Mapping Populism – a Keywords Analysis

Abstract

The notion of populism is fraught with different meanings and definitions. In this paper, we tried to determine the context of its use in scientific journals. In particular, we devoted our attention to the analysis of (author) keywords. Our research was limited to articles and reviews from 2001 to 2018, in which the (author) keyword “populism” occurred. All data were derived from the Scopus database of metadata. The analysis was carried out using the VOSviewer software, which enables visual display and analysis of scientometric data. Our analysis showed that, in the stated period, much more attention was paid to the phenomenon of 'right' in relation to 'left' populism. The point of interest of the authors was mainly concentrated on the countries of Europe and (North and South) America. The term 'populism' is in a strong relationship (the high frequency of common occurrence of terms) with the terms 'democracy', 'nationalism' and 'neoliberalism'.

Populizam kao pojam već relativno dugo izaziva pažnju stručne i šire javnost. Uprkos tome nikada nije postignut načelan konsenzus u vezi sa sadržajem pojma. Etiketa 'populiste' neretko se koristi kao sredstvo borbe zarad osporavanja političkih neistomišljenika i oponenata. Ovakva okolnost je svakako doprinela nedaćama i nesporazumima povodom značenja i upotrebe reči populizam. U radu nismo zadirali u istoriju navedenih 'nesporazuma', niti smo kritički preispitivali teorijske i istraživačke tradicije koje su oblikovale različite upotrebe ovog pojma. Cilj rada je bio znatno skromniji. Pokušali smo da ponudimo analizu upotrebe pojma na primeru recentnije naučne literature. Preciznije, analiza ključnih reči u radovima polazna je osnova našeg istraživanja. Predmet istraživanja bili su članci u naučnim časopisima objavljeni na engleskom jeziku u periodu od 2001. do 2018. godine. Sve potrebne podatke smo dobili zahvaljujući Sopus platformi koja obezbeđuje najširu osnovu za scijentometrijska istraživanja. Za ovu bazu smo se odlučili zbog velikog obuhvata naučnih časopisa koje nudi, bez obzira na njene nedostatke. Osim navedenog, treba napomenuti da je osnovni kriterijum za izbor radova koji su obuhvaćeni analizom javljanje pojma 'populizam' među ključnim rečima. Ukupno je 1131 rad zadovoljio ovaj kriterijum, odnosno bio obuhvaćen analizom. Analizu ključnih reči smo izvršili pomoću softverskog alata VOSviewer. Ovaj program omogućava grafički prikaz i analizu podataka na osnovu učestalosti javljanja određene ključne reči. Za razliku od poznatih i uobičajenih statističkih postupaka analize podataka VOSviewer omogućava vizuelno uočavanje odnosa među određenim (ključnim) rečima. Dakle, na osnovu relacija među ključnim rečima (cooccurrences) moguće je uočiti i kako, odnosno na koji način je strukturisano dato polje istraživanja u određenom vremenskom periodu. Osobenost ovog softverskog rešenja, u odnosu na slične programe, jeste u jedinstvenom pristupu formiranju mape podataka i klastera. Analiza ključnih reči pokazuje nam da je u navedenim radovima znatno više pažnje posvećeno ‘desnom’ populizmu u odnosu na ‘levi’. Pojmovi koji su se najčešće javljali su „demokratija“, „nacionalizam“, „desni [right-wing] populizam“, „neoliberalizam“ itd. Može se uočiti da su konkretni politički pokreti, partije i lideri na tlu (severne i južne) Amerike i Evrope u najvećoj meri okupirali pažnju istraživača. Od svih teoretičara populizma Ernesto Laklau se javlja kao jedini vidljivi (i figurativno i doslovno) autor u okviru ovog polja istraživanja.