TY  - CONF
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Jablan, Branka
AU  - Vujović, Zagorka
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5344
AB  - Uvod: Oštećenje vida ima značajan uticaj na kvalitet života deteta, ali i na
funkcionisanje porodice. Proučavanje korelata kvaliteta života porodica dece
sa smetnjama u razvoju postalo je aktuelno zahvaljujući ekološkom pristupu
roditeljstva i programima u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji usmerenim na
roditelje. Kvalitet života porodice zavisi od velikog broja činilaca, međutim
rezultati brojnih istraživanja konzistentno ukazuju da su negativne dimenzije
ovog konstrukta povezane sa smetnjom u razvoju kod deteta, kao i sa nekim
psihičkim karakteristikama roditelja. Ključne podatke o kvalitetu života osobe
ili porodice moguće je dobiti na osnovu samoprocene ličnog doživljaja i vrednovanja
njegovih strukturnih elemenata, kao što su zdravlje, dobrobit, emocionalno
blagostanje i lične vrednosti i osećaj samopoštovanja.
Cilj: Cilj istraživanja je utvrditi povezanost samopoštovanja i optimizma roditelja
dece sa oštećenjem vida i kvaliteta života porodice.
Metode: Za prikupljanje podataka korišćen je Pedijatrijski upitnik za procenu
kvaliteta života dece sa oštećenjem vida i njihovih porodica (Pediatric Eye
Questionnaire - PedsEyeQ). Za procenu samopoštovanja kod roditelja korišćena
je Rozenbergova skala samopoštovanja (Rosenberg Self Esteem Scale),
a za procenu optimizma Skala za merenje optimizma (Life Orientation Test).
Uzorak je činilo 38 ispitanika, roditelja dece sa oštećenjem vida.
Rezultati: Analizom rezultata utvrđena je pozitivna korelacija umerenog intenziteta
između samopoštovanja roditelja dece sa oštećenjem vida i samoprocene
kvaliteta života. Između samoprocene kvaliteta života i nivoa optimizma
roditelja nije utvrđena povezanost.Zaključak: Za organizaciju aktivnosti u zajednici i donošenje odluka veoma je
bitno kako roditelj deteta sa oštećenjem vida vrednuje sebe i vidi budućnost
svoje porodice. Zato je neophodno da se, kroz programe intervencije usmerene
na roditelje, stalno radi na oblikovanju njihovih realnih očekivanja (optimizma)
i zdravog samopoštovanja.
AB  - Introduction: Visual impairment significantly affects children’s quality of life and how
families function. Research into the correlates of the quality of life of families with children with
developmental disabilities has become possible due to the ecological approach to parenting
and programs in special education and rehabilitation aimed at parents. A family’s quality of
life depends on many factors. However, the results of numerous studies consistently indicate
that the negative dimensions of this construct are associated with a child’s developmental
disability and some psychological characteristics of parents. Essential information on the
quality of life of a person or family can be obtained from self-assessment of personal
experience and evaluation of its structural elements, such as health, well- being, emotional
wellness, personal values, and self-esteem.
Aim: This research aimed to determine the relationship between self- esteem and
optimism in parents of children with visual impairment and the family’s quality of life.
Methods: The Pediatric Eye Questionnaire – PedsEyeQ was used to collect information
on the quality of life of children with visual impairment and their families.
The Rosenberg Self Esteem Scale was used to assess self-esteem in parents, while
Life Orientation Test was used for optimism. The sample included 38 parents of children with
visual impairment.
Results: The results showed a moderate positive correlation between self-esteem in
parents of children with visual impairment and the self- assessed quality of life. No correlation
was found between the parents’ self-assessed quality of life and the level of optimism.
Conclusion: For organizing activities in the community and making decisions, it is very
important how parents of children with visual impairment value themselves and see the
future of their families. Thus, it is necessary to constantly work on shaping their realistic
expectations (optimism) and healthy self-esteem through parent-oriented intervention
programs.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života
T1  - Self-esteem and optimism in parents of children With visual impairment and their relation To the quality of life
EP  - 330
SP  - 323
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5344
ER  - 

@conference{
author = "Vučinić, Vesna and Jablan, Branka and Vujović, Zagorka and Anđelković, Marija",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Oštećenje vida ima značajan uticaj na kvalitet života deteta, ali i na
funkcionisanje porodice. Proučavanje korelata kvaliteta života porodica dece
sa smetnjama u razvoju postalo je aktuelno zahvaljujući ekološkom pristupu
roditeljstva i programima u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji usmerenim na
roditelje. Kvalitet života porodice zavisi od velikog broja činilaca, međutim
rezultati brojnih istraživanja konzistentno ukazuju da su negativne dimenzije
ovog konstrukta povezane sa smetnjom u razvoju kod deteta, kao i sa nekim
psihičkim karakteristikama roditelja. Ključne podatke o kvalitetu života osobe
ili porodice moguće je dobiti na osnovu samoprocene ličnog doživljaja i vrednovanja
njegovih strukturnih elemenata, kao što su zdravlje, dobrobit, emocionalno
blagostanje i lične vrednosti i osećaj samopoštovanja.
Cilj: Cilj istraživanja je utvrditi povezanost samopoštovanja i optimizma roditelja
dece sa oštećenjem vida i kvaliteta života porodice.
Metode: Za prikupljanje podataka korišćen je Pedijatrijski upitnik za procenu
kvaliteta života dece sa oštećenjem vida i njihovih porodica (Pediatric Eye
Questionnaire - PedsEyeQ). Za procenu samopoštovanja kod roditelja korišćena
je Rozenbergova skala samopoštovanja (Rosenberg Self Esteem Scale),
a za procenu optimizma Skala za merenje optimizma (Life Orientation Test).
Uzorak je činilo 38 ispitanika, roditelja dece sa oštećenjem vida.
Rezultati: Analizom rezultata utvrđena je pozitivna korelacija umerenog intenziteta
između samopoštovanja roditelja dece sa oštećenjem vida i samoprocene
kvaliteta života. Između samoprocene kvaliteta života i nivoa optimizma
roditelja nije utvrđena povezanost.Zaključak: Za organizaciju aktivnosti u zajednici i donošenje odluka veoma je
bitno kako roditelj deteta sa oštećenjem vida vrednuje sebe i vidi budućnost
svoje porodice. Zato je neophodno da se, kroz programe intervencije usmerene
na roditelje, stalno radi na oblikovanju njihovih realnih očekivanja (optimizma)
i zdravog samopoštovanja., Introduction: Visual impairment significantly affects children’s quality of life and how
families function. Research into the correlates of the quality of life of families with children with
developmental disabilities has become possible due to the ecological approach to parenting
and programs in special education and rehabilitation aimed at parents. A family’s quality of
life depends on many factors. However, the results of numerous studies consistently indicate
that the negative dimensions of this construct are associated with a child’s developmental
disability and some psychological characteristics of parents. Essential information on the
quality of life of a person or family can be obtained from self-assessment of personal
experience and evaluation of its structural elements, such as health, well- being, emotional
wellness, personal values, and self-esteem.
Aim: This research aimed to determine the relationship between self- esteem and
optimism in parents of children with visual impairment and the family’s quality of life.
Methods: The Pediatric Eye Questionnaire – PedsEyeQ was used to collect information
on the quality of life of children with visual impairment and their families.
The Rosenberg Self Esteem Scale was used to assess self-esteem in parents, while
Life Orientation Test was used for optimism. The sample included 38 parents of children with
visual impairment.
Results: The results showed a moderate positive correlation between self-esteem in
parents of children with visual impairment and the self- assessed quality of life. No correlation
was found between the parents’ self-assessed quality of life and the level of optimism.
Conclusion: For organizing activities in the community and making decisions, it is very
important how parents of children with visual impairment value themselves and see the
future of their families. Thus, it is necessary to constantly work on shaping their realistic
expectations (optimism) and healthy self-esteem through parent-oriented intervention
programs.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života, Self-esteem and optimism in parents of children With visual impairment and their relation To the quality of life",
pages = "330-323",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5344"
}

Vučinić, V., Jablan, B., Vujović, Z.,& Anđelković, M.. (2023). Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 323-330.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5344

Vučinić V, Jablan B, Vujović Z, Anđelković M. Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:323-330.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5344 .

Vučinić, Vesna, Jablan, Branka, Vujović, Zagorka, Anđelković, Marija, "Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):323-330,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5344 .

TY  - JOUR
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Martać, Valentina
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4632
AB  - Uvod: Neformalna i formalna podrška roditeljima dece sa smetnjama u razvoju ima
višestruk uticaj na porodično funkcionisanje i zadovoljstvo životom članova porodice.
Cilj: Cilj istraživanja je utvrđivanje u kojoj meri roditelji dece sa smetnjama u razvoju
očekuju podršku od porodice i prijatelja. Metod: Uzorak u istraživanju činilo je 65
roditelja dece sa smetnjama u razvoju, većina su bile majke (f = 62, P = 95.4%). Ispitivanje
očekivane podrške članova porodice i prijatelja izvršeno je korišćenjem skale Socijalna
podrška – ponašanje (The Social Support Behaviors – SS-B; Vaux et al., 1987). Rezultati:
Primenom deskriptivne statistike utvrđeno je da roditelji manje računaju na podršku
prijatelja, podrška porodice je u prvom planu. Roditelji dece sa višestrukom ometenošću,
nezaposleni i roditelji koji žive u seoskoj sredini imaju niža očekivanja od ostalih grupa
da će ih podržati porodica i prijatelji. Najniža očekivanja imaju u segmentu finansijske i
fizičke podrške. Zaključak: Na svih pet dimenzija podrške (emotivna, socijalna, fizička,
finansijska isavetodavna) od članova šire porodice očekuje se većistepen pomoći. Analiza
pojedinačnih ajtema u okviru navedenih dimenzija ukazuje na postojanje različitog
stepena očekivanja u okviru iste dimenzije, što je posledica specifičnosti zahteva.
AB  - Introduction. Informal and formal support to parents of children with disabilities affects
family functioning and life satisfaction of family members in many ways. Objective.
The aim of this research was to determine the extent to which parents of children with
disabilities expected support of their family and friends. Methods. The sample included
65 parents of children with disabilities, most of whom were mothers (N = 62, P = 95.4%).
The Social Support Behaviors – SS-B scale (Vaux et al., 1987) was used to examine
the expected support of family and friends. Results. Descriptive statistics showed that
parents counted on family members’ support much more than on their friends’ support.
Parents of children with multiple disabilities, unemployed parents, and those who lived
in rural areas had lower expectations regarding family and friends’ support compared to
other groups. Their expectations were the lowest in the segments of financial and physical
support. Conclusion. Extended family members were expected to provide greater help in
all five support dimensions (emotional, social, physical, financial, and counselling). The
analysis of individual items within these dimensions indicates the existence of various
expectation levels within the same dimension, which isthe result ofspecific requirements
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Očekivana podrška porodice i prijatelja roditeljima dece sa smetnjama u razvoju
T1  - Family and friends’ expected support to parents of children with disabilities
EP  - 132
IS  - 2
SP  - 117
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-35940
ER  - 

@article{
author = "Vučinić, Vesna and Martać, Valentina and Anđelković, Marija",
year = "2022",
abstract = "Uvod: Neformalna i formalna podrška roditeljima dece sa smetnjama u razvoju ima
višestruk uticaj na porodično funkcionisanje i zadovoljstvo životom članova porodice.
Cilj: Cilj istraživanja je utvrđivanje u kojoj meri roditelji dece sa smetnjama u razvoju
očekuju podršku od porodice i prijatelja. Metod: Uzorak u istraživanju činilo je 65
roditelja dece sa smetnjama u razvoju, većina su bile majke (f = 62, P = 95.4%). Ispitivanje
očekivane podrške članova porodice i prijatelja izvršeno je korišćenjem skale Socijalna
podrška – ponašanje (The Social Support Behaviors – SS-B; Vaux et al., 1987). Rezultati:
Primenom deskriptivne statistike utvrđeno je da roditelji manje računaju na podršku
prijatelja, podrška porodice je u prvom planu. Roditelji dece sa višestrukom ometenošću,
nezaposleni i roditelji koji žive u seoskoj sredini imaju niža očekivanja od ostalih grupa
da će ih podržati porodica i prijatelji. Najniža očekivanja imaju u segmentu finansijske i
fizičke podrške. Zaključak: Na svih pet dimenzija podrške (emotivna, socijalna, fizička,
finansijska isavetodavna) od članova šire porodice očekuje se većistepen pomoći. Analiza
pojedinačnih ajtema u okviru navedenih dimenzija ukazuje na postojanje različitog
stepena očekivanja u okviru iste dimenzije, što je posledica specifičnosti zahteva., Introduction. Informal and formal support to parents of children with disabilities affects
family functioning and life satisfaction of family members in many ways. Objective.
The aim of this research was to determine the extent to which parents of children with
disabilities expected support of their family and friends. Methods. The sample included
65 parents of children with disabilities, most of whom were mothers (N = 62, P = 95.4%).
The Social Support Behaviors – SS-B scale (Vaux et al., 1987) was used to examine
the expected support of family and friends. Results. Descriptive statistics showed that
parents counted on family members’ support much more than on their friends’ support.
Parents of children with multiple disabilities, unemployed parents, and those who lived
in rural areas had lower expectations regarding family and friends’ support compared to
other groups. Their expectations were the lowest in the segments of financial and physical
support. Conclusion. Extended family members were expected to provide greater help in
all five support dimensions (emotional, social, physical, financial, and counselling). The
analysis of individual items within these dimensions indicates the existence of various
expectation levels within the same dimension, which isthe result ofspecific requirements",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Očekivana podrška porodice i prijatelja roditeljima dece sa smetnjama u razvoju, Family and friends’ expected support to parents of children with disabilities",
pages = "132-117",
number = "2",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-35940"
}

Vučinić, V., Martać, V.,& Anđelković, M.. (2022). Očekivana podrška porodice i prijatelja roditeljima dece sa smetnjama u razvoju. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(2), 117-132.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35940

Vučinić V, Martać V, Anđelković M. Očekivana podrška porodice i prijatelja roditeljima dece sa smetnjama u razvoju. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(2):117-132.
doi:10.5937/specedreh21-35940 .

Vučinić, Vesna, Martać, Valentina, Anđelković, Marija, "Očekivana podrška porodice i prijatelja roditeljima dece sa smetnjama u razvoju" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 2 (2022):117-132,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35940 . .

TY  - CONF
AU  - Jeremić, Miloš
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Martać, Valentina
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4967
AB  - Predstavljanje osoba sa oštećenjem vida u književnosti, medijima i filmu značajno utiče na formiranje stavova prema njima. Pored ostalih činilaca, po- stepeno menjanje stavova uslovljeno stvaranjem što realnije slike u medijskom diskursu doprinosi menjanju predstava kod većinske populacije i prihvatanju ovih osoba kao ravnopravnih članova zajednice.
Uočljivo je da se u medijima često koriste neadekvatna terminologija o oso- bama sa oštećenjem vida i negativne i stereotipne poruke o njima. Film kao značajan medijski sadržaj može doprineti diskriminaciji dajući lažnu sli- ku o njihovim potencijalima, uticaju prisutnog oštećenja na svakodenvni život, međuljudske odnose i druge aspekte života ovih osoba. S jedne strane, osobe sa oštećenjem vida se na filmu prikazuju kao nemoćne, žrtve vlastitog oštećenja ili društva u kome žive. S druge strane, prikazuju se kao heroji koji su posebnim sposobnostima kompenzovali gubitak vida i prevazišli sve iza- zove. Te sposobnosti najčešće podrazumevaju atipično razvijen sluh, mudrost, orijentaciju u prostoru ili neuobičajenu spretnost.
U filmovima i drugim kulturnim ostvarenjima likove slepih osoba uglav- nom glume profesionalci bez oštećenja vida. Ponekad je njihova gluma prena- glašena, praćena neprirodnim, ukočenim pokretima tela, čime se slepe osobe prikazuju na pogrešan, karikaturalan način. Poželjno bi bilo da se više osoba sa oštećenjem vida angažuje u filmskoj produkciji, kao i da se likovi osoba sa oštećenjem vida prikazuju na realan i afirmativan način.
AB  - Representation of visually impaired persons in literature, media and film significantly influenced the formation of attitudes toward them. In addition to other factors, the gradual change of attitudes, conditioned by the creation of a more realistic image in the media discourse contributes to changing the ideas of the majority population and the acceptance of these people as equal community members.
It is noticeable that inadequate terminology about people with visual impairment, as well as negative and stereotypical messages about them, often appear in the media.
The film as a significant media content can contribute to discrimination by giving a false image of their potential, the impact of the existing impairment on everyday life, interpersonal relationships and other lives aspects of these persons. One point of view in the film is that people with visual impairment are portrayed as powerless, victims of their own impairment or the society in which they live. On the other hand, they are shown as heroes who compensated for the loss of sight with special abilities and overcame all the challenges. These abilities usually include atypically developed hearing, wisdom, orientation in space or unusual handiness.
In the movies and other cultural productions, the characters of blind people are mostly played by professionals without visual impairment. Sometimes their acting is exaggerated, accompanied by unnatural, stiff body movements, thus portraying blind people in a wrong, caricature way. It would be desirable if more people with visual impairment were involved in film production, as well as if the characters of aforementioned people were portrayed in a realistic and affirmative way.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
T1  - Stereotipi o osobama sa oštećenjem vida u kinematografiji
T1  - Stereotypes about people with visual impairment in cinematography
EP  - 218
SP  - 211
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4967
ER  - 

@conference{
author = "Jeremić, Miloš and Anđelković, Marija and Stanimirov, Ksenija and Vučinić, Vesna and Martać, Valentina",
year = "2022",
abstract = "Predstavljanje osoba sa oštećenjem vida u književnosti, medijima i filmu značajno utiče na formiranje stavova prema njima. Pored ostalih činilaca, po- stepeno menjanje stavova uslovljeno stvaranjem što realnije slike u medijskom diskursu doprinosi menjanju predstava kod većinske populacije i prihvatanju ovih osoba kao ravnopravnih članova zajednice.
Uočljivo je da se u medijima često koriste neadekvatna terminologija o oso- bama sa oštećenjem vida i negativne i stereotipne poruke o njima. Film kao značajan medijski sadržaj može doprineti diskriminaciji dajući lažnu sli- ku o njihovim potencijalima, uticaju prisutnog oštećenja na svakodenvni život, međuljudske odnose i druge aspekte života ovih osoba. S jedne strane, osobe sa oštećenjem vida se na filmu prikazuju kao nemoćne, žrtve vlastitog oštećenja ili društva u kome žive. S druge strane, prikazuju se kao heroji koji su posebnim sposobnostima kompenzovali gubitak vida i prevazišli sve iza- zove. Te sposobnosti najčešće podrazumevaju atipično razvijen sluh, mudrost, orijentaciju u prostoru ili neuobičajenu spretnost.
U filmovima i drugim kulturnim ostvarenjima likove slepih osoba uglav- nom glume profesionalci bez oštećenja vida. Ponekad je njihova gluma prena- glašena, praćena neprirodnim, ukočenim pokretima tela, čime se slepe osobe prikazuju na pogrešan, karikaturalan način. Poželjno bi bilo da se više osoba sa oštećenjem vida angažuje u filmskoj produkciji, kao i da se likovi osoba sa oštećenjem vida prikazuju na realan i afirmativan način., Representation of visually impaired persons in literature, media and film significantly influenced the formation of attitudes toward them. In addition to other factors, the gradual change of attitudes, conditioned by the creation of a more realistic image in the media discourse contributes to changing the ideas of the majority population and the acceptance of these people as equal community members.
It is noticeable that inadequate terminology about people with visual impairment, as well as negative and stereotypical messages about them, often appear in the media.
The film as a significant media content can contribute to discrimination by giving a false image of their potential, the impact of the existing impairment on everyday life, interpersonal relationships and other lives aspects of these persons. One point of view in the film is that people with visual impairment are portrayed as powerless, victims of their own impairment or the society in which they live. On the other hand, they are shown as heroes who compensated for the loss of sight with special abilities and overcame all the challenges. These abilities usually include atypically developed hearing, wisdom, orientation in space or unusual handiness.
In the movies and other cultural productions, the characters of blind people are mostly played by professionals without visual impairment. Sometimes their acting is exaggerated, accompanied by unnatural, stiff body movements, thus portraying blind people in a wrong, caricature way. It would be desirable if more people with visual impairment were involved in film production, as well as if the characters of aforementioned people were portrayed in a realistic and affirmative way.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine",
title = "Stereotipi o osobama sa oštećenjem vida u kinematografiji, Stereotypes about people with visual impairment in cinematography",
pages = "218-211",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4967"
}

Jeremić, M., Anđelković, M., Stanimirov, K., Vučinić, V.,& Martać, V.. (2022). Stereotipi o osobama sa oštećenjem vida u kinematografiji. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)., 211-218.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4967

Jeremić M, Anđelković M, Stanimirov K, Vučinić V, Martać V. Stereotipi o osobama sa oštećenjem vida u kinematografiji. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine. 2022;:211-218.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4967 .

