Uticaj socio-demografskih i kliničkih varijabli na nivo opažene stigmatizacije i samocenjenje odraslih osoba sa intelektualnom ometenošću

Abstract

Iako su osobe sa intelektualnom ometenošću (IO) jedna od najstigmatizovanijih društvenih grupa, istraživanja o iskustvu stigmatizacije kod ovih osoba nisu brojna Cilj istraživanja je da se ispita uticaj socio-demografskih i kliničkih varijabli na socijalno poređenje, nivo opažene stigmatizacije i samocenjenje kod odraslih osoba sa IO. Uzorak je činilo 63 punoletnih osoba sa lakom IO i 37 sa umerenom IO oba pola, od kojih 38 živi u instituciji, a ostali u porodici. Sve ispitane osobe sa umerenom IO imaju stigmatizirajuće obeležje i 36 sa lakom IO. Od instrumenata su korišćeni Upitnik doživljene stigmatizacije, Prilagođena Rosenbergova skala samopoštovanja i Adaptirana skala socijalnog poređenja. Utvrđeno je da se muškarci i žene ne razlikuju u nivou opšteg samocenjenja, kao ni u stepenu opažene stigmatizacije. Ispitanici sa stigmatizujućim obeležjem pokazuju viši nivo opažene stigmatizacije i niže samocenjenje. Ove osobe se pozitivnije procenjuju u obe vrste socijalnog poređenja (sa osobama tipične populacije i sa osobama sa IO). Ispitanici sa lakom IO procenjuju sebe negativnije u poređenju sa osobama sa umerenom IO. Osobe koje žive u porodici se pozitivnije procenjuju u poređenju sa osobama koje žive u instituciji. Potrebno je usmeriti pažnju na osobe sa IO i stigmatizujućim obeležjem koje su predisponirane da višim opažanjem stigmatizacije i nižim samocenjenjem ispoljavaju veći rizik za probleme mentalnog zdravlja.

Although people with intellectual disabilities (ID) is one of the most stigmatized social groups, research on the experience of stigma in these persons are rare. The aim of the study was to examine the influence of socio-demographic and clinical variables on social comparison, level of perceived stigma and self-esteem in adult persons with intellectual disability (ID). The sample encompassed 63 adults with mild and 37 with moderate ID of both sexes. A total of 62 subjects were in the institutions, while 38 lives with their families. All the persons with moderate ID have stigmatizing characteristics and 36 with mild ID. Questionnaire of Perceived Stigma, Adapted Rosenberg Self-Esteem Scale and Adapted Scale of Social Comparison were applied. It was found that men and women do not differ in the level of general self-esteem as well as in the degree of perceived stigma. It was found that people with stigmatizing characteristics have higher levels of perceived stigma and lower self-esteem. They positively evaluated themselves in both types of social comparisons. Individuals with mild ID evaluated themselves more negatively in both types of social comparisons. Persons who live in the family positively evaluated themselves in both types of social comparisons, when compared to people living in institution. It is necessary to focus attention on those persons with ID and stigmatizing characteristics as they experience higher level of perceived stigmatization and low self-esteem which puts them at greater risk for mental health problems.