Sociometric status of students with intellectual disabilities in a regular educational environment

Abstract

Providing more opportunities for the establishing of social relations with peers who develop in a typical manner represents one of the parents' major motives for the inclusion of children with disabilities into the regular educational environment. However, what is also noted is a certain concern on the part of the parents as to a possible social isolation and negative effects on the emotional development of these children in the inclusive environment. Therefore, it is vital to examine the peer perception of social relations, that is, to probe whether the expected positive social outcomes are indeed realized in practice. Using the insight of the available literature, this paper aims to single out and display the research which was focused on the examination of sociometric status of students with intellectual disabilities in a regular educational environment. The insight into the accessible literature has been gained by researching the electronic databases available via Serbian Consortium of Libraries for Unified Procurement. The overview includes the research focused on students with intellectual disabilities who are being educated with students of typical development, regardless of the time they spend together during a school day, that is, regardless of being partially or completely included in regular classes. Generally, the results of these studies indicate not only that students with intellectual disabilities have a lower level of social acceptance in a regular educational environment, but also that they are rejected to a greater extent than their peers of typical development. Bearing in mind a growing tendency toward the inclusive education of students with intellectual disabilities in our country, as well as the possible negative consequences of peer rejection, it is essential to act proactively and involve certain strategies into school practice which could contribute to the improvement of peer relations among children.

Pružanje više prilika za uspostavljanje socijalnih odnosa sa vršnjacima tipičnog razvoja predstavlja jedan od glavnih motiva roditelja za uključivanje dece sa ometenošću u redovno obrazovno okruženje. Međutim, kod roditelja se beleži i zabrinutost u vezi sa mogućom socijalnom izolacijom i negativnim efektima na emocionalni razvoj ove dece u inkluzivnom okruženju. Stoga je važno ispitati vršnjačku percepciju socijalnih odnosa, odnosno ispitati da li se očekivani pozitivni socijalni ishodi zaista ostvaruju u praksi. Cilj ovog rada je da se uvidom u dostupnu literaturu izdvoje i prikažu istraživanja koja su u fokusu imala ispitivanje sociometrijskog statusa učenika sa intelektualnom ometenošću u redovnom obrazovnom okruženju. Uvid u dostupnu literaturu izvršen je pretraživanjem elektronskih baza podataka dostupnih preko Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku. U pregled su uključena istraživanja u čijem fokusu su bili učenici sa intelektualnom ometenošću koji se školuju sa učenicima tipičnog razvoja, bez obzira na vreme koje zajedno provode tokom školskog dana, odnosno bez obzira na to da li su delimično ili potpuno uključeni u redovna odeljenja. Generalno, rezultati ovih studija upućuju na to da učenici sa intelektualnom ometenošću ne samo da imaju niži nivo socijalne prihvaćenosti u redovnom obrazovnom okruženju, već su i u većoj meri odbačeni nego njihovi vršnjaci tipičnog razvoja. Imajući u vidu rastuću tendenciju ka inkluzivnom obrazovanju učenika sa intelektualnom ometenošću u našoj zemlji i moguće negativne posledice vršnjačkog odbacivanja, neophodno je delovati proaktivno i u školsku praksu uključiti strategije koje mogu da doprinesu unapređivanju vršnjačkih odnosa među decom.