Struktura motoričkog ponašanja i motoričkih programa adolescenata sa umerenom intelektualnom ometenošću

Abstract

Intelektualna ometenost se karakteriše značajnim ograničenjima u intelektualnom funkcionisanju i adaptivnom ponašanju, uključujući i ograničenja u motoričkom funkcionisanju koja se mogu manifestovati na različite načine i u različitom obimu. Cilj ovog istraživanja je utvrđivanje strukture motoričkog ponašanja i strukture motoričkih programa adolescenata sa umerenom intelektualnom ometenošću. Uzorak je činilo 30 ispitanika sa intelektualnom ometenošću, uzrasta između 14 i 20 godina, sa dijagnozom umerene metalne retardacije prema ICD-10 (WHO, 1992), urednog stanja čula vida i čula sluha, sa očuvanim razumevanjem i produkcijom govora, bez pridruženih psihijatrijskih poremećaja. Uzorak je ujednačen prema polu, a svi ispitanici su u trenutku istraživanja bili uključeni u vaspitno-obrazovni sistem Republike Srbije. Za procenu strukture motoričkog ponašanja i strukture motoričkih programa korišćen je Protokol za procenu praksije (Protocol for Examining Praxia; Brown, 1974). Iz rezultata dobijenih istraživanjem, može se zaključiti da je struktura motoričkog ponašanja ispitanika sa umerenom intelektualnom ometenošću prožeta značajnom frekventnošću inkorektnih i omisija pokreta, a da je struktura motoričkih programa karakterisana prisustvom grešaka u izvođenju pokreta i egzekutivnog i konceptualnog porekla, sa statistički značajnom predominacijom konceptualnih grešaka u odnosu na egzekutivne u strukturi motoričkih programa.

Intellectual disability is characterized by significant limitations in intellectual functioning and adaptive behaviour. Furthermore, it includes limitations in motor functioning that may manifest in different ways and to different extents. This study was aimed to determine the structure of motor behaviour and the structure of motor programs in adolescents with moderate intellectual disability. The sample consisted of 30 participants with intellectual disabilities, aged 14–20 years, diagnosed with moderate mental retardation according to ICD-10 (WHO, 1992), without visual or hearing impairment, with preserved speech comprehension and production, and no associated psychiatric disorders. Both genders were equally represented in the sample. At the time of the research, all participants were included in the educational system of the Republic of Serbia. The Protocol for Examining Praxia (Brown, 1974) was used to evaluate the structure of motor behaviour and the structure of motor programs. Based on the research results, it can be concluded that the structure of the motor behaviour of participants with a moderate intellectual disability is characterized by a significant frequency of incorrect and omitted movements. Next, the structure of motor programs is characterized by the presence of errors in the execution of movements and the errors of executive and conceptual origin. A statistically significant predominance of conceptual errors in comparison with executive errors in the structure of motor programs is confirmed.