Specifičnost komunikacije u nastavi kod učenika sa senzornim smetnjama

Abstract

Termin senzorne smetnje obuhvata smetnje čula vida (slepoća i sla- bovidost), smetnje čula sluha (gluvoća i nagluvost), kao i multisenzorne smetnje čula vida i sluha (odnosi se na kontinuum različitih stepena i različitih kombinacija u stepenu oštećenja vida i sluha). Oštećenje sluha predstavlja senzorni deficit, velike učestalos- ti, 1:1000, ali varira u zavisnosti od starosti, pola, geografskih fakto- ra, rase i dr. Prema nalazima Svetske zdravstvene organizacije oko 360 miliona ljudi širom sveta pogođeno je ovim deficitom, a od tog broja, blizu 32 miliona su deca mlađa od 15 godina (WHO, 2012). U zavisnosti od vremena nastanka, vrste i stepena oštećenja sluha, dolazi do različi- tih posledica na intelektualni, psihički (kognitivni), emocionalni i socijalni razvoj osoba oštećenog sluha. Postoje različite definicije oštećenja sluha u zavisnosti od medicinskih, psiholoških, pedagoš- kih, socioloških i drugih aspekata oštećenja. Takođe, postoje i razli- čite klasifikacije oštećenja koje se odnose na vreme nastanka, vrstu i stepen oštećenja sluha (Brajović, Matejić, Radoman, Brajović, 1997). Sa surdološkog stanovišta, najznačajnija podela oštećenja sluha je na gluvoću i nagluvost, pa se pod gluvoćom podrazumeva potpuno isključenje auditivne funkcije, a pod nagluvošću ograničena sposobnost slušanja. Pod poremećajem sluha podrazumevaju se smetnje u prijemu zvučnih signa- la i zvučnih informacija (Dimić, Andrejević, Kašić, i sar., 2005). Jedna od značajnijih posledica koje ostavlja slušno oštećenje je nedovoljna razvijenost govora, pa su deca oštećenog sluha u nepovoljnoj situaciji u odnosu na vršnjake tipičnog razvoja, naročito prilikom usvajanja apstraktnih pojmova, što se odražava i na uspeh u pojedinim nastavnim oblastima (Karić, 2006; Simonović, 1994). Nisu sve sfere saznajnog funkcionisanja podjednako pogođene oštećenjem sluha i go- vora. Rezultati mnogobrojnih empirijskih studija ukazuju da oštećenje sluha selektivno pogađa određene aspekte saznajnog funkcionisanja: verbalnu inteligenciju, sposobnost apstraktnog mišljenja, otkrivanja logičkog značenja i upotrebe simbola, usvajanja principa konzervacije,