TY  - JOUR
AU  - Bogavac, Ivana
AU  - Jeličić Dobrijević, Ljiljana
AU  - Vujović, Marina
PY  - 2014
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3653
AB  - Speech and language development is influenced by multiple factors and depends
on interaction between biological bases and environmental influences.
Developmental process of voices pronunciation acquisition is a part of speech and
language development. Various risk factors during labor and after the birth, besides
risk factors present during the pregnancy, may have a negative influence on
early child development including the process of speech and language acquisition.
Research aim was to determine in what extend are present different perinatal and
postnatal risk factors in children who have developmental articulation disorders.
The research was conducted in Institute for experimental phonetics and speech pathology
(IEPSP) in Belgrade. It included a group of 215 children (118 boys and 97
girls) at the age between 3 and 9 years who have diagnoses of developmental articulation
disorder (Dyslalia-F80.0) according to estimation by IEPSP Test Battery. All
children were on continuous audio-linguistic treatment. Methodology procedures
included the elaboration of case-history files and medical reports from maternity
hospital which refer to presence of risk factors before, during and after the birth.
Research results showed that perinatal and postnatal risk factors may be in relation
with developmental articulation disorders and were discussed according to their
frequency in relation to articulation disorders.
AB  - Razvoj govora i jezika se odvija pod dejstvom mnogobrojnih fak- tora i zavisi od interakcije biološke osnove i sredinskih uticaja. Razvojni proces usvajanja glasova je važan segment govorno-jezičkog razvoja. Različiti riziko faktori prisutni tokom trudnoće, na samom porođaju kao i u periodu posle rođenja deteta mogu nepovoljno utica- ti na sve segmente ranog razvoja deteta, uključujući i proces usvajanja govora i jezika. Cilj rada je utvrđivanje učestalosti određenih pe- rinatalnih i prenatalnih riziko faktora kod dece sa razvojnim po- remećajima artikulacije. Istraživanje je sprovedeno u Institutu za eksperimentalnu fontiku i patologiju govora (IEFPG) u Beogradu. Ispitivana grupa je obuhvatila 215 dece (118 dečaka i 97 devojčica) uzrasta od 3 do 9 godina starosti, koja su imala dijagnozu poremećaja artikulacije (Dyslalia – F80.0) prema proceni putem Baterije testova IEFPG-a. Sva deca su bila na kontinuiranom logopedskom tretmanu. Metodološka procedura je obuhvatila detaljan pregled kartona dece kao i otpusnih lista za novorođenčad na osnovu kojeg su registrovani riziko faktori prisutni pre, tokom i nakon porođaja. Rezultati is- traživanja su pokazali da se perinatalni i postnatalni riziko fak- tori mogu dovesti u vezu sa razvojnim poremećajima artikulacije, a diskutuju se u odnosu na artikulacioni poremećaj kao i njihovu učest- alost pojavljivanja.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Risk factors associated with developmental Articulation disorders
T1  - Učestalost riziko faktora kod dece sa poremećajem artikulacije
EP  - 126
IS  - 1
SP  - 119
VL  - 20
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3653
ER  - 

