Sindrom sagorevanja u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji

Abstract

Sindrom sagorevanja (burnout sy) je višedimenzionalni psihološki sindrom koji karakteriše humanističke profesije. U zavisnosti od demografskih karak- teristika, osobina same ličnosti stručnjaka, organizacije i uslova rada, kao i u zavisnosti od delokruga rada specijalnih edukatora i rehabilitatora postoje, različiti stepeni rizika, a samim tim i različiti nivoi ispoljavanja sindro- ma profesionalnog sagorevanja. Cilj ovog rada je da se, revijalnim pregledom, sistematizuju saznanja iz oblasti profesionalnog sagorevanja u specijalnoj edukaciji i rehabilitaciji, kao i da se ukaže na potrebu pravovremene detekcije, prevencije i načina ublažavanja ovog sindroma kroz vid određenih edukacija i programa podrške namenjene stručnjacima. Sveobuhvatnom pretragom analizirano je približno 50 radova, ali je samo njih 12 ispunjavalo kriterijume za uključivanje u ovaj rad. Pretraživanje je obuh- vatalo radove objavljene u periodu 1998. godine do 2015. godine. Pored toga, korišćeni su i prethodno prikupljeni radovi na srpskom i engleskom jeziku koji su za predmet svog istraživanja imali uticaj sindroma profesionalnog sagorevanja u okviru humanističkih i tzv. pomagačkih profesija, uključujući i oblast specijalne edukacije i rehabilitacije. Veliki broj radova ukazuje na to da se u visokom procentu kod stručnjaka bele- ži sindrom profesionalnog sagorevanja različitog nivoa. Interpersonalni odnosi, radno okruženje i sama organizacija predstavljaju neke od presudnih faktora u definisanju ovog sindroma. Individualne osobine ličnosti takođe imaju uticaja, kao i pojedine demografske karakteristike (bračni status, sta- rost, godine iskustva, pol...).