Fenomen približavanja modelu: intrigantni oblik konstrukcione apraksije

Abstract

Fenomen približavanja modelu odnosi se na tendenciju da se zadati model kopira njemu veoma blizu ili preko njega. Ovaj fenomen klasično se shvata kao vid konstrukcione apraksije koji se javlja pri zadacima grafomotornog kopiranja ili pri gestualnim imitacijama. Njegovo ispoljavanje na neuropsihološkim testovima uzima se kao neurokognitivni indikator demencija, a najčešće kao indikator Alchajmerove demencije. Međutim, iako visoko specifičan znak za ovu vrstu demencije, savremena literatura upućuje na zaključak da ovaj fenomen svakako nije patognomoničan za Alchajmerovu bolest, već da se javlja u širokom spektru neurokognitivnih poremećaja sa ili bez demencije. Iako je naša stručna javnost upoznata sa fenomenom približavanja modelu, do sada se o njemu nije na sistematičan način izlagalo. Iz tog razloga, osim diskusije o značaju približavanja modelu u kliničkoj praksi, rad objedinjuje i kritički analizira dosadašnja saznanja u vezi sa fenomenom. U radu autori diskutuju: (1) Istorijski razvoj i konceptualizacija fenomena; (2) Neuroanatomski korelati fenomena; (3) Hipoteza o kompenzaciji; (4) Hipoteza o atrakciji.

The closing-in phenomenon occurs when a drawing is reproduced close to or superimposed on the original model. This phenomenon is classically understood as a type of constructional apraxia that occurs during graphomotor copying tasks or gestural imitations. Its manifestation on neuropsychological tests is taken as a neurocognitive indicator of dementia, most often as an indicator of Alzheimer's disease. Although a highly specific sign for this dementia type, current literature suggests that it is certainly not pathognomonic for Alzheimer's dementia, but occurs in a wide range of neurocognitive disorders with or without dementia. Although the Serbian academic circles are familiar with this phenomenon, thus far it hasn’t been sistematically explored. For this reason, in addition to discussing the significance of this phenomenon in clinical practice, in this paper we also summarize and critically analyze current knowledge regarding closing-in phenomenon. In this paper we discuss: (1) Historical development and conceptualization; (2) Neuroanatomical correlates of the phenomenon; (3) Compensation hypothesis; (4) Attraction hypothesis.