Jeremić, Miloš, Anđelković, Marija, Stanimirov, Ksenija, Vučinić, Vesna, Martać, Valentina, "Stereotipi o osobama sa oštećenjem vida u kinematografiji" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine (2022):211-218,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4967 .

TY  - CONF
AU  - Martać, Valentina
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4076
AB  - Promena načina života u vreme COVID-19 pandemije za roditelje može da bude veoma stresna i da predstavlja potencijalni rizik za redukovanje njihovih spo- sobnosti za ispunjavanje roditeljske uloge. To je još izvesnije kada postoje do- datni izazovi, kao što su povećani zahtevi za brigu o deci ili problemi men- talnog i fizičkog zdravlja kod roditelja. Cilj istraživanja bio je utvrditi da li se COVID-19 pandemija različito odrazila na mentalno zdravlje i svakod- nevne brige roditelja dece tipičnog razvoja i roditelja dece sa oštećenjem vida. U istraživanju je korišćen upitnik COVID-19 i mentalno zdravlje (COVID-19 and Mental Health Measurement, Latkin & Dauton, 2020) razvijen da pruži uvid u promene koje su se desile stanovništvu zbog pandemije. Istraživanjem je obuhvaćeno 60 roditelja (30 roditelja dece tipične populacije i 30 roditelja dece sa oštećenjem vida uzrasta do tri godine). Analizom dobijenih podataka uočeno je da su negativna osećanja prisutna kod većeg broja roditelja dece sa oštećenjem vida, a zabrinutost zbog pandemijske situacije kod roditelja dece tipičnog razvoja.
AB  - Lifestyle changes due to the COVID-19 pandemic can be very stressful for parents and pose a potential risk for reducing their abilities in fulfilling a parental role. This is even more likely when there are additional
challenges, such as increased demands for child care or mental and physical health problems in parents. The aim of this research was to determine whether the COVID-19 pandemic had different effects on mental health and daily worries of parents of typically developing children and parents of children with visual impairment. The COVID-19 and Mental Health Measurement (Latkin & Dayton, 2020) was used in the research. This questionnaire was developed to provide an insight into the changes caused by the pandemic within a population. The study included 60 parents (30 parents of typically developing children and 30 parents of children with visual impairment up to three years of age). The results showed that negative feelings were present in a larger number of parents of children with visual impairment and that parents of typically developing children had pandemic-related concerns.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
T1  - Teret pandemije koronavirusa za roditelje dece sa oštećenjem vida i dece tipičnog razvoja
T1  - The burden of the Covid-19 pandemic on parents of children with visual impairment and typically developing children
EP  - 93
SP  - 87
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4076
ER  - 

@conference{
author = "Martać, Valentina and Vučinić, Vesna and Anđelković, Marija",
year = "2021",
abstract = "Promena načina života u vreme COVID-19 pandemije za roditelje može da bude veoma stresna i da predstavlja potencijalni rizik za redukovanje njihovih spo- sobnosti za ispunjavanje roditeljske uloge. To je još izvesnije kada postoje do- datni izazovi, kao što su povećani zahtevi za brigu o deci ili problemi men- talnog i fizičkog zdravlja kod roditelja. Cilj istraživanja bio je utvrditi da li se COVID-19 pandemija različito odrazila na mentalno zdravlje i svakod- nevne brige roditelja dece tipičnog razvoja i roditelja dece sa oštećenjem vida. U istraživanju je korišćen upitnik COVID-19 i mentalno zdravlje (COVID-19 and Mental Health Measurement, Latkin & Dauton, 2020) razvijen da pruži uvid u promene koje su se desile stanovništvu zbog pandemije. Istraživanjem je obuhvaćeno 60 roditelja (30 roditelja dece tipične populacije i 30 roditelja dece sa oštećenjem vida uzrasta do tri godine). Analizom dobijenih podataka uočeno je da su negativna osećanja prisutna kod većeg broja roditelja dece sa oštećenjem vida, a zabrinutost zbog pandemijske situacije kod roditelja dece tipičnog razvoja., Lifestyle changes due to the COVID-19 pandemic can be very stressful for parents and pose a potential risk for reducing their abilities in fulfilling a parental role. This is even more likely when there are additional
challenges, such as increased demands for child care or mental and physical health problems in parents. The aim of this research was to determine whether the COVID-19 pandemic had different effects on mental health and daily worries of parents of typically developing children and parents of children with visual impairment. The COVID-19 and Mental Health Measurement (Latkin & Dayton, 2020) was used in the research. This questionnaire was developed to provide an insight into the changes caused by the pandemic within a population. The study included 60 parents (30 parents of typically developing children and 30 parents of children with visual impairment up to three years of age). The results showed that negative feelings were present in a larger number of parents of children with visual impairment and that parents of typically developing children had pandemic-related concerns.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine",
title = "Teret pandemije koronavirusa za roditelje dece sa oštećenjem vida i dece tipičnog razvoja, The burden of the Covid-19 pandemic on parents of children with visual impairment and typically developing children",
pages = "93-87",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4076"
}

Martać, V., Vučinić, V.,& Anđelković, M.. (2021). Teret pandemije koronavirusa za roditelje dece sa oštećenjem vida i dece tipičnog razvoja. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 87-93.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4076

Martać V, Vučinić V, Anđelković M. Teret pandemije koronavirusa za roditelje dece sa oštećenjem vida i dece tipičnog razvoja. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine. 2021;:87-93.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4076 .

Martać, Valentina, Vučinić, Vesna, Anđelković, Marija, "Teret pandemije koronavirusa za roditelje dece sa oštećenjem vida i dece tipičnog razvoja" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine (2021):87-93,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4076 .

TY  - JOUR
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Grbović, Aleksandra
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Ljutica, Milorad
AU  - Rakić, Sanja
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3800
AB  - Introduction. Cerebral visual impairment is the leading cause of severe visual
impairment and blindness in infants and children in high-income countries. The main
cause of this condition is damage of higher visual pathways and brain centers which
leads to problems in processing visual information. In the last 20 years, an increase in
the prevalence of cerebral visual impairment has been observed, but this diagnosis as a
cause of vision problems in Serbia is not common. Objectives. The aim of this study was
to assess the awareness of ophthalmologists of cerebral visual impairment. Methods. The
Questionnaire for the assessment of cerebral visual impairment (Maitreya et al., 2018)
was translated into Serbian, and used for data collection. The sample consisted of 45
ophthalmologists employed on the territory of the Republic of Serbia. Results. Two thirds
of ophthalmologistsfrom the sample self-assessed their knowledge aslow (or nonexistent).
However, the results showed that they had a satisfying level of awareness about cerebral
visual impairment, and the majority of the participants correctly stated the most common
risk factor for cerebral visual impairment. The highest awareness was observed in
ophthalmologists who worked in health centers, those with more work experience, and
especially those who primarily worked with children. Conclusion. Further informing the
ophthalmologists about the diagnostic method of choice,symptomatology and differential
diagnosis of cerebral visual impairment is desirable. Raising the awareness of doctors
about this condition would lead to more frequent diagnoses, especially in babies with
neurological impairments that are currently most likely misdiagnosed or unrecognized
when it comes to their vision problems
AB  - Uvod: Cerebralno oštećenje vida je vodeći uzrok ozbiljnog oštećenja vida i slepoće kod
novorođenčadi i dece u razvijenim zemljama. Osnovni uzrok ovog stanja koje dovodi do
problema u obradi vizuelnih informacija predstavlja oštećenje viših vizuelnih puteva i
moždanih centara. U poslednjih 20 godina primetno je povećanje prevalencije cerebralnog
oštećenja vida, ali ova dijagnoza kao uzrok oštećenja vida u Srbiji nije uobičajena. Cilj:
Imajući to na umu, cilj ove studije je procena informisanosti oftalmologa o cerebralnom
oštećenju vida. Metode: U svrhu prikupljanja podataka, na srpski jezik je preveden i
korišćen Upitnik za procenu svesti o cerebralnom oštećenju vida (Maitreya et al., 2018).
U istraživanju je učestvovalo 45 oftalmologa zaposlenih u zdravstvenim ustanovama
na teritoriji Republike Srbije. Rezultati: Iako dve trećine oftalmologa iz uzorka
samoprocenjuje svoje znanje o cerebralnom oštećenju vida kao nisko (ili kao nepostojeće),
rezultati su pokazali da oni ipak imaju zadovoljavajući nivo informacija. Takođe, većina
učesnika je tačno navela koji najčešći faktor rizika za cerebralno oštećenje vida. Najviši
nivo informisanosti pokazali su oftalmolozi zaposleni u domovima zdravlja, oni s dužim
radnim stažom, i posebno oni koji prvenstveno rade s decom. Zaključak: Poželjno je
dalje informisanje oftalmologa koje bi posebno bilo usmereno na dijagnostičke metode,
simptomatologiju i diferencijalnu dijagnozu cerebralnog oštećenja vida. Pomenuto
podizanje svesti lekara o ovom stanju kod dece dovelo bi do češćeg dijagnostikovanja
cerebralnog oštećenja vida, posebno kod prevremeno rođene dece s neurološkim
oštećenjima, čije su vizuelne teškoće, kako trenutno stvari stoje, najverovatnije pogrešno
dijagnostikovane ili neprepoznate.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study
T1  - Informisanost oftalmologa o cerebralnom oštećenju vida – preliminarno istraživanje
EP  - 159
IS  - 3
SP  - 147
VL  - 20
DO  - 10.5937/specedreh20-33159
ER  - 

@article{
author = "Stanimirov, Ksenija and Grbović, Aleksandra and Anđelković, Marija and Ljutica, Milorad and Rakić, Sanja",
year = "2021",
abstract = "Introduction. Cerebral visual impairment is the leading cause of severe visual
impairment and blindness in infants and children in high-income countries. The main
cause of this condition is damage of higher visual pathways and brain centers which
leads to problems in processing visual information. In the last 20 years, an increase in
the prevalence of cerebral visual impairment has been observed, but this diagnosis as a
cause of vision problems in Serbia is not common. Objectives. The aim of this study was
to assess the awareness of ophthalmologists of cerebral visual impairment. Methods. The
Questionnaire for the assessment of cerebral visual impairment (Maitreya et al., 2018)
was translated into Serbian, and used for data collection. The sample consisted of 45
ophthalmologists employed on the territory of the Republic of Serbia. Results. Two thirds
of ophthalmologistsfrom the sample self-assessed their knowledge aslow (or nonexistent).
However, the results showed that they had a satisfying level of awareness about cerebral
visual impairment, and the majority of the participants correctly stated the most common
risk factor for cerebral visual impairment. The highest awareness was observed in
ophthalmologists who worked in health centers, those with more work experience, and
especially those who primarily worked with children. Conclusion. Further informing the
ophthalmologists about the diagnostic method of choice,symptomatology and differential
diagnosis of cerebral visual impairment is desirable. Raising the awareness of doctors
about this condition would lead to more frequent diagnoses, especially in babies with
neurological impairments that are currently most likely misdiagnosed or unrecognized
when it comes to their vision problems, Uvod: Cerebralno oštećenje vida je vodeći uzrok ozbiljnog oštećenja vida i slepoće kod
novorođenčadi i dece u razvijenim zemljama. Osnovni uzrok ovog stanja koje dovodi do
problema u obradi vizuelnih informacija predstavlja oštećenje viših vizuelnih puteva i
moždanih centara. U poslednjih 20 godina primetno je povećanje prevalencije cerebralnog
oštećenja vida, ali ova dijagnoza kao uzrok oštećenja vida u Srbiji nije uobičajena. Cilj:
Imajući to na umu, cilj ove studije je procena informisanosti oftalmologa o cerebralnom
oštećenju vida. Metode: U svrhu prikupljanja podataka, na srpski jezik je preveden i
korišćen Upitnik za procenu svesti o cerebralnom oštećenju vida (Maitreya et al., 2018).
U istraživanju je učestvovalo 45 oftalmologa zaposlenih u zdravstvenim ustanovama
na teritoriji Republike Srbije. Rezultati: Iako dve trećine oftalmologa iz uzorka
samoprocenjuje svoje znanje o cerebralnom oštećenju vida kao nisko (ili kao nepostojeće),
rezultati su pokazali da oni ipak imaju zadovoljavajući nivo informacija. Takođe, većina
učesnika je tačno navela koji najčešći faktor rizika za cerebralno oštećenje vida. Najviši
nivo informisanosti pokazali su oftalmolozi zaposleni u domovima zdravlja, oni s dužim
radnim stažom, i posebno oni koji prvenstveno rade s decom. Zaključak: Poželjno je
dalje informisanje oftalmologa koje bi posebno bilo usmereno na dijagnostičke metode,
simptomatologiju i diferencijalnu dijagnozu cerebralnog oštećenja vida. Pomenuto
podizanje svesti lekara o ovom stanju kod dece dovelo bi do češćeg dijagnostikovanja
cerebralnog oštećenja vida, posebno kod prevremeno rođene dece s neurološkim
oštećenjima, čije su vizuelne teškoće, kako trenutno stvari stoje, najverovatnije pogrešno
dijagnostikovane ili neprepoznate.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study, Informisanost oftalmologa o cerebralnom oštećenju vida – preliminarno istraživanje",
pages = "159-147",
number = "3",
volume = "20",
doi = "10.5937/specedreh20-33159"
}

Stanimirov, K., Grbović, A., Anđelković, M., Ljutica, M.,& Rakić, S.. (2021). Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 20(3), 147-159.
https://doi.org/10.5937/specedreh20-33159

Stanimirov K, Grbović A, Anđelković M, Ljutica M, Rakić S. Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2021;20(3):147-159.
doi:10.5937/specedreh20-33159 .

Stanimirov, Ksenija, Grbović, Aleksandra, Anđelković, Marija, Ljutica, Milorad, Rakić, Sanja, "Ophthalmologists’ awareness of cerebral visual impairment – preliminary study" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 20, no. 3 (2021):147-159,
https://doi.org/10.5937/specedreh20-33159 . .

TY  - CONF
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Grbović, Aleksandra
AU  - Martać, Valentina
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3835
AB  - Uvod: Cerebralno oštećenje vida je neurološki poremećaj koji nastaje kao po- sledica lezije u beloj moždanoj masi. Smatra se najčešćim uzrokom oštećenja vida kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Osim toga, medicinska stanja kod kojih se javlja ovaj tip oštećenja vida uključuju i periven- trikularnu leukomalaciju, hipoksičnu ishemičnu encefalopatiju, moždani udar, različite infekcije, strukturalne abnormalnosti, traume (npr. povrede glave), metaboličke poremećaje. Zbog kompleksne neurološke i neurooftalmološke etiologije, ovo stanje se često ne dijagnostikuje ili se dijagnostikuje pogrešno.
Cilj: Na osnovu pregleda literature opisati karakteristike vizuelnog ponašanja koje se javlja kod višestruko ometene dece i koje može ukazati na prisustvo oštećenja vida usled neuroloških smetnji.
Metod: Prikupljanje podataka je izvršeno pregledom dostupnih štampanih izvora, kao i elektronskih baza ERIC, JSTOR, Google Scholar, sa odgovrajućim ključnim rečima.
Rezultati: Cerebralno oštećenje vida najčešće se manifestuje kao neuobičaje- no zurenje u izvor svetla i nedostatak vizuelnih refleksnih odgovora. Uočena je pojava preferencije posmatranja jednobojnih i/ili poznatih predmeta, pred- meta koji se kreću ili koji reflektuju svetlo, kao i nemogućnost prepoznavanja udaljenih predmeta. Latencija u davanju adekvatnog vizuomotornog odgovo- ra i ispadi u vidnom polju takođe mogu ukazati na prisutnost promena na nivou mozga. Složenost vizuelnog okruženja (zasićenost predmetima, bojama, šarama i sl.) ima upadljivo negativan uticaj na vizuelnu percepciju dece s više- strukim smetnjama. Vizuelna disfunkcija može biti različitog stepena – teška, umerena ili laka, ali je začajno istaći da ona ne predstavlja indikaciju detetovih kognitivnih sposobnosti.
Zaključak: Bez obzira na stepen vizuelne disfunkcije, karakteristično je da vi- zuelno funkcionisanje fluktuira tokom dana u zavisnosti od sredinskih fakto- ra, doba dana, detetovog zdravstvenog stanja, terapije lekovima, što znatno otežava procenu. Iako vrlo složena, procena vizuelnog funkcionisanja dece s višestrukom ometenošću predstavlja temelj za kreiranje individualnih progra- ma intervencije. Stoga je izuzetno značajno poznavati karakteristike vizuelnog ponašanja koje koja ukazuju na ovo neurološko stanje.
AB  - Introduction: Cerebral visual impairment is a neurological disorder that occurs as a consequence of a lesion in the white matter of the brain. It is considered to be the most common cause of visual impairment in premature babies and children with cerebral palsy.
In addition to brain damage, medical conditions in which this type of impairment occurs include periventricular leukomalacia, hypoxic-ischemic encephalopathy, stroke, various infections, structural abnormalities, trauma (e.g. head injuries), and metabolic disorders.
Due to the complex neurological and neuroophthalmological etiology, this condition is often undiagnosed or misdiagnosed.
Aim: Based on the literature review, to describe characteristics of visual behavior which occur in children with multiple disabilities and which could indicate the presence of visual impairment due to neurological disorders.
Method: Data was collected by reviewing available printed sources, as well as electronic databases ERIC, JSTOR, Google Scholar, with appropriate keywords.
Results: Cerebral visual impairment is most often manifested as unusual staring at a light source and lack of visual reflex responses. The preference for observing monochromatic and/or known objects, moving or reflecting objects, as well as the inability of recognizing distant objects were noted. Latency in giving an adequate visuomotor response and visual field deficits may also indicate the presence of changes at the brain level. The complexity of the visual environment (saturation with objects, colors, patterns, etc.) has a noticeable negative impact on the visual perception of children with multiple disabilities. Visual dysfunction can be of varying degrees – severe, moderate or mild, but it is important to point out that it is not an indication of the child’s cognitive abilities.
Conclusion: Regardless of the visual dysfunction degree, it is characteristic that visual functioning fluctuates during the day depending on environmental factors, part of the day child’s health condition, drug therapy, which significantly complicates the assessment.
Although very complex, the assessment of the visual functioning of children with multiple disabilities is the foundation for creating individual intervention programs. Therefore, it is extremely important to know the characteristic of visual behavior that indicate this neurological condition.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty
C3  - Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
T1  - Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko Ometene dece
T1  - Manifestations of cerebral visual impairment in children with multiple disabilities
EP  - 466
SP  - 459
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3835
ER  - 

