Primena sistemske porodične terapije u tretmanu antisocijalnog poremećaja ličnosti

Abstract

Skoro dva veka prisutna su neslaganja stručnjaka u pokušajima definisanja poremećaja ličnosti, a posebno antisocijalnog poremećaja. Tako danas imamo veliki broj različitih dijagnostičkih kriterijuma, ali i terminoloških određenja, kao što su antisocijalni i disocijalni poremećaj ličnosti, psihopatija, sociopatija i slično. Međutim, ono što je zajedničko u svim određenjima jesu osnovne karakteristike ljudi sa ovim poremećajem, a to su: agresivnost, iritabilnost, nemogućnost kontrole besa, nepoštovanje normi (moralnih, društvenih, pravnih), manipulativnost, grabežljivost, nedostatak odgovornosti i osećanja krivice, lažljivost itd. Jasno je da pojedinci sa ovakvom strukturom ličnosti stvaraju veliki broj različitih problema na ličnom, porodičnom i širem socijalnom planu. U tretmanu ovog poremećaja, pored psihoanalize i psihoanalitičke psihoterapije, koristi se i veoma širok dijapazon individualnih i grupnih psihoterapijskih modaliteta. Sistemska porodična terapija ima značajno mesto u tretmanu poremećaja ličnosti. Sa akcentom na njenoj sistemskoj orijentaciji, ova vrsta terapije nije toliko fokusirana na karakteristike pojedinaca, već je fokus na interakcijama i odnosima između članova porodice. Naučeni obrasci prevazilaženja problema i stresa jesu rezultat kompleksne interakcije individualne biološke konstitucije i socijalnog potkrepljivanja, koja kasnije formira crte ili strukturu ličnosti. Imajući u vidu da rani porodični odnosi imaju odlučujući uticaj na formiranje strukture ličnosti, cilj ovog rada je da ukaže na nužnost sagledavanja antisocijalnog poremećaja ličnosti kao relacijskog i transgeneracijskog problema, kao i na neophodnost tretmana na ovim osnovama. Problem treba rešavati – tretirati u okvirima u kojima nastaje i/ili u kojima ima najveće posledice. Upravo se stoga sistemski porodičan pristup nameće kao nužan u terapiji i tretmanu ovih pojedinaca.

Disagreements of experts in an attempt to define personality disorders, especially antisocial personality disorder, exist for almost two centuries. On this ground we have a number of different diagnostic criteria, highly developed terminology and definitions, such as antisocial and dissocial personality disorder, psychopathy, sociopathy and alike. Common to all definitions are the basic characteristics of people with this disorder, such as: aggression, irritability, inability to control anger, contempt towards norms (moral, social, legal), manipulation, greed, lack of responsibility and guilt, mendacity, etc. It is clear that individuals with this personality structure create a number of problemsat individual, family and wider social level. In a treatment of this disorder, in addition to psychoanalysis and psychoanalytic psychotherapy, a wide range of individual and group psychotherapy modalities is used. Systemic family therapy plays a significant role in the treatment of personality disorders. With its emphasis on systemic orientation, this type of therapy is not so much focused on the characteristics of individuals, but on the interactions and relationships between family members. The learned patterns to overcome the problems and stress are the result of a complex interaction of individual biological constitution and social corroboration, which later form personality traits or structure. Considering that early family relationships have a decisive influence on the formation of personality structure, the aim of this paper is to point out the necessity of seeing antisocial personality disorder as relational and trans issues, as well as the necessity of the treatment based on this ground. The problem is to be solved within frame it was made and / or within frame where the greatest consequences are. Therefore systemic family approach establishes itself as a necessity in therapy and treatment of these individuals.