of hearing children need various forms of
social support: psychological, financial, informational, spiritual and educational support. The support of the
community - of the health, education and social protection systems is necessary to the parents. The family needs to
be educated on hearing impairment, its consequences, amplification models, different ways of communicating with,
upbringing and educating deaf and hard of hearing children. It is necessary to organize various support programs,
to improve communication within the family as well as the cooperation of the family and experts of various
specialties involved in the rehabilitation and education of deaf and hard of hearing children.",
publisher = "Centar modernih znanja i Resursni centar za specijalnu edukaciju",
journal = "Zbornik radova Pete međunarodne naučne konferencije “Društvene devijacije: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive“",
title = "Komunikacija u porodici gluve i nagluve dece, Communication in a family of deaf and hard of hearing children",
pages = "374-365",
doi = "10.7251/ZCMZ2001365K"
}

Kovačević, T.. (2020). Komunikacija u porodici gluve i nagluve dece. in Zbornik radova Pete međunarodne naučne konferencije “Društvene devijacije: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive“
Centar modernih znanja i Resursni centar za specijalnu edukaciju., 365-374.
https://doi.org/10.7251/ZCMZ2001365K

Kovačević T. Komunikacija u porodici gluve i nagluve dece. in Zbornik radova Pete međunarodne naučne konferencije “Društvene devijacije: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive“. 2020;:365-374.
doi:10.7251/ZCMZ2001365K .

Kovačević, Tamara, "Komunikacija u porodici gluve i nagluve dece" in Zbornik radova Pete međunarodne naučne konferencije “Društvene devijacije: Porodica i savremeno društvo – izazovi i perspektive“ (2020):365-374,
https://doi.org/10.7251/ZCMZ2001365K . .

TY  - CONF
AU  - Dimoski, Sanja
AU  - Stanimirović, Dragana
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3482
AB  - This paper deals with mechanisms of defense, analyzing its usefulness and
contribution to the psychology of disability. Only the early psychoanalytic
concepts of the mechanisms of defense are discussed since this is their first
treatment in this field of psychology. Mechanisms of defense are unconscious
maneuvers that protect one from unpleasant situations or feelings. As the
literature shows, children and adults with disabilities are insufficiently
socially integrated, which causes a feeling of isolation and inadequacy, and
consequently, the development of negative personality traits. There is a greater
tendency for these persons to develop anxiety. These circumstances lead to the
frequent, and therefore, rigid engagement of largely immature mechanisms
of defense as attempts to defend against painful affections. The ego, in a
psychodynamic vocabulary, is forced to engage defense mechanisms that
keep individuals from internal unpleasant situations (feeling of difference,
isolation, anxiety, irrational feeling of guilt and "sinfulness"), conflicts
between possibilities and desires, and affective reactions to prejudices and
segregation. For this purpose, the individual, depending on the age and
quality of psychological functioning, uses the various mechanisms of defense
shown in this paper. The paper launches theoretical considerations and
practical issues of working with children and people with disabilities. Further
research should empirically determine the dominant mechanisms of defense
in children and adults with certain types of interference.
AB  - Rad se bavi mehanizmima odbrane, analizom njihove upotrebljivosti i doprinosa psihologiji ometenosti. Diskutovani su samo rani psiho- analitički koncepti mehanizama odbrane, s obzirom da je ovo prvo nji- hovo tretiranje u ovom polju psihologije. Mehanizmi odbrane su nesves- ni manevri kojima se osoba brani od neprijatnih stanja ili osećanja. Kako literatura pokazuje, deca sa smetnjama u razvoju i odrasle osobe sa ometenošću nedovoljno su socijalno integrisane, što uzrokuje osećanje izolovanosti i neadekvatnosti, a posledično i razvoj negativnih oso- bina ličnosti. Kod ovih osoba postoji i veća sklonost ka razvoju anksi- oznosti. Ove okolnosti vode učestalom, a samim tim i rigidnom anga- žovanju uglavnom nezrelih mehanizama odbrane kao pokušaja odbrane od bolnih afekata. Ego (govoreći psihodinamskim rečnikom) je prinuđen da angažuje mehanizme odbrane koji pojedinca čuvaju od unutrašnjih neprijatnih stanja (osećanje različitosti, izolovanosti, anksioz- nosti, iracionalno osećanje krivice i „grešnosti”), konflikata iz- među njihovih mogućnosti i njihovih želja i/ili nagona i afektivnih reakcija na predrasude i segregaciju. U tu svrhu, pojedinac (zavisno od uzrasta i kvaliteta psihološkog funkcionisanja) koristi različite mehanizme odbrane prikazane u ovom radu. Rad pokreće teorijska razma- tranja i praktična pitanja rada sa decom i osobama sa ometenošću. Naredna istraživanja trebalo bi da empirijski utvrde preovlađujuće mehanizme odbrane kod dece i odraslih sa određenim vrstama smetnji.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Doprinos ranih psihoanalitičkih učenja o mehanizmima odbrane psihologiji ometenosti
T1  - Contribution of early psychoanalytic learning About mechanisms of defense to psychology of Disability
EP  - 299
SP  - 285
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3482
ER  - 

@conference{
author = "Dimoski, Sanja and Stanimirović, Dragana",
year = "2020",
abstract = "This paper deals with mechanisms of defense, analyzing its usefulness and
contribution to the psychology of disability. Only the early psychoanalytic
concepts of the mechanisms of defense are discussed since this is their first
treatment in this field of psychology. Mechanisms of defense are unconscious
maneuvers that protect one from unpleasant situations or feelings. As the
literature shows, children and adults with disabilities are insufficiently
socially integrated, which causes a feeling of isolation and inadequacy, and
consequently, the development of negative personality traits. There is a greater
tendency for these persons to develop anxiety. These circumstances lead to the
frequent, and therefore, rigid engagement of largely immature mechanisms
of defense as attempts to defend against painful affections. The ego, in a
psychodynamic vocabulary, is forced to engage defense mechanisms that
keep individuals from internal unpleasant situations (feeling of difference,
isolation, anxiety, irrational feeling of guilt and "sinfulness"), conflicts
between possibilities and desires, and affective reactions to prejudices and
segregation. For this purpose, the individual, depending on the age and
quality of psychological functioning, uses the various mechanisms of defense
shown in this paper. The paper launches theoretical considerations and
practical issues of working with children and people with disabilities. Further
research should empirically determine the dominant mechanisms of defense
in children and adults with certain types of interference., Rad se bavi mehanizmima odbrane, analizom njihove upotrebljivosti i doprinosa psihologiji ometenosti. Diskutovani su samo rani psiho- analitički koncepti mehanizama odbrane, s obzirom da je ovo prvo nji- hovo tretiranje u ovom polju psihologije. Mehanizmi odbrane su nesves- ni manevri kojima se osoba brani od neprijatnih stanja ili osećanja. Kako literatura pokazuje, deca sa smetnjama u razvoju i odrasle osobe sa ometenošću nedovoljno su socijalno integrisane, što uzrokuje osećanje izolovanosti i neadekvatnosti, a posledično i razvoj negativnih oso- bina ličnosti. Kod ovih osoba postoji i veća sklonost ka razvoju anksi- oznosti. Ove okolnosti vode učestalom, a samim tim i rigidnom anga- žovanju uglavnom nezrelih mehanizama odbrane kao pokušaja odbrane od bolnih afekata. Ego (govoreći psihodinamskim rečnikom) je prinuđen da angažuje mehanizme odbrane koji pojedinca čuvaju od unutrašnjih neprijatnih stanja (osećanje različitosti, izolovanosti, anksioz- nosti, iracionalno osećanje krivice i „grešnosti”), konflikata iz- među njihovih mogućnosti i njihovih želja i/ili nagona i afektivnih reakcija na predrasude i segregaciju. U tu svrhu, pojedinac (zavisno od uzrasta i kvaliteta psihološkog funkcionisanja) koristi različite mehanizme odbrane prikazane u ovom radu. Rad pokreće teorijska razma- tranja i praktična pitanja rada sa decom i osobama sa ometenošću. Naredna istraživanja trebalo bi da empirijski utvrde preovlađujuće mehanizme odbrane kod dece i odraslih sa određenim vrstama smetnji.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Doprinos ranih psihoanalitičkih učenja o mehanizmima odbrane psihologiji ometenosti, Contribution of early psychoanalytic learning About mechanisms of defense to psychology of Disability",
pages = "299-285",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3482"
}

Dimoski, S.,& Stanimirović, D.. (2020). Doprinos ranih psihoanalitičkih učenja o mehanizmima odbrane psihologiji ometenosti. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 285-299.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3482

Dimoski S, Stanimirović D. Doprinos ranih psihoanalitičkih učenja o mehanizmima odbrane psihologiji ometenosti. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:285-299.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3482 .

Dimoski, Sanja, Stanimirović, Dragana, "Doprinos ranih psihoanalitičkih učenja o mehanizmima odbrane psihologiji ometenosti" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):285-299,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3482 .

TY  - CONF
AU  - Žunić-Pavlović, Vesna
AU  - Stojanović, Marija
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3486
AB  - Cilj ovog pregleda literature je sumiranje savremenih naučnih saz-
nanja o prevalenciji eksternalizovanih i internalizovanih problema
kod dece i adolescenata sa oštećenjem sluha i povezanim faktori-
ma. U radu su sistematično prikazani podaci iz različitih zemalja
koji konzistentno pokazuju da je prevalencija problema značajno veća
kod dece i adolescenata sa oštećenjem sluha u odnosu na normativnu
populaciju. U nastavku je dat pregled rezultata empirijskih istra-
živanja o vezi eksternalizovanih i internalizovanih problema sa
sociodemografskim faktorima, faktorima povezanim sa oštećenjem
sluha i faktorima koji se odnose na edukaciju i rehabilitaciju dece i
adolescenata sa oštećenjem sluha. Autori prethodnih istraživanja
saglasno izveštavaju da u genezi problema kod dece i adolescenata sa
oštećenjem sluha značajnu ulogu imaju govorno-jezičke sposobnosti i
prisustvo drugih smetnji u razvoju, dok su nalazi o uticaju drugih fak-
tora manje jasni
AB  - The aim of this literature review is to summarize contemporary scientific
knowledge about the prevalence of externalized and internalized problems in
children and adolescents with hearing impairment, and related factors. The
paper systematically presents data from different countries that consistently
show that the prevalence of the problem is significantly higher in children
and adolescents with hearing impairment compared to the normative
population. The following is an overview of the results of empirical research
on the relationship between externalized and internalized problems with
sociodemographic factors, factors related to hearing impairment, and factors
related to the education and rehabilitation of children and adolescents with
hearing impairment. The authors of previous studies agree that speech and
language skills and the presence of other developmental disabilities play a
significant role in the genesis of problems in children and adolescents with
hearing impairment, while the findings on the impact of other factors are less
clear.
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Eksternalizovani i internalizovani Problemi kod dece i adolescenata sa Oštećenjem sluha
T1  - Externalized and internalized problems in children And adolescents with hearing impairment
EP  - 314
SP  - 301
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3486
ER  - 

@conference{
author = "Žunić-Pavlović, Vesna and Stojanović, Marija",
year = "2020",
abstract = "Cilj ovog pregleda literature je sumiranje savremenih naučnih saz-
nanja o prevalenciji eksternalizovanih i internalizovanih problema
kod dece i adolescenata sa oštećenjem sluha i povezanim faktori-
ma. U radu su sistematično prikazani podaci iz različitih zemalja
koji konzistentno pokazuju da je prevalencija problema značajno veća
kod dece i adolescenata sa oštećenjem sluha u odnosu na normativnu
populaciju. U nastavku je dat pregled rezultata empirijskih istra-
živanja o vezi eksternalizovanih i internalizovanih problema sa
sociodemografskim faktorima, faktorima povezanim sa oštećenjem
sluha i faktorima koji se odnose na edukaciju i rehabilitaciju dece i
adolescenata sa oštećenjem sluha. Autori prethodnih istraživanja
saglasno izveštavaju da u genezi problema kod dece i adolescenata sa
oštećenjem sluha značajnu ulogu imaju govorno-jezičke sposobnosti i
prisustvo drugih smetnji u razvoju, dok su nalazi o uticaju drugih fak-
tora manje jasni, The aim of this literature review is to summarize contemporary scientific
knowledge about the prevalence of externalized and internalized problems in
children and adolescents with hearing impairment, and related factors. The
paper systematically presents data from different countries that consistently
show that the prevalence of the problem is significantly higher in children
and adolescents with hearing impairment compared to the normative
population. The following is an overview of the results of empirical research
on the relationship between externalized and internalized problems with
sociodemographic factors, factors related to hearing impairment, and factors
related to the education and rehabilitation of children and adolescents with
hearing impairment. The authors of previous studies agree that speech and
language skills and the presence of other developmental disabilities play a
significant role in the genesis of problems in children and adolescents with
hearing impairment, while the findings on the impact of other factors are less
clear.",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Eksternalizovani i internalizovani Problemi kod dece i adolescenata sa Oštećenjem sluha, Externalized and internalized problems in children And adolescents with hearing impairment",
pages = "314-301",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3486"
}

Žunić-Pavlović, V.,& Stojanović, M.. (2020). Eksternalizovani i internalizovani Problemi kod dece i adolescenata sa Oštećenjem sluha. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova, 301-314.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3486

Žunić-Pavlović V, Stojanović M. Eksternalizovani i internalizovani Problemi kod dece i adolescenata sa Oštećenjem sluha. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:301-314.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3486 .