@conference{
author = "Stanimirov, Ksenija and Grbović, Aleksandra and Martać, Valentina and Anđelković, Marija",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Cerebralno oštećenje vida je neurološki poremećaj koji nastaje kao po- sledica lezije u beloj moždanoj masi. Smatra se najčešćim uzrokom oštećenja vida kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Osim toga, medicinska stanja kod kojih se javlja ovaj tip oštećenja vida uključuju i periven- trikularnu leukomalaciju, hipoksičnu ishemičnu encefalopatiju, moždani udar, različite infekcije, strukturalne abnormalnosti, traume (npr. povrede glave), metaboličke poremećaje. Zbog kompleksne neurološke i neurooftalmološke etiologije, ovo stanje se često ne dijagnostikuje ili se dijagnostikuje pogrešno.
Cilj: Na osnovu pregleda literature opisati karakteristike vizuelnog ponašanja koje se javlja kod višestruko ometene dece i koje može ukazati na prisustvo oštećenja vida usled neuroloških smetnji.
Metod: Prikupljanje podataka je izvršeno pregledom dostupnih štampanih izvora, kao i elektronskih baza ERIC, JSTOR, Google Scholar, sa odgovrajućim ključnim rečima.
Rezultati: Cerebralno oštećenje vida najčešće se manifestuje kao neuobičaje- no zurenje u izvor svetla i nedostatak vizuelnih refleksnih odgovora. Uočena je pojava preferencije posmatranja jednobojnih i/ili poznatih predmeta, pred- meta koji se kreću ili koji reflektuju svetlo, kao i nemogućnost prepoznavanja udaljenih predmeta. Latencija u davanju adekvatnog vizuomotornog odgovo- ra i ispadi u vidnom polju takođe mogu ukazati na prisutnost promena na nivou mozga. Složenost vizuelnog okruženja (zasićenost predmetima, bojama, šarama i sl.) ima upadljivo negativan uticaj na vizuelnu percepciju dece s više- strukim smetnjama. Vizuelna disfunkcija može biti različitog stepena – teška, umerena ili laka, ali je začajno istaći da ona ne predstavlja indikaciju detetovih kognitivnih sposobnosti.
Zaključak: Bez obzira na stepen vizuelne disfunkcije, karakteristično je da vi- zuelno funkcionisanje fluktuira tokom dana u zavisnosti od sredinskih fakto- ra, doba dana, detetovog zdravstvenog stanja, terapije lekovima, što znatno otežava procenu. Iako vrlo složena, procena vizuelnog funkcionisanja dece s višestrukom ometenošću predstavlja temelj za kreiranje individualnih progra- ma intervencije. Stoga je izuzetno značajno poznavati karakteristike vizuelnog ponašanja koje koja ukazuju na ovo neurološko stanje., Introduction: Cerebral visual impairment is a neurological disorder that occurs as a consequence of a lesion in the white matter of the brain. It is considered to be the most common cause of visual impairment in premature babies and children with cerebral palsy.
In addition to brain damage, medical conditions in which this type of impairment occurs include periventricular leukomalacia, hypoxic-ischemic encephalopathy, stroke, various infections, structural abnormalities, trauma (e.g. head injuries), and metabolic disorders.
Due to the complex neurological and neuroophthalmological etiology, this condition is often undiagnosed or misdiagnosed.
Aim: Based on the literature review, to describe characteristics of visual behavior which occur in children with multiple disabilities and which could indicate the presence of visual impairment due to neurological disorders.
Method: Data was collected by reviewing available printed sources, as well as electronic databases ERIC, JSTOR, Google Scholar, with appropriate keywords.
Results: Cerebral visual impairment is most often manifested as unusual staring at a light source and lack of visual reflex responses. The preference for observing monochromatic and/or known objects, moving or reflecting objects, as well as the inability of recognizing distant objects were noted. Latency in giving an adequate visuomotor response and visual field deficits may also indicate the presence of changes at the brain level. The complexity of the visual environment (saturation with objects, colors, patterns, etc.) has a noticeable negative impact on the visual perception of children with multiple disabilities. Visual dysfunction can be of varying degrees – severe, moderate or mild, but it is important to point out that it is not an indication of the child’s cognitive abilities.
Conclusion: Regardless of the visual dysfunction degree, it is characteristic that visual functioning fluctuates during the day depending on environmental factors, part of the day child’s health condition, drug therapy, which significantly complicates the assessment.
Although very complex, the assessment of the visual functioning of children with multiple disabilities is the foundation for creating individual intervention programs. Therefore, it is extremely important to know the characteristic of visual behavior that indicate this neurological condition.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty",
journal = "Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.",
title = "Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko Ometene dece, Manifestations of cerebral visual impairment in children with multiple disabilities",
pages = "466-459",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3835"
}

Stanimirov, K., Grbović, A., Martać, V.,& Anđelković, M.. (2021). Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko Ometene dece. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty., 459-466.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3835

Stanimirov K, Grbović A, Martać V, Anđelković M. Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko Ometene dece. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.. 2021;:459-466.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3835 .

Stanimirov, Ksenija, Grbović, Aleksandra, Martać, Valentina, Anđelković, Marija, "Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko Ometene dece" in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. (2021):459-466,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3835 .

TY  - CONF
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Grbović, Aleksandra
AU  - Martać, Valentina
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3730
AB  - Uvod: Cerebralno oštećenje vida je neurološki poremećaj koji nastaje kao posledica lezije u beloj moždanoj masi. Smatra se najčešćim uzrokom oštećenja vida kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Osim toga, medicinska stanja kod kojih se javlja ovaj tip oštećenja vida uključuju i periventrikularnu leukomalaciju, hipoksičnu ishemičnu encefalopatiju, moždani udar, različite infekcije, strukturalne abnormalnosti, traume (npr. povrede glave), metaboličke poremećaje.
Zbog kompleksne neurološke i neurooftalmološke etiologije, ovo stanje se često ne dijagnostikuje ili se dijagnostikuje pogrešno.
Cilj: Na osnovu pregleda literature opisati karakteristike vizuelnog ponašanja koje se javlja kod višestruko ometene dece i koje može ukazati na prisustvo oštećenja vida usled neuroloških smetnji.
Metod: Prikupljanje podataka je izvršeno pregledom dostupnih štampanih izvora, kao i elektronskih baza ERIC, JSTOR, Google Scholar, sa odgovrajućim ključnim rečima.
Rezultati: Cerebralno oštećenje vida najčešće se manifestuje kao neuobičajeno zurenje u izvor svetla i nedostatak vizuelnih refleksnih odgovora. Uočena je pojava preferencije posmatranja jednobojnih i/ili poznatih predmeta, predmeta koji se kreću ili koji reflektuju svetlo, kao i nemogućnost prepoznavanja udaljenih predmeta. Latencija u davanju adekvatnog vizuomotornog odgovora i ispadi u vidnom polju takođe mogu ukazati na prisutnost promena na nivou mozga. Složenost vizuelnog okruženja (zasićenost predmetima, bojama, šarama i sl.) ima upadljivo negativan uticaj na vizuelnu percepciju dece s višestrukim smetnjama. Vizuelna disfunkcija može biti različitog stepena – teška, umerena ili laka, ali je začajno istaći da ona ne predstavlja indikaciju detetovih kognitivnih sposobnosti.
Zaključak: Bez obzira na stepen vizuelne disfunkcije, karakteristično je da vizuelno funkcionisanje fluktuira tokom dana u zavisnosti od sredinskih faktora, doba dana, detetovog zdravstvenog stanja, terapije lekovima, što znatno otežava procenu. Iako vrlo složena, procena vizuelnog funkcionisanja dece s višestrukom ometenošću predstavlja temelj za kreiranje individualnih programa intervencije. Stoga je izuzetno značajno poznavati karakteristike vizuelnog ponašanja koje koja ukazuju na ovo neurološko stanje.
AB  - Introduction: Cerebral visual impairment is a neurological disorder that occurs as a consequence of a lesion in the white matter of the brain. It is considered to be the most common cause of visual impairment in premature babies and children with cerebral palsy. In addition to brain damage, medical conditions in which this type of impairment occurs include periventricular leukomalacia, hypoxic-ischemic encephalopathy, stroke, various infections, structural abnormalities, trauma (e.g. head injuries), and metabolic disorders.
Due to the complex neurological and neuroophthalmological etiology, this condition is often undiagnosed or misdiagnosed.
Aim: Based on the literature review, to describe characteristics of visual behavior which occur in children with multiple disabilities and which could indicate the presence of visual impairment due to neurological disorders.
Method: Data was collected by reviewing available printed sources, as well as electronic databases ERIC, JSTOR, Google Scholar, with appropriate keywords.
Results: Cerebral visual impairment is most often manifested as unusual staring at a light source and lack of visual reflex responses. The preference for observing monochromatic and/or known objects, moving or reflecting objects, as well as the inability of recognizing distant objects were noted.
Latency in giving an adequate visuomotor response and visual field deficits may also indicate the presence of changes at the brain level. The complexity of the visual environment (saturation with objects, colors, patterns, etc.) has a noticeable negative impact on the visual perception of children with multiple disabilities. Visual dysfunction can be of varying degrees – severe, moderate or mild, but it is important to point out that it is not an indication of the child’s cognitive abilities.
Conclusion: Regardless of the visual dysfunction degree, it is characteristic that visual functioning fluctuates during the day depending on environmental factors, part of the day, child’s health condition, drug therapy, which significantly complicates the assessment. Although very complex, the assessment of the visual functioning of children with multiple disabilities is the foundation for creating individual intervention programs.
Therefore, it is extremely important to know the characteristic of visual behavior that indicate this neurological condition.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine
T1  - Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko ometene dece
T1  - Manifestations of cerebral visual impairment in children with multiple disabilities
EP  - 175
SP  - 174
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3730
ER  - 

@conference{
author = "Stanimirov, Ksenija and Grbović, Aleksandra and Martać, Valentina and Anđelković, Marija",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Cerebralno oštećenje vida je neurološki poremećaj koji nastaje kao posledica lezije u beloj moždanoj masi. Smatra se najčešćim uzrokom oštećenja vida kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Osim toga, medicinska stanja kod kojih se javlja ovaj tip oštećenja vida uključuju i periventrikularnu leukomalaciju, hipoksičnu ishemičnu encefalopatiju, moždani udar, različite infekcije, strukturalne abnormalnosti, traume (npr. povrede glave), metaboličke poremećaje.
Zbog kompleksne neurološke i neurooftalmološke etiologije, ovo stanje se često ne dijagnostikuje ili se dijagnostikuje pogrešno.
Cilj: Na osnovu pregleda literature opisati karakteristike vizuelnog ponašanja koje se javlja kod višestruko ometene dece i koje može ukazati na prisustvo oštećenja vida usled neuroloških smetnji.
Metod: Prikupljanje podataka je izvršeno pregledom dostupnih štampanih izvora, kao i elektronskih baza ERIC, JSTOR, Google Scholar, sa odgovrajućim ključnim rečima.
Rezultati: Cerebralno oštećenje vida najčešće se manifestuje kao neuobičajeno zurenje u izvor svetla i nedostatak vizuelnih refleksnih odgovora. Uočena je pojava preferencije posmatranja jednobojnih i/ili poznatih predmeta, predmeta koji se kreću ili koji reflektuju svetlo, kao i nemogućnost prepoznavanja udaljenih predmeta. Latencija u davanju adekvatnog vizuomotornog odgovora i ispadi u vidnom polju takođe mogu ukazati na prisutnost promena na nivou mozga. Složenost vizuelnog okruženja (zasićenost predmetima, bojama, šarama i sl.) ima upadljivo negativan uticaj na vizuelnu percepciju dece s višestrukim smetnjama. Vizuelna disfunkcija može biti različitog stepena – teška, umerena ili laka, ali je začajno istaći da ona ne predstavlja indikaciju detetovih kognitivnih sposobnosti.
Zaključak: Bez obzira na stepen vizuelne disfunkcije, karakteristično je da vizuelno funkcionisanje fluktuira tokom dana u zavisnosti od sredinskih faktora, doba dana, detetovog zdravstvenog stanja, terapije lekovima, što znatno otežava procenu. Iako vrlo složena, procena vizuelnog funkcionisanja dece s višestrukom ometenošću predstavlja temelj za kreiranje individualnih programa intervencije. Stoga je izuzetno značajno poznavati karakteristike vizuelnog ponašanja koje koja ukazuju na ovo neurološko stanje., Introduction: Cerebral visual impairment is a neurological disorder that occurs as a consequence of a lesion in the white matter of the brain. It is considered to be the most common cause of visual impairment in premature babies and children with cerebral palsy. In addition to brain damage, medical conditions in which this type of impairment occurs include periventricular leukomalacia, hypoxic-ischemic encephalopathy, stroke, various infections, structural abnormalities, trauma (e.g. head injuries), and metabolic disorders.
Due to the complex neurological and neuroophthalmological etiology, this condition is often undiagnosed or misdiagnosed.
Aim: Based on the literature review, to describe characteristics of visual behavior which occur in children with multiple disabilities and which could indicate the presence of visual impairment due to neurological disorders.
Method: Data was collected by reviewing available printed sources, as well as electronic databases ERIC, JSTOR, Google Scholar, with appropriate keywords.
Results: Cerebral visual impairment is most often manifested as unusual staring at a light source and lack of visual reflex responses. The preference for observing monochromatic and/or known objects, moving or reflecting objects, as well as the inability of recognizing distant objects were noted.
Latency in giving an adequate visuomotor response and visual field deficits may also indicate the presence of changes at the brain level. The complexity of the visual environment (saturation with objects, colors, patterns, etc.) has a noticeable negative impact on the visual perception of children with multiple disabilities. Visual dysfunction can be of varying degrees – severe, moderate or mild, but it is important to point out that it is not an indication of the child’s cognitive abilities.
Conclusion: Regardless of the visual dysfunction degree, it is characteristic that visual functioning fluctuates during the day depending on environmental factors, part of the day, child’s health condition, drug therapy, which significantly complicates the assessment. Although very complex, the assessment of the visual functioning of children with multiple disabilities is the foundation for creating individual intervention programs.
Therefore, it is extremely important to know the characteristic of visual behavior that indicate this neurological condition.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine",
title = "Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko ometene dece, Manifestations of cerebral visual impairment in children with multiple disabilities",
pages = "175-174",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3730"
}

Stanimirov, K., Grbović, A., Martać, V.,& Anđelković, M.. (2021). Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko ometene dece. in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 174-175.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3730

Stanimirov K, Grbović A, Martać V, Anđelković M. Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko ometene dece. in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine. 2021;:174-175.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3730 .

Stanimirov, Ksenija, Grbović, Aleksandra, Martać, Valentina, Anđelković, Marija, "Manifestacije cerebralnog ošećenja vida kod višestruko ometene dece" in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine (2021):174-175,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3730 .

TY  - CONF
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Krstić, Nevena
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Martać, Valentina
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3829
AB  - Uvod: Lakši oblici oštećenja vida nekada predstavljaju značajnu prepreku za optimilan razvoj i svakodnevno funkcionisanje dece, što se dovodi u vezu sa neblagovremenim oftalmološkim i ortoptičko-pleoptičkim intrevencijama i prezaštićivanjem od strane roditelja.
Cilj: Utvrditi nivo usvojenosti svakodnevnih životnih veština kod dece sa vizu- elnim smetnjama predškolskog uzrasta.
Metod: Uzorak je činilo 100 dece predškolskog uzrasta, od čega 50 dece sa dijagnostikovanim vizuelnim smetnjama i isto toliko dece tipičnog razvoja.
Kriterijumi za formiranje uzorka bili su: vizuelne smetnje na nivou slabovido- sti povezane sa strabološkim uzrocima, prosečne intelektualne sposobnosti i uzrast od jedne do šest godina (AS=36; SD=12,99 meseci). Za prikupljanje podataka je korišćena subskala Svakodnevne životne veštine, integralni deo Skale za procenu adaptivnog ponašanja (Adaptive Behavior Scale) inkorpo- rirane u Bejli skalu za procenu razvoja novorođenčadi i dece (Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Bayley- III, 2005). U sta- tističkoj obradi podataka primenjene su mere deskriptivne statistike, t-test i Univarijatna analiza varijanse (ANOVA).
Rezultati: Deca sa vizuelnim smetnjama su najbolje ocenjena na zadacima kojima se procenjuje samostalnost prilikom hranjenja (AS=2,14; SD=0,86).
Usvojenost higijenskih navika (AS=0,95; SD=0,58) i pomoć u kući (AS=1,49; SD=0,67) roditelji ove dece su vrednovali najnižim prosečnim ocenama.
Između dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta i vršnjaka tipič- nog razvoja utvrđena je statistički značajna razlika u pogledu opšteg skora na subskali Svakodnevne životne veštine (p=0,000), kao i u svim segmentima svakodnevnog funkcionisanje.
Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju da vizuelne smetnje utiču na razvoj sa- mostalnosti i svakodnevno funkcionisanje dece već od naranijeg uzrasta.
Neophodno je dizajnirati programe za usvajanje životnih veština za decu sa lakšim i težim oštećenjem vida, kao osnove za buduću samostalnost i socijalno funkcionianje.
AB  - Introduction: Milder forms of visual impairment are sometimes a significant obstacle to optimal development and daily functioning of children, which is associated with untimely ophthalmological and orthoptic and pleoptic interventions and overprotection by parents.
Aim: To determine the acquisition level of daily living skills in preschool children with visual impairment.
Method: The sample included 100 preschool children, out of whom 50 were diagnosed with visual impairment, and 50 were of typical development. Sample inclusion criteria were: visual impairment at the level of low vision caused by strabismus, average intellectual abilities, and 1-6 years of age (M=36; SD=12.99 months). Data was collected bymeans of The Daily Living Skills subscale, which is an integral part of the Adaptive Behavior Scale incorporated into the Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, (Bayley-III, 2005). Descriptive statistics, t-test, and univariate analysis of variance (ANOVA) were used in statistical data processing.
Results: Children with visual impairment got the highest grades on tasks assessing eating independence (M=2.14; SD=.86). Personal hygiene habits (M=.95; SD=.58) and helping with household chores (M=1.49; SD=.67) were evaluated with the lowest average grades by the parents of these children. A statistically significant difference was determined between preschool children with visual impairment and their typically developing peers in the general score on the Daily Living Skills subscale (p=.000), as well as in all segments of daily functioning.
Conclusion: The obtained results indicate that visual impairments influence the development of independence and daily functioning of children from an early age. It is necessary to design programs for acquiring living skills for children with mild and severe visual impairment, as a basis for future independence and social functioning.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty
C3  - Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
T1  - Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta
T1  - Daily living skills of preschool children with visual impairment
EP  - 457
SP  - 451
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3829
ER  - 

