Koncept kriminalne karijere: pregled ključnih istraživačkih studija

Abstract

Kriminalna karijera opisuje dugoročne obrasce kriminalne aktivnosti duž celokupnog životnog toka prestupnika. Odlikuje je početak, perzistencija, eskalacija i okončanje. Poznavanje kontinuuma kriminalne karijere i njenih dimenzija direkno je u funkciji razumevanja razvoja kriminalnog ponašanja, ali i planiranja tretmana hroničnih prestupnika. Istraživanja kriminalne karijere nastoje da daju odgovore na pitanja inicijacije (kada i zašto pojedinci počinju da vrše krivična dela), perzistencije (zašto i kako nastavljaju da vrše krivična dela), eskalacije (zašto i kada kriminalno ponašanje postaje frekventnije, ozbiljnije ili specijalizovanije) i terminacije kriminalne karijere (zašto i kada se prestaje sa vršenjem krivičnih dela). Paralelno sa istraživanjima, u okviru paradigme kriminalne karijere modifikovani su postojeći i razvijani novi teorijski modeli kako bi se nalazi o dugoročnom kriminalnom ponašanju prestupnika bolje razumeli. Stoga je cilj ovog rada da, kroz prikaz ključnih istraživanja kriminalne karijere i relevantnih teorijskih modela, ukaže na značaj izučavanja kriminalnog ponašanja tokom celokupnog životnog toka prestupnika.

A criminal career describes long-term patterns of criminal activity throughout an offenders’ life course. It is characterized by onset, persistence, escalation, and termination. Knowledge of the continuum of a criminal career and its dimensions if of immediate importance for understanding the development of criminal behavior, as well as for planning treatment for chronic offenders. Studies of criminal careers attempt to answer the questions of initiation (when and why individuals begin to commit crimes), persistence (why and how they continue to commit crimes), escalation (why and when criminal behavior becomes more frequent, serious, or specialized), and termination of criminal careers (why and when they stop committing criminal acts). In parallel with research, the criminal career paradigm has modified existing theoretical models and developed new theoretical models to better understand the evidence on offenders’ long-term criminal behavior. Thus, the aim of this paper is to demonstrate the importance of studying criminal behavior throughout the life course of offenders by presenting the main research findings on criminal careers and the relevant theoretical models.