Žunić-Pavlović, Vesna, Stojanović, Marija, "Eksternalizovani i internalizovani Problemi kod dece i adolescenata sa Oštećenjem sluha" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):301-314,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3486 .

TY  - CONF
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Dimić, Nadežda
AU  - Isaković, Ljubica
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3488
AB  - Znakovni jezik je prirodan i primaran jezički izraz gluvih, dok je govor-
Ni jezik njihov sekundarni jezik. Gluvom detetu treba omogućiti da usvoji
Dva jezika, znakovni jezik sveta gluvih i govorni jezik većine koja čuje. Za
Onu decu sa oštećenjem sluha koja nemaju kapaciteta za usvajanje jezika i
Razvoj govora putem slušanja, potreban je drugačiji pristup u vaspitanju
I obrazovanju, koji će maksimalno koristiti njihove kapacitete za vi-
Zuelnu obradu i koji će im omogućiti usvajanje jezika, znanja i veština
Primerenih njihovim individualnim sposobnostima i mogućnostima. To
Se može postići korišćenjem znakovnog jezika u njihovoj edukaciji.
Cilj istraživanja bio je ispitati učestalost upotrebe znakovnog
Jezika u nastavi. Anketa je sprovedena u pet škola za gluve i nagluve
Učenike u Srbiji. Uzorak je činio 71 nastavnik. U istraživanju je
Korišćen Upitnik za nastavnike (Dimić, Kovačević, 2013).
Nastavnici najčešće komuniciraju kombinacijom verbalnog
(govornog) i znakovnog jezika sa gluvom i nagluvom decom. Defektolozi
Značajno češće koriste znakovni jezik u svim nastavnim predmeti-
Ma, u odnosu na nastavnike koji nisu po struci defektolozi. Dobijeni
Rezultati ukazuju na važnost znakovne komunikacije učenika u edu-
Kaciji, kao i u svakodnevnim situacijama, sa vršnjacima i roditelji-
Ma. Neophodno je postojanje različitih pristupa u školovanju gluve
Dece, kako bi se uspešno zadovoljile njihove komunikacijske i obrazovne
Potrebe.
AB  - Sign language is a natural and primary linguistic expression of the deaf,
while spoken language is their secondary language. A deaf child should be
provided with an opportunity to adopt two languages, the sign language of
the world of the deaf, and the spoken language of the hearing majority. For
those hearing impaired children who don’t have the capacity for language
acquisition and speech development through listening, a different approach
in education is needed, which will use their visual processing capabilities to
the maximum and enable them to adopt the language, knowledge and skills
appropriate for their individual abilities and possibilities. This can be achieved
by using sign language in their education.
The aim of the research was to examine the frequency of use of sign
language in teaching. The survey was conducted in five schools for deaf and
hard of hearing pupils in Serbia. The sample group consisted of 71 teachers. The
questionnaire for teachers (Dimić, Kovačević, 2013) was used in the research.
Teachers most often communicate with deaf and hard of hearing children
using a combination of verbal (spoken) and sign language. Special education
teachers use sign language in all teaching subjects significantly more often
in comparison to the teachers that are not special education teachers by
profession. The obtained results point to the importance of sign communication
of the pupils in education as well as in everyday situations, with their peers
and parents. It is necessary that there are different approaches to educating
deaf children in order to meet their communication and education needs
successfully.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Upotreba znakovnog jezika u Edukaciji gluve i nagluve dece Osnovnoškolskog uzrasta
T1  - The use of sign language in the education of deaf And hard of hearing primary school children
EP  - 167
SP  - 151
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3488
ER  - 

@conference{
author = "Kovačević, Tamara and Dimić, Nadežda and Isaković, Ljubica",
year = "2020",
abstract = "Znakovni jezik je prirodan i primaran jezički izraz gluvih, dok je govor-
Ni jezik njihov sekundarni jezik. Gluvom detetu treba omogućiti da usvoji
Dva jezika, znakovni jezik sveta gluvih i govorni jezik većine koja čuje. Za
Onu decu sa oštećenjem sluha koja nemaju kapaciteta za usvajanje jezika i
Razvoj govora putem slušanja, potreban je drugačiji pristup u vaspitanju
I obrazovanju, koji će maksimalno koristiti njihove kapacitete za vi-
Zuelnu obradu i koji će im omogućiti usvajanje jezika, znanja i veština
Primerenih njihovim individualnim sposobnostima i mogućnostima. To
Se može postići korišćenjem znakovnog jezika u njihovoj edukaciji.
Cilj istraživanja bio je ispitati učestalost upotrebe znakovnog
Jezika u nastavi. Anketa je sprovedena u pet škola za gluve i nagluve
Učenike u Srbiji. Uzorak je činio 71 nastavnik. U istraživanju je
Korišćen Upitnik za nastavnike (Dimić, Kovačević, 2013).
Nastavnici najčešće komuniciraju kombinacijom verbalnog
(govornog) i znakovnog jezika sa gluvom i nagluvom decom. Defektolozi
Značajno češće koriste znakovni jezik u svim nastavnim predmeti-
Ma, u odnosu na nastavnike koji nisu po struci defektolozi. Dobijeni
Rezultati ukazuju na važnost znakovne komunikacije učenika u edu-
Kaciji, kao i u svakodnevnim situacijama, sa vršnjacima i roditelji-
Ma. Neophodno je postojanje različitih pristupa u školovanju gluve
Dece, kako bi se uspešno zadovoljile njihove komunikacijske i obrazovne
Potrebe., Sign language is a natural and primary linguistic expression of the deaf,
while spoken language is their secondary language. A deaf child should be
provided with an opportunity to adopt two languages, the sign language of
the world of the deaf, and the spoken language of the hearing majority. For
those hearing impaired children who don’t have the capacity for language
acquisition and speech development through listening, a different approach
in education is needed, which will use their visual processing capabilities to
the maximum and enable them to adopt the language, knowledge and skills
appropriate for their individual abilities and possibilities. This can be achieved
by using sign language in their education.
The aim of the research was to examine the frequency of use of sign
language in teaching. The survey was conducted in five schools for deaf and
hard of hearing pupils in Serbia. The sample group consisted of 71 teachers. The
questionnaire for teachers (Dimić, Kovačević, 2013) was used in the research.
Teachers most often communicate with deaf and hard of hearing children
using a combination of verbal (spoken) and sign language. Special education
teachers use sign language in all teaching subjects significantly more often
in comparison to the teachers that are not special education teachers by
profession. The obtained results point to the importance of sign communication
of the pupils in education as well as in everyday situations, with their peers
and parents. It is necessary that there are different approaches to educating
deaf children in order to meet their communication and education needs
successfully.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Upotreba znakovnog jezika u Edukaciji gluve i nagluve dece Osnovnoškolskog uzrasta, The use of sign language in the education of deaf And hard of hearing primary school children",
pages = "167-151",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3488"
}

Kovačević, T., Dimić, N.,& Isaković, L.. (2020). Upotreba znakovnog jezika u Edukaciji gluve i nagluve dece Osnovnoškolskog uzrasta. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 151-167.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3488

Kovačević T, Dimić N, Isaković L. Upotreba znakovnog jezika u Edukaciji gluve i nagluve dece Osnovnoškolskog uzrasta. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:151-167.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3488 .

Kovačević, Tamara, Dimić, Nadežda, Isaković, Ljubica, "Upotreba znakovnog jezika u Edukaciji gluve i nagluve dece Osnovnoškolskog uzrasta" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):151-167,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3488 .

TY  - CONF
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Đoković, Sanja
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3334
AB  - Osnovni cilj rada je da se pregledom dostupne literature ukaže na ulogu igre u razvoju gluve i
nagluve dece predškolskog uzrasta. Polazi se od teorijskog okvira koji ukazuje na edukativan
karakter dečije igre, kao specifičnog oblika učenja. Programska koncepcija predškolskog
vaspitanja i obrazovanja počiva na ideji da dete kroz igru uči.Gluva i nagluva deca u igri uče da
posmatraju stvari, da opažaju promene koje se dešavaju, analiziraju, upoređuju, pamte svojstva i
kvalitete predmeta i koriste ih u igri. Zbog toga igra ima i saznajno značenje kod gluve i
nagluve dece. Deca igrajući se, vežbaju artikulaciju i diskriminaciju glasova, reči, razvijaju
rečenicu i stalno bogate svoj rečnik. Učestvujući u nizu usmerenih i slobodnih aktivnosti u svim
područjima vaspitno–obrazovnog rada, gluva i nagluva deca kontaktiraju sa igračkama,
očiglednim sredstvima, predmetima, i uče njihova imena, uviđaju sličnosti i razlike među
njima, saznaju njihova svojstva i akumuliraju prva iskustva sa okolinom. Uzrasno adekvatno
usvajanje jezika i govora daje mogućnost detetu da se igra, usvaja pojmove i da bude uključeno
u socijalnu interakciju sa svojim vršnjacima. Detetova nemogućnost da se igra i komunicira sa
drugom decom ga vremenom izoluju i vode ka dubljim teškoćama u okviru svih aspekata
njegovog razvoja. Uključivanje gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta u vaspitno-obrazovni
proces zahteva razumevanje i poseban pristup u radu sa njima zbog teškoća u procesu
komunikacije. Neophodan je specifičan tretman prilagođen njihovim individualnim
sposobnostima i mogućnostima (program, radno igrovna sredstva, metode, oblici rada i
komunikacije koji su u optimalnoj meri prilagođeni svakom detetu).
PB  - Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli
C3  - Tematski zbornik radova XI Međunarodne naučno-stručne konferencije „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“
T1  - Uloga igre u razvoju gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta
T1  - The role of children's play in the
Development of deaf and hard of hearing
Children of preschool age
EP  - 344
SP  - 337
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3334
ER  - 

@conference{
author = "Kovačević, Tamara and Đoković, Sanja",
year = "2020",
abstract = "Osnovni cilj rada je da se pregledom dostupne literature ukaže na ulogu igre u razvoju gluve i
nagluve dece predškolskog uzrasta. Polazi se od teorijskog okvira koji ukazuje na edukativan
karakter dečije igre, kao specifičnog oblika učenja. Programska koncepcija predškolskog
vaspitanja i obrazovanja počiva na ideji da dete kroz igru uči.Gluva i nagluva deca u igri uče da
posmatraju stvari, da opažaju promene koje se dešavaju, analiziraju, upoređuju, pamte svojstva i
kvalitete predmeta i koriste ih u igri. Zbog toga igra ima i saznajno značenje kod gluve i
nagluve dece. Deca igrajući se, vežbaju artikulaciju i diskriminaciju glasova, reči, razvijaju
rečenicu i stalno bogate svoj rečnik. Učestvujući u nizu usmerenih i slobodnih aktivnosti u svim
područjima vaspitno–obrazovnog rada, gluva i nagluva deca kontaktiraju sa igračkama,
očiglednim sredstvima, predmetima, i uče njihova imena, uviđaju sličnosti i razlike među
njima, saznaju njihova svojstva i akumuliraju prva iskustva sa okolinom. Uzrasno adekvatno
usvajanje jezika i govora daje mogućnost detetu da se igra, usvaja pojmove i da bude uključeno
u socijalnu interakciju sa svojim vršnjacima. Detetova nemogućnost da se igra i komunicira sa
drugom decom ga vremenom izoluju i vode ka dubljim teškoćama u okviru svih aspekata
njegovog razvoja. Uključivanje gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta u vaspitno-obrazovni
proces zahteva razumevanje i poseban pristup u radu sa njima zbog teškoća u procesu
komunikacije. Neophodan je specifičan tretman prilagođen njihovim individualnim
sposobnostima i mogućnostima (program, radno igrovna sredstva, metode, oblici rada i
komunikacije koji su u optimalnoj meri prilagođeni svakom detetu).",
publisher = "Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli",
journal = "Tematski zbornik radova XI Međunarodne naučno-stručne konferencije „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“",
title = "Uloga igre u razvoju gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta, The role of children's play in the
Development of deaf and hard of hearing
Children of preschool age",
pages = "344-337",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3334"
}

Kovačević, T.,& Đoković, S.. (2020). Uloga igre u razvoju gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. in Tematski zbornik radova XI Međunarodne naučno-stručne konferencije „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“
Udruženje za podršku i kreativni razvoj djece i mladih i Edukacijsko-rehabilitacijski fakultet, Univerzitet u Tuzli., 337-344.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3334

Kovačević T, Đoković S. Uloga igre u razvoju gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. in Tematski zbornik radova XI Međunarodne naučno-stručne konferencije „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“. 2020;:337-344.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3334 .

