Veza između govorno-jezičkih i ekstralingvističkih sposobnosti kod osoba sa Daunovim sindromom

Abstract

Komunikacijske veštine ne podrazumevaju samo sposobnost razumevanja informacija i produkciju govora, već one pored navedenih obuhvataju i ekstralingvističke sposobnosti. Ekstralingvistička komunikacija predstavlja neverbalni aspekt komunikacije, zasnovan na pokretima pojedinih delova tela ili tela u celini, a u cilju prenošenja poruke komunikacionom partneru. Cilj ovog rada je utvrđivanje veze između ekstralingvističkih i govorno-jezičkih sposobnosti kod osoba sa Daunovim sindromom. Uzorkom ovog istraživanja obuhvaćeno je 30 osoba sa Daunovim sindromom starosti od 12-45 godina (AS = 22,10, SD = 9,704). Ispitanici su ujednačeni prema polu (17 ispitanika muškog pola i 13 ispitanika ženskog pola; χ²=0,533; df=1; p=0,465). Svi ispitanici u okviru ovog uzorka funkcionišu na nivou umerene intelektualne ometenosti, sa skorovima na Ravenovima matricama u opsegu od 5-16 (AS=10,60; SD=2,59). U istraživanju su za potrebe potvrđivanja intelektualne ometenosti korišćene Ravenove progresivne matrice (Raven & Raven, 1998). Za potrebe procene ekstralingvističkih sposobnosti korišćena je Ekstralingvistička skala iz Baterije za procenu komunikacije (ABaCO, The Assessment Battery for Communication, Sacco et al., 2008), dok je govorno- jezički razvoj procenjivan podskalama Receptivan i Ekspresivan govor iz Vinelandove skale adaptivnog ponašanja (Vinelnd Adaptive Behavior, Sparrow, Cicchetti, & Balla, 2006). Veza između ekstralingvističkih i govorno-jezičkih sposobnosti kod osoba sa Daunovim sindromom istražena je pomoću koeficijenta Pirsonove linearne korelacije. Dobijeni rezultati pokazuju da ukupne ekstralingvističke sposobnosti pozitivno i jako koreliraju sa receptivnim (r = 0,840, p = 0,000) i ekspresivnim govorom (r = 0,903, p = 0,000), odnosno da se bolja produkcija i razumevanje gestova dovode u vezu sa naprednijom produkcijom i razumevanjem govora.