Detekcija pragmatskih deficita kod dece sa specifičnim jezičkim poremećajem

Abstract

Specifični jezički poremećaj (SJP) se manifestuje deficitima u oblasti produkcije i razumevanja morfo-sintaksičkih, fonoloških i leksičkih aspekata jezika. Kod neke dece sa specifičnim poremećajem jezika pragmatski deficiti predstavljaju najizraženiju posledicu oštećenja stukturalnih aspekata jezika. Procena pragmatskih sposobnosti kod dece sa SJP može omogućiti ranu detekciju riziko faktora za pojavu težih poremećaja ponašanja i eventualno prisustvo nekog od poremećaja autističkog spektra ili hiperkinetičkog poremećaja. Cilj ovog istraživanja je da se identifikuju mogući pragmatski deficiti kod dece sa specifičnim poremećajem u razvoju jezika. Uzorak je činilo 60 ispitanika podeljenih u dve grupe, 30 dece sa specifičnim jezičkim poremećajem i 30 dece tipičnog razvoja. U istraživanju je korišćena Komunikaciona čeklistu za decu (CCC-2), standardizovana i prilagođenu srpskom govornom području (Glumbić, 2010). Analizom rezultata uočene su statistički značajne razlike između dve grupe u pogledu strukturalnih aspekata jezika što je i očekivano s obzirom da jednu grupu čine deca sa dijagnostikovanim poremećajem u razvoju jezika. Skor opšte komunikacione sposobnosti, u skladu sa rezltatima na pojedinačnim subskalama, značajno je veći kod dece tipičnog razvoja nego kod dece sa specifičnim jezičkim poremećajem. Statistički značajno bolji rezultati na subskalama koje procenjuju pragmatske sposobnosti i recipročne socijalne relacije uočeni su kod dece sa SJP. Međutim, analiza podataka je pokazala da uočeni pragmatski deficiti kod dece tipičnog razvoja ne spadaju u atipičnu pojavu (SIDC skor>0). Zaključeno je da je skrining pragmatskih sposobnosti ima značaj u proceni dece sa specifičnim poremećajem u razvoju jezika i dece tipičnog jezičkog razvoja.

Specific language impairment (SLI) is manifested with deficits in the field of production and understanding of the morpho-syntactic, lexical and phonological aspects of language. For some children with specific language impairment, pragmatic deficits represent the most obvious consequence of deficits in area of structural aspects of language. The assessment of pragmatic abilities in children with SLI may allow early detection of risk factors for the occurrence of more severe behavioral disorders and the presence of an autistic spectrum disorder or hyperkinetic disorder. The aim of this study is to identify possible pragmatic deficits within children with specific language impairment. The sample consisted of 60 subjects divided into two groups: 30 children with specific language impairment and 30 children with typical development. Children’s Communication Checklist (CCC-2), standardized for Serbian-speaking children (Glumbić, 2010). The results showed statistically significant differences between the two groups in terms of structural aspects of language, which was expected given that one group consists of children diagnosed with the SLI. General Communication Composite (GCC), in accordance with the results within subscales, was significantly higher in children with typical development than in children with specific language impairment. Significantly better results on the subscales that evaluate pragmatic abilities and reciprocal social relations have been observed in typically-developing group. However, data analysis showed that the observed pragmatic deficits in children with typical development do not represent atypical occurrence (SIDC> 0).