Kovačević, Tamara, Đoković, Sanja, "Uloga igre u razvoju gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta" in Tematski zbornik radova XI Međunarodne naučno-stručne konferencije „Unapređenje kvalitete života djece i mladih“ (2020):337-344,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3334 .

TY  - CONF
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Đoković, Sanja
AU  - Isaković, Ljubica
AU  - Dimić, Nadežda
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3326
AB  - Bilingvizam gluvog deteta podrazumeva poznavanje i redovnu upotrebu
znakovnog jezika, koji koristi zajednica gluvih i govornog jezika koji koristi čujuća većina.
Rani bilingvizam gluve i nagluve dece (poznavanje znakovnog jezika i
govornog/pisanog jezika) je od neprocenjive važnosti za njihov razvoj. Primerena i
efikasna rana komunikacija bez obzira u okviru kog jezičkog modaliteta se odvija
(znakovni ili govorni), zajedno sa prihvatanjem deteta i njegovog oštećenja je osnova
uspešnog kognitivnog razvoja i razvoja ličnosti deteta, što predstavlja osnovu
komunikacije i izgradnje jezičkih veština. Koji način komunikacije će gluva i nagluva deca
koristiti i razviti u velikoj meri zavisi od toga da li potiču iz porodice gluvih ili roditelja
koji čuju.
Poznavajući i koristeći znakovni i govorni jezik, gluva i nagluva deca će ostvariti
svoje pune potencijale u intelektualnom, govornom i socijalnom razvoju.
Oštećenje sluha i govora dovodi do određenih specifičnosti i teškoća u razvoju
ove dece, što zahteva adekvatne metode i pristupe u procesu rehabilitacije i edukacije,
veliku podršku i podsticaj porodice, predškolske ustanove i okoline.
Bilingvalni pristup počinje primenom ranih interventnih programa u radu s
čujućim roditeljima i malim gluvim bebama. Ranim interventnim programima
omogućava se čujućim roditeljima: učenje nacionalnog znakovnog jezika; savetodavna
pomoć u pogledu postupaka s detetom; uključivanje u život zajednice gluvih; druženje s
odraslim gluvim osobama i gluvim vršnjacima njihove gluve dece.
Na predškolskom uzrastu, zadatak vrtića je omogućiti deci da nastave da usvajaju
jezik koja su počela da usvajaju u porodici, a najbolje će ga usvojiti kroz interakcije sa
drugim fluentnim govornicima- odraslima i decom
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020
T1  - Bilingvalni pristup u radu sa gluvom i nagluvom decom predškolskog uzrasta
EP  - 118
SP  - 108
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3326
ER  - 

@conference{
author = "Kovačević, Tamara and Đoković, Sanja and Isaković, Ljubica and Dimić, Nadežda",
year = "2020",
abstract = "Bilingvizam gluvog deteta podrazumeva poznavanje i redovnu upotrebu
znakovnog jezika, koji koristi zajednica gluvih i govornog jezika koji koristi čujuća većina.
Rani bilingvizam gluve i nagluve dece (poznavanje znakovnog jezika i
govornog/pisanog jezika) je od neprocenjive važnosti za njihov razvoj. Primerena i
efikasna rana komunikacija bez obzira u okviru kog jezičkog modaliteta se odvija
(znakovni ili govorni), zajedno sa prihvatanjem deteta i njegovog oštećenja je osnova
uspešnog kognitivnog razvoja i razvoja ličnosti deteta, što predstavlja osnovu
komunikacije i izgradnje jezičkih veština. Koji način komunikacije će gluva i nagluva deca
koristiti i razviti u velikoj meri zavisi od toga da li potiču iz porodice gluvih ili roditelja
koji čuju.
Poznavajući i koristeći znakovni i govorni jezik, gluva i nagluva deca će ostvariti
svoje pune potencijale u intelektualnom, govornom i socijalnom razvoju.
Oštećenje sluha i govora dovodi do određenih specifičnosti i teškoća u razvoju
ove dece, što zahteva adekvatne metode i pristupe u procesu rehabilitacije i edukacije,
veliku podršku i podsticaj porodice, predškolske ustanove i okoline.
Bilingvalni pristup počinje primenom ranih interventnih programa u radu s
čujućim roditeljima i malim gluvim bebama. Ranim interventnim programima
omogućava se čujućim roditeljima: učenje nacionalnog znakovnog jezika; savetodavna
pomoć u pogledu postupaka s detetom; uključivanje u život zajednice gluvih; druženje s
odraslim gluvim osobama i gluvim vršnjacima njihove gluve dece.
Na predškolskom uzrastu, zadatak vrtića je omogućiti deci da nastave da usvajaju
jezik koja su počela da usvajaju u porodici, a najbolje će ga usvojiti kroz interakcije sa
drugim fluentnim govornicima- odraslima i decom",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020",
title = "Bilingvalni pristup u radu sa gluvom i nagluvom decom predškolskog uzrasta",
pages = "118-108",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3326"
}

Kovačević, T., Đoković, S., Isaković, L.,& Dimić, N.. (2020). Bilingvalni pristup u radu sa gluvom i nagluvom decom predškolskog uzrasta. in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020
Društvo defektologa Srbije., 108-118.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3326

Kovačević T, Đoković S, Isaković L, Dimić N. Bilingvalni pristup u radu sa gluvom i nagluvom decom predškolskog uzrasta. in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020. 2020;:108-118.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3326 .

Kovačević, Tamara, Đoković, Sanja, Isaković, Ljubica, Dimić, Nadežda, "Bilingvalni pristup u radu sa gluvom i nagluvom decom predškolskog uzrasta" in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020 (2020):108-118,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3326 .

TY  - CONF
AU  - Isaković, Ljubica
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Šešum, Mia
AU  - Dimić, Nadežda
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3297
AB  - Danas su mnoga istraživanja posvećena procesu usvajanja i razvoja jezika. Nama
su značajna ona, koja se bave načinima na koji deca koja ne čuju, usvajaju svoj jezik. Ovde
se misli na gluvu decu gluvih roditelja koja znakovni jezik usvajaju kao maternji, odnosno
prvi jezik. Međutim, najveći procenat gluve dece čine deca roditelja urednog sluha koja
su od rođenja izložena specifičnim uslovima i razvijaju svoj govor i jezik na drugačiji,
znatno teži način.
Cilj ovog rada je da ukaže na značaj i prednosti ranog usvajanja znakovnog jezika.
U radu će biti prikazana istraživanja koja se odnose na rano usvajanje znakovnog
jezika kod gluve dece gluvih roditelja, ali i gluve dece koja odrastaju u porodicama koje
čuju. Gluva deca gluvih roditelja su od prvog dana izložena pokretu, baš kao deca koja
čuju zvuku i govoru. Oni rano počinju da imitiraju pokrete svojih roditelja i uspostavljaju
komunikaciju. Prvi pokreti mogu se javiti već oko osmog meseca života. Sa druge strane,
gluva deca koja se rađaju u porodicama u kojima roditelji čuju u velikoj meri ostaju
uskraćena za prvu, najraniju komunikaciju, jer se roditelji uglavnom odlučuju da sa
svojom decom komuniciraju isključivo putem govora. Ukoliko porodica gluvih roditelja
dobije dete urednog sluha, ono će paralelno, veoma lako savladavati oba jezika. Znakovni
u komunikaciji sa roditeljima, govorni u kontaktu sa sredinom. Takva deca najčešće
postaju bilingvalna - potpuno jezički kompetentna u oba jezika. Ukazaće se i na značaj
dečjih (bebi) znakova koji predstavljaju prve podsticaje za razvoj osnovne – rane
komunikacije.
Rani pristup i interakcija putem jezika utiče na nivo jezičke kompetencije u
odraslom dobu, a samim tim i na edukativna postignuća. Ovo važi za oba jezika - govorni
i znakovni. Gluvi odrasli koji nisu imali pristup znakovnoj interakciji pre četvrte godine
života poseduju značajno manje jezičke veštine od gluvih koji su od najranijeg uzrasta bili
izloženi znakovnom jeziku i odraslih kasnije ogluvelih osoba, koje su prethodno usvojile
govorni jezik.
C3  - Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020
T1  - Značaj ranog usvajanja znakovnog jezika
EP  - 119
SP  - 119
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3297
ER  - 

@conference{
author = "Isaković, Ljubica and Kovačević, Tamara and Šešum, Mia and Dimić, Nadežda",
year = "2020",
abstract = "Danas su mnoga istraživanja posvećena procesu usvajanja i razvoja jezika. Nama
su značajna ona, koja se bave načinima na koji deca koja ne čuju, usvajaju svoj jezik. Ovde
se misli na gluvu decu gluvih roditelja koja znakovni jezik usvajaju kao maternji, odnosno
prvi jezik. Međutim, najveći procenat gluve dece čine deca roditelja urednog sluha koja
su od rođenja izložena specifičnim uslovima i razvijaju svoj govor i jezik na drugačiji,
znatno teži način.
Cilj ovog rada je da ukaže na značaj i prednosti ranog usvajanja znakovnog jezika.
U radu će biti prikazana istraživanja koja se odnose na rano usvajanje znakovnog
jezika kod gluve dece gluvih roditelja, ali i gluve dece koja odrastaju u porodicama koje
čuju. Gluva deca gluvih roditelja su od prvog dana izložena pokretu, baš kao deca koja
čuju zvuku i govoru. Oni rano počinju da imitiraju pokrete svojih roditelja i uspostavljaju
komunikaciju. Prvi pokreti mogu se javiti već oko osmog meseca života. Sa druge strane,
gluva deca koja se rađaju u porodicama u kojima roditelji čuju u velikoj meri ostaju
uskraćena za prvu, najraniju komunikaciju, jer se roditelji uglavnom odlučuju da sa
svojom decom komuniciraju isključivo putem govora. Ukoliko porodica gluvih roditelja
dobije dete urednog sluha, ono će paralelno, veoma lako savladavati oba jezika. Znakovni
u komunikaciji sa roditeljima, govorni u kontaktu sa sredinom. Takva deca najčešće
postaju bilingvalna - potpuno jezički kompetentna u oba jezika. Ukazaće se i na značaj
dečjih (bebi) znakova koji predstavljaju prve podsticaje za razvoj osnovne – rane
komunikacije.
Rani pristup i interakcija putem jezika utiče na nivo jezičke kompetencije u
odraslom dobu, a samim tim i na edukativna postignuća. Ovo važi za oba jezika - govorni
i znakovni. Gluvi odrasli koji nisu imali pristup znakovnoj interakciji pre četvrte godine
života poseduju značajno manje jezičke veštine od gluvih koji su od najranijeg uzrasta bili
izloženi znakovnom jeziku i odraslih kasnije ogluvelih osoba, koje su prethodno usvojile
govorni jezik.",
journal = "Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020",
title = "Značaj ranog usvajanja znakovnog jezika",
pages = "119-119",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3297"
}

Isaković, L., Kovačević, T., Šešum, M.,& Dimić, N.. (2020). Značaj ranog usvajanja znakovnog jezika. in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020, 119-119.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3297

Isaković L, Kovačević T, Šešum M, Dimić N. Značaj ranog usvajanja znakovnog jezika. in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020. 2020;:119-119.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3297 .

