Zadaci odlaganja zadovoljstva kao način procene samoregulacije kod osoba sa intelektualnom ometenošću

Abstract

Samoregulacija predstavlja sposobnost inhibiranja brzog, nefleksibilnog automatizovanog odgovora, koji je usmeren na ostvarivanje trenutnog zadovoljstva, kako bi se generisao sporiji, ali fleksibilniji odgovor, koji ima veću adaptivnu vrednost, jer je usmeren na ostvarivanje dugoročnih ciljeva. Zadatak odlaganja zadovoljstva, kao jedan od načina procene samoregulacije, predstavlja izbor između manje nagrade, koja je ispitaniku na raspolaganju u svakom trenutku trajanja probe i veće nagrade, koju ispitanik dobija, ako uspe da odloži uzimanje manje nagrade u predviđenom vremenskom periodu. Na zadatku odlaganja zadovoljstva angažuju se različite sposobnosti: pažnja, radna memorija, inhibitorna kontrola, mentalne reprezentacije, regulacija emocija, kao i strategije koje uključuju upotrebu govora. Cilj ovog rada je davanje celovitije slike o odnosima egzekutivnih funkcija, inteligencije i samoregulacije u zadacima odlaganja zadovoljstva, kod osoba sa intelektualnom ometenošću (IO). Prema rezultatima analiziranih istraživanja, možemo zaključiti da deficiti u oblasti egzekutivnih funkcija, čine osnovu slabijeg uspeha ispitanika sa IO u poređenju sa ispitanicima tipične populacije, istog mentalnog uzrasta, kada se poredi njihov učinak na zadacima odlaganja zadovoljstva.

Self-regulation represents an ability to inhibit rapid, nonflexible automatized response aimed at the realization of momentary satisfaction, in order to generate a slower but more flexible response, which has a greater adaptive value since it is aimed at long-term objectives. Delay gratification task, as one of the means of self-regulation assessment, represents a choice between a minor reward that is available to the subject at any moment during the test and a major reward to be granted if the subject succeeds to delay the acceptance of a minor reward in the anticipated time period. Various abilities are involved in delay gratification tasks: attention, working memory, inhibitory control, mental representation, emotion regulation, as well as strategies which include the use of speech. The objective of this paper is to provide a more comprehensive illustration of executive functions, intelligence and self-regulation in delay gratification tasks in individuals with intellectual disability (ID). According to the results of analyzed researches, it can be concluded that deficits in the field of executive functions represent a basis for limited success of ID examinees compared to typically developing subjects of the same mental age, with regard to their effect on delay gratification tasks.