Opijatska zavisnost u Republici Srpskoj: karakteristike i etiologija

Abstract

Opijatska zavisnost predstavlja značajan socijalni i zdravstveni problem koji se negativno odražava na zdravlje pojedinca i njegovo ne posredno socijalno okruženje. Cilj rada jeste da analizira karakteristi ke opijatskih zavisnika kako bismo utvrdili socijalne i kontekstualne faktore koji leže u osnovi razvoja zavisnosti na našem podneblju. Sve zdravstvene ustanove i terapijske zajednice koje se staraju i pružaju pomoć zavisnicima su dužne popunjavati Obrazac liječenih zavisnika. Analizom su obuhvaćene osobe koje su se javile na liječenje u periodu od 25.11.2010. godine do 21.05.2013. godine u zdravstvene ustanove i udruženja za liječenja bolesti zavisnosti na području Republike Srp ske. Najveći broj liječenih zavisnika pripada opijatskom tipu zavisno sti (N=241/91%). Prema polnoj strukturi dominiraju muški zavisnici (88,8%), dok 11,2% opijatskih zavisnika čine žene. Najveći procenat opijatskih zavisnika živi u gradskoj sredini (86,7%), srednjoškolskog su obrazovanja (73,4%), nezaposleni (69,3%) te žive sa primarnom po rodicom (70,5%). Dominantan etiološki faktor za razvoj zavisnosti je uticaj društva ili partnera (29%), zatim patologija porodice kao što je raspad porodice ili alkoholizam (19,3%), dok se na trećem mjestu ističe kriva procjena samokontrole (16,8%). Kod 19,1% opijatskih zavisni ka delinkventno ponašanje je prethodilo uzimanju bilo kakvih opojnih droga. Dobijeni podaci govore u prilog uticaja socijalne sredine u vidu slabe porodične kontrole te prisustva porodične patologije koja u kombinaciji sa negativnim vršnjačkim modelima ponašanja okreću mlade ka delinkventnoj subkulturi koja determiniše povlačenje u zavisnost.

Opiate addiction is a signi#cant social and health problem with a negative impact on individuals’ health and their social environment. $e aim of this paper is to analyze the characteristics of opiate addicts in order to determine the social and contextual factors underlying the development of addiction. All health care facilities and therapeutic communities which provide care and help addicts are required to #ll in the Form of treated addicts. $e analysis included people who sought treatment during the period from 25th November 2010 to 21st May 2013 in health care facilities and associations for substance abuse treatment in the Republic of Srpska. $e majority of treated addicts belong to opiate addiction (N= 241: 91%). Opiate addicts are mostly males (88.8%), while 11.2% of treated opiate addicts are female. $e highest percentage of opiate addicts live in urban areas (86.7%), have secondary education (73.4%), 63.3% are unemployed, while 70.5% live with primary family. Predominant etiologic factor for the development of addiction is peer or partner pressure (29%), pathology of the family as family breakdown or alcoholism (19.3%), while on the third place is low self control (16.8%). For 19.1% of opiate addicts, delinquent behavior started before taking any drugs. $e presented data con#rms the importance of social environment, like low family control and presence of family pathology. $e mentioned factors in combination with negative peer pressure can lead to risky behavior and potential addiction.