Isaković, Ljubica, Kovačević, Tamara, Šešum, Mia, Dimić, Nadežda, "Značaj ranog usvajanja znakovnog jezika" in Zbornik rezimea – Stručno-naučna konferencija sa međunarodnim učešćem „Dani defektologa Srbije”, Beograd, 20– 23.02.2020 (2020):119-119,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3297 .

TY  - JOUR
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Isaković, Ljubica
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1276
AB  - This study analyses the process of adopting of the sign language with deaf and hard of hearing preschool children in the context of the result of linguistic and psycholinguistic research. The importance of the sign language is emphasized and its historical development is analyzed. It is pointed to the significance of the critical period for the adoption and the learning of the sign and spoken language with deaf and hard of hearing preschool children. The sign language is natural and primary linguistic expression of deaf children. Deaf and hard of hearing children are exposed to the sign and spoken language, they have better understanding and linguistic production than the children who are only exposed to the spoken language. Bilingualism involves the knowledge and the regular use of the sign language, which is used by the deaf community, and of the spoken language, which is used by the hearing majority. Children at the preschool age should be enabled to continue to adopt the language they started to adopt within the family (the sign language or the spoken language). Children will adopt the best both linguistic modalities through the interaction with other fluent speakers (the adults and children).
AB  - U radu se razmatra proces usvajanja znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta u kontekstu rezultata lingvističkih i psiholingvističkih istraživanja. Istaknuta je važnost znakovnog jezika i analiziran je njegov istorijski razvoj. Ukazano je na značaj kritičnog perioda za usvajanje i učenje znakovnog i govornog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. Znakovni jezik je prirodan i primaran jezički izraz gluve dece. Gluva i nagluva deca izložena znakovnom i govornom jeziku, imaju bolje razumevanje i jezičku produkciju nego deca koja su izložena samo govornom jeziku. Dvojezičnost, podrazumeva poznavanje i redovnu upotrebu znakovnog jezika, koji koristi zajednica gluvih i govornog jezika koji koristi čujuća većina. Na predškolskom uzrastu, potrebno je omogućiti deci da nastave da usvajaju jezik koja su počela da usvajaju u porodici (znakovni ili govorni). Deca će najbolje usvojiti oba jezička modaliteta kroz interakcije sa drugim fluentnim govornicima (odraslima i decom).
PB  - Institut za srpsku kulturu Priština, Leposavić
T2  - Baština
T1  - Usvajanje znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta
T1  - Adoption of the sign language with deaf and hard of hearing preschool children
EP  - 535
IS  - 51
SP  - 513
DO  - 10.5937/bastina30-267
ER  - 

@article{
author = "Kovačević, Tamara and Isaković, Ljubica",
year = "2020",
abstract = "This study analyses the process of adopting of the sign language with deaf and hard of hearing preschool children in the context of the result of linguistic and psycholinguistic research. The importance of the sign language is emphasized and its historical development is analyzed. It is pointed to the significance of the critical period for the adoption and the learning of the sign and spoken language with deaf and hard of hearing preschool children. The sign language is natural and primary linguistic expression of deaf children. Deaf and hard of hearing children are exposed to the sign and spoken language, they have better understanding and linguistic production than the children who are only exposed to the spoken language. Bilingualism involves the knowledge and the regular use of the sign language, which is used by the deaf community, and of the spoken language, which is used by the hearing majority. Children at the preschool age should be enabled to continue to adopt the language they started to adopt within the family (the sign language or the spoken language). Children will adopt the best both linguistic modalities through the interaction with other fluent speakers (the adults and children)., U radu se razmatra proces usvajanja znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta u kontekstu rezultata lingvističkih i psiholingvističkih istraživanja. Istaknuta je važnost znakovnog jezika i analiziran je njegov istorijski razvoj. Ukazano je na značaj kritičnog perioda za usvajanje i učenje znakovnog i govornog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. Znakovni jezik je prirodan i primaran jezički izraz gluve dece. Gluva i nagluva deca izložena znakovnom i govornom jeziku, imaju bolje razumevanje i jezičku produkciju nego deca koja su izložena samo govornom jeziku. Dvojezičnost, podrazumeva poznavanje i redovnu upotrebu znakovnog jezika, koji koristi zajednica gluvih i govornog jezika koji koristi čujuća većina. Na predškolskom uzrastu, potrebno je omogućiti deci da nastave da usvajaju jezik koja su počela da usvajaju u porodici (znakovni ili govorni). Deca će najbolje usvojiti oba jezička modaliteta kroz interakcije sa drugim fluentnim govornicima (odraslima i decom).",
publisher = "Institut za srpsku kulturu Priština, Leposavić",
journal = "Baština",
title = "Usvajanje znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta, Adoption of the sign language with deaf and hard of hearing preschool children",
pages = "535-513",
number = "51",
doi = "10.5937/bastina30-267"
}

Kovačević, T.,& Isaković, L.. (2020). Usvajanje znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. in Baština
Institut za srpsku kulturu Priština, Leposavić.(51), 513-535.
https://doi.org/10.5937/bastina30-267

Kovačević T, Isaković L. Usvajanje znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta. in Baština. 2020;(51):513-535.
doi:10.5937/bastina30-267 .

Kovačević, Tamara, Isaković, Ljubica, "Usvajanje znakovnog jezika kod gluve i nagluve dece predškolskog uzrasta" in Baština, no. 51 (2020):513-535,
https://doi.org/10.5937/bastina30-267 . .

TY  - JOUR
AU  - Đoković, Sanja
AU  - Plećević, Vladan
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Šolaja, Siniša
AU  - Vuković, Bojana
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1270
AB  - Introduction/Objective Tonsillitis is a very common condition found in the pediatric population but also in adult patients. One of the consequences of such conditions is poor voice quality. Hoarseness, poor voice impostation, interruption, and hypernazalization are just some of the differences in patient voice quality. The objective of this paper was to examine the effects of tonsillectomy on the voice quality. Methods the sample included 37 patients, 17 female and 20 male, ranging in age 3-39 years. The method involved recording patients one month before and one month after tonsillectomy with a digital sound recorder, with recordings analyzed in the Praat program. The variables monitored in the basic voice were as follows: voice pitch, standard deviation of voice, degree of voice interruption, jitter, shimmer, and signal-to-noise ratio. In the statistical analysis, in addition to standard descriptive analyzes, t-test and ACNOVA were also used. Results the results showed that there are effects of tonsillectomy on standard deviation of baseline voice (p = 0.002), shimmer (p = 0.002), baseline voice interruption rate (p = 0.023), signal to noise ratio (p = 0.003). There were no differences in the effects of tonsillectomy with respect to the sex of the subjects. Conclusion Based on the conducted research, there were some methodological conclusions that could be considered as a recommendation for future research: increase the number of persons in the sample, introduce a variable of chronological age, type of surgical intervention, and gradation of size of the tonsil and adenoid tissue.
AB  - Uvod/Cilj Oboljenja tonzila su veoma česta stanja koja se sreću u pedijatrijskoj populaciji ali i kod odraslih bolesnika. Jedna od posledica ovakvih stanja je loš kvalitet glasa. Promuklost, loša impostacija glasa, prekidnost i hipernazalizacija samo su neka odstupanja od normalnog kvaliteta glasa bolesnika. Cilj ovog rada je bio da se ispitaju efekti tonzilektomije na kvalitet glasa. Metode U uzorku je bilo 37 bolesnika, i to 17 ženskog i 20 muškog pola, starosti 3-39 godina. Metod je podrazumevao snimanje bolesnika pre i mesec dana posle tonzilektomije digitalnim snimačem zvuka; snimak je analiziran u programu Praat. Varijable koje su praćene u osnovnom glasu su visina glasa, standardna devijacija glasa, stepen prekidnosti glasa, jitter, shimmer i odnos signal-šum. U statističkoj analizi pored standardnih deskriptivnih analiza korišćeni su t-test i ACNOVA. Rezultati Rezultati pokazuju da postoje efekti tonzilektomije na standardnu devijaciju glasa (p = 0,002), stepen prekidnosti glasa (p = 0,002), shimmer (p = 0,023) i odnos signal-šum (p = 0,003). Nema razlika u efektima tonzilektomije u odnosu na pol ispitanika. Zaključak Na osnovu sprovedenog istraživanja došlo se i do nekih metodoloških zaključaka koji bi se mogli posmatrati kao preporuka za buduća istraživanja: povećati broj osoba u uzorku, uvesti varijablu hronološkog uzrasta, vrstu hirurške intervencije i gradaciju veličine tonzila i adenoidnog tkiva.
PB  - Srpsko lekarsko društvo, Beograd
T2  - Srpski arhiv za celokupno lekarstvo
T1  - The effect of tonsillectomy on voice quality
T1  - Uticaj tonzilektomije na kvalitet glasa
EP  - 564
IS  - 9-10
SP  - 560
VL  - 148
DO  - 10.2298/SARH191210039D
ER  - 

@article{
author = "Đoković, Sanja and Plećević, Vladan and Kovačević, Tamara and Šolaja, Siniša and Vuković, Bojana",
year = "2020",
abstract = "Introduction/Objective Tonsillitis is a very common condition found in the pediatric population but also in adult patients. One of the consequences of such conditions is poor voice quality. Hoarseness, poor voice impostation, interruption, and hypernazalization are just some of the differences in patient voice quality. The objective of this paper was to examine the effects of tonsillectomy on the voice quality. Methods the sample included 37 patients, 17 female and 20 male, ranging in age 3-39 years. The method involved recording patients one month before and one month after tonsillectomy with a digital sound recorder, with recordings analyzed in the Praat program. The variables monitored in the basic voice were as follows: voice pitch, standard deviation of voice, degree of voice interruption, jitter, shimmer, and signal-to-noise ratio. In the statistical analysis, in addition to standard descriptive analyzes, t-test and ACNOVA were also used. Results the results showed that there are effects of tonsillectomy on standard deviation of baseline voice (p = 0.002), shimmer (p = 0.002), baseline voice interruption rate (p = 0.023), signal to noise ratio (p = 0.003). There were no differences in the effects of tonsillectomy with respect to the sex of the subjects. Conclusion Based on the conducted research, there were some methodological conclusions that could be considered as a recommendation for future research: increase the number of persons in the sample, introduce a variable of chronological age, type of surgical intervention, and gradation of size of the tonsil and adenoid tissue., Uvod/Cilj Oboljenja tonzila su veoma česta stanja koja se sreću u pedijatrijskoj populaciji ali i kod odraslih bolesnika. Jedna od posledica ovakvih stanja je loš kvalitet glasa. Promuklost, loša impostacija glasa, prekidnost i hipernazalizacija samo su neka odstupanja od normalnog kvaliteta glasa bolesnika. Cilj ovog rada je bio da se ispitaju efekti tonzilektomije na kvalitet glasa. Metode U uzorku je bilo 37 bolesnika, i to 17 ženskog i 20 muškog pola, starosti 3-39 godina. Metod je podrazumevao snimanje bolesnika pre i mesec dana posle tonzilektomije digitalnim snimačem zvuka; snimak je analiziran u programu Praat. Varijable koje su praćene u osnovnom glasu su visina glasa, standardna devijacija glasa, stepen prekidnosti glasa, jitter, shimmer i odnos signal-šum. U statističkoj analizi pored standardnih deskriptivnih analiza korišćeni su t-test i ACNOVA. Rezultati Rezultati pokazuju da postoje efekti tonzilektomije na standardnu devijaciju glasa (p = 0,002), stepen prekidnosti glasa (p = 0,002), shimmer (p = 0,023) i odnos signal-šum (p = 0,003). Nema razlika u efektima tonzilektomije u odnosu na pol ispitanika. Zaključak Na osnovu sprovedenog istraživanja došlo se i do nekih metodoloških zaključaka koji bi se mogli posmatrati kao preporuka za buduća istraživanja: povećati broj osoba u uzorku, uvesti varijablu hronološkog uzrasta, vrstu hirurške intervencije i gradaciju veličine tonzila i adenoidnog tkiva.",
publisher = "Srpsko lekarsko društvo, Beograd",
journal = "Srpski arhiv za celokupno lekarstvo",
title = "The effect of tonsillectomy on voice quality, Uticaj tonzilektomije na kvalitet glasa",
pages = "564-560",
number = "9-10",
volume = "148",
doi = "10.2298/SARH191210039D"
}

Đoković, S., Plećević, V., Kovačević, T., Šolaja, S.,& Vuković, B.. (2020). The effect of tonsillectomy on voice quality. in Srpski arhiv za celokupno lekarstvo
Srpsko lekarsko društvo, Beograd., 148(9-10), 560-564.
https://doi.org/10.2298/SARH191210039D

Đoković S, Plećević V, Kovačević T, Šolaja S, Vuković B. The effect of tonsillectomy on voice quality. in Srpski arhiv za celokupno lekarstvo. 2020;148(9-10):560-564.
doi:10.2298/SARH191210039D .

