Izvršenje alternativnih sankcija u funkciji prevencije kriminaliteta

Abstract

Prevencija kriminaliteta predstavlja najvažniju funkciju krivičnih sankcija u savremenom krivičnom pravu. Prevencija se ostvaruje na različitim nivoima: propisivanjem krivičnih sankcija zakonom (ante delictum), delovanjem institucija sistema krivičnog pravosuđa nakon izvršenog krivičnog dela (post delictum), u fazi izvršenja sankcije nakon izrečene pravnosnažne presude (post judicem), kao i u postpenalnoj fazi, nakon izvršenja sankcije. Krivična sankcija nije, i ne bi trebalo da bude, prijatno iskustvo za osuđenog. Autori su saglasni da kazne zatvora, pored drugih nedostataka, imaju slabe efekte generalne i specijalne prevencije. Štaviše, izvršenje kazne zatvora može doprineti razvoju kriminalnih dispozicija osuđenog i daljem generisanju kriminaliteta. Alternativne sankcije su sredstva krivičnopravne reakcije kojima se nastoji da se svrha sankcionisanja ostvari otklanjanjem štetnih efekata kazne zatvora. Međutim, postavlja se pitanje kakvi su potencijali ovih sankcija u suzbijanju kriminaliteta? Da li se primenom alternativa kazne zatvora može uticati na smanjenje kriminalnog povrata i odvraćanje potencijalnih učinilaca? Cilj ovog rada je razmatranje ovih pitanja, kao i analiza nekih elemenata postupaka izvršenja alternativnih sankcija koji mogu biti od značaja za uticaj na osuđenog u smislu prevencije kriminalnog ponašanja.

Crime prevention is the most important function of criminal sanctions in modern criminal law. Prevention is achieved at different levels: criminal sanction prescription at legislation level (ante delictum), activities of criminal justice system after the commission of the offense (post delictum), in the execution phase after the imposition of sanctions (post judicem), as well as aftercare stage folowing sanction execution. Enforcement of criminal sanction is not, and should not be, an enjoyable experience for the convicted person. It involves certain degree of repression upon convicted person to the extent necessary to achieve the purpose of sanctions. Severity of sanction, however, is not directly related to the deterrence of actual perpetrator and potential offenders. The authors agree that the prison sentences, among other shortcomings, have weak effects of general and specific deterrence. Moreover, enforcement of prison sentence may lead to the development of criminal disposition and further generation of crime. Alternative sanctions are means of reaction to crime aiming to achieve the purpose of sanctioning by removal of harmful effects of imprisonment. In addition, they can achieve other objectives in the interests of society, convicted and victims of crime. However, the question is what are the potentials of these sanctions in combating crime? Whether the application of alternative sentence may influence the reduction of criminal recidivism and deter potential perpetrators? The aim of this paper is to discuss these issues, as well as the analysis of some elements of enforcement procedures that may be of interest to influence future criminal behavior of convicted.