Siromaštvo kao lični poraz i strah od izopštenosti

Abstract

Tekstovi socioloških klasika (de Tocqueville, Marx, Simmel) i evropska empirijska istraživanja poslednjih decenija, nude plodan analitički okvir za razmišljanje o siromaštvu uz pomoć idealno-tipskih konstrukata „integrisanog”, „marginalnog” i danas preovlađujućeg „diskvalifikujućeg” siromaštva (S.Paugam). Primena ovog analitičkog okvira dopunjenog novim eksplikativnim faktorima – kao što su način regulacije tržišta rada, a pre svega, fleksibilizacija ili prekarizacija i rada i zaposlenja; strah od otpuštanja kao novi faktor nejednakosti; intenzitet društvenih veza (kao resursa koji mogu biti iskorišćeni u suočavanju sa društvenom devalorizacijom) i „prostorna diskvalifikacija” stanovništva sa velikim rizikom od siromaštva i zavisnosti od sistema socijalne intervencije – vodi, pored ostalog, novim uvidima i u kolektivne predstave o siromaštvu: sada kao o „društvenom padu” i ličnom porazu u procesu koji podrazumeva kumulaciju socijalnih hendikepa. Tako, ono što se danas smatra centralnim jazom u društvu – jaz između onih čija je budućnost sigurna, zaštićena i onih izloženih „pretnjama nasilja tržišta rada” (Maurin), prolazi kroz sve, nekada homogene, socioprofesionalne kategorije proizvodeći socijalnu nesigurnost i kolektivnu teskobu koja transverzalno prolazi kroz celo salarijalno društvo i shodno tome, ne samo da fundamentalno menja društveni odnos prema siromaštvu, nego vodi pogoršanju ukupnih društvenih odnosa, podriva socijalnu koheziju i nameće posebne mehanizme konstruisanja kolektivnih identiteta

The texts of sociological classics (de Tocqueville, Marx, Simmel) as well as recent European research offer a fruitfull analitical frame for thinking about poverty using the idel-type constructs of „integrated“, „marginalized“ and, nowdays dominant „disqualifying“ poverty (S. Paugam). The application of this analitycal frame, completed with new explanatory factors – as flexibilisation or precarization of work and jobs, the fear of getting fired as a new factor of inequality, the intensity of social ties and „spatial disqualification“ of social groups with the great risks of poverty and dependance of the social intervention system – lead to new insights in collective representation of poverty: now seen as personal failure, „social falldown“ in the process that include cumulation of social handicaps. So, what is nowdays perceived as a central social fracture – the fracture between those whose future is secured and those exposed to „threats of the job market violence“ (Maurin) – passes through the whole class structure producing social insecurity and diffused anxiety, undermining social cohesion and imposing new mechanisms of collective identities construction.