Praksa prevencije problema ponašanja u osnovnim školama tokom pandemije

Abstract

Uvod: Epidemiološka situacija izazvana pandemijom virusa KOVID-19 uslovila je promene u organizaciji nastavnog procesa u svim osnovnim školama Republike Srbije. Promene u trajanju nastavnog časa, primena modela učenja na daljinu, ograničena socijalna interakcija između učenika uz obavezno poštovanje fizičke distance, te prateći organizacioni problemi u sprovođenju programa nastave i učenja, odrazili su se na ukupnu školsku klimu, ali i na aktivnosti iz domena prevencije problema ponašanja. Cilj: Cilj kvalitativne studije bio je da se ispita aktuelna praksa prevencije problema ponašanja u uslovima pandemije, posmatrano iz perspektive nastavnika. Metod: Sprovedeno je šest fokus grupa u kojima je učestvovalo 33 nastavnika predmetne nastave iz šest gradova (Beograd, Novi Sad, Niš, Novi Pazar, Leskovac, Kragujevac). Vodič za intervjue pokrivao je tri oblasti: organizacija nastavnog procesa, promene u ponašanju učenika, primena preventivnih aktivnosti. Intervjui su sprovedeni tokom aprila 2021. godine, putem Zoom aplikacije, sa prosečnim trajanjem od 120 minuta. Rezultati: Svi nastavnici su tokom prvog polugodišta školske 2020/21. godine nastavu realizovali po kombinovanom modelu. Ocenjuju značajnim podršku uprave škole u organizaciji obrazovnog procesa, a posebno međusobnu saradnju kolega, uz značajne primedbe na nivo administrativnog posla koji prati nastavu tokom krize. Percipiraju promene u ponašanju učenika tokom pandemije, i to u pravcu prekomerne upotrebe interneta, nedovoljne motivacije i niske posvećenosti školi i školskim obavezama, prisutnih problema sa pažnjom i koncentracijom, ali i učestalijih emocionalnih problema, verbalnih konflikata među učenicima i situacija akademske nečestitosti. Iako sopstvene veštine socioemocionalnog učenja ocenjuju solidnim, nisu zadovoljni obimom i kvalitetom primenjenih preventivnih praksi. Aktuelnu organizaciju nastavnog procesa vide kao ograničavajući faktor za primenu aktivnosti usmerenih na promociju pozitivnog razvoja i prevenciju problema ponašanja učenika. Ne osećaju se dovoljno kompetentnim za sprovođenje preventivnih intervencija pomoću digitalnih alata i platformi. Zaključak: Nalazi ukazuju na potrebu osnaživanja nastavnika u domenu organizovanja i sprovođenja preventivnih aktivnosti u izmenjenim uslovima organizacije obrazovno-vaspitnog procesa.

Introduction: The epidemiological situation caused by the COVID-19 pandemic has caused changes in the organization of the teaching process in all primary schools in the Republic of Serbia. Changes in the duration of lessons, application of distance learning models, limited social interaction between students with mandatory respect for physical distance, and accompanying organizational problems in the implementation of teaching and learning programs, have affected the overall school climate, but also activities in the field of problem behavior prevention. Aim: The aim of this qualitative study was to examine the current practice of prevention of behavior problems in the pandemic, observed from the perspective of teachers. Method: Six focus groups were conducted with 33 teachers from six cities. The guidelines for the interviews covered three areas: organization of the teaching process, changes in student behavior, application of preventive activities. The interviews were conducted during April 2021, via the Zoom application, with an average duration of 120 minutes. Results: All teachers implemented their classes through the combined model during the first semester of the 2020/21 school year. They assess the support of the school administration and colleagues as highly significant, with significant remarks on the level of administrative work. They perceive changes in students’ behavior during the pandemic, in excessive use of the Internet, insufficient motivation and low commitment to school and school obligations, problems with attention and concentration, but also more frequent emotional problems, verbal conflicts and academic dishonesty. Teachers are not satisfied with the scope and quality of applied preventive practices, and do not feel competent enough to carry out preventive interventions using digital tools and platforms. Conclusion: The findings indicate the need to empower teachers in the field of organizing and implementing preventive activities in the changed conditions of the organization of the educational process.