@conference{
author = "Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna and Krstić, Nevena and Stanimirov, Ksenija and Martać, Valentina",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Lakši oblici oštećenja vida nekada predstavljaju značajnu prepreku za optimilan razvoj i svakodnevno funkcionisanje dece, što se dovodi u vezu sa neblagovremenim oftalmološkim i ortoptičko-pleoptičkim intrevencijama i prezaštićivanjem od strane roditelja.
Cilj: Utvrditi nivo usvojenosti svakodnevnih životnih veština kod dece sa vizu- elnim smetnjama predškolskog uzrasta.
Metod: Uzorak je činilo 100 dece predškolskog uzrasta, od čega 50 dece sa dijagnostikovanim vizuelnim smetnjama i isto toliko dece tipičnog razvoja.
Kriterijumi za formiranje uzorka bili su: vizuelne smetnje na nivou slabovido- sti povezane sa strabološkim uzrocima, prosečne intelektualne sposobnosti i uzrast od jedne do šest godina (AS=36; SD=12,99 meseci). Za prikupljanje podataka je korišćena subskala Svakodnevne životne veštine, integralni deo Skale za procenu adaptivnog ponašanja (Adaptive Behavior Scale) inkorpo- rirane u Bejli skalu za procenu razvoja novorođenčadi i dece (Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Bayley- III, 2005). U sta- tističkoj obradi podataka primenjene su mere deskriptivne statistike, t-test i Univarijatna analiza varijanse (ANOVA).
Rezultati: Deca sa vizuelnim smetnjama su najbolje ocenjena na zadacima kojima se procenjuje samostalnost prilikom hranjenja (AS=2,14; SD=0,86).
Usvojenost higijenskih navika (AS=0,95; SD=0,58) i pomoć u kući (AS=1,49; SD=0,67) roditelji ove dece su vrednovali najnižim prosečnim ocenama.
Između dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta i vršnjaka tipič- nog razvoja utvrđena je statistički značajna razlika u pogledu opšteg skora na subskali Svakodnevne životne veštine (p=0,000), kao i u svim segmentima svakodnevnog funkcionisanje.
Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju da vizuelne smetnje utiču na razvoj sa- mostalnosti i svakodnevno funkcionisanje dece već od naranijeg uzrasta.
Neophodno je dizajnirati programe za usvajanje životnih veština za decu sa lakšim i težim oštećenjem vida, kao osnove za buduću samostalnost i socijalno funkcionianje., Introduction: Milder forms of visual impairment are sometimes a significant obstacle to optimal development and daily functioning of children, which is associated with untimely ophthalmological and orthoptic and pleoptic interventions and overprotection by parents.
Aim: To determine the acquisition level of daily living skills in preschool children with visual impairment.
Method: The sample included 100 preschool children, out of whom 50 were diagnosed with visual impairment, and 50 were of typical development. Sample inclusion criteria were: visual impairment at the level of low vision caused by strabismus, average intellectual abilities, and 1-6 years of age (M=36; SD=12.99 months). Data was collected bymeans of The Daily Living Skills subscale, which is an integral part of the Adaptive Behavior Scale incorporated into the Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, (Bayley-III, 2005). Descriptive statistics, t-test, and univariate analysis of variance (ANOVA) were used in statistical data processing.
Results: Children with visual impairment got the highest grades on tasks assessing eating independence (M=2.14; SD=.86). Personal hygiene habits (M=.95; SD=.58) and helping with household chores (M=1.49; SD=.67) were evaluated with the lowest average grades by the parents of these children. A statistically significant difference was determined between preschool children with visual impairment and their typically developing peers in the general score on the Daily Living Skills subscale (p=.000), as well as in all segments of daily functioning.
Conclusion: The obtained results indicate that visual impairments influence the development of independence and daily functioning of children from an early age. It is necessary to design programs for acquiring living skills for children with mild and severe visual impairment, as a basis for future independence and social functioning.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty",
journal = "Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.",
title = "Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta, Daily living skills of preschool children with visual impairment",
pages = "457-451",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3829"
}

Anđelković, M., Vučinić, V., Krstić, N., Stanimirov, K.,& Martać, V.. (2021). Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty., 451-457.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3829

Anđelković M, Vučinić V, Krstić N, Stanimirov K, Martać V. Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.. 2021;:451-457.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3829 .

Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, Krstić, Nevena, Stanimirov, Ksenija, Martać, Valentina, "Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta" in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. (2021):451-457,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3829 .

TY  - BOOK
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3807
AB  - Do devedesetih godina prošlog veka rana intervencija organizovana je
po modelu pedagoško-psihološke i socijalne pomoći, u kome je profilaksa sekundarnih
smetnji u razvoju imala primat u odnosu na tretman i prilagođavanje
sredinskih uslova potrebama dece. Poslednjih godina, ranu intervenciju
karakteriše značajan napredak na konceptualnom, teorijskom i praktičnom
planu. Uključuje interdisciplinarni set metoda i tehnika, usmerenih na sprečavanje
ili ublažavanje fizičkih, kognitivnih i emocionalnih smetnji u razvoju,
uz postepeno uvođenje pristupa usmerenog na porodicu.
Blagovremeno registrovanje bioloških i/ili socijalnih faktora rizika za
nastanak smetnje u razvoju ili poremećaja u ponašanju i pružanje podrške
porodici i detetu najvažniji je zadatak rane intervencije. Programi rane intervencije
utemeljeni su na znanju iz različitih naučnih disciplina, imaju značajnu
ulogu u radu sa decom, roditeljima i širom socijalnom sredinom. Svrha
programa je stručna pomoć porodicama, koju pružaju stručnjaci koji poznaju
razvoj dece i razumeju efekte oštećenja i sredinskih riziko faktora na rani razvoj.
Zahvaljujući programima rane intervencije, roditelji uče kako da izađu
u susret potrebama deteta sa smetnjama u razvoju, dete stiče samostalnost u
obavljanju svakodnevnih i drugih aktivnosti, usvaja socijalne i ostale adaptivne
veštine.
Rana intervencija značajna je karika u području obrazovanja i obrazovnoj
politici države, jer integriše teorijsko-metodološke pristupe, strategije i programe
iz tri sektora, zdravstvenog, obrazovnog i socijalnog, ugrađuje ih u programe
rada kojima se obezbeđuju uslovi za optimalan razvoj svakog deteta.
Najkorisnija je onda kada su pružaoci usluga osposobljeni da prepoznaju jedinstvene
potrebe porodice i deteta, i većinu aktivnosti sprovode u takozvanom
ekološkom okruženju, odnosno u kontekstu svakodnevnih aktivnosti u kući ili
predškolskoj ustanovi.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
T1  - Rana intervencija za decu sa oštećenjem vida
EP  - 383
SP  - 1
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3807
ER  - 

@book{
author = "Vučinić, Vesna and Anđelković, Marija",
year = "2021",
abstract = "Do devedesetih godina prošlog veka rana intervencija organizovana je
po modelu pedagoško-psihološke i socijalne pomoći, u kome je profilaksa sekundarnih
smetnji u razvoju imala primat u odnosu na tretman i prilagođavanje
sredinskih uslova potrebama dece. Poslednjih godina, ranu intervenciju
karakteriše značajan napredak na konceptualnom, teorijskom i praktičnom
planu. Uključuje interdisciplinarni set metoda i tehnika, usmerenih na sprečavanje
ili ublažavanje fizičkih, kognitivnih i emocionalnih smetnji u razvoju,
uz postepeno uvođenje pristupa usmerenog na porodicu.
Blagovremeno registrovanje bioloških i/ili socijalnih faktora rizika za
nastanak smetnje u razvoju ili poremećaja u ponašanju i pružanje podrške
porodici i detetu najvažniji je zadatak rane intervencije. Programi rane intervencije
utemeljeni su na znanju iz različitih naučnih disciplina, imaju značajnu
ulogu u radu sa decom, roditeljima i širom socijalnom sredinom. Svrha
programa je stručna pomoć porodicama, koju pružaju stručnjaci koji poznaju
razvoj dece i razumeju efekte oštećenja i sredinskih riziko faktora na rani razvoj.
Zahvaljujući programima rane intervencije, roditelji uče kako da izađu
u susret potrebama deteta sa smetnjama u razvoju, dete stiče samostalnost u
obavljanju svakodnevnih i drugih aktivnosti, usvaja socijalne i ostale adaptivne
veštine.
Rana intervencija značajna je karika u području obrazovanja i obrazovnoj
politici države, jer integriše teorijsko-metodološke pristupe, strategije i programe
iz tri sektora, zdravstvenog, obrazovnog i socijalnog, ugrađuje ih u programe
rada kojima se obezbeđuju uslovi za optimalan razvoj svakog deteta.
Najkorisnija je onda kada su pružaoci usluga osposobljeni da prepoznaju jedinstvene
potrebe porodice i deteta, i većinu aktivnosti sprovode u takozvanom
ekološkom okruženju, odnosno u kontekstu svakodnevnih aktivnosti u kući ili
predškolskoj ustanovi.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
title = "Rana intervencija za decu sa oštećenjem vida",
pages = "383-1",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3807"
}

Vučinić, V.,& Anđelković, M.. (2021). Rana intervencija za decu sa oštećenjem vida. 
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)., 1-383.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3807

Vučinić V, Anđelković M. Rana intervencija za decu sa oštećenjem vida. 2021;:1-383.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3807 .

Vučinić, Vesna, Anđelković, Marija, "Rana intervencija za decu sa oštećenjem vida" (2021):1-383,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3807 .

TY  - CONF
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Krstić, Nevena
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Martać, Valentina
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3731
AB  - Uvod: Lakši oblici oštećenja vida nekada predstavljaju značajnu prepreku za optimilan razvoj i svakodnevno funkcionisanje dece, što se dovodi u vezu sa neblagovremenim oftalmološkim i ortoptičko-pleoptičkim intrevencijama i prezaštićivanjem od strane roditelja.
Cilj: Utvrditi nivo usvojenosti svakodnevnih životnih veština kod dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta.
Metod: Uzorak je činilo 100 dece predškolskog uzrasta, od čega 50 dece sa dijagnostikovanim vizuelnim smetnjama i isto toliko dece tipičnog razvoja. Kriterijumi za formiranje uzorka bili su: vizuelne smetnje na nivou slabovidosti povezane sa strabološkim uzrocima, prosečne intelektualne sposobnosti i uzrast od jedne do šest godina (AS=36; SD=12,99 meseci). Za prikupljanje podataka je korišćena subskala Svakodnevne životne veštine, integralni deo Skale za procenu adaptivnog ponašanja (Adaptive Behavior Scale) inkorporirane u Bejli skalu za procenu razvoja novorođenčadi i dece (Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Bayley- III, 2005). U statističkoj obradi podataka primenjene su mere deskriptivne statistike, T-test i Univarijatna analiza varijanse (ANOVA).
Rezultati: Deca sa vizuelnim smetnjama su najbolje ocenjena na zadacima kojima se procenjuje samostalnost prilikom hranjenja (AS=2,14; SD=0,86).
Usvojenost higijenskih navika (AS=0,95; SD=0,58) i pomoć u kući (AS=1,49; SD=0,67) roditelji ove dece su vrednovali najnižim prosečnim ocenama.
Između dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta i vršnjaka tipičnog razvoja utvrđena je statistički značajna razlika u pogledu opšteg skora na subskali Svakodnevne životne veštine (p=0,000), kao i u svim segmentima svakodnevnog funkcionisanje.
Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju da vizuelne smetnje utiču na razvoj samostalnosti i svakodnevno funkcionisanje dece već od naranijeg uzrasta.
Neophodno je dizajnirati programe za usvajanje životnih veština za decu sa lakšim i težim oštećenjem vida, kao osnove za buduću samostalnost i socijalno funkcionianje.
AB  - Introduction: Milder forms of visual impairment are sometimes a significant obstacle to optimal development and daily functioning of children, which is associated with untimely ophthalmological and orthoptic and pleoptic interventions and overprotection by parents.
Aim: To determine the acquisition level of daily living skills in preschool children with visual impairment.
Method: The sample included 100 preschool children, out of whom 50 were diagnosed with visual impairment, and 50 were of typical development. Sample inclusion criteria were: visual impairment at the level of low vision caused by strabismus, average intellectual abilities, and 1-6 years of age (M=36; SD=12.99 months). Data was collected by means of The Daily Living Skills subscale, which is an integral part of the Adaptive Behavior Scale incorporated into the Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, (Bayley-III, 2005). Descriptive statistics, T-test, and univariate analysis of variance (ANOVA) were used in statistical data processing.
Results: Children with visual impairment got the highest grades on tasks assessing eating independence (M=2.14; SD=.86). Personal hygiene habits (M=.95; SD=.58) and helping with household chores (M=1.49; SD=.67) were evaluated with the lowest average grades by the parents of these children. A statistically significant difference was determined between preschool children with visual impairment and their typically developing peers in the general score on the Daily Living Skills subscale (p=.000), as well as in all segments of daily functioning.
Conclusion: The obtained results indicate that visual impairments influence the development of independence and daily functioning of children from an early age. It is necessary to design programs for acquiring living skills for children with mild and severe visual impairment, as a basis for future independence and social functioning.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine
T1  - Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta
T1  - Daily living skills of preschool children with visual impairment
EP  - 173
SP  - 172
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3731
ER  - 

@conference{
author = "Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna and Krstić, Nevena and Stanimirov, Ksenija and Martać, Valentina",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Lakši oblici oštećenja vida nekada predstavljaju značajnu prepreku za optimilan razvoj i svakodnevno funkcionisanje dece, što se dovodi u vezu sa neblagovremenim oftalmološkim i ortoptičko-pleoptičkim intrevencijama i prezaštićivanjem od strane roditelja.
Cilj: Utvrditi nivo usvojenosti svakodnevnih životnih veština kod dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta.
Metod: Uzorak je činilo 100 dece predškolskog uzrasta, od čega 50 dece sa dijagnostikovanim vizuelnim smetnjama i isto toliko dece tipičnog razvoja. Kriterijumi za formiranje uzorka bili su: vizuelne smetnje na nivou slabovidosti povezane sa strabološkim uzrocima, prosečne intelektualne sposobnosti i uzrast od jedne do šest godina (AS=36; SD=12,99 meseci). Za prikupljanje podataka je korišćena subskala Svakodnevne životne veštine, integralni deo Skale za procenu adaptivnog ponašanja (Adaptive Behavior Scale) inkorporirane u Bejli skalu za procenu razvoja novorođenčadi i dece (Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Bayley- III, 2005). U statističkoj obradi podataka primenjene su mere deskriptivne statistike, T-test i Univarijatna analiza varijanse (ANOVA).
Rezultati: Deca sa vizuelnim smetnjama su najbolje ocenjena na zadacima kojima se procenjuje samostalnost prilikom hranjenja (AS=2,14; SD=0,86).
Usvojenost higijenskih navika (AS=0,95; SD=0,58) i pomoć u kući (AS=1,49; SD=0,67) roditelji ove dece su vrednovali najnižim prosečnim ocenama.
Između dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta i vršnjaka tipičnog razvoja utvrđena je statistički značajna razlika u pogledu opšteg skora na subskali Svakodnevne životne veštine (p=0,000), kao i u svim segmentima svakodnevnog funkcionisanje.
Zaključak: Dobijeni rezultati ukazuju da vizuelne smetnje utiču na razvoj samostalnosti i svakodnevno funkcionisanje dece već od naranijeg uzrasta.
Neophodno je dizajnirati programe za usvajanje životnih veština za decu sa lakšim i težim oštećenjem vida, kao osnove za buduću samostalnost i socijalno funkcionianje., Introduction: Milder forms of visual impairment are sometimes a significant obstacle to optimal development and daily functioning of children, which is associated with untimely ophthalmological and orthoptic and pleoptic interventions and overprotection by parents.
Aim: To determine the acquisition level of daily living skills in preschool children with visual impairment.
Method: The sample included 100 preschool children, out of whom 50 were diagnosed with visual impairment, and 50 were of typical development. Sample inclusion criteria were: visual impairment at the level of low vision caused by strabismus, average intellectual abilities, and 1-6 years of age (M=36; SD=12.99 months). Data was collected by means of The Daily Living Skills subscale, which is an integral part of the Adaptive Behavior Scale incorporated into the Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, (Bayley-III, 2005). Descriptive statistics, T-test, and univariate analysis of variance (ANOVA) were used in statistical data processing.
Results: Children with visual impairment got the highest grades on tasks assessing eating independence (M=2.14; SD=.86). Personal hygiene habits (M=.95; SD=.58) and helping with household chores (M=1.49; SD=.67) were evaluated with the lowest average grades by the parents of these children. A statistically significant difference was determined between preschool children with visual impairment and their typically developing peers in the general score on the Daily Living Skills subscale (p=.000), as well as in all segments of daily functioning.
Conclusion: The obtained results indicate that visual impairments influence the development of independence and daily functioning of children from an early age. It is necessary to design programs for acquiring living skills for children with mild and severe visual impairment, as a basis for future independence and social functioning.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine",
title = "Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta, Daily living skills of preschool children with visual impairment",
pages = "173-172",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3731"
}

Anđelković, M., Vučinić, V., Krstić, N., Stanimirov, K.,& Martać, V.. (2021). Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta. in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 172-173.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3731

Anđelković M, Vučinić V, Krstić N, Stanimirov K, Martać V. Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta. in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine. 2021;:172-173.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3731 .

Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, Krstić, Nevena, Stanimirov, Ksenija, Martać, Valentina, "Svakodnevne životne veštine dece sa vizuelnim smetnjama predškolskog uzrasta" in Zbornik rezimea 11. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 29–30. oktobar 2021. godine (2021):172-173,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3731 .

TY  - CONF
AU  - Jablan, Branka
AU  - Lončar, Nataša
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3335
AB  - Stavovi, uverenja i mišljenja nastavnika prema inkluzivnom obrazovanju dece sa smetnjama u razvoju
u velikoj meri utiču na proces i ishod inkluzije. U mnogim studijama i istraživanjima kod nastavnika i
drugog školskog osoblja utvrđeno je da nisu dovoljno informisani i edukovani o deci sa smetnjama u
razvoju, da ne ispoljavaju interes za dodatno obrazovanje za rad sa ovom decom, prilagođavanje
okruženja u školi i da i dalje postoje negativna mišljenja i stavovi prema inkluzivnom obrazovanju i
uključivanju dece sa smetnjama u razvoju u redovnu školu. Faktori koji utiču na stavove nastavnika
prema inkluziji uključuju pol, starost, obrazovni nivo, prethodno iskustvo u radu sa učenicima sa
smetnjama u razvoju, brojnost odeljenja, stepen invalidnosti, percipirani nivo sopstvene
samoefikasnosti, vrstu dobijene podrške. Imajući u vidu da su navedeni faktori ispitivani u velikom
broju istraživanja cilj našeg istraživanja je bio da utvrdimo stavove kod nastavnika iz seoskih i gradskih
škola prema obrazovanju dece sa smetnjama u razvoju u redovnoj školi.
PB  - EDUvision, Stanislav Jurjevčič s.p.
C3  - Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji
T1  - Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji
T1  - Attitudes of Teachers of Rural and Urban Primary Schools
Towards Inclusion
EP  - 649
SP  - 639
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3335
ER  - 

@conference{
author = "Jablan, Branka and Lončar, Nataša and Stanimirov, Ksenija and Anđelković, Marija",
year = "2020",
abstract = "Stavovi, uverenja i mišljenja nastavnika prema inkluzivnom obrazovanju dece sa smetnjama u razvoju
u velikoj meri utiču na proces i ishod inkluzije. U mnogim studijama i istraživanjima kod nastavnika i
drugog školskog osoblja utvrđeno je da nisu dovoljno informisani i edukovani o deci sa smetnjama u
razvoju, da ne ispoljavaju interes za dodatno obrazovanje za rad sa ovom decom, prilagođavanje
okruženja u školi i da i dalje postoje negativna mišljenja i stavovi prema inkluzivnom obrazovanju i
uključivanju dece sa smetnjama u razvoju u redovnu školu. Faktori koji utiču na stavove nastavnika
prema inkluziji uključuju pol, starost, obrazovni nivo, prethodno iskustvo u radu sa učenicima sa
smetnjama u razvoju, brojnost odeljenja, stepen invalidnosti, percipirani nivo sopstvene
samoefikasnosti, vrstu dobijene podrške. Imajući u vidu da su navedeni faktori ispitivani u velikom
broju istraživanja cilj našeg istraživanja je bio da utvrdimo stavove kod nastavnika iz seoskih i gradskih
škola prema obrazovanju dece sa smetnjama u razvoju u redovnoj školi.",
publisher = "EDUvision, Stanislav Jurjevčič s.p.",
journal = "Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji",
title = "Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji, Attitudes of Teachers of Rural and Urban Primary Schools
Towards Inclusion",
pages = "649-639",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3335"
}

Jablan, B., Lončar, N., Stanimirov, K.,& Anđelković, M.. (2020). Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji. in Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji
EDUvision, Stanislav Jurjevčič s.p.., 639-649.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3335

Jablan B, Lončar N, Stanimirov K, Anđelković M. Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji. in Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji. 2020;:639-649.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3335 .

