Apsolutni kraj iskaza Kao fonetska pozicija

Abstract

Ovo istraživanje je deo šireg projekta čiji je cilj ispitivanje uticaja fonetske pozicije na akustički kvalitet govornih segmenata u artikulacionoj bazi srpskog jezika. U radu se izlažu rezultati eksperimentalnog ispitivanje akustičkog kvaliteta, odnosno akustičke strukture glasova na apsolutnom kraju iskaza. Analiza je izvršena na ograničenom govornom korpusu koji se sastojao od kratkih iskaza, a činile su ih sintagme (fraze) od dve akcentovane punoznačne reči u uobičajenoj semantičkoj vezi. Druga reč u sintagmi završavala se jednim od glasova iz relevantnih klasifikacionih grupa prema kriterijumu načina artikulacije. Analiziran je izgovor odraslih izvornih govornika srpskog jezika sa korektnom čvrstom artikulacijom u čijem govoru nema nikakvih patoloških niti dominantnih regionalnih karakteristika. Segmentacija glasova i akustička analiza realizovane su softverskim paketom PRAAT. Istraživanje je pokazalo da je fonetska pozicija na apsolutnom kraju iskaza višestruko slaba i da je u njoj ugrožen akustički kvalitet segmenata do izobličenja. Izobličavanje se manifestuje kod svih akustičkih parametara. Zvučnost se gubi kod zvučnih konsonanata, ali i kod vokala i sonanata. Intenzitet se snižava, trajanje se najčešće znatno produžava, pojavljuje se „parazitski“ obezvučeni neutralni vokal /ə/. I frekvencijske karakteristike se menjaju, ali su akustički naputi tipa odnosa između prvog i drugog formanta kod vokala relativno stabilni.

This research is a part of a wider project whose aim is to examine influence of phonetic position and acoustic quality of speech segments in articulation base of the Serbian language. This work presents results of experimental research of acoustic quality, that is acoustic structure of sounds at the absolute end of an utterance. The analysis was done in the limited speech corpus that consisted of short expressions and it was composed of syntagms (phrases) two stressed lexical words in the usual semantic connection. The second word in the syntagm ended with one of the voices from relevant classification groups according to the criteria of the articulation manner. The pronunciation of adults was analysed and they were the native speakers with correct strong articulation, in whose speech there were no pathological or dominant regional characteristics. The sound segmentation and acoustic analysis were realized by the software package PRAAT. The research has shown that phonetic position in the absolute end of an utterance is multiply weak and that acoustic quality of segments is jeopardized to the level of form changing. The change of form is manifested at all the acoustic parameters. Voiceness is lost with voiced consonants, but also with vocals and sonants. The intensity is lowered, duration most often becomes much longer, and there exists “parasite” voiceless neutral vocal /ə/. And frequency characteristics are changed, but the acoustic instructions for example the type of relation between the first and the second formant with vocals are relatively stable.