@article{
author = "Bogavac, Ivana and Jeličić Dobrijević, Ljiljana and Vujović, Marina",
year = "2014",
abstract = "Speech and language development is influenced by multiple factors and depends
on interaction between biological bases and environmental influences.
Developmental process of voices pronunciation acquisition is a part of speech and
language development. Various risk factors during labor and after the birth, besides
risk factors present during the pregnancy, may have a negative influence on
early child development including the process of speech and language acquisition.
Research aim was to determine in what extend are present different perinatal and
postnatal risk factors in children who have developmental articulation disorders.
The research was conducted in Institute for experimental phonetics and speech pathology
(IEPSP) in Belgrade. It included a group of 215 children (118 boys and 97
girls) at the age between 3 and 9 years who have diagnoses of developmental articulation
disorder (Dyslalia-F80.0) according to estimation by IEPSP Test Battery. All
children were on continuous audio-linguistic treatment. Methodology procedures
included the elaboration of case-history files and medical reports from maternity
hospital which refer to presence of risk factors before, during and after the birth.
Research results showed that perinatal and postnatal risk factors may be in relation
with developmental articulation disorders and were discussed according to their
frequency in relation to articulation disorders., Razvoj govora i jezika se odvija pod dejstvom mnogobrojnih fak- tora i zavisi od interakcije biološke osnove i sredinskih uticaja. Razvojni proces usvajanja glasova je važan segment govorno-jezičkog razvoja. Različiti riziko faktori prisutni tokom trudnoće, na samom porođaju kao i u periodu posle rođenja deteta mogu nepovoljno utica- ti na sve segmente ranog razvoja deteta, uključujući i proces usvajanja govora i jezika. Cilj rada je utvrđivanje učestalosti određenih pe- rinatalnih i prenatalnih riziko faktora kod dece sa razvojnim po- remećajima artikulacije. Istraživanje je sprovedeno u Institutu za eksperimentalnu fontiku i patologiju govora (IEFPG) u Beogradu. Ispitivana grupa je obuhvatila 215 dece (118 dečaka i 97 devojčica) uzrasta od 3 do 9 godina starosti, koja su imala dijagnozu poremećaja artikulacije (Dyslalia – F80.0) prema proceni putem Baterije testova IEFPG-a. Sva deca su bila na kontinuiranom logopedskom tretmanu. Metodološka procedura je obuhvatila detaljan pregled kartona dece kao i otpusnih lista za novorođenčad na osnovu kojeg su registrovani riziko faktori prisutni pre, tokom i nakon porođaja. Rezultati is- traživanja su pokazali da se perinatalni i postnatalni riziko fak- tori mogu dovesti u vezu sa razvojnim poremećajima artikulacije, a diskutuju se u odnosu na artikulacioni poremećaj kao i njihovu učest- alost pojavljivanja.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Risk factors associated with developmental Articulation disorders, Učestalost riziko faktora kod dece sa poremećajem artikulacije",
pages = "126-119",
number = "1",
volume = "20",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3653"
}

Bogavac, I., Jeličić Dobrijević, L.,& Vujović, M.. (2014). Risk factors associated with developmental Articulation disorders. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 20(1), 119-126.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3653

Bogavac I, Jeličić Dobrijević L, Vujović M. Risk factors associated with developmental Articulation disorders. in Beogradska defektološka škola. 2014;20(1):119-126.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3653 .

Bogavac, Ivana, Jeličić Dobrijević, Ljiljana, Vujović, Marina, "Risk factors associated with developmental Articulation disorders" in Beogradska defektološka škola, 20, no. 1 (2014):119-126,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3653 .

