Tranzicija učenika sa autizmom iz osnovne u srednju školu

Abstract

Učenici sa autizmom imaju specifične potrebe za podrškom u različitim fazama i nivoima obrazovanja. Novo školsko okruženje i povećani obrazovni zahtevi predstavljaju poseban izazov za osobe sa autizmom, naročito zbog činjenice da se baš u adolescentnom periodu u ovoj populaciji često javljaju prvi simptomi anksioznosti i depresije. U okviru ERASMUS + projekta „IPA2 – Inkluzija osoba sa autizmom u Evropi – Unapređivanje tranzicije iz osnovne u srednju školu“ sprovedeno je istraživanje u cilju utvrđivanja glavnih razloga za napuštanje škole i loš školski uspeh kod učenika sa autizmom. Uzorak je činilo 46 nastavnika i saradnika osnovnih i srednjih škola, od čega je 26-oro u dosadašnjem radu imalo iskustva u podučavanju dece s poremećajem iz spektra autizma. Naši ispitanici su, u proseku, imali 15,28 godina radnog staža u obrazovanju (SD=8,08). Kao glavne razloge koji dovode do napuštanja škole naši ispitanici navode neadekvatnu prilagođenost načina rada, nedovoljnu obučenost nastavnika, vršnjačko nasilje i poteškoće u učenju (više od 50% izabranih odgovora). Kao važne činioce koji imaju presudan značaj za napuštanje škole naši ispitanici navode i hipersenzitivnost (46%), lošu saradnju između škole i porodice (34,8%) i strah učenika sa autizmom da govore pred drugima (32,6%). Više od 70% ispitanika smatra da su poteškoće u učenju glavni razlog loših školskih postignuća učenika sa autizmom. Nedovoljna obučenost nastavnika (65,2%) i neprilagođenost obrazovnog okruženja potrebama učenika sa autizmom (58,7%) zajednički su faktori rizika i za loš školski uspeh. Više od trećine ispitanika loša postignuća u školi pripisuje karakteristikama učenika sa autizmom kao što su: strah da se govori pred drugima, ispitna anksioznost i hipersenzitivnost. Dobijeni podaci ukazuju na neophodnost kreiranja posebnih programa obuke i bliske saradnje defektologa sa nastavnicima redovnih škola u cilju olakšavanja obrazovne tranzicije i prevencije školskog neuspeha.