Difficulties in social functioning of adolescents with different family and intellectual status

Abstract

Bearing in mind limited effects of interventions focused on the child and its limitations the attention of researches is more and more directed to immediate and wider ambience factors in the prevention of negative forms of behaviour of children. The aim of the research was to determine the level of connectedness of family and intellectual status of adolescents and different aspects of their social functioning. The sample of 416 adolescents, aged 12 to 18, was divided into two groups. The group without parental care included 210 respondents (130 with typical development - TD and 80 with mild intellectual disability - MID), and the group with parental care (130 TD and 76 MID). We used Strengths and Difficulties Questionnaire with subscales: behavioral problems, emotional problems and problems with peers. Family problems were divided in socioeconomic problems, partners' problem, mental health of parents, abuse, and neglect. The results confirmed that the young without parental care showed more problems in behavior than their peers with parental care, and that family status affects behavior more than intellectual status. Family is the protective factor for the development of emotional problems of the young TD students, while it is risky for MID students. Problems with peers are not significantly connected with family or intellectual status. Some implications of the results are stressed.

U svetlu limitiranih efekata intervencija fokusiranih na dete i njegova ograničenja, pažnja istraživača sve je više usmerena na faktore užeg i šireg okruženja u prevenciji negativnih oblika ponašanja dece. Cilj istraživanja bio je da se ispita stepen povezanosti porodičnog i intelektualnog statusa adolescenata sa različitim aspektima njihovog socijalnog funkcionisanja. Uzorak od 416 adolescenata, uzrasta od 12 do 18 godina, podeljen je u dve grupe. Grupu bez roditeljskog staranja činilo je 210 ispitanika, od kojih 130 tipičnog razvoja (TR) i 80 sa lakom intelektualnom ometenošću (IO), a grupu sa roditeljskim staranjem 206 ispitanika (130 TR i 76 lako IO). Za procenu socijalnog funkcionisanja mladih korišćen je Upitnik snage i teškoće, subskale: problemi u ponašanju, emocionalni problemi i problemi sa vršnjacima. Porodični problemi podeljeni su na socioekonomske probleme, partnerske probleme, mentalno zdravlje roditelja, zlostavljanje i zanemarivanje. Rezultati su potvrdili da mladi bez roditeljskog staranja pokazuju više problema u ponašanju od njihovih vršnjaka sa roditeljskim staranjem i da porodični status ima veći efekat na probleme u ponašanju nego intelektualni status. Za mlade TR porodica je protektivni faktor razvijanja emocionalnih problema, dok je za mlade sa lakom IO rizični faktor. Problemi sa vršnjacima nisu značajno povezani sa porodičnim i intelektualnim statusom. Ukazano je na implikacije dobijenih rezultata.