Đoković, Sanja, Plećević, Vladan, Kovačević, Tamara, Šolaja, Siniša, Vuković, Bojana, "The effect of tonsillectomy on voice quality" in Srpski arhiv za celokupno lekarstvo, 148, no. 9-10 (2020):560-564,
https://doi.org/10.2298/SARH191210039D . .

TY  - JOUR
AU  - Isaković, Ljubica
AU  - Kovačević, Tamara
AU  - Srzić, Maja S.
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1265
AB  - A way of communication on an equal footing with oral and written speech is sign language. Oral speech is a common way of communication, written speech has, with the development of information technologies, been taking up more and more space. In a parallel with them, communication can also take place through sign language, which is, to deaf people, as well as to all those who use it, a natural, simple and easy way to communicate. Relationship towards sign language has changed significantly throughout history from acceptance and isolated use, to complete rejection, and then to encouraging its adoption and emphasizing its importance for the cognitive, emotional, educational, social, and general development of deaf children. Serbian Sign Language (SSL) serves deaf people in Serbia as a means for everyday communication, for expressing desires, willingness, for learning, for intellectual discussions, for expressing personal style. Although the standardization of the Serbian Sign Language was completed in 2015, even nowadays we may still find certain gestures of expression varying in different regions. Different countries have different sign languages that are not reciprocally understood in use. They are distinguished by their own grammar (semantics, morphology, and syntax), different from the grammar of spoken languages. The distinguishing and recognition of sign languages in the world has led to changes in the field of education of deaf children. In bilingual schools, children acquire both sign and spoken languages, and teachers know both of the mentioned languages. The importance of sign language in the education of deaf children is emphasized.
AB  - Ravnopravan način komunikacije sa usmenim i pisanim govorom jeste znakovni jezik. Usmeni govor je uobičajeni način komunikacije, a pisani govor razvojem informacionih tehnologija zauzima sve više prostora. Paralelno sa njima može se odvijati i komunikacija putem znakovnog jezika, koji je prirodan, jednostavan i lak način komunikacije gluvim ljudima, ali i svima onima koji ga koriste. Odnos prema znakovnom jeziku se kroz istoriju značajno menjao. Od prihvatanja i izolovane upotrebe do potpunog odbacivanja, zatim i do podsticanja njegovog usvajanja i isticanja značaja za kognitivni, emocionalni, edukativni, socijalni i opšti razvoj gluve dece. Srpski znakovni jezik (SZJ) gluvim osobama u Srbiji služi kao sredstvo za svakodnevnu komunikaciju, za iskazivanje želja, volje, za učenje, intelektualne rasprave, izražavanje ličnog stila. Standardizacija srpskog znakovnog jezika završena je 2015. godine i danas imamo mogućnost regionalnih varijacija pojedinih gestova i načina izražavanja. U različitim delovima sveta koriste se različiti znakovni jezici koji nisu međusobno razumljivi. Odlikuju se sopstvenom gramatikom (semantikom, morfologijom i sintaksom) različitom od gramatike govornih jezika. Prepoznavanje i priznavanje znakovnih jezika u svetu dovelo je do promena u sferi vaspitanja i obrazovanja gluve dece. U dvojezičnim školama deca uče oba jezika, i znakovni i govorni, a nastavnici istovremeno vladaju i jednim i drugim oblikom izražavanja. U radu se ističe značaj znakovnog jezika za obrazovanje gluve dece.
PB  - Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica
T2  - Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini
T1  - Sign languages: Then and now
T1  - Znakovni jezici - nekad i sad
EP  - 314
IS  - 4
SP  - 293
VL  - 50
DO  - 10.5937/ZRFFP50-28925
ER  - 

@article{
author = "Isaković, Ljubica and Kovačević, Tamara and Srzić, Maja S.",
year = "2020",
abstract = "A way of communication on an equal footing with oral and written speech is sign language. Oral speech is a common way of communication, written speech has, with the development of information technologies, been taking up more and more space. In a parallel with them, communication can also take place through sign language, which is, to deaf people, as well as to all those who use it, a natural, simple and easy way to communicate. Relationship towards sign language has changed significantly throughout history from acceptance and isolated use, to complete rejection, and then to encouraging its adoption and emphasizing its importance for the cognitive, emotional, educational, social, and general development of deaf children. Serbian Sign Language (SSL) serves deaf people in Serbia as a means for everyday communication, for expressing desires, willingness, for learning, for intellectual discussions, for expressing personal style. Although the standardization of the Serbian Sign Language was completed in 2015, even nowadays we may still find certain gestures of expression varying in different regions. Different countries have different sign languages that are not reciprocally understood in use. They are distinguished by their own grammar (semantics, morphology, and syntax), different from the grammar of spoken languages. The distinguishing and recognition of sign languages in the world has led to changes in the field of education of deaf children. In bilingual schools, children acquire both sign and spoken languages, and teachers know both of the mentioned languages. The importance of sign language in the education of deaf children is emphasized., Ravnopravan način komunikacije sa usmenim i pisanim govorom jeste znakovni jezik. Usmeni govor je uobičajeni način komunikacije, a pisani govor razvojem informacionih tehnologija zauzima sve više prostora. Paralelno sa njima može se odvijati i komunikacija putem znakovnog jezika, koji je prirodan, jednostavan i lak način komunikacije gluvim ljudima, ali i svima onima koji ga koriste. Odnos prema znakovnom jeziku se kroz istoriju značajno menjao. Od prihvatanja i izolovane upotrebe do potpunog odbacivanja, zatim i do podsticanja njegovog usvajanja i isticanja značaja za kognitivni, emocionalni, edukativni, socijalni i opšti razvoj gluve dece. Srpski znakovni jezik (SZJ) gluvim osobama u Srbiji služi kao sredstvo za svakodnevnu komunikaciju, za iskazivanje želja, volje, za učenje, intelektualne rasprave, izražavanje ličnog stila. Standardizacija srpskog znakovnog jezika završena je 2015. godine i danas imamo mogućnost regionalnih varijacija pojedinih gestova i načina izražavanja. U različitim delovima sveta koriste se različiti znakovni jezici koji nisu međusobno razumljivi. Odlikuju se sopstvenom gramatikom (semantikom, morfologijom i sintaksom) različitom od gramatike govornih jezika. Prepoznavanje i priznavanje znakovnih jezika u svetu dovelo je do promena u sferi vaspitanja i obrazovanja gluve dece. U dvojezičnim školama deca uče oba jezika, i znakovni i govorni, a nastavnici istovremeno vladaju i jednim i drugim oblikom izražavanja. U radu se ističe značaj znakovnog jezika za obrazovanje gluve dece.",
publisher = "Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica",
journal = "Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini",
title = "Sign languages: Then and now, Znakovni jezici - nekad i sad",
pages = "314-293",
number = "4",
volume = "50",
doi = "10.5937/ZRFFP50-28925"
}

Isaković, L., Kovačević, T.,& Srzić, M. S.. (2020). Sign languages: Then and now. in Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini
Univerzitet u Prištini - Filozofski fakultet, Kosovska Mitrovica., 50(4), 293-314.
https://doi.org/10.5937/ZRFFP50-28925

Isaković L, Kovačević T, Srzić MS. Sign languages: Then and now. in Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini. 2020;50(4):293-314.
doi:10.5937/ZRFFP50-28925 .

Isaković, Ljubica, Kovačević, Tamara, Srzić, Maja S., "Sign languages: Then and now" in Zbornik radova Filozofskog fakulteta u Prištini, 50, no. 4 (2020):293-314,
https://doi.org/10.5937/ZRFFP50-28925 . .

TY  - CONF
AU  - Pažin, Stojan
AU  - Isaković, Ljubica
AU  - Slavnić, Svetlana
AU  - Srzić, Maja
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3427
AB  - Iako se gluvi i nagluvi učenici uglavnom koncentrišu na vid i vi-
zuelnu komponentu govora, vizuelnim putem možemo percipirati samo
mesto izgovora glasova. Međutim, glasove koji se grade na istom mestu
možemo razlikovati prema načinu izgovora, jer među glasovima postoje
razlike koje su bitne za značenje reči. Ove razlike bazirane su na zvučno-
sti, bezvučnosti, prisustvu i odsustvu nazalnosti.
Cilj našeg istraživanja bio je utvrditi povezanost između uzrasta
učenika i sposobnosti čitanja govora sa usana, kao i uočiti specifično-
sti čitanja govora sa usana kod gluvih i nagluvih učenika. Istraživanje
je sprovedeno u pet škola u Republici Srbiji. Uzorak je činilo 60 gluvih
i nagluvih učenika od četvrtog do osmog razreda. Instrument je bila
Podražajna lista reči ІІ (D. Dimić, N. Dimić, 2003).
Zaključeno je da gluvi i nagluvi učenici uspešnije čitaju govor sa
usana u složenijim jezičkim strukturama. Ovo je posledica boljeg po-
znavanja pojmova i njihovog značenja koje gluvi i nagluvi učenici poseduju
u svom rečniku, kao i sposobnosti korišćenja informacija iz konte-
ksta. Sposobnost čitanja govora, na većini testova, se poboljšava sa
uzrastom. Učenici viših razreda uspešnije čitaju govor sa usana od
učenika nižih razreda.
AB  - Although deaf and hard of hearing students tend to concentrate on the
visible component of speech, visually we can only perceive the place of
pronunciation of visible voices. However, we can distinguish the voices
formed in the same place by the way of pronunciation, because there are
differences among the voices that are important for the meaning of the word.
These differences are based on sonority, soundlessness, presence and absence
of nasality.
The aim of our study was to determine the relationship between students
age and lip reading ability and to examine the specificity of lip reading in
deaf and hard of hearing students. The research was conducted in 5 schools
in the Republic of Serbia. The sample consisted of 60 deaf and hard of hearing
students from fourth through eighth grade. The instrument was the Stimulus
list of words II (D. Dimić, N. Dimić, 2003).
It was concluded that deaf and hard of hearing students were better in
lip -reading in more complex linguistic structures. This is due to a better
knowledge of the terms and their meanings that deaf and hard of hearing
students have in their vocabulary, as well as the ability to use contextual
information. The ability to read speech, on most tests, improves with age.
Upper-grade students are better in lip - reading than lower-grade students.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Specifičnost čitanja govora sa usana Kod gluvih i nagluvih učenika Različitog uzrasta
T1  - Specificity of lip reading in deaf and hard of hearing Students of different age
EP  - 233
SP  - 219
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3427
ER  - 

