Vršnjački posredovane intervencije kod učenika sa intelektualnom ometenošću i/ili poremećajem iz spektra autizma

Abstract

Vršnjački posredovane intervencije se primenjuju u radu sa učenicima sa intelektualnom ometenošću (IO) i/ili poremećajem iz spektra autizma (PSA), kako bi se poboljšalo socijalno funkcionisanje i akademsko postignuće ovih učenika. Ove intervencije podrazumevaju podučavanje vršnjaka tipičnog razvoja (TR) da na adekvatan način pružaju podršku učenicima sa IO i/ ili PSA, kako bi povećali njihovo učešće u školskim aktivnostima. Cilj ovog rada je da se prikaže primena i uspešnost vršnjački posredovanih intervencija u radu sa učenicima sa IO i/ili PSA. Relevantna literatura je pronađena putem pretraživača Google Scholar i izdvojeni su oni radovi u kojima su vršnjački posredovane intervencije primenjene kod učenika sa IO i/ili PSA, bilo samostalno, bilo u sklopu šireg uzorka dece s ometenošću. Za prikaz su korišćena istraživanja u kojima su primenjene vršnjački posredovane intervencije u školskim uslovima, za vreme ili van časova, sa ciljem poboljšanja socijalnih i/ili akademskih postignuća učenika sa ometenošću. Prikazana istraživanja upućuju na široku primenljivost vršnjački posredovanih intervencija kada je populacija osoba s IO i/ili PSA u pitanju s obzirom na to da su intervencije primenjivane na različitim uzrastima (od osnovnoškolskog do srednjoškolskog), kod učenika sa PSA i učenika različitih nivoa IO (od lake IO do teške IO), kao i kod učenika sa komorbiditetom (IO i PSA). Ova vrsta intervencija pokazala se kao uspešna u radu sa učenicima sa IO i/ili PSA. Učenici sa ometenošću koji su učestvovali u vršnjački posredovanim intervencijama češće su ostvarivali socijalne interakcije sa vršnjacima i imali su povećano učešće u školskim aktivnostima. Imajući u vidu aktuelnost inkluzivnog obrazovanja, s jedne strane, i prednosti i dobijene pozitivne efekte vršnjački posredovanih intervencija u prikazanim inostranim istraživanjima, s druge, bilo bi dobro da se u budućnosti sprovedu istraživanja kojima bi se ispitala uspešnost ove vrste intervencija i kod nas.

Peer-mediated interventions are used in working with students with intellectual disabilities (ID) and/or autism spectrum disorders (ASD), to improve the social functioning and academic achievement of these students. These interventions involve teaching peers of typical development (TD) to adequately support students with ID and/or ASD, in order to increase their participation in school activities. The aim of this paper is to show the application and success of peer-mediated interventions in working with students with ID and/or ASD. Relevant literature was found through the Google Scholar search engine and those papers were singled out in which peer-mediated interventions were applied to students with ID and/or ASD, either independently or as part of a wider sample of children with disabilities. Research was used in which peermediated interventions were applied in school conditions, during or outside classes, with the aim of improving the social and / or academic achievements of students with disabilities. The presented research indicates the wide applicability of peer-mediated interventions when the population of persons with ID and/or ASD is in question, given that the interventions were applied at different ages (from elementary to secondary school), among students with ASD and students of different levels of ID (mild ID to severe ID), as well as in students with comorbidity (ID and ASD). This type of intervention has proven to be successful in working with students with ID and/or ASD. Students with disabilities who participated in peer-mediated interventions were more likely to have social interactions with peers and had increased participation in school activities. Having in mind the topicality of inclusive education, on the one hand, and the advantages and positive effects of peer-mediated interventions in the presented foreign studies, on the other hand, it would be good to conduct research in the future to examine the success of this type of intervention in our country.