Stavovi nastavnika prema zastupljenosti oblika vršnjačkog nasilja i specifičnim karakteristikama žrtava

Abstract

Uvod: Vršnjačko nasilje je fenomen koji podrazumeva neravnotežu moći između vršnjaka. Odnosi se na situacije kada dolazi do ponovljenih verbalnih i fizičkih napada, socijalnog isključivanja i emocionalnog, psihičkog i seksualnog zlostavljanja jednog učenika od drugog/drugih učenika, pri čemu žrtva ničim nije izazvala takvo ponašanje nasilnika. Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrde stavovi nastavnika prema zastupljenosti pojedinih oblika vršnjačkog nasilja i specifičnim karakteristikama žrtava. Metode: Uzorak je činilo 109 nastavnika iz šest osnovnih i srednjih škola sa teritorije grada Pirota. Kao instrument za prikupljanje podataka korišćena je petostepena skala procene Likertovog tipa, konstruisana za potrebe istraživanja. Rezultati: Rezultati istraživanja pokazuju da je verbalno nasilje najčešće primećen oblik nasilja među učenicima osnovnih i srednjih škola u Pirotu. Takođe, na osnovu stavova nastavnika može se zaključiti da određena specifičnost učenika nije nužan razlog da on postane žrtva vršnjačkog nasilja. Zaključak: Verbalno nasilje identifikovano je kao najizraženiji oblik vršnjačkog nasilja, dok se specifičnosti učenika nisu izdvojile kao rizičan faktor individualnog nivoa za vršnjačko nasilje. Zbog težeg otkrivanja pojedinih oblika vršnjačkog nasilja od strane odraslih, kao i zbog mogućnosti da žrtva vršnjačkog nasilja postane bilo koji učenik, u predupređivanju ove pojave veliki značaj ima preventivno delovanje škole, porodice i drugih podsistema značajnih za vaspitanje i obrazovanje dece.

Introduction. Bullying is a phenomenon that implies an imbalance of power between peers. It refers to situations where there are repeated verbal and physical attacks, social exclusion, and emotional, psychological, and sexual abuse of one student by another/ other students, where the victim did not cause such behavior of the bully. Objective. The objective of this research was to determine teachers’ attitudes towards the representation of certain forms of bullying and the specific characteristics of the victims. Methods. The sample consisted of 109 teachers from six primary and secondary schools in Pirot. A five-point Likert-type evaluation scale, designed for the purpose of the research, was used for data collection. Results. The research results show that verbal bullying is the most frequently observed form of bullying among students. Also, based on the teacher’s views, it can be concluded that any student can become a victim of bullying, regardless of their specific characteristics. Conclusion. Verbal bullying was identified as the most pronounced form of bullying, while the specifics of students were not singled out as a risk factor at the individual level. Due to the fact that certain forms of bullying are more difficult to be noticed by adults, as well as the possibility that any student can become a victim of peer violence, the preventive action of the school, family, and other subsystems important for the upbringing and education of children is of great importance in preventing this phenomenon