Minimalni uzrast krivične odgovornosti i međunarodni pravni standardi

Abstract

Uvod: Minimalni uzrast krivične odgovornosti kao institut krivičnog prava podrazumeva definisanje donje starosne granice počev od koje dolazi u obzir vođenje krivičnog postupka protiv konkretnog učinioca krivičnog dela. Iako se poslednjih godina maloletnički kriminalitet u svetskim razmerama odlikuje stabilnim ili blago opadajućim stopama, slučajevi u kojima su veoma mlada lica učinioci najtežih krivičnih dela aktuelizuju raspravu o potrebi snižavanja uzrasta krivične odgovornosti. Cilj: Cilj rada jeste da se izdvoje dominantni međunarodnopravni standardi u domenu definisanja minimalnog uzrasta krivične odgovornosti, kao i ključni argumenti koji podupiru navedene standarde, a kako bi se potom ustanovilo da li su rešenja prisutna u srpskom pozitivnom pravu usklađena sa datim načelima, ili su pak nužna specifična usaglašavanja. Metode: U radu su pri obradi pravnih dokumenata primenjeni normativno-logički i komparativno-pravni metod, odnosno analiza sadržaja u domenu interpretiranja relevantne naučne i stručne literature. Rezultati: Univerzalni međunarodni dokumenti plediraju za što viši uzrast mi- nimalne krivične odgovornosti, ali i za uvažavanje opštih interesa i posebno interesa oštećenih pri reagovanju na maloletnički kriminalitet. U značajnom broju evropskih i svetskih zemalja deca podležu krivičnoj odgovornosti počev od navršenih 14 godina. Zaključak: Opredeljivanje minimalnog uzrasta krivične odgovornosti uslovljeno je zaštitom najboljeg interesa deteta, te naglašavanjem posebne odgovornosti države i društva prema deci i zadovoljavanju njihovih razvojnih potreba.

S druge strane, zaštita interesa maloletnika ne

sme biti u koliziji sa zaštitom oštećenih i zaštitom društva od kriminaliteta. Definisanju minimalnog uzrasta krivične odgovornosti ne sme se pristupati bez uvažavanja ukupnih socijalnih, ekonomskih, političkih i kulturnih prilika u datom nacionalnom okviru.

Introduction: The minimum age of criminal responsibility as an institute of criminal law implies the definition of the age limit starting from which the conduct of criminal proceedings against a specific perpetrator of a criminal offense comes into consideration. Although in recent years, juvenile crime on a global scale has been characterized by stable or slightly decreasing rates, the most serious crimes committed by children actualize the discussion about the need to lower the age of criminal responsibility. Aim: The objective of the paper is to highlight the dominant international legal standards in the domain of defining the minimum age of criminal responsibility, as well as the key arguments that support the stated standards, and then to establish whether the norms in Serbian positive law are in line with the given principles. Methods: Normative-logical and comparative-legal methods, as well as content analysis, were applied in the paper. Results: Universal international documents plead for the highest possible age of minimum criminal responsibility, but also for the respect of general interests and especially the interests of the victims. In a significant number of European and world countries, children are subject to criminal responsibility starting at the age of 14. Conclusion: Defining the minimum age of criminal responsibility is conditional on protecting the best interests of the child. It also emphasizes the special responsibility of the state and society towards children and meeting their developmental needs. On the other hand, the protection of the interests of minors must not conflict with the protection of the victim and the protection of society from crime. The issue of the minimum age of criminal responsibility must not be approached without taking into account the overall social, economic, political, and cultural conditions in the given national framework.