Selekcija i odlaganje motoričkog odgovora kod dece sa lakom intelektualnom ometenošću

Abstract

Inhibitorna kontrola predstavlja mehanizam regulacije ponašanja koji igra važnu ulogu u celokupnom razvoju deteta. Osnovni cilj ovog istraživanja jeste utvrđivanje sličnosti i razlika između dece sa lakom intelektualnom ometenošću (LIO) i dece tipične populacije u domenu motoričke inhibitorne kontrole. Osim toga, cilj je i da se utvrdi međusobna povezanost sposobnosti selekcije i odlaganja motoričkog odgovora, i njihov odnos sa uspehom u domenu srpskog jezika i matematike kod dece sa LIO i dece tipičnog razvoja. Uzorkom je obuhvaćeno 100 dece sa LIO, uzrasta 10-13,11 godina i 31 dete tipičnog razvoja uzrasta 10-10,11 godina. Za potrebe istraživanja je upotrebljena varijanta Kreni-stani zadatka (KS) koja u sebi kombinuje konfliktni/nekongruentni motorički odgovor i izostavljanje motoričkog odgovora na dogovoreni signal. Statističkom obradom rezultata, prema postavljenim ciljevima, utvrđeno je: 1) da deca sa LIO nivo desetogodišnjaka tipične populacije dostižu oko 13 godina; 2) da varijable setova Kreni-Stani zadatka međusobno značajno koreliraju u rangu od 0,31-0,70, a da je faktorskom analizom glavnih komponenti utvrđeno da primenjena verzija Kreni-Stani zadatka ima dve dimenzije koje objašnjavaju 70% ukupne varijanse – jednu, koja se odnosi na mogućnost kontrole motoričkog odgovora i drugu, koja obuhvata brzinu reagovanja; i 3) da je u populaciji dece tipičnog razvoja lošiji uspeh iz matematike povezan sa sporijim reakcionim vremenom (p<0,05), dok je u populaciji dece sa LIO uspeh iz srpskog jezika i matematike povezan sa indikatorima bihejvioralne regulacije (p<0,05). Može se zaključiti da su prisutne razlike između ove dve populacije samo kvantitativne prirode, ali da su aspekti inhibitorne kontrole, koji imaju značajnu ulogu u školskom uspehu, drugačiji.