Kognitivne posledice rane ozlede mozga kod dece sa cerebralnom paralizom normalne inteligencije

Abstract

Jedan od najvećih izazova razvojne psihologije je da objasni mehanizmekognitivnog razvoja, odnosno kognitivnih promena. Razvojni put je usmeren kasve većoj diferencijaciji i specijalizaciji (modulisanosti) mehanizamakognitivne obrade. Pretpostavke da su biološka ograničenja u razvoju manjemodulisana, a da sredina ima značajniju formativnu ulogu u neuronskom rastumogle bi značajno promeniti i naše viđenje fenomenologije neurokognitivnihporemećaja kakve vidimo u detinjstvu. Ovako posmatrano, sam razvoj bi mogaobiti osnovni činilac koji modelira način ispoljavanja poremećaja, a produženiperiod neurokognitivnog postnatalnog razvoja, onaj kritički činilac koji ćeodrediti na kakav način će biti oblikovana rezultujuća modalna organizacija(ili specifičnost) tog korteksa. Stoga, savremene teorije neurokognitivnograzvoja naglašavaju ulogu dinamičke interakcije sazrevanja i iskustva u procesuformiranja mentalne strukture individue i pretpostavljaju da, u sklopuplastične reorganizacije nezrelog mozga kod rano nastalih cerebralnih lezija, anaročito u kontekstu rano ispoljenih izmena na planu kognitivne organizacije,načelno možemo očekivati difuznije posledice po organizaciju saznajnihfunkcija nego što se to događa kod moždanih ozleda odraslih.Posmatrano iz tog ugla, cerebralna paraliza (CP), kao stanjeneprogresivnog motornog oštećenja uzrokovanog cerebralnim ili cerebelarnimoštećenjem nastalim tokom pre- ili perinatalnog razvoja, u kojoj se ukupnokognitivno sazrevanje odigrava na supstratu statične moždane ozlede prisutneveć u samom početku iskustvene adaptacije na sredinu, može predstavljatiVpogodnu paradigmu za razmatranje pitanja vezanih za mogućnosti ikarakteristike razvoja određenih kognitivnih sposobnosti u slučaju ranecerebralne anomalije...

One of the biggest challenges of developmental psychology is to explain themechanisms of cognitive development, i.e. cognitive changes. The development path isdirected towards increasing differentiation and specialization (modulation) ofmechanisms of cognitive processing. Assumptions that the biological limitations in thedevelopment are less modulated, and that the environment has a significant formativerole in neural growth could significantly change our view of the phenomenology ofneurocognitive disorders that we see in childhood. From this perspective, thedevelopment itself could be a major factor that models the way of the manifestation ofthe disorder, while prolonged period of neurocognitive postnatal development is thecritical factor that will determine in what way the resulting modal organization (orspecificity) of the cortex will be formed. Therefore, the modern theories ofneurocognitive development emphasize the role of the dynamic interaction ofmaturation and experience in the process of forming mental structure of the individualand assume that, as a part of plastic reorganization of the immature brain in case of theearly cerebral lesions, especially in the context of the early manifested changes in thefield of cognitive organization, we can in principle expect more diffuse consequencesfor the organization of cognitive functions than in the case of the brain injuries in adults.From that aspect, cerebral palsy (CP), as a state of non-progressive motordisorder caused by cerebral or cerebellar damage incurred during the prenatal orperinatal development, where the total cognitive maturation takes place on the substrateof the static brain injury present in the very beginning of empirical adaptation toenvironment, may represent a suitable paradigm for discussion of issues related to theVIIIcapabilities and characteristics of the development of certain cognitive abilities in caseof early cerebral anomaly...