@conference{
author = "Pažin, Stojan and Isaković, Ljubica and Slavnić, Svetlana and Srzić, Maja",
year = "2020",
abstract = "Iako se gluvi i nagluvi učenici uglavnom koncentrišu na vid i vi-
zuelnu komponentu govora, vizuelnim putem možemo percipirati samo
mesto izgovora glasova. Međutim, glasove koji se grade na istom mestu
možemo razlikovati prema načinu izgovora, jer među glasovima postoje
razlike koje su bitne za značenje reči. Ove razlike bazirane su na zvučno-
sti, bezvučnosti, prisustvu i odsustvu nazalnosti.
Cilj našeg istraživanja bio je utvrditi povezanost između uzrasta
učenika i sposobnosti čitanja govora sa usana, kao i uočiti specifično-
sti čitanja govora sa usana kod gluvih i nagluvih učenika. Istraživanje
je sprovedeno u pet škola u Republici Srbiji. Uzorak je činilo 60 gluvih
i nagluvih učenika od četvrtog do osmog razreda. Instrument je bila
Podražajna lista reči ІІ (D. Dimić, N. Dimić, 2003).
Zaključeno je da gluvi i nagluvi učenici uspešnije čitaju govor sa
usana u složenijim jezičkim strukturama. Ovo je posledica boljeg po-
znavanja pojmova i njihovog značenja koje gluvi i nagluvi učenici poseduju
u svom rečniku, kao i sposobnosti korišćenja informacija iz konte-
ksta. Sposobnost čitanja govora, na većini testova, se poboljšava sa
uzrastom. Učenici viših razreda uspešnije čitaju govor sa usana od
učenika nižih razreda., Although deaf and hard of hearing students tend to concentrate on the
visible component of speech, visually we can only perceive the place of
pronunciation of visible voices. However, we can distinguish the voices
formed in the same place by the way of pronunciation, because there are
differences among the voices that are important for the meaning of the word.
These differences are based on sonority, soundlessness, presence and absence
of nasality.
The aim of our study was to determine the relationship between students
age and lip reading ability and to examine the specificity of lip reading in
deaf and hard of hearing students. The research was conducted in 5 schools
in the Republic of Serbia. The sample consisted of 60 deaf and hard of hearing
students from fourth through eighth grade. The instrument was the Stimulus
list of words II (D. Dimić, N. Dimić, 2003).
It was concluded that deaf and hard of hearing students were better in
lip -reading in more complex linguistic structures. This is due to a better
knowledge of the terms and their meanings that deaf and hard of hearing
students have in their vocabulary, as well as the ability to use contextual
information. The ability to read speech, on most tests, improves with age.
Upper-grade students are better in lip - reading than lower-grade students.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Specifičnost čitanja govora sa usana Kod gluvih i nagluvih učenika Različitog uzrasta, Specificity of lip reading in deaf and hard of hearing Students of different age",
pages = "233-219",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3427"
}

Pažin, S., Isaković, L., Slavnić, S.,& Srzić, M.. (2020). Specifičnost čitanja govora sa usana Kod gluvih i nagluvih učenika Različitog uzrasta. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 219-233.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3427

Pažin S, Isaković L, Slavnić S, Srzić M. Specifičnost čitanja govora sa usana Kod gluvih i nagluvih učenika Različitog uzrasta. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:219-233.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3427 .

Pažin, Stojan, Isaković, Ljubica, Slavnić, Svetlana, Srzić, Maja, "Specifičnost čitanja govora sa usana Kod gluvih i nagluvih učenika Različitog uzrasta" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):219-233,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3427 .

TY  - CONF
AU  - Babac, Snežana
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3473
AB  - Normal hearing is crucial for speech and language development,
communication and learning process. It was previously thought that unilateral
sensorineural hearing loss (USHL) in children does not leave consequences,
since speech and language can adequately develop with only one normal
haring ear. In recent decades, the results of numerous studies have begun to
be published, suggesting that a significant percentage of children with USHL
have many developmental problems and many aspects of functioning from
behavioral, communication, and educational problems compared to their
hearing peers. Also noted is the possibility of delays in the development of
speech and language.
The aim of the paper was to present, based on a review of relevant literature
and online databases, the negative impact of unilateral sensorineural hearing
loss in children, on the development of speech and language, communication,
and educational achievement. The etiology, importance of early detection and
rehabilitation are also discussed.
AB  - Uredan sluh je presudan za razvoj govora jezika, komunikaciju i proces učenja. Ranije je smatrano da jednostrana senzorineuralna oštećenja sluha (JSOS) kod dece ne ostavljaju posledice, jer se govor i jezik adek- vatno mogu razviti samo sa jednim dobro čujućim uvom. Poslednjih dece- nija počinju da se objavljuju rezultati brojnih studija koje sugerišu da značajan procenat dece sa jednostranim senzorineuralnim oštećenjem sluha ima brojne probleme u razvoju i mnogim aspektima funkcioni- sanja, od problema u ponašanju, komunikaciji i obrazovanju u poređenju sa čujućim vršnjacima. Takođe zapažena je i mogućnost kašnjenja u razvoju govora i jezika. Cilj rada je bio da prikaže na osnovu pregleda relevantne litera- ture i internet baza podataka, negativan uticaj jednostrane senzo- rineuralne nagluvosti kod dece, na razvoj govora, jezika, komunikaciju i akademska postignuća. Takođe u radu je diskutovano o etiologiji, zna- čaju ranog otkrivanja i rehabilitaciji.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije
T1  - Značaj ranog otkrivanja i intervencije kod jednostranog senzorineuralnog oštećenja sluha kod dece
T1  - The importance of early detection and intervention In unilateral sensorineural hearing loss in children
EP  - 77
SP  - 65
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3473
ER  - 

@conference{
author = "Babac, Snežana",
year = "2020",
abstract = "Normal hearing is crucial for speech and language development,
communication and learning process. It was previously thought that unilateral
sensorineural hearing loss (USHL) in children does not leave consequences,
since speech and language can adequately develop with only one normal
haring ear. In recent decades, the results of numerous studies have begun to
be published, suggesting that a significant percentage of children with USHL
have many developmental problems and many aspects of functioning from
behavioral, communication, and educational problems compared to their
hearing peers. Also noted is the possibility of delays in the development of
speech and language.
The aim of the paper was to present, based on a review of relevant literature
and online databases, the negative impact of unilateral sensorineural hearing
loss in children, on the development of speech and language, communication,
and educational achievement. The etiology, importance of early detection and
rehabilitation are also discussed., Uredan sluh je presudan za razvoj govora jezika, komunikaciju i proces učenja. Ranije je smatrano da jednostrana senzorineuralna oštećenja sluha (JSOS) kod dece ne ostavljaju posledice, jer se govor i jezik adek- vatno mogu razviti samo sa jednim dobro čujućim uvom. Poslednjih dece- nija počinju da se objavljuju rezultati brojnih studija koje sugerišu da značajan procenat dece sa jednostranim senzorineuralnim oštećenjem sluha ima brojne probleme u razvoju i mnogim aspektima funkcioni- sanja, od problema u ponašanju, komunikaciji i obrazovanju u poređenju sa čujućim vršnjacima. Takođe zapažena je i mogućnost kašnjenja u razvoju govora i jezika. Cilj rada je bio da prikaže na osnovu pregleda relevantne litera- ture i internet baza podataka, negativan uticaj jednostrane senzo- rineuralne nagluvosti kod dece, na razvoj govora, jezika, komunikaciju i akademska postignuća. Takođe u radu je diskutovano o etiologiji, zna- čaju ranog otkrivanja i rehabilitaciji.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije",
title = "Značaj ranog otkrivanja i intervencije kod jednostranog senzorineuralnog oštećenja sluha kod dece, The importance of early detection and intervention In unilateral sensorineural hearing loss in children",
pages = "77-65",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3473"
}

Babac, S.. (2020). Značaj ranog otkrivanja i intervencije kod jednostranog senzorineuralnog oštećenja sluha kod dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 65-77.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3473

Babac S. Značaj ranog otkrivanja i intervencije kod jednostranog senzorineuralnog oštećenja sluha kod dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije. 2020;:65-77.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3473 .

Babac, Snežana, "Značaj ranog otkrivanja i intervencije kod jednostranog senzorineuralnog oštećenja sluha kod dece" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije (2020):65-77,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3473 .

TY  - CONF
AU  - Arsić, Radomir
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3481
AB  - Social care for persons with disabilities, which is a necessity in modern
societies must be regulated legally and organizationally, but also based on a
scientific basis, constantly checked and continuously upgraded.
Sport is a form of cultural activities of man in society in order to detect
motor skills of people and in terms of competitiveness. An important trend
in the development of physical culture and sports is its universality, and
the desire to sport attract all segments of the population, including people
with disabilities. Therefore, physical culture and sport are the social sphere
of society and to ensure proper formation and development of the physical
characteristics and motor abilities of each person.
Our work aims to show and explain opportunities for sport at a young
age, with special emphasis on school sports and competitions held for deaf
children in the Republic of Serbia.
AB  - Društvena briga o osobama sa invaliditetom je nužnost koja u mo- dernim društvima mora biti pravno i organizaciono regulisana, ali i na naučnim osnovama zasnovana, neprestano proveravana i permanent- no unapređivana. Sport predstavlja jedan od oblika kulturne aktivnosti čoveka u društvu u cilju otkrivanja motoričkih sposobnosti ljudi i u smis- lu konkurentnosti. Važan trend u razvoju fizičke kulture i sporta predstavlja njegova univerzalnost, i želja da se sportu privuku svi segmenti stanovništva, između ostalih i osobe sa invaliditetom. Zato fizička kultura i sport predstavljaju socijalnu sferu društva i obezbeđuju pravilno formiranje i razvoj fizičkih osobina kao i moto- ričkih sposobnosti svakog čoveka. Naš rad ima za cilj da pokaže i objasni mogućnosti za bavljenjem sportom na mlađem uzrastu, a poseban akcenat je dat na školski sport i takmičenja koja se održavaju za gluvu decu u Republici Srbiji.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Sport kod dece sa posebnim osvrtom na gluve učenike u srbiji
T1  - Sports in children with special look at deaf Students in Serbia
EP  - 282
SP  - 269
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3481
ER  - 

@conference{
author = "Arsić, Radomir",
year = "2020",
abstract = "Social care for persons with disabilities, which is a necessity in modern
societies must be regulated legally and organizationally, but also based on a
scientific basis, constantly checked and continuously upgraded.
Sport is a form of cultural activities of man in society in order to detect
motor skills of people and in terms of competitiveness. An important trend
in the development of physical culture and sports is its universality, and
the desire to sport attract all segments of the population, including people
with disabilities. Therefore, physical culture and sport are the social sphere
of society and to ensure proper formation and development of the physical
characteristics and motor abilities of each person.
Our work aims to show and explain opportunities for sport at a young
age, with special emphasis on school sports and competitions held for deaf
children in the Republic of Serbia., Društvena briga o osobama sa invaliditetom je nužnost koja u mo- dernim društvima mora biti pravno i organizaciono regulisana, ali i na naučnim osnovama zasnovana, neprestano proveravana i permanent- no unapređivana. Sport predstavlja jedan od oblika kulturne aktivnosti čoveka u društvu u cilju otkrivanja motoričkih sposobnosti ljudi i u smis- lu konkurentnosti. Važan trend u razvoju fizičke kulture i sporta predstavlja njegova univerzalnost, i želja da se sportu privuku svi segmenti stanovništva, između ostalih i osobe sa invaliditetom. Zato fizička kultura i sport predstavljaju socijalnu sferu društva i obezbeđuju pravilno formiranje i razvoj fizičkih osobina kao i moto- ričkih sposobnosti svakog čoveka. Naš rad ima za cilj da pokaže i objasni mogućnosti za bavljenjem sportom na mlađem uzrastu, a poseban akcenat je dat na školski sport i takmičenja koja se održavaju za gluvu decu u Republici Srbiji.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Sport kod dece sa posebnim osvrtom na gluve učenike u srbiji, Sports in children with special look at deaf Students in Serbia",
pages = "282-269",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3481"
}

Arsić, R.. (2020). Sport kod dece sa posebnim osvrtom na gluve učenike u srbiji. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 269-282.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3481

Arsić R. Sport kod dece sa posebnim osvrtom na gluve učenike u srbiji. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:269-282.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3481 .

Arsić, Radomir, "Sport kod dece sa posebnim osvrtom na gluve učenike u srbiji" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):269-282,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3481 .

