Pragmatički profil osoba sa niskofunkcionalnim autizmom

Abstract

Prisustvo pragmatskih deficita je zajedničko za sve osobe sa autizmom, uključujući kako pojedince sa izraženim teškoćama u oblasti verbalne i neverbalne komunikacije, tako i osobe sa dobro razvijenim verbalnim sposobnostima. Ipak, treba imati u vidu da populacija osoba sa autizmom i komorbiditetom intelektualne ometenosti predstavlja posebno ugroženu grupu u odnosu na probleme socijalne komunikacije. Cilj ovog istraživanja je usmeren na utvrđivanje specifičnosti pragmatičkog profila svakodnevnih komunikacijskih veština na populaciji osoba sa niskofunkcionalnim autizmom. Uzorkom su obuhvaćena deca i adolescenti sa autizmom i komorbiditetom intelektualne ometenosti (N=94). Varijable čiji je uticaj ispitivan su: funkcionalni pragmatski nivo, pol, uzrast, oblik komunikacije, gest i korišćenje receptivnog i ekspresivnog govora u društvenom kontekstu. U istraživanju je korišćen Pragmatički profil svakodnevnih komunikacijskih veština (Pragmatic Profile of Everyday Communication Skills in Children; Dewart & Summers, 1995). Rezultati istraživanja pokazuju da osobe sa autizmom i komorbiditetom intelektualne ometenosti funkcionišu na značajno nižem nivou u oblasti pragmatike u odnosu na uzrasne norme. Utvrđena je povezanost pragmatičkog profila sa uzrastom i oblikom komunikacije, ali ne i sa polom. Dalje, rezultati ukazuju na povezanost između komunikativne forme i vrste gesta, kao i između teškoća primene receptivnog i ekspresivnog govora u socijalnom kontekstu. Na osnovu prikazanih rezultata istraživanja možemo zaključiti da osobe sa niskofunkcionalnim autizmom, pored opšteg pragmatskog zaostajanja, ispoljavaju i određene, specifične deficite u oblasti pragmatike.

Presence of pragmatic deficits are common to all persons with autism, including individuals with severe deficits in verbal and non-verbal communication as well as persons with well-developed verbal skills. However, it should be noted that children with autism and comorbid intellectual disability are particularly vulnerable group in relation to the social-communication problems. The aim of this research is focused on examining the specifics of pragmatic profile of everyday communication skills in the population of persons with lowfunctioning autism. The sample included children and adolescents with autism and intellectual disability (N=94). Variables whose influence were investigated are: functional pragmatic level, gender, age, form of communication, gesture and use of expressive and receptive speech in social context. In this research were used The Pragmatic Profile of Everyday Communication Skills in Children (Dewart & Summers, 1995). The research results show that children with autism and comorbid intellectual disability operate at significantly lower level in pragmatic compared to the age norms. We determined correlation of pragmatics with age and forms of communication, but not with a gender. Further, the results indicate a correlation between communicative forms and types of gestures, as well as a correlation between difficulty of using expressive and receptive speech in social context. Based on this results, we can conclude that people with low-functioning autism in addition to general pragmatic delay, express certain, specific, deficit in the field of pragmatics.