TY  - JOUR
AU  - Rakonjac, Marijana
AU  - Dobrijević, Ljiljana
AU  - Vujović, Marina
PY  - 2013
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3675
AB  - A communication disorder is an inability to understand and/or use speech
and language to relate to others. For the majority of communication disorders, we
do not understand the cause. We know that many result from hearing impairment,
intellectual disabilities, cerebral palsy, mental retardation, and cleft lip and/or cleft
palate.
The presence of a genetic component of a disease can be difficult to identify.
Evidence supporting a genetic component includes familial clustering of cases, increased
incidences of consanguineous mating (i.e., mating between closely related
individuals), increased prevalence that exists within genetically segregated communities,
increased risk that exists for the children or siblings of affected individuals,
and concurrence of identical twins with the disorder.
Scientists have declared several syndromes with a known genetic cause (and
many more with both a genetic and environmental etiology) that are seen in many
speech-language pathologists’ places of practice - Down syndrome, fragile-X syndrome,
Pierre Robin sequence, and Prader- Willi syndrome. Genetic research is being
conducted on a host of other common genetic conditions that are relevant to
speech-language pathologists, which include stuttering, autism, apraxia of speech,
speech sound disorder and dyslexia
Many health professionals lack confidence in the area of genetics due to a lack
of education in the area of genetics. This lack of confidence and or knowledge among
health professionals regarding genetics and genetic disorders, early detection of disturbance
and stimulation indicates a need for further investigation and identification
language disorder and dislexia genes.
AB  - Poremećaj komunikacije podrazumeva nemogućnost da se razume i
/ili koristi govor i jezik. Etiologija ovih poremećaja je često nepo-
znata. Ono što znamo jeste da oni mogu biti posledica oštećenja sluha,
cerebralne paralize, intelektualnog invaliditeta, mentalne retar-
dacije, rascepa usne i /ili rascepa nepca. Prisustvo genetske kompo-
nente bolesti nije uvek lako utvrditi. Dokazi koji mogu podržavati
genetsku komponentu su česti slučajevi u porodici, prisutnost čestih
brakova između lica u srodstvu, povećana prevalenca poremećaja u ge-
netski odvojenim zajednicama, povećani rizik za decu i rođake afek-
tiranih osoba, kao i odvajanje identičnih blizanaca sa poremećajem.
Naučnici opisuju nekoliko sindroma često prisutnih u praksi
kliničkih logopeda, za koje se zna određena genetska osnova ( i još
mnogo više onih koji su posledica udruženih odredjenih faktora sre-
dine i određenog genotipa), kao što su Daunov sindrom, sindrom fra-
gilnog X, Pjer-Robinov i Prader-Vilijev sindrom. Genetska istraži-
vanja se sprovode i za niz drugih govorno-jezičkih poremećaja koji se i
najčešće sreću u kliničkoj praksi, a to su: mucanje, autizam, razvojna
disfazija, poremećaj izgovora glasova i disleksija.
Mnogi stručnjaci nemaju uvid u moguće genetske osnove komunika-
cijskih poremećaja zbog neadekvatne edukacije, kao ni poverenje u mo-
gućnost njihove rane detekcije i stimulacije. Ovaj nedostatak poverenja
i/ili znanja među stručnjacima iz oblasti genetike i o govorno-jezič-
kim poremećajima, njihovoj ranoj detekciji i stimulaciji ukazuje na
potrebu za daljim istraživanjima i identifikacijom gena odgovornih
za poremećaje govora i jezika, kao i gena za disleksiju.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Genetic research regarding Comm unication disorders
T1  - Genetska osnova govorno-jezičkih poremećaja
EP  - 135
IS  - 1
SP  - 123
VL  - 19
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3675
ER  - 

