Transformacija škola za decu sa smetnjama u razvoju i invaliditetom – promena paradigme

Abstract

Educational systems in Europe are reforming from year to year. When we talk about the education of children with disabilities, the changes are even more visible. In all areas of science, even in special education and rehabilitation, there are changes, both because of new knowledge, as well as because of changes in society and the new demands of the society. On the one hand, in accordance with the inclusive concept of social development, children with disabilities attend "regular" schools, and, in such an educational environment, special education and rehabilitation has a different role. On the other hand, according to research, we have an increasing number of children with autism spectrum disorders and an increasing number of children with multiple disabilities. The majority of children with these disabilities are in special schools. These children need education that will focus on functional knowledge and functional skills, and it is therefore necessary to provide evidence-based support systems and evidence-based interventions. Within the framework of the EU-funded Erasmus+ program, Serbian NGO "Family Care" is implementing a project titled "Let's make our special education schools more European". The aim of this project is to improve special education and rehabilitation of children with disabilities in Serbia. The project name symbolically represents our idea of a European dimension of changes in the education of children with disabilities in "special" schools in Serbia. The project team is working on it. This paper provides an overview of domestic and foreign practices, as well as guidelines for reforming schools for the education of children with disabilities. The presentation is illustrated in the form of a documentary video.

U Evropi se obrazovni sistemi iz godine u godinu reformišu, a kada je u pitanju obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju, promene su još vidljivije. Kao i u svakoj naučnoj i stručnoj oblasti i u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji dolazi do promena, kako zbog novih saznanja, tako i zbog promena u društvu i novih zahteva koje društvo postavlja. S jedne strane, u skladu sa inkluzivnim konceptom razvoja društva, deca sa smetnjama u razvoju pohađaju „redovne“ škole, a u ovakvom obrazovnom okruženju specijalna edukacija i rehabilitacija dobija drugačiju ulogu. S druge strane, kako istraživanja pokazuju, sve veći je broj dece sa poremećajem iz spektra autizma i dece sa višestrukom ometenošću koja pohađaju škole za obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju i invaliditetom. Ova deca zahtevaju obrazovanje koje će staviti fokus na funkcionalna znanja i funkcionalne veštine i zato je neophodno obezbediti sistem podrške i intervencije koje su zasnovane na dokazima. Projekat “Da naše specijalne škole budu kao evropske” sprovodi organizacija „Pomoć porodici“ u okviru Erasmus+ programa koji finansira Evropska Unija. Cilj ovog projekta je unapređivanje specijalne edukacije i rehabilitacije dece sa smetnjama u razvoju i invaliditetom u Srbiji. Naziv projekta simbolično oslikava našu ideju evropske dimenzije promena u oblasti obrazovanja dece sa smetnjama u razvoju u „specijalnim“ školama u Srbiji na čemu radi projektni tim. U radu je dat pregled domaće i inostrane prakse, kao i smernice za reformu škola za obrazovanje dece sa smetnjama u razvoju i invaliditetom. Izlaganje je ilustrovanio adekvatnim video zapisima.