Uticaj tipa i težine jezičkog poremećaja na kvalitet života osoba sa afazijom

Abstract

Budući da afazija ostavlja trajne posledice na psihosocijalnom planu, poslednjih godina se dosta pažnje poklanja kvalitetu života pogođenih osoba. Cilj ovog istraživanja je bio utvrđivanje uticaja tipa i težine jezičkog poremećaja na kvalitet života osoba sa afazijom.Uzorak je činilo 60 ispitanika oba pola (32 osobe muškog i 28 osoba ženskog pola), starosne dobi od 30 do 70 godina. U okviru ovog istraživanja testirana je i kontrolna grupa koju je činilo 60 ispitanika bez neurološkog oštećenja i jezičkog poremećaja. Grupe su ujednačene prema polu, starosti, obrazovnom nivou i bračnom statusu. Dijagnoza afazije je postavljena Bostonskim dijagnostičkim testom za afazije BDAE, koji je adaptiran za srpsko govorno područje. Na osnovu ekspresivnih karakteristika spontanog govora sačinjene su dve grupe ispitanika. Prvu grupu sa afazijom činilo je 30 ispitanika sa nefluentnim oblicima afazija, a drugu 30 ispitanika sa fluentnim oblicima afazija. U grupu sa nefluentnim afazijama uključeni su ispitanici sa Brokinom (15) i ispitanici sa transkortikalnom motornom afazijom (15), dok su grupu sa fluentnim afazijama činili ispitanici sa Vernikeovom afazijom (15) i ispitanici sa transkortikalnom senzornom afazijom (15). U odnosu na težinu afazije, ispitanici su podeljeni u dve grupe: 1.ispitanici sa lakom afazijom i 2.ispitanici sa teškom afazijom.U istraživanju su korišćena tri instrumenta za procenu kvaliteta života:1. Skala za merenje kvaliteta života specifičnog za afaziju (Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39 – SAQOL-39; Hilari et al., 2003)2. Skala za merenje kvaliteta komunikativnog života (Quality of Communication Life Scale – ASHA-QCL; Paul et al., 2004)3. Inventar/Upitnik za merenje kvaliteta života( the Quality of Life Inventory – QOLI; Frisch, 1994).Rezultati procene Skalom kvaliteta života specifičnog za afaziju su pokazali da pacijenti sa afazijom imaju znatno narušen kvalitet života u poređenju sa kontrolnom grupom. Kvalitet života je narušen u grupama ispitanika sa fluentnim i nefluentnim afazijama. Lošiji kvalitet života utvrđen je kod ispitanika sa težim stepenom afazije u poređenju sa ispitanicima sa afazijom lakšeg stepena. Rezultati Skale kvaliteta komunikativnog života su pokazali da ispitanici sa fluentnim i nefluentnim afazijama imaju loš kvalitet komunikacije u svakodnevnom životu. Veći stepen oštećenja komunikacije utvrđen je u grupi ispitanika sa teškom nego u grupi ispitanika sa lakom afazijom. Rezultati dobijeni primenom Inventara kvaliteta života su pokazali da ispitanici sa afazijom imaju znatno narušeno zadovoljstvo životom u poređenju sa kontrolnom grupom ispitanika. Snižen nivo zadovoljstva utvrđen je i kod ispitanika sa fluentnim i nefluentnim afazijama. Niži nivo zadovoljstva utvrđen je kod ispitanika sa teškom afazijom nego kod ispitanika sa lakim stepenom afazije. Zaključeno je da osobe sa afazijom generalno ispoljavaju snižen kvalitet života i da težina afazije predstavlja posebno značajan faktor u određivanju samopercepcije kvaliteta života i ukupnog zadovoljstva životom pogođenih osoba.

Aphasia leaves lasting consequences on the psychosocial level. Therefore, in recent years, a lot of attention has been paid to the quality of life of affected persons. Тhe aim of this study was to determine the impact of the type and severity of language disordes on the quality of life in persons with aphasia.The sample consisted of 60 participants of both genders (32 males and 28 females), aged from 30 to 70 years. Within this study, a control group consisting of 60 participants without any neurological impairment and linguistic disorder was tested. There were no differences in gender, age, educational level, and marital status between groups. Afasia was diagnosed with the Boston Diagnostic Aphasia Examination (BDAE), which was adapted for the Serbian-speaking region. Based on the expressive characteristics of spontaneous speech, two groups of participants were formed. The first group with aphasia consisted of 30 participants with non-fluent forms of aphasia, and the second consisted of 30 participants with fluent forms of aphasia. Participants with Broca's aphasia (15) and participants with transcortical motor aphasia (15) were included in the group with nonfluent of aphasia, while the group with fluent aphasia consisted of participants with Wernicke's aphasia (15) and participants with transcortical sensory aphasia (15). In relation to the severity of aphasia, the participants were divided into two groups: 1. participants with a mild aphasia, and 2. participants with a severe aphasia.In this study, three instruments were used to evaluate the quality of life: 1. Stroke and Aphasia Quality of Life Scale-39 – SAQOL-39 (Hilari et al., 2003), 2. Quality of Communication Life Scale – ASHA-QCL (Paul et al., 2004), and 3. the Quality of Life Inventory – QOLI (Frisch, 1994).The results of the evaluation conducted by the Stroke and Aphasia Quality of Life showed that participants with aphasia had significantly lower quality of life in comparison to the control group. The quality of life was also affected in the groups of participants with fluent and non-fluent aphasia. A lower quality of life was found inparticipants with more severe aphasia compared to participants with a lower level of severity of aphasia. The results of the Quality of Communication Life Scale showed that participants with fluent and non-fluent aphasia had poor quality of communication in everyday life. A higher level of communication impairment was determined in the group of participants with a severe aphasia than in the group of participants with a mild aphasia. The results obtained by the Quality of Life Inventory showed that participants with aphasia had significantly reduced life satisfaction compared to the control group of participants. Lowered levels of satisfaction was also observed in participants with fluent and non-fluent aphasia. A lower level of satisfaction was found in participants with a severe aphasia compared to the participants with a mild degree of aphasia. It was concluded that persons with aphasia generally showed reduced quality of life and that the severity of aphasia was a particularly important factor in determining the self-perception of quality of life and overall life satisfaction in affected persons.