Jablan, Branka, Lončar, Nataša, Stanimirov, Ksenija, Anđelković, Marija, "Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji" in Stavovi nastavnika seoskih i gradskih osnovnih škola prema inkluziji (2020):639-649,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3335 .

TY  - CONF
AU  - Martać, Valentina
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20201221_1-ZBORNIK-RADOVA-SKUP-NAC_2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3395
AB  - The aim of the research is to determine the relationship between the parents of children with visual impairment and the experts engaged in the early intervention service. The research included 22 parents of children with visual impairments aged from birth to six years who are included in the early intervention program at the School for children with visual impairment “Veljko
Ramadanović” in Zemun. The examination of
parents relationship with early intervention professionals was performed using the part of the Scale for evaluation of services in EI program (Measure of Processes of Care for Service Providers – MPOC-SP, Siebes et al., 2008). By analyzing parents’ answers it was noticed a high rated relationship with early intervention professionals. The age and living area of parents were found as significant factors of relationship with early
intervention professionals. There was no significant relationship between the parents’ marital status, as well as educational level, and collaboration with early intervention professionals.
AB  - Cilj istraživanja je da se utvrdi odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka angažovanih u programima rane intervencije. Istraživanjem su obuhvaćena 22 roditelja dece sa oštećenjem vida uzrasta od rođenja do šest godina koji su uključeni u program rane intervencije u Školi za decu oštećenog vida „Veljko Ramadanović“ u Zemunu. Ispitivanje odnosa roditelja sa stručnjacima u servisu rane intervencije izvedeno je korišćenjem dela Skale za vrednovanje usluga dobijenih u programu rane intervencije (Measure of Processes of Care for Service Providers – MPOC-SP, Siebes et al., 2008). Analizom od- govora roditelja uočeno je da postoji visok nivo zadovoljstva roditelja dece sa oštećenjem vida odnosom sa stručnjacima u programu rane intervencije. Starost i mesto stanovanja roditelja potvrđeni su kao značajni faktori u proceni odnosa sa stručnjacima rane intervencije. Nije uočena značajna poveza- nost bračnog stanja i nivoa obrazovanja roditelja i odnosa sa stručnjacima.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova
T1  - Odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka u procesu rane intervencije
T1  - The relationship between parents of children with visual impairment and early intervention professionals
EP  - 28
SP  - 21
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3395
ER  - 

@conference{
author = "Martać, Valentina and Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna",
year = "2020",
abstract = "The aim of the research is to determine the relationship between the parents of children with visual impairment and the experts engaged in the early intervention service. The research included 22 parents of children with visual impairments aged from birth to six years who are included in the early intervention program at the School for children with visual impairment “Veljko
Ramadanović” in Zemun. The examination of
parents relationship with early intervention professionals was performed using the part of the Scale for evaluation of services in EI program (Measure of Processes of Care for Service Providers – MPOC-SP, Siebes et al., 2008). By analyzing parents’ answers it was noticed a high rated relationship with early intervention professionals. The age and living area of parents were found as significant factors of relationship with early
intervention professionals. There was no significant relationship between the parents’ marital status, as well as educational level, and collaboration with early intervention professionals., Cilj istraživanja je da se utvrdi odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka angažovanih u programima rane intervencije. Istraživanjem su obuhvaćena 22 roditelja dece sa oštećenjem vida uzrasta od rođenja do šest godina koji su uključeni u program rane intervencije u Školi za decu oštećenog vida „Veljko Ramadanović“ u Zemunu. Ispitivanje odnosa roditelja sa stručnjacima u servisu rane intervencije izvedeno je korišćenjem dela Skale za vrednovanje usluga dobijenih u programu rane intervencije (Measure of Processes of Care for Service Providers – MPOC-SP, Siebes et al., 2008). Analizom od- govora roditelja uočeno je da postoji visok nivo zadovoljstva roditelja dece sa oštećenjem vida odnosom sa stručnjacima u programu rane intervencije. Starost i mesto stanovanja roditelja potvrđeni su kao značajni faktori u proceni odnosa sa stručnjacima rane intervencije. Nije uočena značajna poveza- nost bračnog stanja i nivoa obrazovanja roditelja i odnosa sa stručnjacima.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova",
title = "Odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka u procesu rane intervencije, The relationship between parents of children with visual impairment and early intervention professionals",
pages = "28-21",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3395"
}

Martać, V., Anđelković, M.,& Vučinić, V.. (2020). Odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka u procesu rane intervencije. in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 21-28.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3395

Martać V, Anđelković M, Vučinić V. Odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka u procesu rane intervencije. in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova. 2020;:21-28.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3395 .

Martać, Valentina, Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, "Odnos roditelja dece sa oštećenjem vida i stručnjaka u procesu rane intervencije" in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova (2020):21-28,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3395 .

TY  - JOUR
AU  - Martać, Valentina
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vladisavljević, Zorica G.
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1249
AB  - Parenting is a dynamic process infuenced by the behavior of both children and parents. Behavior of children with visual impairment is characterized by the absence of language which involves smiling and looking, calming down when focusing on voice, unusual posture, stereotyped behavior, blank face, which can all interfere with parentchild interaction. Objective. The aim of this paper was to determine the characteristics of interaction between mothers and children with visual impairment and multiple disabilities. Methods. The research included a total of thirteen mother-child pairs. Five children had a visual impairment, while eight had both a visual impairment and another comorbid condition. The children were between 10 and 68 months of age (M = 31.62, SD = 19.08). The characteristics of interaction between mothers and children with visual impairment and multiple disabilities were assessed by analyzing videos, while Parenting Interactions with Children - Checklist of Observations Linked to Outcomes - PICCOLO was used to record the observed behaviors. Results. Interaction between parents and children with visual impairment and multiple disabilities was satisfactory in three domains: Affection, Responsiveness, and Encouragement. Conclusion. The biggest problem for parents was fnding a way to teach their child some activities or to provide information about the environment.
AB  - Roditeljstvo je dinamičan proces, na koji utiče ponašanje deteta i roditelja. Ponašanje dece s oštećenjem vida karakteriše odsustvo jezika osmeha i jezika pogleda, umirivanje kada su usredsređena na glas, neuobičajeno držanje tela, ispoljavanje stereotipnog ponašanja, bezizražajan izgled lica, što može da ometa uspostavljanje interakcije roditelj - dete. Cilj: Cilj rada je utvrđivanje karakteristika interakcije između majki i dece s oštećenjem vida i višestrukim smetnjama. Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno ukupno trinaest dijada majki i dece. Od tog broja petoro dece je imalo oštećenje vida, a osmoro, pored oštećenja vida, i druge smetnje. Uzrast dece je bio od 10 do 68 meseci (AS = 31.62, SD = 19.08). Procena karakteristika interakcije majki sa decom s oštećenjem vida i višestrukom ometenošću vršena je na osnovu analize video-snimaka, a za beleženje zapaženih oblika ponašanja korišćena je Kontrolna lista za procenu interakcije roditelja sa decom povezana s razvojnim ishodima (Parenting Interactions with Children - Checklist of Observations Linked to Outcomes - PICCOLO). Rezultati: Interakcija roditelja i dece s oštećenjem vida i višestrukom ometenošću zadovoljavajuća je u tri domena: Naklonost, Responzivnost i Podsticanje. Zaključak: Roditeljima najveći problem predstavlja iznalaženje načina kako da poduče dete nekim aktivnostima ili da pruže informacije o dešavanjima u okolini.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Karakteristike interakcije roditelja i dece s oštećenjem vida predškolskog uzrasta
T1  - Characteristics of interaction between parents and children with visual impairment at preschool age
EP  - 226
IS  - 4
SP  - 213
VL  - 19
DO  - 10.5937/specedreh19-29874
ER  - 

@article{
author = "Martać, Valentina and Vučinić, Vesna and Anđelković, Marija and Vladisavljević, Zorica G.",
year = "2020",
abstract = "Parenting is a dynamic process infuenced by the behavior of both children and parents. Behavior of children with visual impairment is characterized by the absence of language which involves smiling and looking, calming down when focusing on voice, unusual posture, stereotyped behavior, blank face, which can all interfere with parentchild interaction. Objective. The aim of this paper was to determine the characteristics of interaction between mothers and children with visual impairment and multiple disabilities. Methods. The research included a total of thirteen mother-child pairs. Five children had a visual impairment, while eight had both a visual impairment and another comorbid condition. The children were between 10 and 68 months of age (M = 31.62, SD = 19.08). The characteristics of interaction between mothers and children with visual impairment and multiple disabilities were assessed by analyzing videos, while Parenting Interactions with Children - Checklist of Observations Linked to Outcomes - PICCOLO was used to record the observed behaviors. Results. Interaction between parents and children with visual impairment and multiple disabilities was satisfactory in three domains: Affection, Responsiveness, and Encouragement. Conclusion. The biggest problem for parents was fnding a way to teach their child some activities or to provide information about the environment., Roditeljstvo je dinamičan proces, na koji utiče ponašanje deteta i roditelja. Ponašanje dece s oštećenjem vida karakteriše odsustvo jezika osmeha i jezika pogleda, umirivanje kada su usredsređena na glas, neuobičajeno držanje tela, ispoljavanje stereotipnog ponašanja, bezizražajan izgled lica, što može da ometa uspostavljanje interakcije roditelj - dete. Cilj: Cilj rada je utvrđivanje karakteristika interakcije između majki i dece s oštećenjem vida i višestrukim smetnjama. Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno ukupno trinaest dijada majki i dece. Od tog broja petoro dece je imalo oštećenje vida, a osmoro, pored oštećenja vida, i druge smetnje. Uzrast dece je bio od 10 do 68 meseci (AS = 31.62, SD = 19.08). Procena karakteristika interakcije majki sa decom s oštećenjem vida i višestrukom ometenošću vršena je na osnovu analize video-snimaka, a za beleženje zapaženih oblika ponašanja korišćena je Kontrolna lista za procenu interakcije roditelja sa decom povezana s razvojnim ishodima (Parenting Interactions with Children - Checklist of Observations Linked to Outcomes - PICCOLO). Rezultati: Interakcija roditelja i dece s oštećenjem vida i višestrukom ometenošću zadovoljavajuća je u tri domena: Naklonost, Responzivnost i Podsticanje. Zaključak: Roditeljima najveći problem predstavlja iznalaženje načina kako da poduče dete nekim aktivnostima ili da pruže informacije o dešavanjima u okolini.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Karakteristike interakcije roditelja i dece s oštećenjem vida predškolskog uzrasta, Characteristics of interaction between parents and children with visual impairment at preschool age",
pages = "226-213",
number = "4",
volume = "19",
doi = "10.5937/specedreh19-29874"
}

Martać, V., Vučinić, V., Anđelković, M.,& Vladisavljević, Z. G.. (2020). Karakteristike interakcije roditelja i dece s oštećenjem vida predškolskog uzrasta. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 19(4), 213-226.
https://doi.org/10.5937/specedreh19-29874

Martać V, Vučinić V, Anđelković M, Vladisavljević ZG. Karakteristike interakcije roditelja i dece s oštećenjem vida predškolskog uzrasta. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2020;19(4):213-226.
doi:10.5937/specedreh19-29874 .

Martać, Valentina, Vučinić, Vesna, Anđelković, Marija, Vladisavljević, Zorica G., "Karakteristike interakcije roditelja i dece s oštećenjem vida predškolskog uzrasta" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 19, no. 4 (2020):213-226,
https://doi.org/10.5937/specedreh19-29874 . .

TY  - JOUR
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Gligorović, Milica
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1287
AB  - The research aim is to establish the level of acquisition of social skills in persons with visual impairment in relation to age, sex, category and time of visual impairment occurrence. The research included 131 participants with visual impairment (62.6% blind and 37.4% with low vision), both male and female, between 19 and 60 years old. In the assessment of social skills the subtest "Social Skills", which belongs to the Adaptive Behavior Assessment System, was applied. The result analysis has established that the achievements of the majority of the participants with visual impairment belong to the category of the average. No significant relation was established between social skills and the age of the participants and the time of visual impairment occurrence, whereas the relation with the category of visual impairment and sex is statistically significant. Future research should be directed at the level of social support to persons with visual impairment for the purpose of creating more efficient support programs in the community.
AB  - Cilj istraživanja je da se utvrdi nivo usvojenosti socijalnih veština kod osoba s oštećenjem vida u odnosu na starost, pol, kategoriju i vreme nastanka oštećenja vida. U istraživanju je učestvovao 131 ispitanik s oštećenjem vida (62.6% slepih i 37.4% slabovidih), oba pola, starosti od 19 do 60 godina. Za procenu socijalnih veština primenjen je suptest "Socijalne veštine" koji pripada Sistemu za procenu adaptivnog ponašanja. Analizom rezultata utvrđeno je da postignuća većine ispitanika s oštećenjem vida spadaju u kategoriju prosečnih. Nije utvrđena značajna povezanost socijalnih veština sa starošću ispitanika i vremenom nastanka oštećenja, dok je odnos sa kategorijom oštećenja vida i polom statistički značajan. Buduća istraživanja bi trebalo usmeriti na nivo društvene podrške osobama sa oštećenjem vida u cilju kreiranja efikasnijih programa podrške u zajednici.
PB  - Sociološko društvo Srbije, Beograd
T2  - Sociološki pregled
T1  - Socijalne veštine kod odraslih osoba s oštećenjem vida
T1  - Social skills in adults with visual impairment
EP  - 215
IS  - 2
SP  - 195
VL  - 54
DO  - 10.5937/socpreg54-22944
ER  - 

@article{
author = "Vučinić, Vesna and Gligorović, Milica and Anđelković, Marija",
year = "2020",
abstract = "The research aim is to establish the level of acquisition of social skills in persons with visual impairment in relation to age, sex, category and time of visual impairment occurrence. The research included 131 participants with visual impairment (62.6% blind and 37.4% with low vision), both male and female, between 19 and 60 years old. In the assessment of social skills the subtest "Social Skills", which belongs to the Adaptive Behavior Assessment System, was applied. The result analysis has established that the achievements of the majority of the participants with visual impairment belong to the category of the average. No significant relation was established between social skills and the age of the participants and the time of visual impairment occurrence, whereas the relation with the category of visual impairment and sex is statistically significant. Future research should be directed at the level of social support to persons with visual impairment for the purpose of creating more efficient support programs in the community., Cilj istraživanja je da se utvrdi nivo usvojenosti socijalnih veština kod osoba s oštećenjem vida u odnosu na starost, pol, kategoriju i vreme nastanka oštećenja vida. U istraživanju je učestvovao 131 ispitanik s oštećenjem vida (62.6% slepih i 37.4% slabovidih), oba pola, starosti od 19 do 60 godina. Za procenu socijalnih veština primenjen je suptest "Socijalne veštine" koji pripada Sistemu za procenu adaptivnog ponašanja. Analizom rezultata utvrđeno je da postignuća većine ispitanika s oštećenjem vida spadaju u kategoriju prosečnih. Nije utvrđena značajna povezanost socijalnih veština sa starošću ispitanika i vremenom nastanka oštećenja, dok je odnos sa kategorijom oštećenja vida i polom statistički značajan. Buduća istraživanja bi trebalo usmeriti na nivo društvene podrške osobama sa oštećenjem vida u cilju kreiranja efikasnijih programa podrške u zajednici.",
publisher = "Sociološko društvo Srbije, Beograd",
journal = "Sociološki pregled",
title = "Socijalne veštine kod odraslih osoba s oštećenjem vida, Social skills in adults with visual impairment",
pages = "215-195",
number = "2",
volume = "54",
doi = "10.5937/socpreg54-22944"
}

Vučinić, V., Gligorović, M.,& Anđelković, M.. (2020). Socijalne veštine kod odraslih osoba s oštećenjem vida. in Sociološki pregled
Sociološko društvo Srbije, Beograd., 54(2), 195-215.
https://doi.org/10.5937/socpreg54-22944

Vučinić V, Gligorović M, Anđelković M. Socijalne veštine kod odraslih osoba s oštećenjem vida. in Sociološki pregled. 2020;54(2):195-215.
doi:10.5937/socpreg54-22944 .

Vučinić, Vesna, Gligorović, Milica, Anđelković, Marija, "Socijalne veštine kod odraslih osoba s oštećenjem vida" in Sociološki pregled, 54, no. 2 (2020):195-215,
https://doi.org/10.5937/socpreg54-22944 . .

TY  - JOUR
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Gligorović, Milica
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1289
AB  - Purpose: Vision impairment can affect various areas of life. The aim of this research was to determine the extent to which adults with vision impairment engage in leisure activities and the quality of that engagement. Method: The research included 78 participants with blindness, and 48 with low vision 19-60 years of age (M= 36.01; SD= 11.81). The subtest Leisure, from the Adaptive Behavior Assessment System II - ABAS II, was used for leisure time assessment. Results: The mean value of the results on the Leisure subtest fell within the average category. A statistically significant relationship was established between our respondents' achievements and: a) their vision status (p= 0.05); b) how well-informed they considered themselves to be about their vision impairment (p= 0.030); and c) their living arrangement (p= 0.021). Conclusion: The results indicated the need for more comprehensive analysis of the circumstances which determine how well-informed the vision impaired have about their own condition (motivation, information availability, etc.) and the dynamics of family and other social relations, when designing support programs for people with vision impairment.
PB  - Pergamon-Elsevier Science Ltd, Oxford
T2  - Research in Developmental Disabilities
T1  - Leisure in persons with vision impairment
EP  - 103673
VL  - 102
DO  - 10.1016/j.ridd.2020.103673
ER  - 

@article{
author = "Vučinić, Vesna and Gligorović, Milica and Anđelković, Marija",
year = "2020",
abstract = "Purpose: Vision impairment can affect various areas of life. The aim of this research was to determine the extent to which adults with vision impairment engage in leisure activities and the quality of that engagement. Method: The research included 78 participants with blindness, and 48 with low vision 19-60 years of age (M= 36.01; SD= 11.81). The subtest Leisure, from the Adaptive Behavior Assessment System II - ABAS II, was used for leisure time assessment. Results: The mean value of the results on the Leisure subtest fell within the average category. A statistically significant relationship was established between our respondents' achievements and: a) their vision status (p= 0.05); b) how well-informed they considered themselves to be about their vision impairment (p= 0.030); and c) their living arrangement (p= 0.021). Conclusion: The results indicated the need for more comprehensive analysis of the circumstances which determine how well-informed the vision impaired have about their own condition (motivation, information availability, etc.) and the dynamics of family and other social relations, when designing support programs for people with vision impairment.",
publisher = "Pergamon-Elsevier Science Ltd, Oxford",
journal = "Research in Developmental Disabilities",
title = "Leisure in persons with vision impairment",
pages = "103673",
volume = "102",
doi = "10.1016/j.ridd.2020.103673"
}

Vučinić, V., Gligorović, M.,& Anđelković, M.. (2020). Leisure in persons with vision impairment. in Research in Developmental Disabilities
Pergamon-Elsevier Science Ltd, Oxford., 102.
https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103673

Vučinić V, Gligorović M, Anđelković M. Leisure in persons with vision impairment. in Research in Developmental Disabilities. 2020;102:null-103673.
doi:10.1016/j.ridd.2020.103673 .

