Pristupačnost ustanova kulture i sportsko-rekreativnih centara osobama sa invaliditetom

Abstract

Socijalni model ometenosti posmatra odnos društva prema različitosti i prepoznaje taj odnos kao osnovni uzrok socijalne isključenosti osoba sa invaliditetom. Ovaj se odnos može ispoljiti na različite načine, a jedan od načina je omogućavanje pristupačnosti obrazovnim, ustanovama servisa javnih usluga, kulturnim kao i ustanovama za sport i rekreaciju. Osnovni cilj istraživanja je da ispita pristupačnost ustanova kulture (bioskopa i pozorišta) i sportskih centara i na taj način ispita kvalitet ovog segmenta života osoba sa invaliditetom. Prikupljanje podataka kontrolisano je varijablama koje su se nalazile u opservacionom listu, a koji je kreiran za potrebe ovog istraživanja. Prikupljani su podaci o pristupačnosti ulaza, bilaternica, bioskopskih/ pozorišnih sala, toaleta, kao i pristupačnost praćenja repertoara osobama sa motoričkim i vizuelnim oštećenjima, dok su se u sportsko-rekreativnim centrima prikupljali podaci i o dostupnosti bazena, tuševa, sportskih sala. Pristupačnost je ispitana u 12 pozorišta, osam bioskopa i 11 sportsko-rekreativnih centara na teritoriji Beograda. Rezultati istraživanja su pokazali da na teritoriji Beograda ne postoji sportsko-rekreativni centar koji je u potpunosti pristupačan osobama sa invaliditetom, a samo dva bioskopa i jedno pozorište su u potpunosti prilagođeni, ali samo osobama sa motoričkim poremećajima. Statističke analize rađene ANOVA testom ukazuju da je pristupačnost ustanova kulture i sportskih centara u nivou visoke statističke značajnosti (p = 0,000) veća za osobe sa motoričkim poremećajima u odnosu na osobe sa oštećenjem vida. Ne beleži se statistčka značajnost razlike u pristupačnosti za ove dve grupe osoba sa invaliditetom u sledećim varijablama: pristupačnost pozorišne sale/bioskopske dvorane; pristupačnost svlačionice ( u sportskim centrima); pristupačnost tuševima. Dobijeni rezultati idu u prilog činjenici da svi renovirani sportski i kulturni objekti u Beogradu poštuju nove standarde gradnje koji uključuju postavljanje arhitektonskih pomagala za osobe invaliditetom. Kao prioritet, arhitektonske procedure najpre idu u prilog osobama koje koriste invalidska kolica, dok su u većoj meri drugi invaliditeti zanemareni, iako investicija i njihov dodatak celokupnom projektu gradnje nije finansijski zahtevan.

The social model of disability has focus on the attitude of society towered the diversity and recognizes society as main cause of social exclusion. This attitude can be expressed in different ways, and one way is to provide accessibility to institution for education, public service providers, cultural institutions, and sports and recreation centers. The aim of this paper is to examine accessibility of cultural institutions (cinemas and theaters) and sports centers and thus examine the quality of life in persons with disabilities. Data collection is controlled trough the variables that were in the check list. The following date were collected: accessibility of entrances, box-offices, cinema / theater halls, toilets, accessibility of monitoring repertoire for persons with motor and persons with visual impairments. The following date were collected in sports centers: accessibility of entrances, toilets, swimming pools, showers, sports halls. Accessibility was examined in 11 theaters, eight cinemas and 11 sports centers in Belgrade. The results show that there is not even one sport center completely accessible for persons with disability, and only two cinemas and one theatre are completely accessible but just for persons with motor disability. According to statistic analyze (ANOVA) accessibility of cultural institution and sports centers is significant higher (p=0.000) for persons with motor disability than for person with visual impairments. There are not significant differences in accessibility between these two groups of persons with disabilities in following variables: accessibility of theatre/cinema hall; accessibility of wardrobe; accessibility of showers. The results confirm the fact that all renovated sports and cultural facilities in Belgrade follow new building standards and have architectural supplies for persons with disability. Priority, obviously have persons with motor disability, while persons with other disability are neglected in spite the fact that necessary adaptation is not expensive.