Razlike u strategijama prevladavanja stresa kod roditelja dece s poremećajem autističkog spektra i dece tipičnog razvoja

Abstract

Podizanje deteta sa poremećajem iz spektra autizma (PAS) predstavlja izazov za roditelje, kada je potrebno da roditelji nađu načine za prevladavanje stresa, kako bi za svoje dete obezbedili što bolje uslove za razvoj i odrastanje i zadržali porodično blagostanje. Cilj istraživanja je bio da se utvrde razlike u strategijama prevladavanja stresa kod roditelja dece s PAS i dece tipičnog razvoja (TR). Uzorak se sastojao od 44 roditelja koji imaju dete sa PAS i 47 roditelja dece TR. Da bismo utvrdili razlike u strategijama prevladavanja stresa koristili smo Skalu odnosa porodice prema krizi (Family Crisis Oriented Personal Scales – F-COPES, McCubbin, Olson, & Larsen, 1981; Mitić, 1997). Rezultati pokazuju da je strategija kojom se obe grupe roditelja najviše koriste u stresnim situacijama strategija redefinisanja problema. Na sledećem mestu nalazi se traženje pomoći od socijalne sredine, zatim sledi pasivno prevladavanje, traženje pomoći od stručnjaka i na kraju duhovna podrška. U strategijama za prevladavanje stresa jedina značajna razlika, između roditelja dece s PAS i roditelja dece TR je otkrivena u slučaju traženja pomoći od stručnjaka. Roditelji dece s PAS češće koriste pomoć stručnjaka. S obzirom na to da roditelji dece sa PAS podršku najčešće traže od stručnjaka i stručnih službi, potrebno je ovu pomoć organizovati na način koji najbolje zadovoljava potrebe roditelja ove dece.

Parents of children with autism spectrum disorder (ASD) use coping strategies that help them to tackle the challenging situations of raising their child. Parents need to find ways to overcome stress in order to provide their child with the best conditions for development and growth and to maintain family well-being. The aim of the study was to determine the differences in coping strategies in parents of children with ASD and parents of typically developing children (TD). The sample consisted of 44 parents of children with ASD and 47 parents of TD children. To determine differences in strategies for overcoming stress, we used Family Crisis Oriented Personal Scales – F-COPES. The results show that both groups of parents most often used the problem redefining strategy followed by the strategies of social support-seeking, passive overcoming, seeking help from experts and finally the spiritual support. In strategies for overcoming stress, the only significant difference between the group of parents of children with ASD and parents of TD children was determined in the case of seeking help from experts. Given that parents of children with ASD most often asked support from professionals and professional services, this assistance should be organized in a way that best meets the needs of the parents of these children.