TY  - CONF
AU  - Nestorov, Stevan
AU  - Nestorov, Violeta
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3483
AB  - The family plays the most important role in the life of each individual,
and especially in the life of a person who needs additional support due to
developmental disabilities. In a situation when the child is deaf, the family
faces painful and traumatic knowledge and numerous internal and external
problems, and the family’s support will last a long time, usually permanently.
The aim of the research was to assess the quality of life of the family of deaf
children through the analysis of free time, communication, socio-economic
status, as well as self-assessment of the quality of life.
The research included families of deaf and hard of hearing children (N –
68) who made up our sample.
The paper presents the results of the research in tables and graphs. The
general conclusion is, although the sample is relatively small, that there
is a fairly high unemployment rate of parents of deaf and hard of hearing
children, mostly mothers. On the other hand, those who are employed spend
most of their time at work. Interactions of parents of deaf children in society
are limited to a narrow circle of friends, neighbors, and family, while wider
social engagement is lacking. A small percentage of parents sometimes have
the opportunity to do the things they want.
AB  - Porodica igra najvažniju ulogu u životu svakog pojedinca, a posebno u životu osobe kojoj je usled smetnji u razvoju ili invalidnosti potreb- na dodatna podrška. U situaciji kada je dete gluvo, porodica se suočava sa bolnim i traumatičnim saznanjima i brojnim unutrašnjim i spolj- nim problemima, a podrška porodice će trajati dugo, najčešće trajno. Cilj istraživanja bio je da se izvrši procena kvaliteta života porodice gluve dece kroz analizu slobodnog vremena, komunikacije, so- cioekonomskog statusa, kao i samoprocenu o kvalitetu života. Istraživanjem su bile obuhvaćene porodice gluve i nagluve dece (N – 68) koje su činile naš uzorak. U radu su tabelarno i grafički predstavljeni rezultati istraži- vanja. Opšti zaključak je, iako je uzorak relativno mali, da postoji dosta visok stepen nezaposlenosti roditelja gluve i nagluve dece i to najviše majki. Sa druge strane, oni koji su zaposleni najveći deo svog vremena provode na poslu. Interakcije roditelja gluve dece u društvu su ograničene na uži krug prijatelja, komšija i i porodice, dok širi društveni angažman izostaje. Mali procenat roditelja ponekad ima priliku da se bavi stvarima koje želi.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Kvalitet života porodice gluve dece
T1  - Quality of life of families with hearing impaired child
EP  - 333
SP  - 315
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3483
ER  - 

@conference{
author = "Nestorov, Stevan and Nestorov, Violeta",
year = "2020",
abstract = "The family plays the most important role in the life of each individual,
and especially in the life of a person who needs additional support due to
developmental disabilities. In a situation when the child is deaf, the family
faces painful and traumatic knowledge and numerous internal and external
problems, and the family’s support will last a long time, usually permanently.
The aim of the research was to assess the quality of life of the family of deaf
children through the analysis of free time, communication, socio-economic
status, as well as self-assessment of the quality of life.
The research included families of deaf and hard of hearing children (N –
68) who made up our sample.
The paper presents the results of the research in tables and graphs. The
general conclusion is, although the sample is relatively small, that there
is a fairly high unemployment rate of parents of deaf and hard of hearing
children, mostly mothers. On the other hand, those who are employed spend
most of their time at work. Interactions of parents of deaf children in society
are limited to a narrow circle of friends, neighbors, and family, while wider
social engagement is lacking. A small percentage of parents sometimes have
the opportunity to do the things they want., Porodica igra najvažniju ulogu u životu svakog pojedinca, a posebno u životu osobe kojoj je usled smetnji u razvoju ili invalidnosti potreb- na dodatna podrška. U situaciji kada je dete gluvo, porodica se suočava sa bolnim i traumatičnim saznanjima i brojnim unutrašnjim i spolj- nim problemima, a podrška porodice će trajati dugo, najčešće trajno. Cilj istraživanja bio je da se izvrši procena kvaliteta života porodice gluve dece kroz analizu slobodnog vremena, komunikacije, so- cioekonomskog statusa, kao i samoprocenu o kvalitetu života. Istraživanjem su bile obuhvaćene porodice gluve i nagluve dece (N – 68) koje su činile naš uzorak. U radu su tabelarno i grafički predstavljeni rezultati istraži- vanja. Opšti zaključak je, iako je uzorak relativno mali, da postoji dosta visok stepen nezaposlenosti roditelja gluve i nagluve dece i to najviše majki. Sa druge strane, oni koji su zaposleni najveći deo svog vremena provode na poslu. Interakcije roditelja gluve dece u društvu su ograničene na uži krug prijatelja, komšija i i porodice, dok širi društveni angažman izostaje. Mali procenat roditelja ponekad ima priliku da se bavi stvarima koje želi.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Kvalitet života porodice gluve dece, Quality of life of families with hearing impaired child",
pages = "333-315",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3483"
}

Nestorov, S.,& Nestorov, V.. (2020). Kvalitet života porodice gluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 315-333.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3483

Nestorov S, Nestorov V. Kvalitet života porodice gluve dece. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:315-333.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3483 .

Nestorov, Stevan, Nestorov, Violeta, "Kvalitet života porodice gluve dece" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):315-333,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3483 .

TY  - CONF
AU  - Golubović, Slavica
AU  - Radonjić, Isidora
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3480
AB  - The objective of the survey was to verify the hypothesis that children from
Serbia and children from Canada differ in their results on the Numeracy
Screener test (NST) that correlates with the arithmetic competences of
elementary school children.
We sampled 105 subjects aged by 8.10 - 9.58, where the group from Serbia
included all 27 pupils of a third-grade class from an elementary school in
Belgrade and the group from Canada consisted of 78 third-grade pupils
from an elementary school from southern Ontario. By applying the NST test
(symbolic and non-symbolic subtests), the basic mathematical competences of
children were examined.
Statistically significant differences were found in favor of the examinees
from Serbia on the symbolic subtest, whereas in the results of the nonsymbolic
subtest no differences were found between the examinees. Also,
within the Serbian sample, no differences were found between girls and boys
of the applied instrument.
We recommend that future research strive to validate the NST on a larger,
and heterogeneous samples of the same-aged children from rural and urban
milieus in Serbia, using the following criteria: non-verbal IQ, student’s marks
from all teaching subjects during the current school year, evaluation scales for
teachers, questionnaires for the parents and the results of the final math test.
AB  - Cilj istraživanja je provera hipoteze da se deca iz Srbije i deca iz Kanade, razlikuju u postignućima na Numeričkom skrining testu (NST) koji korelira sa aritmetičkim kompetencijama dece u osnovnoj školi. Ukupan uzorak činilo je 105 subjekata starosti između 8,10 i 9,58 godina, pri čemu je grupa iz Srbije obuhvatala 27 učenika trećeg razreda osnovne škole u Beogradu a grupa iz Kanade, 78 učenika trećeg razreda osnovne škole u Ontariju. NST testom ispitane su bazične matema- tičke kompetencije dece u obe zemlje. Utvrđeno je da postoje statistički značajne razlike u postignući- ma na simboličkom subtestu NST testa između ispitanika iz Srbije i ispitanika iz Kanade u korist ispitanika iz Srbije, da ne postoje razlike u postignućima ovih ispitanika na nesimboličkom subtestu i da na uzorku ispitanika iz Srbije, ne postoje razlike u postignućima između dečaka i devojčica, na obe subskale primenjenog instrumenta. Preporuka za dalja istraživanja je validiranje primenjenog instru- menta na većim reprezentativnim i heterogenim uzorcima dece istog uzrasta iz naše populacije, uzimajući u obzir sledeće kriterijume za validiranje: neverbalni IQ, ocene učenika iz svih školskih predmeta tekuće godine, skale procene za učitelja, upitnika za roditelje i rezul- tata zaključnog testa iz matematike.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Postignuća na numeričkom skrining testu kod dece iz Srbije i Kanade
T1  - Achievements on the numeracy screener in children From Serbia and Canada
EP  - 267
SP  - 251
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3480
ER  - 

@conference{
author = "Golubović, Slavica and Radonjić, Isidora",
year = "2020",
abstract = "The objective of the survey was to verify the hypothesis that children from
Serbia and children from Canada differ in their results on the Numeracy
Screener test (NST) that correlates with the arithmetic competences of
elementary school children.
We sampled 105 subjects aged by 8.10 - 9.58, where the group from Serbia
included all 27 pupils of a third-grade class from an elementary school in
Belgrade and the group from Canada consisted of 78 third-grade pupils
from an elementary school from southern Ontario. By applying the NST test
(symbolic and non-symbolic subtests), the basic mathematical competences of
children were examined.
Statistically significant differences were found in favor of the examinees
from Serbia on the symbolic subtest, whereas in the results of the nonsymbolic
subtest no differences were found between the examinees. Also,
within the Serbian sample, no differences were found between girls and boys
of the applied instrument.
We recommend that future research strive to validate the NST on a larger,
and heterogeneous samples of the same-aged children from rural and urban
milieus in Serbia, using the following criteria: non-verbal IQ, student’s marks
from all teaching subjects during the current school year, evaluation scales for
teachers, questionnaires for the parents and the results of the final math test., Cilj istraživanja je provera hipoteze da se deca iz Srbije i deca iz Kanade, razlikuju u postignućima na Numeričkom skrining testu (NST) koji korelira sa aritmetičkim kompetencijama dece u osnovnoj školi. Ukupan uzorak činilo je 105 subjekata starosti između 8,10 i 9,58 godina, pri čemu je grupa iz Srbije obuhvatala 27 učenika trećeg razreda osnovne škole u Beogradu a grupa iz Kanade, 78 učenika trećeg razreda osnovne škole u Ontariju. NST testom ispitane su bazične matema- tičke kompetencije dece u obe zemlje. Utvrđeno je da postoje statistički značajne razlike u postignući- ma na simboličkom subtestu NST testa između ispitanika iz Srbije i ispitanika iz Kanade u korist ispitanika iz Srbije, da ne postoje razlike u postignućima ovih ispitanika na nesimboličkom subtestu i da na uzorku ispitanika iz Srbije, ne postoje razlike u postignućima između dečaka i devojčica, na obe subskale primenjenog instrumenta. Preporuka za dalja istraživanja je validiranje primenjenog instru- menta na većim reprezentativnim i heterogenim uzorcima dece istog uzrasta iz naše populacije, uzimajući u obzir sledeće kriterijume za validiranje: neverbalni IQ, ocene učenika iz svih školskih predmeta tekuće godine, skale procene za učitelja, upitnika za roditelje i rezul- tata zaključnog testa iz matematike.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Postignuća na numeričkom skrining testu kod dece iz Srbije i Kanade, Achievements on the numeracy screener in children From Serbia and Canada",
pages = "267-251",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3480"
}

Golubović, S.,& Radonjić, I.. (2020). Postignuća na numeričkom skrining testu kod dece iz Srbije i Kanade. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 251-267.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3480

Golubović S, Radonjić I. Postignuća na numeričkom skrining testu kod dece iz Srbije i Kanade. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:251-267.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3480 .

Golubović, Slavica, Radonjić, Isidora, "Postignuća na numeričkom skrining testu kod dece iz Srbije i Kanade" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):251-267,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3480 .

TY  - CONF
AU  - Ostojić-Zeljković, Sanja
AU  - Nikolić, Mina
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3477
AB  - Auditory behavior is a system of dependent actions dedicated to certain
functions (speech, communication, consciousness about environment,
independent functioning), demanding interaction of a subject with the
environment. Auditory behavior is a social skill representing specific response
to stimulation by sound, speech or other. Specific language impairment
(SLI) now often referred to as Developmental Language Disorder (DLD)
is diagnosed when a child’s language does not develop normally and the
difficulties cannot be accounted for by generally slow development, physical
abnormality of the speech apparatus, autism spectrum disorder, apraxia,
acquired brain damage or hearing loss. The subject of the research was to
examine the auditory behavior and reactions of children with Developmental
Language Disorder (DLD) from the perspective of parents. Auditory behavior
was estimated in a noisy environment and in quiet surroundings using
P.E.A.C.H. questionnaire. We investigated whether the chronological age of
the child, age of diagnosis, length and intensity of rehabilitation influence the
frequency of auditory behavior. The sample consisted of 35 subjects aged 3.3
to 9.11 years, average intellectual abilities, with DLD, of which 23 were boys
and 12 girls. Our results have shown that there is no statistically significant
difference in the frequency of auditory behavior between boys and girls. We
did not get a statistically significant difference in the frequency of auditory
behavior in silence and in noise environment in relation to chronological
age, age of diagnosis, the length and intensity of rehabilitation. We compared
the answers on P.E.A.C.H. questionnaire for children with different speech
and language disorders and did not get a significant difference. There is a
significant effect of noisy environment on auditory behavior in the overall
sample.
AB  - Auditivno ponašanje se definiše kao sistem međusobno povezanih radnji, koje se vrše radi obavljanja neke funkcije (govor, komunikacija, svest o okruženju, funkcionalna nezavisnost) a zahtevaju interak- ciju subjekta sa okruženjem. Auditivno ponašanje podrazumeva speci- fičan odgovor na stimulaciju zvukom, govorom ili nekim drugim zvuč- nim stimulusom i predstavlja socijalnu veštinu. Specifičan jezički poremećaj, u savremenoj literaturi nazvan razvojni jezički poremećaj, predstavlja stanje u kome se detetov govor ne razvija u skladu sa hrono- loškim uzrastom, a teškoće se ne mogu objasniti usporenim razvojem, fizičkom abnormalnošću govornog aparata, poremećajem iz spektra autizma, apraksijom, oštećenjem mozga ili smetnjama i poremećajima sluha. Predmet istraživanja je bio da se ispitaju karakteristike au- ditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima iz perspektive roditelja. Jedan od ciljeva istraživanja bio je ispitati validnosti primenjenog instrumenta na uzorku ispitanika sa razvoj- nim jezičkim poremećajem ali bez sniženog praga sluha. Auditivno po- našanje se procenjivalo u tihom i bučnom okruženju korišćenjem Parents Evaluation of Aural/oral performance of Children ( P.E.A.C.H.) upitnika. Uzorak je činilo 35 ispitanika, uzrasta 3 godine do 10 godina, proseč- nih intelektualnih sposobnosti sa razvojnim jezičkim poremećajima. Naši rezultati pokazuju da ne postoji statistički značajna razlika u nivou auditivnog ponašanja između dečaka i devojčica, između mlađih i starijih ispitanika u odnosu na hronološki uzrast, u odnosu na uz- rast dijagnostike, u odnosu na dužinu i intenzitet rehabilitacije. Prisustvo buke značajno utiče na auditivno ponašanje dece u ukupnom uzorku.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Karakteristike auditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima
T1  - Specific features of auditory behavior of children With developmental language disorder
EP  - 147
SP  - 131
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3477
ER  - 

