Samopoštovanje i optimizam roditelja dece sa oštećenjem Vida i povezanost sa kvalitetom života

Abstract

Uvod: Oštećenje vida ima značajan uticaj na kvalitet života deteta, ali i na funkcionisanje porodice. Proučavanje korelata kvaliteta života porodica dece sa smetnjama u razvoju postalo je aktuelno zahvaljujući ekološkom pristupu roditeljstva i programima u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji usmerenim na roditelje. Kvalitet života porodice zavisi od velikog broja činilaca, međutim rezultati brojnih istraživanja konzistentno ukazuju da su negativne dimenzije ovog konstrukta povezane sa smetnjom u razvoju kod deteta, kao i sa nekim psihičkim karakteristikama roditelja. Ključne podatke o kvalitetu života osobe ili porodice moguće je dobiti na osnovu samoprocene ličnog doživljaja i vrednovanja njegovih strukturnih elemenata, kao što su zdravlje, dobrobit, emocionalno blagostanje i lične vrednosti i osećaj samopoštovanja. Cilj: Cilj istraživanja je utvrditi povezanost samopoštovanja i optimizma roditelja dece sa oštećenjem vida i kvaliteta života porodice. Metode: Za prikupljanje podataka korišćen je Pedijatrijski upitnik za procenu kvaliteta života dece sa oštećenjem vida i njihovih porodica (Pediatric Eye Questionnaire - PedsEyeQ). Za procenu samopoštovanja kod roditelja korišćena je Rozenbergova skala samopoštovanja (Rosenberg Self Esteem Scale), a za procenu optimizma Skala za merenje optimizma (Life Orientation Test). Uzorak je činilo 38 ispitanika, roditelja dece sa oštećenjem vida. Rezultati: Analizom rezultata utvrđena je pozitivna korelacija umerenog intenziteta između samopoštovanja roditelja dece sa oštećenjem vida i samoprocene kvaliteta života. Između samoprocene kvaliteta života i nivoa optimizma roditelja nije utvrđena povezanost.Zaključak: Za organizaciju aktivnosti u zajednici i donošenje odluka veoma je bitno kako roditelj deteta sa oštećenjem vida vrednuje sebe i vidi budućnost svoje porodice. Zato je neophodno da se, kroz programe intervencije usmerene na roditelje, stalno radi na oblikovanju njihovih realnih očekivanja (optimizma) i zdravog samopoštovanja.

Introduction: Visual impairment significantly affects children’s quality of life and how families function. Research into the correlates of the quality of life of families with children with developmental disabilities has become possible due to the ecological approach to parenting and programs in special education and rehabilitation aimed at parents. A family’s quality of life depends on many factors. However, the results of numerous studies consistently indicate that the negative dimensions of this construct are associated with a child’s developmental disability and some psychological characteristics of parents. Essential information on the quality of life of a person or family can be obtained from self-assessment of personal experience and evaluation of its structural elements, such as health, well- being, emotional wellness, personal values, and self-esteem. Aim: This research aimed to determine the relationship between self- esteem and optimism in parents of children with visual impairment and the family’s quality of life. Methods: The Pediatric Eye Questionnaire – PedsEyeQ was used to collect information on the quality of life of children with visual impairment and their families. The Rosenberg Self Esteem Scale was used to assess self-esteem in parents, while Life Orientation Test was used for optimism. The sample included 38 parents of children with visual impairment. Results: The results showed a moderate positive correlation between self-esteem in parents of children with visual impairment and the self- assessed quality of life. No correlation was found between the parents’ self-assessed quality of life and the level of optimism. Conclusion: For organizing activities in the community and making decisions, it is very important how parents of children with visual impairment value themselves and see the future of their families. Thus, it is necessary to constantly work on shaping their realistic expectations (optimism) and healthy self-esteem through parent-oriented intervention programs.