Lični i sredinski činioci kao determinante kvaliteta života odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću

Abstract

Odrasle osobe sa intelektualnom ometenošću su u većem riziku od slabijeg kva- liteta života u odnosu na tipičnu populaciju sa kojom dele isto socijalno okruženje. Na ukupan indeks kvaliteta života, kao i na pojedinačne domene, utiču udruženo različiti personalni i socijalni činioci, čija prediktivna vrednost i funkcionalna uloga variraju. Najznačajnije determinante kvaliteta života odraslih osoba sa intelektu- alnom ometenošću su: dostupnost individualizovane socijalne podrške koja je u skladu sa autentičnim potrebama i ciljevima pojedinca, tip stanovanja, sto- pa zapošljavanja, stavovi tipične populacije, nivo socijalne participacije, indeks razvijenosti svakodnevnih životnih veština i veština samoodređenja i prisustvo komorbiditeta. Utvrđivanje prediktora kvaliteta života odraslih osoba sa intelektual- nom ometenošću omogućava bolje planiranje i implementaciju korisnih indi- vidualnih rehabilitacionih procedura kojima se unapređuje kvalitet života i životno zadovoljstvo ovih osoba.

Adults with intellectual disability are at greater risk of poorer quality of life compared to the typical population with whom they share the same social environment. Different personal and social factors, whose predictive values and functional roles vary, jointly affect the overall quality of life index and its domains. The most significant quality of life determinants in adults with intellectual disability include the following: the availability of individualized social support that meets an individual’s authentic needs and goals, type of housing, employment rate, attitudes of the typical population, level of social participation, development index of daily living and self-determination skills, and comorbidity. Determining the quality of life predictors in adults with intellectual disability enables better planning and implementation of useful individual rehabilitation procedures that improve their quality of life and satisfaction.