@conference{
author = "Ostojić-Zeljković, Sanja and Nikolić, Mina",
year = "2020",
abstract = "Auditory behavior is a system of dependent actions dedicated to certain
functions (speech, communication, consciousness about environment,
independent functioning), demanding interaction of a subject with the
environment. Auditory behavior is a social skill representing specific response
to stimulation by sound, speech or other. Specific language impairment
(SLI) now often referred to as Developmental Language Disorder (DLD)
is diagnosed when a child’s language does not develop normally and the
difficulties cannot be accounted for by generally slow development, physical
abnormality of the speech apparatus, autism spectrum disorder, apraxia,
acquired brain damage or hearing loss. The subject of the research was to
examine the auditory behavior and reactions of children with Developmental
Language Disorder (DLD) from the perspective of parents. Auditory behavior
was estimated in a noisy environment and in quiet surroundings using
P.E.A.C.H. questionnaire. We investigated whether the chronological age of
the child, age of diagnosis, length and intensity of rehabilitation influence the
frequency of auditory behavior. The sample consisted of 35 subjects aged 3.3
to 9.11 years, average intellectual abilities, with DLD, of which 23 were boys
and 12 girls. Our results have shown that there is no statistically significant
difference in the frequency of auditory behavior between boys and girls. We
did not get a statistically significant difference in the frequency of auditory
behavior in silence and in noise environment in relation to chronological
age, age of diagnosis, the length and intensity of rehabilitation. We compared
the answers on P.E.A.C.H. questionnaire for children with different speech
and language disorders and did not get a significant difference. There is a
significant effect of noisy environment on auditory behavior in the overall
sample., Auditivno ponašanje se definiše kao sistem međusobno povezanih radnji, koje se vrše radi obavljanja neke funkcije (govor, komunikacija, svest o okruženju, funkcionalna nezavisnost) a zahtevaju interak- ciju subjekta sa okruženjem. Auditivno ponašanje podrazumeva speci- fičan odgovor na stimulaciju zvukom, govorom ili nekim drugim zvuč- nim stimulusom i predstavlja socijalnu veštinu. Specifičan jezički poremećaj, u savremenoj literaturi nazvan razvojni jezički poremećaj, predstavlja stanje u kome se detetov govor ne razvija u skladu sa hrono- loškim uzrastom, a teškoće se ne mogu objasniti usporenim razvojem, fizičkom abnormalnošću govornog aparata, poremećajem iz spektra autizma, apraksijom, oštećenjem mozga ili smetnjama i poremećajima sluha. Predmet istraživanja je bio da se ispitaju karakteristike au- ditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima iz perspektive roditelja. Jedan od ciljeva istraživanja bio je ispitati validnosti primenjenog instrumenta na uzorku ispitanika sa razvoj- nim jezičkim poremećajem ali bez sniženog praga sluha. Auditivno po- našanje se procenjivalo u tihom i bučnom okruženju korišćenjem Parents Evaluation of Aural/oral performance of Children ( P.E.A.C.H.) upitnika. Uzorak je činilo 35 ispitanika, uzrasta 3 godine do 10 godina, proseč- nih intelektualnih sposobnosti sa razvojnim jezičkim poremećajima. Naši rezultati pokazuju da ne postoji statistički značajna razlika u nivou auditivnog ponašanja između dečaka i devojčica, između mlađih i starijih ispitanika u odnosu na hronološki uzrast, u odnosu na uz- rast dijagnostike, u odnosu na dužinu i intenzitet rehabilitacije. Prisustvo buke značajno utiče na auditivno ponašanje dece u ukupnom uzorku.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Karakteristike auditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima, Specific features of auditory behavior of children With developmental language disorder",
pages = "147-131",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3477"
}

Ostojić-Zeljković, S.,& Nikolić, M.. (2020). Karakteristike auditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 131-147.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3477

Ostojić-Zeljković S, Nikolić M. Karakteristike auditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:131-147.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3477 .

Ostojić-Zeljković, Sanja, Nikolić, Mina, "Karakteristike auditivnog ponašanja kod dece sa razvojnim jezičkim poremećajima" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):131-147,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3477 .

TY  - CONF
AU  - Živanović, Aleksandar
AU  - Sokolovac, Ivana
AU  - Marković, Maja
AU  - Suzić, Siniša
AU  - Delić, Vlado
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20200914_1-Tematski-zbornik-Surdo-2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3475
AB  - It was noticed that the standard set of words used for speech audiometry
contained some archaic words, as well as words which were much more difficult
to understand out of context. The first aim of this paper is to determine the
words which are significantly easier or more difficult to recognize than the rest
in speech audiometry at the ENT Clinic in Novi Sad (we have dedicated more
attention to the incorrectly recognized words), as well as their distribution
across sets containing 10 words which are used during one measurement. The
second aim of the paper is to account for the errors from the point of view of
linguistics and medicine. The results that we have analyzed belong to different
intensity levels (5-80 dB and 25-40 dB). The research participants were 66
patients suffering from multiple sclerosis. The study has shown that there
are 14 words (out of 160) whose recognition accuracy is significantly worse
than that of the other words in their 10-word group. Most poorly recognized
words constitute minimal pairs with some other words, and most of these
words contains plosives. Even though consonants cause a higher number of
errors, hearing-impaired patients sometimes misunderstand and therefore
mispronounced vowel segments as well, e.g. the vowel /i/ is replaced with the
vowel /u/. Another important factor which influences perception is the part
of speech – nouns, adjectives and adverbs are identified more easily that other
parts of speech.
AB  - Uočeno je da se u standardnom setu reči za govornu audiometriju nalaze neke arhaične reči, kao i reči koje je mnogo teže razumeti bez konteksta. Prvi cilj ovog rada jeste da odredi reči koje se znatno lak- še ili teže prepoznaju od ostalih u govornoj audiometriji na ORL klinici u Novom Sadu (veću pažnju posvetili smo pogrešno prepozna- vanim rečima), kao i njihovu raspodelu po setovima od po 10 reči koje se koriste pri jednom merenju. Drugi cilj rada je da objasni greške sa lingvističkog i medicinskog aspekta. Rezultati koje smo analizira- li pripadaju različitim nivoima intenziteta (5-80 dB i 25-40 dB). U istraživanju je učestvovalo 66 pacijenata obolelih od multiple skle- roze. Istraživanje je pokazalo da postoji 14 reči (od ukupno 160) čija je tačnost prepoznavanja znatno lošija od tačnosti drugih reči u nji- hovoj grupi od 10 reči. Većina loše prepoznavanih reči čini minimalne parove sa nekim drugim rečima, a većina ovih reči sadrži plozive. Iako konsonanti uzrokuju veći broj grešaka, ispitanici sa oštećenjem slu- ha mogu pogrešno razumeti pa izgovoriti i vokalske segmente, npr. vokal /i/ zamenjuju vokalom /u/. Još jedan bitan faktor koji utiče na percepciju jeste vrsta reči – imenice, pridevi i prilozi identifikuju se lakše od drugih vrsta reči.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
T1  - Prepoznavanje reči u govornoj audiometriji
T1  - Word recognition in speach audiometry
EP  - 111
SP  - 97
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3475
ER  - 

@conference{
author = "Živanović, Aleksandar and Sokolovac, Ivana and Marković, Maja and Suzić, Siniša and Delić, Vlado",
year = "2020",
abstract = "It was noticed that the standard set of words used for speech audiometry
contained some archaic words, as well as words which were much more difficult
to understand out of context. The first aim of this paper is to determine the
words which are significantly easier or more difficult to recognize than the rest
in speech audiometry at the ENT Clinic in Novi Sad (we have dedicated more
attention to the incorrectly recognized words), as well as their distribution
across sets containing 10 words which are used during one measurement. The
second aim of the paper is to account for the errors from the point of view of
linguistics and medicine. The results that we have analyzed belong to different
intensity levels (5-80 dB and 25-40 dB). The research participants were 66
patients suffering from multiple sclerosis. The study has shown that there
are 14 words (out of 160) whose recognition accuracy is significantly worse
than that of the other words in their 10-word group. Most poorly recognized
words constitute minimal pairs with some other words, and most of these
words contains plosives. Even though consonants cause a higher number of
errors, hearing-impaired patients sometimes misunderstand and therefore
mispronounced vowel segments as well, e.g. the vowel /i/ is replaced with the
vowel /u/. Another important factor which influences perception is the part
of speech – nouns, adjectives and adverbs are identified more easily that other
parts of speech., Uočeno je da se u standardnom setu reči za govornu audiometriju nalaze neke arhaične reči, kao i reči koje je mnogo teže razumeti bez konteksta. Prvi cilj ovog rada jeste da odredi reči koje se znatno lak- še ili teže prepoznaju od ostalih u govornoj audiometriji na ORL klinici u Novom Sadu (veću pažnju posvetili smo pogrešno prepozna- vanim rečima), kao i njihovu raspodelu po setovima od po 10 reči koje se koriste pri jednom merenju. Drugi cilj rada je da objasni greške sa lingvističkog i medicinskog aspekta. Rezultati koje smo analizira- li pripadaju različitim nivoima intenziteta (5-80 dB i 25-40 dB). U istraživanju je učestvovalo 66 pacijenata obolelih od multiple skle- roze. Istraživanje je pokazalo da postoji 14 reči (od ukupno 160) čija je tačnost prepoznavanja znatno lošija od tačnosti drugih reči u nji- hovoj grupi od 10 reči. Većina loše prepoznavanih reči čini minimalne parove sa nekim drugim rečima, a većina ovih reči sadrži plozive. Iako konsonanti uzrokuju veći broj grešaka, ispitanici sa oštećenjem slu- ha mogu pogrešno razumeti pa izgovoriti i vokalske segmente, npr. vokal /i/ zamenjuju vokalom /u/. Još jedan bitan faktor koji utiče na percepciju jeste vrsta reči – imenice, pridevi i prilozi identifikuju se lakše od drugih vrsta reči.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova",
title = "Prepoznavanje reči u govornoj audiometriji, Word recognition in speach audiometry",
pages = "111-97",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3475"
}

Živanović, A., Sokolovac, I., Marković, M., Suzić, S.,& Delić, V.. (2020). Prepoznavanje reči u govornoj audiometriji. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 97-111.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3475

Živanović A, Sokolovac I, Marković M, Suzić S, Delić V. Prepoznavanje reči u govornoj audiometriji. in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova. 2020;:97-111.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3475 .

Živanović, Aleksandar, Sokolovac, Ivana, Marković, Maja, Suzić, Siniša, Delić, Vlado, "Prepoznavanje reči u govornoj audiometriji" in Specifičnost oštećenja sluha – nove tendencije tematski zbornik radova (2020):97-111,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3475 .