Psihologija inteligencije

Abstract

Psihologija inteligencije predstavlja jedno od najtemeljnije istraživanih područja psihologije. Počeci istraživanja u ovoj oblasti poklapaju se sa samim počecima psihologije kao nauke. Duže od jednog stoleća psiholozi pokušavaju da daju valjane odgovore na pitanja o prirodi, strukturi i dinamici razvoja inteligencije, o tome kada počinje inteligencija, kako teče proces njenog preobražaja tokom života, koje su to granice razvoja, kakva je dinamika (brzina i tempo) intelektualnog napredovanja, i konačno, od čega zavisi razvoj intelektualnih postignuća. Rezultati, na žalost, nisu ohrabrujući. Danas još uvek ne postoji jedinstveno, dovoljno obuhvatno i opšteprihvaćeno određenje inteligencije. Skeptici bi se našalili da koliko psihologa, toliko definicija inteligencije. I to nije sasvim netačno. Evo, primera. Daleke 1921. godine, jedan od vodećih američkih časopisa (Journal of Educational Psychology) pozvao je 14 uglednih psihologa, uz molbu da dostave svoje definicije inteligencije. Pokazalo se da postoji 14 različitih priloga u kojima autori otkrivaju da ne postoji čak ni zajednički polazni princip: prvi su o inteligenciji govorili kao о svojstvu neuralne organizacije mozga, drugi su inteligenciji pristupili kao bihejvioralnom fenomenu, treći su definisali inteligenciju kao set znanja i veština koje poseduje čovek. „Eksperiment” je ponovljen šezdesetak godina kasnije. Godine 1986. ponovo je pozvano, ovoga puta 25 najeminentnijih svetskih eksperata, da odgovore na zajedničko pitanje o tome šta inteligencija jeste. Odgovori su bili sve, samo ne jedinstveni. Psiholozi su odgovorili da je to opšta sposobnost adaptacije na nove i nepoznate situacije; sposobnost apstraktnog mišljenja; sposobnost sticanja znanja; opšta sposobnost samostalnog, originalnog i produktivnog mišljenja; razumevanje relevantnih odnosa; sposobnost rasuđivanja, sposobnost razumevanja i rezonovanja;