Vučinić, Vesna, Gligorović, Milica, Anđelković, Marija, "Leisure in persons with vision impairment" in Research in Developmental Disabilities, 102 (2020),
https://doi.org/10.1016/j.ridd.2020.103673 . .

TY  - CONF
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Stanimirović, Dragana
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Filajdić, Milica
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4093
AB  - Samoregulacija predstavlja sposobnost upravljanja ponašanjem u procesu
ostvarivanja ciljeva u okolnostima koje se vremenom menjaju. Imajući u vidu da
prilagođavanje na uslove realizacije cilja zavisi od prethodnog iskustva, samoregulacija
je cikličan proces koji bitno određuje karakteristike emocionalnog razvoja.
Cilj istraživanja je utvrđivanje odnosa između veština samoregulacije i zadovoljstva
akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom. Uzorkom su
obuhvaćena 84 studenta sa invaliditetom (oštećenjem vida, oštećenjem sluha,
motoričkim poremećajem, hroničnim oboljenjem i specifičnim teškoćama učenja).
U istraživanju je korišćen Upitnik zadovoljstva studenata sa invaliditetom
akademskom podrškom i Upitnik za procenu samoregulacije. U obradi dobijenih
podataka korišćena je deskriptivna statistika i analiza varijanse. Praćenjem
postignuća na subskalama Upitnika za procenu samoregulacije zaključeno je da
studentima sa invaliditetom najveći problem predstavlja planiranje (AS = 27,98;
Min = 19; Max = 37), a najmanje teškoća se javlja kod procene sprovođenja
plana (AS = 32,69; Min = 19; Max = 42). Studenti koji pozitivnije procenjuju veštine
samoregulacije zadovoljniji su akademskom podrškom na univerzitetu (p =
0,008). Posmatrano po domenima, studenti koji se suočavaju sa manje teškoća
u veštinama traženja opcija (p = 0,005), aktivnostima planiranja (p = 0,035) i
implementacije plana (p = 0,023) pozitivnije procenjuju kvalitet akademske podrške
dobijene na univerzitetu. Sistematizacija podataka o odnosu između veština
samoregulacije i zadovoljstva akademskom podrškom može da doprinese
unapređenju položaja studenata sa invaliditetom na univerzitetu. Kako im najveći
problem predstavlja planiranje, a najmanji sprovođenje plana, moglo bi se
zaključiti da im manjak planova i olakšava njihovu realizaciju.
AB  - Self-regulation is the ability to manage behavior in the process of achieving goals in
circumstances that change over time. The adaptation to the conditions of realizing a goal
depends on previous experience; hence self-regulation is a cyclical process which significantly
determines the characteristics of emotional development. The aim of this research was to
determine the relationship between self-regulation skills and satisfaction with academic
support in students with disability. The sample included 84 students with disability (visual
impairment, hearing impairment, motor disorder, chronic illness and specific learning
disability). The Questionnaire on students with disability satisfaction with academic support
and the Questionnaire for assessing self-regulation were used in this research. Descriptive
statistics and Variance analysis were used in the analysis of the obtained data. By monitoring
the achievements on the questionnaire for assessing self-regulation subscales, it was
determined that planning represented the biggest problem for students with disability (M =
27.98; Min = 19; Маx = 37), while they had the least problems with the assessment of plan
implementation (M = 32.69; Min = 19; Маx = 42). Students who assessed self-regulation skills
more positively were more satisfied with academic support at the University in Serbia (р =
0.008). With regard to specific domains, students who faced fewer difficulties in looking for
options (р = 0.005), planning (p = 0.035), and plan implementation (p = 0.023) assessed the
quality of academic support at the University more positively. Systematization of data on the
relation between self-regulation skills and satisfaction with academic support can contribute
to the improvement of the position of students with disabilities at university. With planning
being their biggest, and plan implementation their least problem, it can be concluded that
the lack of plans makes their implementation easier.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
T1  - Samoregulacija i zadovoljstvo akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom
T1  - Self-regulation and satisfaction with academic support in Students with disability
EP  - 85
SP  - 79
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4093
ER  - 

@conference{
author = "Vučinić, Vesna and Stanimirović, Dragana and Anđelković, Marija and Filajdić, Milica",
year = "2019",
abstract = "Samoregulacija predstavlja sposobnost upravljanja ponašanjem u procesu
ostvarivanja ciljeva u okolnostima koje se vremenom menjaju. Imajući u vidu da
prilagođavanje na uslove realizacije cilja zavisi od prethodnog iskustva, samoregulacija
je cikličan proces koji bitno određuje karakteristike emocionalnog razvoja.
Cilj istraživanja je utvrđivanje odnosa između veština samoregulacije i zadovoljstva
akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom. Uzorkom su
obuhvaćena 84 studenta sa invaliditetom (oštećenjem vida, oštećenjem sluha,
motoričkim poremećajem, hroničnim oboljenjem i specifičnim teškoćama učenja).
U istraživanju je korišćen Upitnik zadovoljstva studenata sa invaliditetom
akademskom podrškom i Upitnik za procenu samoregulacije. U obradi dobijenih
podataka korišćena je deskriptivna statistika i analiza varijanse. Praćenjem
postignuća na subskalama Upitnika za procenu samoregulacije zaključeno je da
studentima sa invaliditetom najveći problem predstavlja planiranje (AS = 27,98;
Min = 19; Max = 37), a najmanje teškoća se javlja kod procene sprovođenja
plana (AS = 32,69; Min = 19; Max = 42). Studenti koji pozitivnije procenjuju veštine
samoregulacije zadovoljniji su akademskom podrškom na univerzitetu (p =
0,008). Posmatrano po domenima, studenti koji se suočavaju sa manje teškoća
u veštinama traženja opcija (p = 0,005), aktivnostima planiranja (p = 0,035) i
implementacije plana (p = 0,023) pozitivnije procenjuju kvalitet akademske podrške
dobijene na univerzitetu. Sistematizacija podataka o odnosu između veština
samoregulacije i zadovoljstva akademskom podrškom može da doprinese
unapređenju položaja studenata sa invaliditetom na univerzitetu. Kako im najveći
problem predstavlja planiranje, a najmanji sprovođenje plana, moglo bi se
zaključiti da im manjak planova i olakšava njihovu realizaciju., Self-regulation is the ability to manage behavior in the process of achieving goals in
circumstances that change over time. The adaptation to the conditions of realizing a goal
depends on previous experience; hence self-regulation is a cyclical process which significantly
determines the characteristics of emotional development. The aim of this research was to
determine the relationship between self-regulation skills and satisfaction with academic
support in students with disability. The sample included 84 students with disability (visual
impairment, hearing impairment, motor disorder, chronic illness and specific learning
disability). The Questionnaire on students with disability satisfaction with academic support
and the Questionnaire for assessing self-regulation were used in this research. Descriptive
statistics and Variance analysis were used in the analysis of the obtained data. By monitoring
the achievements on the questionnaire for assessing self-regulation subscales, it was
determined that planning represented the biggest problem for students with disability (M =
27.98; Min = 19; Маx = 37), while they had the least problems with the assessment of plan
implementation (M = 32.69; Min = 19; Маx = 42). Students who assessed self-regulation skills
more positively were more satisfied with academic support at the University in Serbia (р =
0.008). With regard to specific domains, students who faced fewer difficulties in looking for
options (р = 0.005), planning (p = 0.035), and plan implementation (p = 0.023) assessed the
quality of academic support at the University more positively. Systematization of data on the
relation between self-regulation skills and satisfaction with academic support can contribute
to the improvement of the position of students with disabilities at university. With planning
being their biggest, and plan implementation their least problem, it can be concluded that
the lack of plans makes their implementation easier.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.",
title = "Samoregulacija i zadovoljstvo akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom, Self-regulation and satisfaction with academic support in Students with disability",
pages = "85-79",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4093"
}

Vučinić, V., Stanimirović, D., Anđelković, M.,& Filajdić, M.. (2019). Samoregulacija i zadovoljstvo akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 79-85.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4093

Vučinić V, Stanimirović D, Anđelković M, Filajdić M. Samoregulacija i zadovoljstvo akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.. 2019;:79-85.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4093 .

Vučinić, Vesna, Stanimirović, Dragana, Anđelković, Marija, Filajdić, Milica, "Samoregulacija i zadovoljstvo akademskom podrškom kod studenata sa invaliditetom" in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019. (2019):79-85,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4093 .

TY  - JOUR
AU  - Jablan, Branka
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1181
AB  - The paper presents the basic characteristics of children with CHARGE syndrome, which in recent times has been one of the most common causes of congenital blindness and deafness. Clinical picture and variations related to vision and hearing status are described. Multiple congenital anomalies cause severe clinical picture in these children, so health care often takes priority over education. Socially unacceptable behavior are often a barrier to learning, establishing communication, building friendships with peers and functioning in daily life. The most effective approaches used in working with blind and deaf children, structured teaching, and establishing a routine are considered to be the most effective approaches to working with these children.
AB  - U radu su prikazane osnovne karakteristike dece sa CHARGE sindromom koji u novije vreme predstavlja jedan od uzroka višestruke ometenosti i kongenitalne slepogluvoće. Opisana je klinička slika i varijacije vezane za stanje vida i sluha. Višestruke kongenitalne anomalije uzrok su teške kliničke slike kod ove dece, tako da zdravstvena briga veoma često ima prioritet u odnosu na obrazovanje. Socijalno neprihvatljivi oblici ponašanja često im predstavljaju prepreku za učenje, ostvarivanje komunikacije, građenje prijateljstava sa vršnjacima i funkcionisanje u svakodnevnom životu. Smatra se da su u radu sa ovom decom najefikasniji pristupi koji se koriste u radu sa slepogluvom decom, strukturirano podučavanje i uspostavljanje rutine.
PB  - Srpsko lekarsko društvo - Podružnica Zaječar, Zaječar
T2  - Timočki medicinski glasnik
T1  - Charge syndrome: Clinical characteristics and elements of treatment
T1  - Charge sindrom - kliničke karakteristike i elementi tretmana
EP  - 129
IS  - 3
SP  - 124
VL  - 44
DO  - 10.5937/tmg1903124J
ER  - 

@article{
author = "Jablan, Branka and Vučinić, Vesna and Stanimirov, Ksenija and Anđelković, Marija",
year = "2019",
abstract = "The paper presents the basic characteristics of children with CHARGE syndrome, which in recent times has been one of the most common causes of congenital blindness and deafness. Clinical picture and variations related to vision and hearing status are described. Multiple congenital anomalies cause severe clinical picture in these children, so health care often takes priority over education. Socially unacceptable behavior are often a barrier to learning, establishing communication, building friendships with peers and functioning in daily life. The most effective approaches used in working with blind and deaf children, structured teaching, and establishing a routine are considered to be the most effective approaches to working with these children., U radu su prikazane osnovne karakteristike dece sa CHARGE sindromom koji u novije vreme predstavlja jedan od uzroka višestruke ometenosti i kongenitalne slepogluvoće. Opisana je klinička slika i varijacije vezane za stanje vida i sluha. Višestruke kongenitalne anomalije uzrok su teške kliničke slike kod ove dece, tako da zdravstvena briga veoma često ima prioritet u odnosu na obrazovanje. Socijalno neprihvatljivi oblici ponašanja često im predstavljaju prepreku za učenje, ostvarivanje komunikacije, građenje prijateljstava sa vršnjacima i funkcionisanje u svakodnevnom životu. Smatra se da su u radu sa ovom decom najefikasniji pristupi koji se koriste u radu sa slepogluvom decom, strukturirano podučavanje i uspostavljanje rutine.",
publisher = "Srpsko lekarsko društvo - Podružnica Zaječar, Zaječar",
journal = "Timočki medicinski glasnik",
title = "Charge syndrome: Clinical characteristics and elements of treatment, Charge sindrom - kliničke karakteristike i elementi tretmana",
pages = "129-124",
number = "3",
volume = "44",
doi = "10.5937/tmg1903124J"
}

Jablan, B., Vučinić, V., Stanimirov, K.,& Anđelković, M.. (2019). Charge syndrome: Clinical characteristics and elements of treatment. in Timočki medicinski glasnik
Srpsko lekarsko društvo - Podružnica Zaječar, Zaječar., 44(3), 124-129.
https://doi.org/10.5937/tmg1903124J

Jablan B, Vučinić V, Stanimirov K, Anđelković M. Charge syndrome: Clinical characteristics and elements of treatment. in Timočki medicinski glasnik. 2019;44(3):124-129.
doi:10.5937/tmg1903124J .

Jablan, Branka, Vučinić, Vesna, Stanimirov, Ksenija, Anđelković, Marija, "Charge syndrome: Clinical characteristics and elements of treatment" in Timočki medicinski glasnik, 44, no. 3 (2019):124-129,
https://doi.org/10.5937/tmg1903124J . .

TY  - CONF
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Jablan, Branka
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3154
C3  - Book of proceedings
T1  - Self-determination of blind and partially sighted
EP  - 263
SP  - 260
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3154
ER  - 

@conference{
author = "Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna and Stanimirov, Ksenija and Jablan, Branka",
year = "2019",
journal = "Book of proceedings",
title = "Self-determination of blind and partially sighted",
pages = "263-260",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3154"
}

Anđelković, M., Vučinić, V., Stanimirov, K.,& Jablan, B.. (2019). Self-determination of blind and partially sighted. in Book of proceedings, 260-263.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3154

Anđelković M, Vučinić V, Stanimirov K, Jablan B. Self-determination of blind and partially sighted. in Book of proceedings. 2019;:260-263.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3154 .

Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, Stanimirov, Ksenija, Jablan, Branka, "Self-determination of blind and partially sighted" in Book of proceedings (2019):260-263,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3154 .

TY  - CONF
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Jablan, Branka
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3152
C3  - Book of proceedings
T1  - Social inclusion as a challenge for children and young people with visual impairment
EP  - 414
SP  - 409
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3152
ER  - 

@conference{
author = "Stanimirov, Ksenija and Jablan, Branka and Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna",
year = "2019",
journal = "Book of proceedings",
title = "Social inclusion as a challenge for children and young people with visual impairment",
pages = "414-409",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3152"
}

Stanimirov, K., Jablan, B., Anđelković, M.,& Vučinić, V.. (2019). Social inclusion as a challenge for children and young people with visual impairment. in Book of proceedings, 409-414.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3152

Stanimirov K, Jablan B, Anđelković M, Vučinić V. Social inclusion as a challenge for children and young people with visual impairment. in Book of proceedings. 2019;:409-414.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3152 .

Stanimirov, Ksenija, Jablan, Branka, Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, "Social inclusion as a challenge for children and young people with visual impairment" in Book of proceedings (2019):409-414,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3152 .

TY  - JOUR
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Jablan, Branka
AU  - Vučinić, Vesna
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1220
AB  - articipation is defined as a broad concept that covers all those life domains or situations that a person may be involved in, which implies a degree of autonomy, that is, a person's ability to control his or her life, even though she is not completely independent in some of the domains or situations. On the other hand, limitation of participation is understood as a problem that a person can face when engaing in life situations. In the literature it is possible to distinguish the participation of adults and children, the participation of individuals with disabilities and persons without disability, which implies that there are different dimensions of participation. For persons with disabilities, participation is an individual concept and there is no one universal or optimal solution for all. Various personal factors, including visual acuity, gender, socioeconomic status, age (i.e. aging), level of physical abilities, difficulties and problems with independent movement and independent living, fewer social interactions, as well as environmental factors (society attitudes, inaccessible physical and social environment, noise, heavy traffic, poor conditions on streets and sidewalks, lack of tactile lanes and sound traffic lights) may be the reason for variability in participation in adults with visual impairment. When it comes to persons with visual impairments, studies have shown that, regardless of their existing desire and hard work, they participate in an insufficient number of daily activities and social roles compared to adults in the general population. The goal of the paper is to review the researches on the factors and barriers that can negatively affect participation of adults with visual impairment.
AB  - Participacija je definisana kao širok koncept koji pokriva sve one životne domene ili situacije u koje osoba može biti uključena, što podrazumeva određeni stepen autonomije, odnosno sposobnost osobe da kontroliše svoj život, čak i kada nešto ne radi samostalno. S druge strane, ograničenje učestvovanja shvata se kao problem s kojim se osoba može suočiti prilikom uključivanja u životne situacije. U literaturi se razlikuju participacija odraslih i dece, participacija pojedinaca sa ometenošću i osoba bez ometenosti, što ukazuje na postojanje različitih dimenzija uključenosti. Za osobe sa invaliditetom participacija je individualni koncept i ne postoji jedno univerzalno niti optimalno rešenje za sve. Različiti lični faktori, među kojima su oštrina vida, pol, socioekonomski status, uzrast (tj. starenje), nivo fizičkih sposobnosti, teškoće i problemi sa samostalnim kretanjem, sa samostalnim življenjem, ostvarivanje manjeg broja socijalnih interakcija, kao i sredinski faktori (stavovi društva, nedostupno fizičko i socijalno okruženje, buka, gust saobraćaj, loši uslovi na ulicama i trotoarima, nepostojanje taktilnih staza i zvučnih semafora) mogu biti razlog za varijabilnost u oblasti participacije kod odraslih osoba sa oštećenjem vida. Studije su pokazale da, se govori o osobama sa oštećenjem vida, bez obzira na njihov trud i želju koji su prisutni, u poređenju sa odraslim osobama iz opšte populacije, slepe i slabovide osobe učestvuju u nedovoljnom broju dnevnih aktivnosti i društvenih uloga. Cilj rada je da se, pregledom literature, izdvoje faktori i barijere koje mogu negativno uticati na participaciju slepih i slabovidih osoba.
PB  - Izdavačko preduzeće "Socijalna misao", Beograd
T2  - Socijalna misao
T1  - Participation of adults with visual impairment: Factors and barriers
T1  - Participacija odraslih osoba sa oštećenjem vida - faktori i barijere
EP  - 100
IS  - 2
SP  - 87
VL  - 26
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1220
ER  - 

