Učenici sa posebnim potrebama i identifikacija uzroka školskog neuspeha – pogled iz perspektive učenika

Abstract

Osnovni cilj ovog istraživanja je utvrditi postoje li razlike u doživljaju uzroka školskog neuspeha učenika sa posebnim potrebama, u odnosu na učenik tipičnog razvoja. Istraživanjem je obuhvaćeno 80 učenika trećeg razreda, a sprovedeno je u dve osnovne škole: OŠ „Mladost“ Novi Beograd (40 učenika) i OŠ „Kara�����or�����e“, Ostružnica (40 učenika). Od ovog broja, 26 učenika su identifikovani kao učenici sa posebnim potrebama. Najveći broj ovih učenika (23) pripada kategoriji učenika sa teškoćama u učenju, dok je troje identifikovano kao učenici sa ometenošću (senzorno oštećenje, motorički poremećaji). Za prikupljanje podataka korišćen je upitnik koji u uvodnom delu sadrži osnovne podatke o učeniku i 14 pitanja – tvrdnji, skaliranih u četiri nivoa, koja čine glavni deo upitnika, a odnose se na identifikaciju opštih uzroka za pojavu školskog neuspeha. Statističke analize, ra�����ene ANOVA statističkom metodom, pokazuju da učenici sa posebnim potrebama, u nivou statistički visoko značajne razlike (p=0.000) u odnosu na učenike tipičnog razvoja, identifikuju nesigurnost u sebe, nedostatak pomoći i probleme u porodici, kao faktore, koji ih ometaju da postignu zadovoljavajući uspeh. Statističke analize pokazuju da, teškoća da učenici jasno izraze svoju ideju i formulišu odgovor (p=0.001), pristrasnost nastavnika (p=0.002), nejasnoća nastavnikovih predavanja, kao i previše časova nastave (p=0.006), dominiraju kao faktoru doživljaja školskog neuspeha u grupi učenika sa posebnim potrebama. Unutar grupe učenika sa posebnim potrebama postoje statistički značajne razlike u pogledu identifikacije i doživljaja uzroka školskog neuspeha, a one su direktno povezane sa oblikom posebne potrebe učenika. Istraživanje, sprovedeno kao pilot studija, ukazuje na dve bitne činjenice: situacija ocenjivanja kod učenika sa posebnim potrebama, zbog načina na koji se odvija u našoj praksi, dodatno ograničava mogućnost učenika da pokaže postignut nivo uspeha, i, prilikom organizacije obrazovanja u inkluzivnim uslovima posebna pažnja mora se posvetiti adekvatnoj obuci nastavnika, obezbe�����enju profesionalne pomoći učeniku i prilago�����avanju broja časova aktivne nastave.

The aim of this research is to establish are there differences in understanding causes of school failure between children with and without special needs. The study included 80 third grade students and was conducted in two elementary schools: „Mladost“ Novi Beograd (40 student) and „Kara�����or�����e“, Ostružnica (40 students). Twentysix students were identified as students with special needs. The greatist number of students with special needs (23) were children with learning disabilities, and 3 students were with other disabilities such as cerebral palsy, chronical illnes and sensor impairment. After data collection is a questionnaire used in the introductory part contains basic information about the student and the 14 questions - statements, scaled in four levels what form the major part of the questionnaire, relating to the identification of common causes for the causes of school failure. Statistical analysis, done using ANOVA statistics, show that students with special needs (the level of statistically significant differences p = 0.000) compared to students with typical development identify uncertainty in themselves, the lack of support and problems in the family, as factors that hinder them to achieve satisfactory success. Statistical analysis show that difficulties that students articulate their ideas and formulate a response (p = 0.001), teacher bias (p = 0.002), the teacher lectures confusion, and too many hours of instruction (p = 0.006), as a dominant factor in the experience of school failure, in a group of students with special needs. Within the group of students with special needs are no statistically significant differences in terms of identification and causes of school failure, experiences, and they are directly associated with the form of special needs students. The research, conducted as a pilot study, points to two important facts: situation assessment for students with special needs, because of the way place in our practice, further limiting the ability of students to demonstrate the level of success achieved, and, in organization in terms of inclusive education, special attention must be given adequate training teachers, providing professional support and student adjustment to the number of active teaching.