@article{
author = "Rakonjac, Marijana and Dobrijević, Ljiljana and Vujović, Marina",
year = "2013",
abstract = "A communication disorder is an inability to understand and/or use speech
and language to relate to others. For the majority of communication disorders, we
do not understand the cause. We know that many result from hearing impairment,
intellectual disabilities, cerebral palsy, mental retardation, and cleft lip and/or cleft
palate.
The presence of a genetic component of a disease can be difficult to identify.
Evidence supporting a genetic component includes familial clustering of cases, increased
incidences of consanguineous mating (i.e., mating between closely related
individuals), increased prevalence that exists within genetically segregated communities,
increased risk that exists for the children or siblings of affected individuals,
and concurrence of identical twins with the disorder.
Scientists have declared several syndromes with a known genetic cause (and
many more with both a genetic and environmental etiology) that are seen in many
speech-language pathologists’ places of practice - Down syndrome, fragile-X syndrome,
Pierre Robin sequence, and Prader- Willi syndrome. Genetic research is being
conducted on a host of other common genetic conditions that are relevant to
speech-language pathologists, which include stuttering, autism, apraxia of speech,
speech sound disorder and dyslexia
Many health professionals lack confidence in the area of genetics due to a lack
of education in the area of genetics. This lack of confidence and or knowledge among
health professionals regarding genetics and genetic disorders, early detection of disturbance
and stimulation indicates a need for further investigation and identification
language disorder and dislexia genes., Poremećaj komunikacije podrazumeva nemogućnost da se razume i
/ili koristi govor i jezik. Etiologija ovih poremećaja je često nepo-
znata. Ono što znamo jeste da oni mogu biti posledica oštećenja sluha,
cerebralne paralize, intelektualnog invaliditeta, mentalne retar-
dacije, rascepa usne i /ili rascepa nepca. Prisustvo genetske kompo-
nente bolesti nije uvek lako utvrditi. Dokazi koji mogu podržavati
genetsku komponentu su česti slučajevi u porodici, prisutnost čestih
brakova između lica u srodstvu, povećana prevalenca poremećaja u ge-
netski odvojenim zajednicama, povećani rizik za decu i rođake afek-
tiranih osoba, kao i odvajanje identičnih blizanaca sa poremećajem.
Naučnici opisuju nekoliko sindroma često prisutnih u praksi
kliničkih logopeda, za koje se zna određena genetska osnova ( i još
mnogo više onih koji su posledica udruženih odredjenih faktora sre-
dine i određenog genotipa), kao što su Daunov sindrom, sindrom fra-
gilnog X, Pjer-Robinov i Prader-Vilijev sindrom. Genetska istraži-
vanja se sprovode i za niz drugih govorno-jezičkih poremećaja koji se i
najčešće sreću u kliničkoj praksi, a to su: mucanje, autizam, razvojna
disfazija, poremećaj izgovora glasova i disleksija.
Mnogi stručnjaci nemaju uvid u moguće genetske osnove komunika-
cijskih poremećaja zbog neadekvatne edukacije, kao ni poverenje u mo-
gućnost njihove rane detekcije i stimulacije. Ovaj nedostatak poverenja
i/ili znanja među stručnjacima iz oblasti genetike i o govorno-jezič-
kim poremećajima, njihovoj ranoj detekciji i stimulaciji ukazuje na
potrebu za daljim istraživanjima i identifikacijom gena odgovornih
za poremećaje govora i jezika, kao i gena za disleksiju.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Genetic research regarding Comm unication disorders, Genetska osnova govorno-jezičkih poremećaja",
pages = "135-123",
number = "1",
volume = "19",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3675"
}

Rakonjac, M., Dobrijević, L.,& Vujović, M.. (2013). Genetic research regarding Comm unication disorders. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 19(1), 123-135.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3675

Rakonjac M, Dobrijević L, Vujović M. Genetic research regarding Comm unication disorders. in Beogradska defektološka škola. 2013;19(1):123-135.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3675 .

Rakonjac, Marijana, Dobrijević, Ljiljana, Vujović, Marina, "Genetic research regarding Comm unication disorders" in Beogradska defektološka škola, 19, no. 1 (2013):123-135,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3675 .

TY  - JOUR
AU  - Vujović, Marina
AU  - Dobrijević, Ljiljana
AU  - Rakonjac, Marijana
PY  - 2012
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3719
AB  - The speech and language development occurs in early childhood. Giving the
neurobiological bases for function development we disscuse when the critical period
ends, and is it more properly to speak of the existence of a sensitive period instead
of critical period in speech and language development. An important prerequisite
for normal speech and language development is the exposure of children to the
speach encouraging environment. The paper considers does the language normally
and fully developes only when one starts with learning the first language in early
childhood and can one adopt the first language entirely in functional terms when
language learning starts later, after the critical period? The aspects and views
of several authors regarding the hypothesis of a critical period for acquisition of
speech and language are disscussed in the paper. This approach to the critical or
sensitive period in speech and language development allows a better understanding
of application the procedures and techniques for early detection, diagnostics and
treatment of children with speech and language disorders and points the importance
of early senzory stimulation.
AB  - Usvajanje govora i jezika se dešava u ranom detinjstvu. Prikazujući
neurobiološku osnovu razvoja funkcija u radu se razmatra kritičan
period razvoja, njegov završetak, kao i pitanje da li je pravilnije govoriti o
postojanju senzitivnog umesto kritičnog perioda u razvoju govora i jezika.
Važan preduslov za uredan govorno- jezički razvoj jeste izloženost dece
podsticajnoj govorno-jezičkoj sredini Stoga se nadalje diskutuje da li se jezik
normalno i u potpunosti razvija samo kada se započne sa učenjem u ranom
detinjstvu ili je jezik moguće usvojiti u potpunosti u funkcionalnom smislu
i kada se sa učenjem prvog jezika započne kasnije, nakon kritičnog perioda?
Diskutuju se aspekti i stavovi više autora po pitanju hipoteze o kritičnom
periodu za usvajanje govora i jezika. Ovakav pristup sagledavanja kritičnog
ili senzitivnog perioda za razvoj govora i jezika omogućuje bolje sagledavanje
značaja primene procedura i tehnika rane detekcije, dijagnostike i tretmana
kod dece za govorno jezičkim poremećajima, a ujedno ukazuje na značaj
rane senzorne stimulacije.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Critical period in speech and language Development
T1  - Kritičan period u razvoju govora i jezika
EP  - 514
IS  - 3
SP  - 505
VL  - 18
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3719
ER  - 

