Roditelji i porodica deteta sa ometenošću kao faktor uspešnosti rane intervencije

Abstract

Predmet istraživanja: Rad daje pregled savremenih studija o psihosocijalnom funkcionisanju roditelja i porodice dece sa ometenošću tokom rane faze adaptacije na ovu okolnost. U radu je dat predlog strategija, zasnovanih na prikazanim istraživanjima koje pružaju podršku porodici. Uloga roditelja počinje još u kući, ranim detekcijama razvojnih teškoća kod deteta. Rano mobilisanje roditelja i uključenost u rane intervencija ima pozitivan uticaj na dalji tok rehabilitacije. Adaptacija roditelja na dete sa ometenošću utiče na adaptaciju samog deteta na sopstvenu ometenost. Metod: Metod rada je pretraga relevantnih baza podataka na osnovu ključnih reči, pregled i prikaz istraživanja. Mnoga istraživanja pokazuju da roditelji dece sa ometenošću prolaze kroz individualne krize (npr. povećan nivo stresa, depresivana reagovanja). Teškoće (koje se tiču nege deteta, psihološke, socijalne, ekonomske) pogađaju funkcionisanje cele porodice. Rezultati: Diskutovane su osobenost funkcionisanja porodice (podela brige o detetu, prisustvo/odsustvo oba roditelja, prisustvo/odsustvo socijalne podrške). Navedene su i studije koje govore da nema suštinske razlike u funkcionisanju porodice dece sa i bez ometenosti. Istraživanja impliciraju da funkcionsanje roditelja i porodice nije direktna posledica ometenosti deteta per se već je u korelaciji sa varijablama čije dejstvo savremena istraživanja proveravaju (npr. strategije prevladavanja stresa, rezilijabilnost, verovanja i stavovi roditelja). Zaključak: Roditelji se smatraju neophodnim partnerima u savremeno koncipiranom tretmanu ometenosti. U radu su prikazane strategije psihološke podrške roditeljima i porodici kroz edukaciju, savetovanje i psihoterapijske intervencije. Predložene strategije su proizašle iz empirijskih potvrda navedenih u ovom radu.

Research subject: This paper reviews current studies on psychosocial functioning of parents and families of children with disabilities during the early stages of adaptation to this circumstance. The paper gives a strategy proposal, based on the presented studies that provide family support. The role of parents begins in the home, with the early detection of child’s developmental problems. Early mobilization and involvement of parents in early interventions has a positive impact on the further course of rehabilitation. Adaptation of the parents to the child with a disability affects the child’s adaptation to their own disability. Method: The method of work is an examination of relevant databases, based on keywords, review and presentation of research. Many studies show that parents of children with disabilities go through individual crises (e.g. increased stress levels, depressive reactions). Difficulties (psychological, social, economic, those related to child care) affecting the functioning of the whole family. Results: We discussed the characteristic of functioning families (division of child care, the presence/absence of both parents, and the presence/absence of social support). We are also cited studies showing that there is no substantial difference in the functioning of families with and without children with disabilities. Studies imply that functioning of parents and families is not a direct result of the child’s disability, but is correlated with variables whose effects are still under the scrutiny of contemporary researches (e.g., coping strategies, resilience, beliefs and attitudes of parents). Conclusion: Parents are considered as essential partners in modern treatment of disability. The paper presents the strategy of psychological support to parents and families through education, counseling and psychotherapeutic intervention.