Sintaksičke konstrukcije u pisanom diskursu dece uzrasta od sedam do deset godina

Abstract

Osnovni cilj ove teze je da se ispita sposobnost produkcije i upotrebe različitih tipovarečeničnih konstrukcija koje se javljaju u pisanim radovima učenika mlađegosnovnoškolskog uzrasta odnosno da se ispitaju postojeće razlike u sintaksičkoj strukturitekstova koje su produkovali učenici uzrasta od sedam do deset godina. Takođe, cilj oveteze je da se dođe do relevantnih svojstava pisane rečenice na osnovu kojih mogu da seotkriju karakteristike sintaksičkog razvoja. Kao teorijska podloga za ovo istraživanjeupotrebljene su činjenice koje se odnose na dosadašnja ispitivanja razvoja sintakse namlađem osnovnoškolskom uzrastu ali i podaci do kojih se došlo ispitivanjem usvajanjapisanog diskursa. Studije stranih autora posvećene ovom pitanju nedvosmisleno ukazuju nato da se sa uzrastom i dužinom školovanja značajno menjaju kako kvantitativna, tako ikvalitativna obeležja iskaza koje učenici produkuju: što su deca starija i što se duže školuju,to su i sintaksičke konstrukcije koje produkuju u pisanom jeziku duže, složenije iraznovrsnije strukture.Ispitanici su bili podeljeni u 4 uzrasne grupe (ukupno 181 učenik) i svi su pisali po trisastava tako da se korpus sastojao od ukupno 543 teksta. Analiza prikupljenog materijalaobuhvatila je kvantitativne i kvalitativne parametre. Kao kvantitativni pokazatelji dužineteksta praćeni su prosečan broj reči, komunikativnih rečenica i klauza u tekstu, dok jedužina rečenice merena prosečnim brojem reči i klauza koje je sačinjavaju. Kvalitativnomanalizom je registrovana i ispitivana pojava različitih rečeničnih tipova - jezgrenih,proširenih, zavisno složenih, naporedno složenih i višestruko složenih rečenica, kao što jeutvrđena i frekvenca njihove upotrebe. Analizirane su i razlike među polovima u odnosu naispitivane varijable...

The most important aim of this thesis was to examine the production ability and varioustypes of sentence constructions use, and they are presented in written works of youngerprimary school age children, that is, it examines the existing variations in texts syntacticstructures which were produced by the children who were aged from seven to ten years. Itis also the aim of this thesis, to understand the relevant features of written sentences,according to which, syntactic development characteristics could be revealed. As atheoretical base for this study, the facts, which are about contemporary research on syntaxdevelopment in younger primary school age children, were used and also the data whichwere obtained by acquiring written discourse. The studies of world- wide authors whichwere dedicated to this issue, undoubtedly show that with aging and with education durationthe quantitative as well as qualitative features of a discourse that pupils produce, changedramatically: as well as children aging, and their education duration, the syntacticconstructions which are produced in written language were longer, more complex and withgreater variety in structure.The examinees were divided in 4 various age groups (all together 181 pupils) and they wereall writing 3 essays each, so the whole corpus consisted of totally 543 texts. The compiledmaterial analysis included the quantitative and the qualitative examples. The quantitativeindicators of text length - the average number of words was examined attended togetherwith the number of communicative sentences and clauses in the text, while the sentencelength was measured by an average number of words and average number of clauses thatwere the parts of sentences. Qualitative analysis registered the examined appearance ofvarious sentence types – kernel sentences, simple sentences, complex sentences, compoundsentences, and complex-compound sentences, and the frequency of their use was defined.The differences between sexes were analyzed, compared to examined variables...