@article{
author = "Vujović, Marina and Dobrijević, Ljiljana and Rakonjac, Marijana",
year = "2012",
abstract = "The speech and language development occurs in early childhood. Giving the
neurobiological bases for function development we disscuse when the critical period
ends, and is it more properly to speak of the existence of a sensitive period instead
of critical period in speech and language development. An important prerequisite
for normal speech and language development is the exposure of children to the
speach encouraging environment. The paper considers does the language normally
and fully developes only when one starts with learning the first language in early
childhood and can one adopt the first language entirely in functional terms when
language learning starts later, after the critical period? The aspects and views
of several authors regarding the hypothesis of a critical period for acquisition of
speech and language are disscussed in the paper. This approach to the critical or
sensitive period in speech and language development allows a better understanding
of application the procedures and techniques for early detection, diagnostics and
treatment of children with speech and language disorders and points the importance
of early senzory stimulation., Usvajanje govora i jezika se dešava u ranom detinjstvu. Prikazujući
neurobiološku osnovu razvoja funkcija u radu se razmatra kritičan
period razvoja, njegov završetak, kao i pitanje da li je pravilnije govoriti o
postojanju senzitivnog umesto kritičnog perioda u razvoju govora i jezika.
Važan preduslov za uredan govorno- jezički razvoj jeste izloženost dece
podsticajnoj govorno-jezičkoj sredini Stoga se nadalje diskutuje da li se jezik
normalno i u potpunosti razvija samo kada se započne sa učenjem u ranom
detinjstvu ili je jezik moguće usvojiti u potpunosti u funkcionalnom smislu
i kada se sa učenjem prvog jezika započne kasnije, nakon kritičnog perioda?
Diskutuju se aspekti i stavovi više autora po pitanju hipoteze o kritičnom
periodu za usvajanje govora i jezika. Ovakav pristup sagledavanja kritičnog
ili senzitivnog perioda za razvoj govora i jezika omogućuje bolje sagledavanje
značaja primene procedura i tehnika rane detekcije, dijagnostike i tretmana
kod dece za govorno jezičkim poremećajima, a ujedno ukazuje na značaj
rane senzorne stimulacije.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Critical period in speech and language Development, Kritičan period u razvoju govora i jezika",
pages = "514-505",
number = "3",
volume = "18",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3719"
}

Vujović, M., Dobrijević, L.,& Rakonjac, M.. (2012). Critical period in speech and language Development. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 18(3), 505-514.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3719

Vujović M, Dobrijević L, Rakonjac M. Critical period in speech and language Development. in Beogradska defektološka škola. 2012;18(3):505-514.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3719 .

Vujović, Marina, Dobrijević, Ljiljana, Rakonjac, Marijana, "Critical period in speech and language Development" in Beogradska defektološka škola, 18, no. 3 (2012):505-514,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3719 .