@article{
author = "Stanimirov, Ksenija and Anđelković, Marija and Jablan, Branka and Vučinić, Vesna",
year = "2019",
abstract = "articipation is defined as a broad concept that covers all those life domains or situations that a person may be involved in, which implies a degree of autonomy, that is, a person's ability to control his or her life, even though she is not completely independent in some of the domains or situations. On the other hand, limitation of participation is understood as a problem that a person can face when engaing in life situations. In the literature it is possible to distinguish the participation of adults and children, the participation of individuals with disabilities and persons without disability, which implies that there are different dimensions of participation. For persons with disabilities, participation is an individual concept and there is no one universal or optimal solution for all. Various personal factors, including visual acuity, gender, socioeconomic status, age (i.e. aging), level of physical abilities, difficulties and problems with independent movement and independent living, fewer social interactions, as well as environmental factors (society attitudes, inaccessible physical and social environment, noise, heavy traffic, poor conditions on streets and sidewalks, lack of tactile lanes and sound traffic lights) may be the reason for variability in participation in adults with visual impairment. When it comes to persons with visual impairments, studies have shown that, regardless of their existing desire and hard work, they participate in an insufficient number of daily activities and social roles compared to adults in the general population. The goal of the paper is to review the researches on the factors and barriers that can negatively affect participation of adults with visual impairment., Participacija je definisana kao širok koncept koji pokriva sve one životne domene ili situacije u koje osoba može biti uključena, što podrazumeva određeni stepen autonomije, odnosno sposobnost osobe da kontroliše svoj život, čak i kada nešto ne radi samostalno. S druge strane, ograničenje učestvovanja shvata se kao problem s kojim se osoba može suočiti prilikom uključivanja u životne situacije. U literaturi se razlikuju participacija odraslih i dece, participacija pojedinaca sa ometenošću i osoba bez ometenosti, što ukazuje na postojanje različitih dimenzija uključenosti. Za osobe sa invaliditetom participacija je individualni koncept i ne postoji jedno univerzalno niti optimalno rešenje za sve. Različiti lični faktori, među kojima su oštrina vida, pol, socioekonomski status, uzrast (tj. starenje), nivo fizičkih sposobnosti, teškoće i problemi sa samostalnim kretanjem, sa samostalnim življenjem, ostvarivanje manjeg broja socijalnih interakcija, kao i sredinski faktori (stavovi društva, nedostupno fizičko i socijalno okruženje, buka, gust saobraćaj, loši uslovi na ulicama i trotoarima, nepostojanje taktilnih staza i zvučnih semafora) mogu biti razlog za varijabilnost u oblasti participacije kod odraslih osoba sa oštećenjem vida. Studije su pokazale da, se govori o osobama sa oštećenjem vida, bez obzira na njihov trud i želju koji su prisutni, u poređenju sa odraslim osobama iz opšte populacije, slepe i slabovide osobe učestvuju u nedovoljnom broju dnevnih aktivnosti i društvenih uloga. Cilj rada je da se, pregledom literature, izdvoje faktori i barijere koje mogu negativno uticati na participaciju slepih i slabovidih osoba.",
publisher = "Izdavačko preduzeće "Socijalna misao", Beograd",
journal = "Socijalna misao",
title = "Participation of adults with visual impairment: Factors and barriers, Participacija odraslih osoba sa oštećenjem vida - faktori i barijere",
pages = "100-87",
number = "2",
volume = "26",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1220"
}

Stanimirov, K., Anđelković, M., Jablan, B.,& Vučinić, V.. (2019). Participation of adults with visual impairment: Factors and barriers. in Socijalna misao
Izdavačko preduzeće "Socijalna misao", Beograd., 26(2), 87-100.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1220

Stanimirov K, Anđelković M, Jablan B, Vučinić V. Participation of adults with visual impairment: Factors and barriers. in Socijalna misao. 2019;26(2):87-100.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1220 .

Stanimirov, Ksenija, Anđelković, Marija, Jablan, Branka, Vučinić, Vesna, "Participation of adults with visual impairment: Factors and barriers" in Socijalna misao, 26, no. 2 (2019):87-100,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1220 .

TY  - JOUR
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Alimović, Sonja
AU  - Anđelković, Marija
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1189
AB  - Cortical visual impairment is a leading cause of difficulties in visual functioning in premature children and children with cerebral palsy. Bearing in mind that a large part of the brain is involved in regulating visual-perceptive activities, the factors which influence its structure and functioning are a common cause of visual impairment. Complex neurological and neuro-ophthalmological basis of cortical visual impairment requires a transdisciplinary approach, as the most effective one for making accurate diagnosis and planning treatment. Introducing a separate code for cortical visual impairment in the International Classification of Diseases can simplify the diagnostics, formation of uniform diagnostic criteria, and provide evidence-based treatment involvement. Determining the presence of neurological impairment and a detailed assessment of visual functioning facilitate the creation of intervention programs and a "friendly environment" for working and daily functioning, based on individual needs of a child.
AB  - Cerebralno oštećenje vida predstavlja vodeći uzrok teškoća u vizuelnom funkcionisanju kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Imajući u vidu da je veliki deo mozga uključen u regulaciju vizuelno-perceptivnih aktivnosti, činioci koji utiču na njegovu strukturu i funkcionisanje su čest uzrok oštećenja vida. Složena neurološka i neuroofalmološka osnova cerebralnog oštećenja vida zahteva transdisciplinarni pristup, kao najefektivniji za postavljanje precizne dijagnoze i planiranje tretmana. Uvođenje posebnog koda za cerebralno oštećenje vida u Međunarodnu klasifikaciju oboljenja može da pojednostavi dijagnostiku, formiranje jedinstvenih dijagnostičkih kriterijuma i obezbedi, na dokazima zasnovano, uključivanje u tretman. Utvrđivanje prisustva neurološkog oštećenja i detaljna procena vizuelnog funkcionisanja olakšavaju kreiranje programa intervencije i "prijateljskog okruženja" za rad i svakodnevno funkcionisanje, zasnovanog na individualnim potrebama deteta.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Cortical visual impairment: Diagnostic criteria and treatment elements
T1  - Cerebralno oštećenje vida - dijagnostički kriterijumi i elementi tretmana
EP  - 381
IS  - 3
SP  - 353
VL  - 18
DO  - 10.5937/specedreh18-23964
ER  - 

@article{
author = "Vučinić, Vesna and Stanimirov, Ksenija and Alimović, Sonja and Anđelković, Marija",
year = "2019",
abstract = "Cortical visual impairment is a leading cause of difficulties in visual functioning in premature children and children with cerebral palsy. Bearing in mind that a large part of the brain is involved in regulating visual-perceptive activities, the factors which influence its structure and functioning are a common cause of visual impairment. Complex neurological and neuro-ophthalmological basis of cortical visual impairment requires a transdisciplinary approach, as the most effective one for making accurate diagnosis and planning treatment. Introducing a separate code for cortical visual impairment in the International Classification of Diseases can simplify the diagnostics, formation of uniform diagnostic criteria, and provide evidence-based treatment involvement. Determining the presence of neurological impairment and a detailed assessment of visual functioning facilitate the creation of intervention programs and a "friendly environment" for working and daily functioning, based on individual needs of a child., Cerebralno oštećenje vida predstavlja vodeći uzrok teškoća u vizuelnom funkcionisanju kod prevremeno rođene dece i dece s cerebralnom paralizom. Imajući u vidu da je veliki deo mozga uključen u regulaciju vizuelno-perceptivnih aktivnosti, činioci koji utiču na njegovu strukturu i funkcionisanje su čest uzrok oštećenja vida. Složena neurološka i neuroofalmološka osnova cerebralnog oštećenja vida zahteva transdisciplinarni pristup, kao najefektivniji za postavljanje precizne dijagnoze i planiranje tretmana. Uvođenje posebnog koda za cerebralno oštećenje vida u Međunarodnu klasifikaciju oboljenja može da pojednostavi dijagnostiku, formiranje jedinstvenih dijagnostičkih kriterijuma i obezbedi, na dokazima zasnovano, uključivanje u tretman. Utvrđivanje prisustva neurološkog oštećenja i detaljna procena vizuelnog funkcionisanja olakšavaju kreiranje programa intervencije i "prijateljskog okruženja" za rad i svakodnevno funkcionisanje, zasnovanog na individualnim potrebama deteta.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Cortical visual impairment: Diagnostic criteria and treatment elements, Cerebralno oštećenje vida - dijagnostički kriterijumi i elementi tretmana",
pages = "381-353",
number = "3",
volume = "18",
doi = "10.5937/specedreh18-23964"
}

Vučinić, V., Stanimirov, K., Alimović, S.,& Anđelković, M.. (2019). Cortical visual impairment: Diagnostic criteria and treatment elements. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 18(3), 353-381.
https://doi.org/10.5937/specedreh18-23964

Vučinić V, Stanimirov K, Alimović S, Anđelković M. Cortical visual impairment: Diagnostic criteria and treatment elements. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2019;18(3):353-381.
doi:10.5937/specedreh18-23964 .

Vučinić, Vesna, Stanimirov, Ksenija, Alimović, Sonja, Anđelković, Marija, "Cortical visual impairment: Diagnostic criteria and treatment elements" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 18, no. 3 (2019):353-381,
https://doi.org/10.5937/specedreh18-23964 . .

TY  - CONF
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Stanimirović, Dragana
PY  - 2018
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/2953
AB  - Brojna istraživanja i rezultati kliničke prakse konstantno pokazuju da je
kod dece sa cerebralnom paralizom (CP) najučestaliji oblik oštećenja vida
cerebralno oštećenje (Cerebral Visual Impairment – CVI). Učestalost i težina
oštećenja vida je povezana sa težinom motoričkog oštećenja. Uzrok i vreme
(uzrast) kada je došlo do oštećenja odražavaju se na vizuelno funkcionisanje i
motoričke sposobnosti.
Procena vida i vizuelnih funkcija kod dece sa CP primarno obuhvata oštri-
nu vida, osetljivost za kontrast, vidno polje, pokrete očiju (brzi i spori) spo-
sobnost fokusiranja i greške refrakcije. Za sveobuhvatnu procenu vizuelnog
funkcionisanja i identifikaciju pozicije deteta na kontinuumu od nefunk-
cionalnog vida do tipičnog vizuelnog funkcionisanja desetak godina unazad
se koristi Skala CVI opseg (CVI Range). Ova skala omogućava evidentiranje pri-
sustva bihejvioranih karakteristika vezanih za CVI (npr. vizuelna latencija,
preferiranje boja itd.) i karakteristika vizuelnog funkcionisanja.
AB  - Numerous research studies and results of
clinical practice constantly indicate that
Cerebral Visual Impairment – CVI is the most
frequent visual impairment in children with
cerebral palsy. The incidence and severity
of the visual impairment is related to the
severity of the motor disorder. The cause and
time (age) when the disorder occurs affect
visual functioning and motor abilities.
The assessment of vision and visual functions
in children with CP primarily includes visual
acuity, contrast sensitivity, visual field,
eye movements (fast and slow), focusing
ability, and refraction errors. For about
a decade, the CVI Range Scale has been
used for a comprehensive assessment of
visual functioning and identification of
a child’s position on the continuum from
non-functional vision to typical visual
functioning. This scale enables determining
the presence of behavioral characteristics
related to cerebral visual impairment (e.g.
visual latency, color preference, etc.) and the
characteristics of visual functioning.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup
„Metode procene u specijalnoj edukaciji i
rehabilitaciji”, Beograd,Srbija, 24. decembar 2018.
T1  - Elementi procene vizuelnog funkcionisanja kod dece sa cerebralnom paralizom
T1  - Visual functioning assessment
elements in children with
cerebral palsy
EP  - 57
SP  - 51
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2953
ER  - 

@conference{
author = "Vučinić, Vesna and Anđelković, Marija and Stanimirov, Ksenija and Stanimirović, Dragana",
year = "2018",
abstract = "Brojna istraživanja i rezultati kliničke prakse konstantno pokazuju da je
kod dece sa cerebralnom paralizom (CP) najučestaliji oblik oštećenja vida
cerebralno oštećenje (Cerebral Visual Impairment – CVI). Učestalost i težina
oštećenja vida je povezana sa težinom motoričkog oštećenja. Uzrok i vreme
(uzrast) kada je došlo do oštećenja odražavaju se na vizuelno funkcionisanje i
motoričke sposobnosti.
Procena vida i vizuelnih funkcija kod dece sa CP primarno obuhvata oštri-
nu vida, osetljivost za kontrast, vidno polje, pokrete očiju (brzi i spori) spo-
sobnost fokusiranja i greške refrakcije. Za sveobuhvatnu procenu vizuelnog
funkcionisanja i identifikaciju pozicije deteta na kontinuumu od nefunk-
cionalnog vida do tipičnog vizuelnog funkcionisanja desetak godina unazad
se koristi Skala CVI opseg (CVI Range). Ova skala omogućava evidentiranje pri-
sustva bihejvioranih karakteristika vezanih za CVI (npr. vizuelna latencija,
preferiranje boja itd.) i karakteristika vizuelnog funkcionisanja., Numerous research studies and results of
clinical practice constantly indicate that
Cerebral Visual Impairment – CVI is the most
frequent visual impairment in children with
cerebral palsy. The incidence and severity
of the visual impairment is related to the
severity of the motor disorder. The cause and
time (age) when the disorder occurs affect
visual functioning and motor abilities.
The assessment of vision and visual functions
in children with CP primarily includes visual
acuity, contrast sensitivity, visual field,
eye movements (fast and slow), focusing
ability, and refraction errors. For about
a decade, the CVI Range Scale has been
used for a comprehensive assessment of
visual functioning and identification of
a child’s position on the continuum from
non-functional vision to typical visual
functioning. This scale enables determining
the presence of behavioral characteristics
related to cerebral visual impairment (e.g.
visual latency, color preference, etc.) and the
characteristics of visual functioning.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup
„Metode procene u specijalnoj edukaciji i
rehabilitaciji”, Beograd,Srbija, 24. decembar 2018.",
title = "Elementi procene vizuelnog funkcionisanja kod dece sa cerebralnom paralizom, Visual functioning assessment
elements in children with
cerebral palsy",
pages = "57-51",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2953"
}

Vučinić, V., Anđelković, M., Stanimirov, K.,& Stanimirović, D.. (2018). Elementi procene vizuelnog funkcionisanja kod dece sa cerebralnom paralizom. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup
„Metode procene u specijalnoj edukaciji i
rehabilitaciji”, Beograd,Srbija, 24. decembar 2018.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 51-57.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2953

Vučinić V, Anđelković M, Stanimirov K, Stanimirović D. Elementi procene vizuelnog funkcionisanja kod dece sa cerebralnom paralizom. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup
„Metode procene u specijalnoj edukaciji i
rehabilitaciji”, Beograd,Srbija, 24. decembar 2018.. 2018;:51-57.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2953 .

Vučinić, Vesna, Anđelković, Marija, Stanimirov, Ksenija, Stanimirović, Dragana, "Elementi procene vizuelnog funkcionisanja kod dece sa cerebralnom paralizom" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup
„Metode procene u specijalnoj edukaciji i
rehabilitaciji”, Beograd,Srbija, 24. decembar 2018. (2018):51-57,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2953 .

TY  - JOUR
AU  - Stanimirov, Ksenija
AU  - Jablan, Branka
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
PY  - 2018
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1143
AB  - Vision is one of the most important sensory modalities for receiving information about the world and has an important role in child development. Visual impairment is a significant obstacle for optimal everyday functioning of a person and for achieving a satisfactory level of quality of life as well. Unrecognized visual difficulties can negatively affect the development, social behavior, and learning of children with intellectual disability (ID), which means that early visual assessment in children from this population, is of a great significance. The results of different studies suggest that most children and adults with ID have vision problems and that those problems are of a greater degree than in general population. Some authors believe that people with ID should be observed as persons with visual impairment, until proven otherwise. When it comes to assessing visual functions in people with ID, the assessment of distant visual acuity is the most common. However, it is also very important to conduct a detailed assessment which (among else) includes observing visual behavior over time. In cases when it is not possible to apply the same tests as in the general population, adapted tests which include specific needs of person with ID are used. The knowledge about the impact of multiple disabilities on visual functions, functional vision and characteristics of visual functioning ensures timely reaction of professionals and prevention of secondary developmental difficulties.
AB  - Vid je jedan od najvažnijih modaliteta za primanje informacija o svetu koji nas okružuje i ima veliku ulogu u razvoju deteta. Oštećenje vida predstavlja značajnu prepreku za optimalno funkcionisanje osobe i ostvarivanje zadovoljavajućeg kvaliteta života. Neprepoznate vizuelne teškoće mogu negativno da utiču na razvoj, socijalno ponašanje i učenje dece sa intelektualnom ometenošću (IO), zbog čega je rana procena vida kod dece iz ove populacije veoma značajna. Rezultati istraživanja ukazuju na to da većina dece i odraslih osoba sa IO ima probleme sa vidom, i to u većem stepenu nego osobe iz opšte populacije. Neki autori smatraju da osobe sa IO treba istovremeno posmatrati i kao osobe sa oštećenjem vida, dok se ne dokaže suprotno. Kod osoba sa IO najčešće se procenjuje oštrina vida na daljinu, ali je veoma važno da se sprovede detaljnija procena, koja uključuje I posmatranje vizuelnog ponašanja tokom vremena. Kad god nije moguća primena standardnih testova, koriste se adaptirani testovi, koji uključuju specifične potrebe osoba sa IO. Poznavanje uticaja višestrukih smetnji na stanje vizuelnih funkcija, funkcionalnog vida i karakteristika vizuelnog funkcionisanja osigurava blagovremeno reagovanje stručnjaka i prevenciju sekundarnih teškoća u razvoju.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Visual impairment in persons with intellectual disability
T1  - Oštećenje vida kod osoba sa intelektualnom ometenošću
EP  - 386
IS  - 3
SP  - 365
VL  - 17
DO  - 10.5937/specedreh17-16900
ER  - 

@article{
author = "Stanimirov, Ksenija and Jablan, Branka and Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna",
year = "2018",
abstract = "Vision is one of the most important sensory modalities for receiving information about the world and has an important role in child development. Visual impairment is a significant obstacle for optimal everyday functioning of a person and for achieving a satisfactory level of quality of life as well. Unrecognized visual difficulties can negatively affect the development, social behavior, and learning of children with intellectual disability (ID), which means that early visual assessment in children from this population, is of a great significance. The results of different studies suggest that most children and adults with ID have vision problems and that those problems are of a greater degree than in general population. Some authors believe that people with ID should be observed as persons with visual impairment, until proven otherwise. When it comes to assessing visual functions in people with ID, the assessment of distant visual acuity is the most common. However, it is also very important to conduct a detailed assessment which (among else) includes observing visual behavior over time. In cases when it is not possible to apply the same tests as in the general population, adapted tests which include specific needs of person with ID are used. The knowledge about the impact of multiple disabilities on visual functions, functional vision and characteristics of visual functioning ensures timely reaction of professionals and prevention of secondary developmental difficulties., Vid je jedan od najvažnijih modaliteta za primanje informacija o svetu koji nas okružuje i ima veliku ulogu u razvoju deteta. Oštećenje vida predstavlja značajnu prepreku za optimalno funkcionisanje osobe i ostvarivanje zadovoljavajućeg kvaliteta života. Neprepoznate vizuelne teškoće mogu negativno da utiču na razvoj, socijalno ponašanje i učenje dece sa intelektualnom ometenošću (IO), zbog čega je rana procena vida kod dece iz ove populacije veoma značajna. Rezultati istraživanja ukazuju na to da većina dece i odraslih osoba sa IO ima probleme sa vidom, i to u većem stepenu nego osobe iz opšte populacije. Neki autori smatraju da osobe sa IO treba istovremeno posmatrati i kao osobe sa oštećenjem vida, dok se ne dokaže suprotno. Kod osoba sa IO najčešće se procenjuje oštrina vida na daljinu, ali je veoma važno da se sprovede detaljnija procena, koja uključuje I posmatranje vizuelnog ponašanja tokom vremena. Kad god nije moguća primena standardnih testova, koriste se adaptirani testovi, koji uključuju specifične potrebe osoba sa IO. Poznavanje uticaja višestrukih smetnji na stanje vizuelnih funkcija, funkcionalnog vida i karakteristika vizuelnog funkcionisanja osigurava blagovremeno reagovanje stručnjaka i prevenciju sekundarnih teškoća u razvoju.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Visual impairment in persons with intellectual disability, Oštećenje vida kod osoba sa intelektualnom ometenošću",
pages = "386-365",
number = "3",
volume = "17",
doi = "10.5937/specedreh17-16900"
}

Stanimirov, K., Jablan, B., Anđelković, M.,& Vučinić, V.. (2018). Visual impairment in persons with intellectual disability. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 17(3), 365-386.
https://doi.org/10.5937/specedreh17-16900

Stanimirov K, Jablan B, Anđelković M, Vučinić V. Visual impairment in persons with intellectual disability. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2018;17(3):365-386.
doi:10.5937/specedreh17-16900 .

