Karakteristike, etiologija i procena seksualnog prestupništva kod osoba sa intelektualnom ometenošću

Abstract

U radu je dat pregled istraživanja koja se bave etiologijom, tipovima i kliničkom slikom seksualnog prestupništva kod osoba sa intelektualnom ometenošću, s kraćim osvrtom na neke od metoda i tehnika strukturisane procene devijantnog seksualnog ponašanja. U pregledu mogućih etioloških faktora dat je prikaz statičkih i dinamičkih faktora rizika prestupništva i recidivizma. Rezultati ukazuju na povećanu učestalost seksualnog prestupništva kod osoba sa intelektualnom ometenošću u odnosu na osobe tipičnog razvoja. Kao najznačajniji faktori rizika za ispoljavanje devijantnog seksualnog ponašanja kod ove populacije izdvajaju se: rana viktimizacija, nerazumevanje socijanih pravila i ograničenja, loša inhibicija impulsa, problemi emocionalne i bihevioralne regulacije, kao i neurobiološki faktori povezani sa određenim genetskim sindromima. Seksualni prestupnici sa intelektualnom ometenošću za žrtve najčešće biraju decu, ili osobe koje takođe imaju intelektualne smetnje. Rezultati istraživanja naglašavaju presudan značaj kontinuirane seksualne edukacije osoba sa intelektualnim smetnjama i preventivnog delovanja u cilju ublažavanja poznatih faktora rizika za ispoljavanje seksualno devijantnog ponašanja.

The paper presents an overview of the studies dealing with the etiology, types and clinical expression of sexual offending in people with intellectual disability, with a brief overview of some of the methods and techniques of structured assessment of deviant sexual behavior. A review of possible etiological factors provides an overview of the static and dynamic risks factors of sexual offending and recidivism. The results indicate an increased incidence of sexual offending in people with intellectual disability compared to those of a typical development. The most important risk factors for the manifestation of deviant sexual behavior include: early victimization, misunderstanding of social rules and restrictions, poor impulse inhibition, behavioral and emotional dysregulation and some neurobiological factors associated with genetic syndromes. People with intellectual disabilities usually choose other people with disabilities, as well as children, for victims of sexual offences. The results of the presented research point to the importance of continuous sexual education of people with intellectual disability and preventive action in order to mitigate the well known risk factors for expressing sexually deviant behavior.