Prediktivni faktori ostvarivanja životnih navika osoba obolelih od malignih oboljenja

Abstract

Cilj rada: sagledati zastupljenost ličnih i sredinskih prediktornih faktora u ostvarivanju životnih navika i njihov uticaj na profil situacije hendikepa osoba obolelih od malignih oboljenja. Pacijenti i metode: Uzorak je formiran od 100 osoba obolelih od malignih oboljenja. Korišćen je upitnik: „Life Habits Assessment – LH“ za procenu nivoa ostvarenja 12 kategorija životnih navika i upitnik “The measure of quality of the environment” MQE, za procenu kvaliteta sredine. Rezultati: Od ličnih činilaca prepreke u ostvarivanju pojedinih kategorija životnih navika statistički značajno (p<0.01) čine: 1.) starije životno doba u komunikacijama i pokretljivosti, 2.) niži stepen obrazovanja u pokretljivosti, životu u zajednici i sticanju znanja i veština 3.) vrsta maligne bolesti – maligne hemopatije u oblasti obrazovanja. Olakšavajuće sredinske činioce statistički značajno (p<0.01) čine: socijalna mreža u ostvarivanju odgovornosti, međuljudskih odnosa i zaposlenja, a stavovi ljudi iz okruženja u ostvarivanju ishrane, opšte fizičke sposobnosti, međuljudskih odnosa i rekreacije. Nastajanju situacije hendikepa značajno (p<0.01) doprinose: 1.) tržište rada u stanovanju i zaposlenju, 2.) izvori prihoda u ishrani, opštoj fizičkoj sposobnosti, stanovanju i u međuljudskim odnosima, 3.) zvanične institucije u zaposlenju, 4.) politički sistem u ishrani, opštoj fizičkoj sposobnosti, komunikacijama i stanovanju. Zaključak: Ova studija predstavlja prvi korak u boljem razumevanju uticaja ličnih i sredinskih faktora na ostvarivanje životnih navika osoba obolelih od malignih oboljenja. Starije životno doba, niži stepen obrazovanja predstavljaju prepreke i doprinose redukovanom ostvarenju životnih navika, dok sredinski činioci predstavljaju i prepreke, ali i olakšavajuće faktore u ostvarivanju pojedinih kategorija životnih navika ove populacije.

in accomplishing of social participation, and to assess their impact on profile of handicap situations in cancer patients. Patients and methods: The sample consisted of 100 cancer patients. Social participation was measured with the Assessment of Life Habits (LIFE-H). Perceived influence of environmental factors was measured using the Measure of the Quality of the Environment (MQE). Results: Significant impact (p<0.01) on the occurrence of handicap situations in different categories of life habits had the following personal factors: 1. older age in communication and mobility, 2. lower educational level in mobility, community and gathering knowledge and skills, 3. kind of malignant disease in gathering knowledge and skills. Following environmental factors were significantly (p<0.01) facilitated of social participation: 1. Social network in responsibility, interpersonal relations and employment, 2. Attitudes of people from surroudings in accomplishing nutrition, fitness, interpersonal relations and recreation. Following environmental factors were obstacles in accomplishing of social participation: 1. Labor market in residence and employment, 2. Income security in accomplishing nutrition, fitness, residence and interpersonal relations, 3. Legal services in the employment, 4. Political systems in accomplishing nutrition, fitness, communication and residence. Conclusion: This study was the first step toward understanding the influence of personal and environmental factors on handicap situations related to the cancer. The advanced age, lower educational level contribute to the handicap situations, but environmental factors may facilitate or hinder the accomplishment of life habits in cancer patients.