Brzina čitanja, broj grešaka i razumevanje pročitanog kod dece mlađeg školskog uzrasta

Abstract

Čitanje predstavlja kompleksnu kognitivnu sposobnost, koja u sebe uključuje koordinaciju niza okulomotornih i perceptivnih procesa, kao i sposobnost razumevanja pročitanog. Cilj istraživanja je utvrđivanje brzine čitanja, broja grešaka i sposobnosti razumevanja pročitanog kod dece mlađeg školskog uzrasta. Ispitivani uzorak čini 75 dece III i IV razreda, i to 36 dečaka (48%) i 39 devojčica (52%). Za procenu sposobnosti čitanja primenjen je Trodimenzionalni test čitanja, koji predstavlja adaptaciju standardizovanog testa Helene Saks i namenjen je proceni brzine čitanja, broja grešaka i razumevanja pročitanog materijala. Istraživanje je obavljeno tokom 2017. i 2018. godine u osnovnim školama „Ivan Goran Kovačić“ i „Kralj Petar I“ u Beogradu. Istraživanjem je utvrđeno da deca iz uzorka čitaju tekst za prosečno 57.78 sekundi (SD=23.01), pri čemu deca trećeg razreda čitaju tekst za prosečno 65.81 sekundi (SD=26.23), dok deca četvrtog razreda u proseku čitaju tekst za 50.37 sekundi (SD=16.73), što je u skladu sa uzrasnim normama Helene Saks. Između dece trećeg i četvrtog razreda utvrđene su statistički značajne razlike u brzini čitanja, u korist dece četvrtog razreda (t=3.06; df=73; p<.05). Analizom dobijenih rezultata utvrđeno je da je prosečan broj grešaka prilikom čitanja kod dece iz uzorka u skladu sa uzrasnim normama (AS=3.33; SD=3.09), pri čemu deca trećeg razreda prave prosečno više grešaka u čitanju (AS=4.03; SD=3.85) u odnosu na decu četvrtog razreda (AS=2.69; SD=2.01), bez utvrđivanja statistički značajnih razlika (p>.05). Razumevanje pročitanog materijala dece iz uzorka je takođe u skladu sa uzrasnim normama, čemu govore u prilog prosečne vrednosti broja navedenih činjenica prilikom prepričavanja teksta (AS=6.93; SD=2.05), dok su deca trećeg razreda navela prosečno manji broj činjenica prilikom prepričavanja teksta (AS=6.47; SD=2.49) u odnosu na decu četvrtog razreda (AS=7.36; SD=1.46), bez utvrđivanja statistički značajnih razlika (p>.05). Rezultati istraživanja su pokazali da je brzina čitanja statistički značajno povezana sa brojem grešaka i razumevanjem pročitanog, s obzirom da su deca koja su manje vremena čitala zadati tekst imala bolje razumevanje pročitanog teksta (r=-0.54; p<.05). Sa druge strane, duže vreme čitanja je prema našim rezultatima pratio veći broj grešaka (r=0.31; p<.05). Takođe, bolje razumevanje pročitanog teksta je statistički značajno povezano sa manjim brojem grešaka prilikom čitanja (r=-0.27; p<.05), što pokazuju rezultati našeg istraživanja. Analizirajući pojedinačne rezultate dece iz uzorka u odnosu na norme Helene Saks utvrđeno je da 13.33% dece ima brzinu čitanja manju u odnosu na uzrast, 6.66% dece pravi veći broj grešaka u odnosu na uzrast, dok 4% dece ima lošije razumevanje pročitanog materijala u odnosu na uzrast. S obzirom da čitanje i pisanje predstavljaju najznačajnije činioce u procesu sticanja znanja u školi, nephodna je primena odgovarajućih postupaka i procedura za prepoznavanje, dijagnostiku i tretman smetnji u učenju.