Stanimirov, Ksenija, Jablan, Branka, Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, "Visual impairment in persons with intellectual disability" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 17, no. 3 (2018):365-386,
https://doi.org/10.5937/specedreh17-16900 . .

TY  - CONF
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
AU  - Tavoulari, Aikaterini
PY  - 2017
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4104
AB  - Uvod: Oštećenje vida, u sadejstvu sa socijalnim činiocima, može da dovede
do teškoća u razvoju i da uspori usvajanje svakodnevnih životnih veština.
Roditelji dece sa oštećenjem vida zbog gubitka slike o „perfektnom” detetu,
mogu da se suoče sa gubitkom samopouzdanja što se negativno odražava na
kvalitet života porodice. Stoga program intervencije treba da bude fokusiran
na porodicu, porodične brige i prioritete, a uključivanju u proces rane intervencije da prethodi procena razvoja deteta i potreba porodice.
Metod: Cilj rada je utrvđivanje elemenata kvaliteta života povezanog sa
oštećenjem vida kod dece uzrasta od tri do sedam godina. U istraživanju
je korišćen Upitnik za procenu vizuelnog funkcionisanja, verzija za decu
od tri do sedam godina (Children’sVisual Function Questionnaire, CVFQ).
Sadrži pitanja koja se odnose na vid i zdravlje deteta, uticaj stanja vida
na aktivnosti deteta, reakcije roditelja na teškoće povezane sa vizuelnim i
socijalnim funkcionisanjem deteta. Pitanja su podeljena u četiri subtesta:
sposobnosti deteta, lične karakteristike deteta, uticaj oštećenja vida na porodicu i teškoće u tretmanu. Upitnik je popunilo 46 roditelja (29 majki i
17 očeva) dece sa oštećenjem vida, uzrasta od tri do sedam godina. Većina
dece je imala blaži stepen oštećenja vida (28; 60,9%), desetoro je slabovido
(21,7%) i osmoro slepo (17,4%).
Rezultati: U obradi dobijenih podataka korišćene su deskriptivne statističke
mere: aritmetička sredina, standardna devijacija, minimalne i maksimalne
vrednosti. Značajnost razlika u postignućima na primenjenom upitniku, ispitana je primenom analize varijanse (ANOVA). Utvrđeno je da uzrast, oboljenje kao uzrok oštećenja vida i stepen oštećenja vida ne utiču značajno na kvalitet života ove dece i njihovih roditelja. Vreme nastanka oštećenja vida utiče na
kvalitet života i obavljanje svakodnevnih aktivnosti (p=0,027), kao i prisusutvo
višestrukih smetnji (p=0,017). U porodicama gde majke nisu zaposlene roditelji značajno bolje procenjuju vizuelno funkcionisanje svoje dece (p=0,012).
Zaključak: Procena razvoja i potreba porodice treba da prethodi procesu rane
intervencije. Fokus treba da bude na porodicu, porodične brige i prioritete.
AB  - Research subject: Visual impairment, along with social factors, can lead to
developmental difculties and can slow down the acquisition of daily life skills.
Due to loosing the picture of “a perfect child”, parents of children with visual
impairment may lose self-confdence, which has a negative impact on the quality
of family life.
Method: Te aim of this paper was to determine the quality of life associated with
visual impairment in children from three to seven years of age. Children’sVisual
Function Questionnaire (CVFQ) was used in this research. Te questionnaire
included questions related to the child’s vision and health, the infuence of
visual state on the child’s activities, parent’s reactions to difculties related to
the child’s visual and social functioning. Te questions were divided into four
subtests: Competence, Personality, Family Impact and Treatment Difculty.
Te questionnaire was completed by 46 parents (29 mothers and 17 fathers) of
children with visual impairment from three to seven years of age. Most children
had a mild form of visual impairment (28; 60.9%), ten had low vision (21.7%), and
eight were blind (17.4%).
Result: Descriptive statistics used in data processing were the following:
arithmetic mean, standard deviation, minimum and maximum score. Te
signifcance of diferences in achievements on the applied questionnaire was
tested by the analysis of variance (ANOVA). It was determined that age, causes of
visual impairment, and the degree of the impairment did not have a signifcant
infuence on the quality of life of these children and their parents. Time of onset
of visual impairment had an impact on the quality of life and performing daily
activities (p=0.027), as well as the presence of multiple disabilities (p=0.017).
Unemployed mothers, compared to employed ones, signifcantly better evaluated
visual functioning of their children (p=0.012).
Conclusion: Te process of early intervention should be preceded by the evaluation
of the child’s development and family needs. It should be focused on the family,
family concerns and priorities.
PB  - University of Belgrade, Faculty of Special Education and Rehabilitation, Serbia /
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Proceedings- Eurlyaid
Conference 2017 „ Early Childhood Intervention:
For meeting sustainable
development goals of the
new millennium “, Beograd, Srbija, 06–08. 10.2017.
T1  - Kvalitet života povezan sa stanjem vida dece uzrasta od tri do sedam godina
T1  - Quality of life associated with visual state of children from three to seven years of age
EP  - 134
SP  - 127
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4104
ER  - 

@conference{
author = "Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna and Tavoulari, Aikaterini",
year = "2017",
abstract = "Uvod: Oštećenje vida, u sadejstvu sa socijalnim činiocima, može da dovede
do teškoća u razvoju i da uspori usvajanje svakodnevnih životnih veština.
Roditelji dece sa oštećenjem vida zbog gubitka slike o „perfektnom” detetu,
mogu da se suoče sa gubitkom samopouzdanja što se negativno odražava na
kvalitet života porodice. Stoga program intervencije treba da bude fokusiran
na porodicu, porodične brige i prioritete, a uključivanju u proces rane intervencije da prethodi procena razvoja deteta i potreba porodice.
Metod: Cilj rada je utrvđivanje elemenata kvaliteta života povezanog sa
oštećenjem vida kod dece uzrasta od tri do sedam godina. U istraživanju
je korišćen Upitnik za procenu vizuelnog funkcionisanja, verzija za decu
od tri do sedam godina (Children’sVisual Function Questionnaire, CVFQ).
Sadrži pitanja koja se odnose na vid i zdravlje deteta, uticaj stanja vida
na aktivnosti deteta, reakcije roditelja na teškoće povezane sa vizuelnim i
socijalnim funkcionisanjem deteta. Pitanja su podeljena u četiri subtesta:
sposobnosti deteta, lične karakteristike deteta, uticaj oštećenja vida na porodicu i teškoće u tretmanu. Upitnik je popunilo 46 roditelja (29 majki i
17 očeva) dece sa oštećenjem vida, uzrasta od tri do sedam godina. Većina
dece je imala blaži stepen oštećenja vida (28; 60,9%), desetoro je slabovido
(21,7%) i osmoro slepo (17,4%).
Rezultati: U obradi dobijenih podataka korišćene su deskriptivne statističke
mere: aritmetička sredina, standardna devijacija, minimalne i maksimalne
vrednosti. Značajnost razlika u postignućima na primenjenom upitniku, ispitana je primenom analize varijanse (ANOVA). Utvrđeno je da uzrast, oboljenje kao uzrok oštećenja vida i stepen oštećenja vida ne utiču značajno na kvalitet života ove dece i njihovih roditelja. Vreme nastanka oštećenja vida utiče na
kvalitet života i obavljanje svakodnevnih aktivnosti (p=0,027), kao i prisusutvo
višestrukih smetnji (p=0,017). U porodicama gde majke nisu zaposlene roditelji značajno bolje procenjuju vizuelno funkcionisanje svoje dece (p=0,012).
Zaključak: Procena razvoja i potreba porodice treba da prethodi procesu rane
intervencije. Fokus treba da bude na porodicu, porodične brige i prioritete., Research subject: Visual impairment, along with social factors, can lead to
developmental difculties and can slow down the acquisition of daily life skills.
Due to loosing the picture of “a perfect child”, parents of children with visual
impairment may lose self-confdence, which has a negative impact on the quality
of family life.
Method: Te aim of this paper was to determine the quality of life associated with
visual impairment in children from three to seven years of age. Children’sVisual
Function Questionnaire (CVFQ) was used in this research. Te questionnaire
included questions related to the child’s vision and health, the infuence of
visual state on the child’s activities, parent’s reactions to difculties related to
the child’s visual and social functioning. Te questions were divided into four
subtests: Competence, Personality, Family Impact and Treatment Difculty.
Te questionnaire was completed by 46 parents (29 mothers and 17 fathers) of
children with visual impairment from three to seven years of age. Most children
had a mild form of visual impairment (28; 60.9%), ten had low vision (21.7%), and
eight were blind (17.4%).
Result: Descriptive statistics used in data processing were the following:
arithmetic mean, standard deviation, minimum and maximum score. Te
signifcance of diferences in achievements on the applied questionnaire was
tested by the analysis of variance (ANOVA). It was determined that age, causes of
visual impairment, and the degree of the impairment did not have a signifcant
infuence on the quality of life of these children and their parents. Time of onset
of visual impairment had an impact on the quality of life and performing daily
activities (p=0.027), as well as the presence of multiple disabilities (p=0.017).
Unemployed mothers, compared to employed ones, signifcantly better evaluated
visual functioning of their children (p=0.012).
Conclusion: Te process of early intervention should be preceded by the evaluation
of the child’s development and family needs. It should be focused on the family,
family concerns and priorities.",
publisher = "University of Belgrade, Faculty of Special Education and Rehabilitation, Serbia /
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Proceedings- Eurlyaid
Conference 2017 „ Early Childhood Intervention:
For meeting sustainable
development goals of the
new millennium “, Beograd, Srbija, 06–08. 10.2017.",
title = "Kvalitet života povezan sa stanjem vida dece uzrasta od tri do sedam godina, Quality of life associated with visual state of children from three to seven years of age",
pages = "134-127",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4104"
}

Anđelković, M., Vučinić, V.,& Tavoulari, A.. (2017). Kvalitet života povezan sa stanjem vida dece uzrasta od tri do sedam godina. in Proceedings- Eurlyaid
Conference 2017 „ Early Childhood Intervention:
For meeting sustainable
development goals of the
new millennium “, Beograd, Srbija, 06–08. 10.2017.
University of Belgrade, Faculty of Special Education and Rehabilitation, Serbia /
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 127-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4104

Anđelković M, Vučinić V, Tavoulari A. Kvalitet života povezan sa stanjem vida dece uzrasta od tri do sedam godina. in Proceedings- Eurlyaid
Conference 2017 „ Early Childhood Intervention:
For meeting sustainable
development goals of the
new millennium “, Beograd, Srbija, 06–08. 10.2017.. 2017;:127-134.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4104 .

Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, Tavoulari, Aikaterini, "Kvalitet života povezan sa stanjem vida dece uzrasta od tri do sedam godina" in Proceedings- Eurlyaid
Conference 2017 „ Early Childhood Intervention:
For meeting sustainable
development goals of the
new millennium “, Beograd, Srbija, 06–08. 10.2017. (2017):127-134,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4104 .

TY  - CONF
AU  - Anđelković, Marija
AU  - Vučinić, Vesna
PY  - 2017
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/2721
AB  - Vizuelne teškoće nastale u najranijem periodu života negativno utiču na
razvoj deteta i funkcionisanje porodice. Procena kvaliteta života može da
pomogne u izradi individualnog plana podrške porodici.
Cilj rada je utvrđivanje kvaliteta života povezanog sa vizuelnim teškoćama
kod dece uzrasta do tri godine. U istraživanju je korišćen Upitnik za procenu
vizuelnog funkcionisanja, verzija za decu od rođenja do tri godine (The Children’s
Visual Function Questionnaire, CVFQ). Upitnik je popunilo 20 majki i 11 očeva dece
sa vizuelnim teškoćama. Više od pola uzorka činila su dvogodišnja deca (N=18;
58,1%). Strabizam je najprisutnija dijagnoza (N=23; 74,2%). Kod osamnaestoro
dece vizuelne teškoće su registrovane na rođenju (58,1%).
U obradi podataka korišćene su deskriptivne statističke mere i analize
varijanse (ANOVA, MANOVA). Utvrđeno je da na kvalitet života značajno utiče
pol (p=0,013), uzrast (p=0,007) i uzrok vizuelnih teškoća (p=0,039). Na lične ka-
rakteristike utiče pol deteta (p=0,009) i da li su vizuelne teškoće urođene
ili stečene (p=0,050). Usvojenost veština zavisi od uzrasta deteta sa vizuel-
nim teškoćama (p=0,001).
Dobijeni podaci su ukazali da treba organizovati istraživanja na većim uzor-
cima uključujući i praćenje efekata tretmana na kvalitet života dece i po-
rodica. Sagledavanje kvaliteta života i potreba dece i njihovih porodica je
povezano se određivanjem tipa i učestalosti intervencija.
AB  - Visual difficulties appeared in the early
period of life has a negative impact on the
development of the child and the functioning
of the family. The quality life assessment
can help in the preparation of the individual
family support plan.
The aim of this paper is to determine
the quality of life associated with visual
difficulties in children up to three years of
age. In this research was used Children’s
Visual Function Questionnaire (CVFQ),
version for children from birth to three
years old. The questioner was completed by
20 mothers and 11 fathers of children with
visual difficulties. More than half of the
sample were two years old children (N=18;
58,1%). The strabismus was the most
common diagnosis (N=23; 74,2%). Among
eighteen children visual difficulties were
registered on the birth (58,1%).
In data processing were used descriptive
statistics and the analysis of variance
(ANOVA, MANOVA). It was determined that
gender (p=0,013), age (p=0,007) and the
cause of visual difficulties (p=0,039) have
a significant impact on the quality of life.
The gender of a child has an impact on the
personal characteristics (p=0,009), as well
as whether visual difficulties are congenital
or acquired (p=0,050). Acquiring of skills
depends on the age of a child with visual
difficulties (p=0,001).
The obtained data indicated that research
should be organized on bigger sample,
including the monitoring of the treatment
effect on the quality of life of children and
families. The consideration of the quality of
life and needs of children and their families
is in a relation with the determination of the
type and frequency of intervention.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup „Prevencija razvojnih smetnji i
problema u ponašanju”, Beograd, 21. Decembar 2017.
T1  - Kvalitet života dece sa vizuelnim teškoćama
uzrasta do tri godine
T1  - Quality of life in children with visual difficulties up to three years of age
EP  - 70
SP  - 63
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2721
ER  - 

@conference{
author = "Anđelković, Marija and Vučinić, Vesna",
year = "2017",
abstract = "Vizuelne teškoće nastale u najranijem periodu života negativno utiču na
razvoj deteta i funkcionisanje porodice. Procena kvaliteta života može da
pomogne u izradi individualnog plana podrške porodici.
Cilj rada je utvrđivanje kvaliteta života povezanog sa vizuelnim teškoćama
kod dece uzrasta do tri godine. U istraživanju je korišćen Upitnik za procenu
vizuelnog funkcionisanja, verzija za decu od rođenja do tri godine (The Children’s
Visual Function Questionnaire, CVFQ). Upitnik je popunilo 20 majki i 11 očeva dece
sa vizuelnim teškoćama. Više od pola uzorka činila su dvogodišnja deca (N=18;
58,1%). Strabizam je najprisutnija dijagnoza (N=23; 74,2%). Kod osamnaestoro
dece vizuelne teškoće su registrovane na rođenju (58,1%).
U obradi podataka korišćene su deskriptivne statističke mere i analize
varijanse (ANOVA, MANOVA). Utvrđeno je da na kvalitet života značajno utiče
pol (p=0,013), uzrast (p=0,007) i uzrok vizuelnih teškoća (p=0,039). Na lične ka-
rakteristike utiče pol deteta (p=0,009) i da li su vizuelne teškoće urođene
ili stečene (p=0,050). Usvojenost veština zavisi od uzrasta deteta sa vizuel-
nim teškoćama (p=0,001).
Dobijeni podaci su ukazali da treba organizovati istraživanja na većim uzor-
cima uključujući i praćenje efekata tretmana na kvalitet života dece i po-
rodica. Sagledavanje kvaliteta života i potreba dece i njihovih porodica je
povezano se određivanjem tipa i učestalosti intervencija., Visual difficulties appeared in the early
period of life has a negative impact on the
development of the child and the functioning
of the family. The quality life assessment
can help in the preparation of the individual
family support plan.
The aim of this paper is to determine
the quality of life associated with visual
difficulties in children up to three years of
age. In this research was used Children’s
Visual Function Questionnaire (CVFQ),
version for children from birth to three
years old. The questioner was completed by
20 mothers and 11 fathers of children with
visual difficulties. More than half of the
sample were two years old children (N=18;
58,1%). The strabismus was the most
common diagnosis (N=23; 74,2%). Among
eighteen children visual difficulties were
registered on the birth (58,1%).
In data processing were used descriptive
statistics and the analysis of variance
(ANOVA, MANOVA). It was determined that
gender (p=0,013), age (p=0,007) and the
cause of visual difficulties (p=0,039) have
a significant impact on the quality of life.
The gender of a child has an impact on the
personal characteristics (p=0,009), as well
as whether visual difficulties are congenital
or acquired (p=0,050). Acquiring of skills
depends on the age of a child with visual
difficulties (p=0,001).
The obtained data indicated that research
should be organized on bigger sample,
including the monitoring of the treatment
effect on the quality of life of children and
families. The consideration of the quality of
life and needs of children and their families
is in a relation with the determination of the
type and frequency of intervention.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup „Prevencija razvojnih smetnji i
problema u ponašanju”, Beograd, 21. Decembar 2017.",
title = "Kvalitet života dece sa vizuelnim teškoćama
uzrasta do tri godine, Quality of life in children with visual difficulties up to three years of age",
pages = "70-63",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2721"
}

Anđelković, M.,& Vučinić, V.. (2017). Kvalitet života dece sa vizuelnim teškoćama
uzrasta do tri godine. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup „Prevencija razvojnih smetnji i
problema u ponašanju”, Beograd, 21. Decembar 2017.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 63-70.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2721

Anđelković M, Vučinić V. Kvalitet života dece sa vizuelnim teškoćama
uzrasta do tri godine. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup „Prevencija razvojnih smetnji i
problema u ponašanju”, Beograd, 21. Decembar 2017.. 2017;:63-70.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2721 .

Anđelković, Marija, Vučinić, Vesna, "Kvalitet života dece sa vizuelnim teškoćama
uzrasta do tri godine" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup „Prevencija razvojnih smetnji i
problema u ponašanju”, Beograd, 21. Decembar 2017. (2017):63-70,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_2721 .