Detekcija razvojne disleksije kod dece mlađeg školskog uzrasta

Abstract

Reedukativni tretman dece sa razvojnom disleksijom je zasnovan na teorijskoj pretpostavci da se specifični poremećaj čitanja, kao jedan od oblika razvojne disharmonije, izražava ne samo u jednom izdvojenom domenu ponašanja, već da šire zahvata psihomotornu organizaciju i gnostičke sposobnosti; kliničko iskustvo u radu sa decom koja imaju ovaj poremećaj kao i njihovi neuropsihološki profili sugerišu relativno visoku zastupljenost takvih smetnji. Analiza dvadeset dijagnostičkih protokola dece uzrasta 9-11 godina sa disleksijom na redovnom tretmanu reedukacijom psihomotorike, a koji su obuhvatali opštu defektološku dijagnostiku, testovne procedure za procenu sposobnosti čitanja i upitnike za roditelje/nastavnike dece sa problemom čitanja, pokazala je veoma visoku učestalost znakova nedogradjenosti na nivou psihomotorne organizovanosti tela (>80%), kod nešto manje od polovine ovog uzorka disgnostičke smetnje, a kod priblišno iste proporcije dece – probleme emocionalne i bihejvioralne adaptacije. Tradicionalne metode ispitivanja čitanja obuhvaćene ovim setom postupaka pokazale su se sposobnim da diskriminišu kliničke znake različitih formi disleksičnog poremećaja, dok uključivanje upitnika za roditelje/nastavnike adekvatno dopunjava dijagnostički postupak i, što je još važnije, uspešno angažuje najvažnije figure u okolini deteta za uključivanje u postupak intervencije. U tekstu se dalje diskutuju implikacije ovakvog pristupa za intervenciju na nivou okruženja kao i stuktuiranje terapeutskog postupka.

Reeducation of psychomotricity of children with developmental dyslexia is based on an assumption that specific reading disturbance, as a form of develomental dysharmony, isn't revealed in an isolated domain of behaviour only, but comprises, broadly, psychomotor organization and gnostic abilities as well; clinical experience with this population and these children’s neuropsychological profiles suggest relatively high incidence of disturbances of this class. An analysis of twenty diagnostic protocols of dyslexic children 9-11 years old, all involved in regular reeducative treatment - procedures encompassing wide-range defectological diagnostics, assessment of reading abilities and questionnaires for parents/teachers - has shown signs of immaturity in the sphere of psychomotor organization in more than 80% of the sample, dysgnostic expression in about 40% and manifestations of difficulties in emotional and behavioural adaptation in about the same proportion of children. Traditional methods of assessment of reading included here have shown to be capable of differentiating some of the subsets of dyslexic disturbance, while the inclusion of questionnaires for parents/teachers completed the diagnostic procedure and, more essentially, adequately engaged the most important subjects in children’s surrounding for collaboration in the process of intervention. The implications of such an approach for integrative and community based intervention are discussed further.