Laka intelektualna ometenost-kognitivne i bihejvioralne specifičnosti

Abstract

Istraživanje tretira pokušaj rasvetljavanja specifičnosti kognitivnog i intelektualnog funkcionisanja dece s lakom intelektualnom ometenošću u relaciji sa specifičnostima ponašanja i socio-emocionalnog funkcionisanja ispitivanim u uslovima standardne situacije edukacije. Studija je obuhvata 124 ispitanika sa lakom intelektualnom ometenošću, procenjenim WISC skalom intelektualnih sposobnosti. Obuhvaćena su deca od drugog do petog razreda osnovnih škola u Beogradu. Primenjena je baterija Lurija- Nebraska za decu u proceni relevantnih razvojnih aspekata kognitivnog i saznajnog funkcionisanja dece obuhvaćene uzorkom (Golden, 1987). Procena ponašanja u uslovima edukacije vršena je Conners skalom procene ponašanja (K. Conners, 1969). Procenjene oblasti ponašanja obuhvatile su ponašanje u učionici, participaciju sa vršnjacima (vršnjački odnosi) i odnos prema autoritetu. U brojnim ispitanim razvojnim domenima i oblastima ukazano je na prisustvo statistički značajnih razlika u postignuću na kliničkim razvojnim skalama Baterije Lurija-Nebraska za decu, u zavisnosti od kvalitativnih razlika u kognitivnom i intelektualnom funkcionisanju ispitivane dece. Takođe je ukazano na bihejvioralne specifičnosti ispitivane dece u uslovima njihove edukacije što će u radu biti šire interpretirano i diskutovano. Rezultati upućuju na praktične implikacije o mogućnostima multimodalno orijentisanog pristupa razvojnim specifičnostima ispitivane populacije dece kao što su: �������� Bihevioralne intervencije �������� Farmakoterapija �������� Timski rad (profesionalci i neprofesionalci) �������� Multimodalni tretman (kombinacija terapijskih pristupa) �������� Komplementarni tretman (edukacija i psihosocijalne intervencije) �������� Individualni tretman baziran na IEP i ITP (individualnim edukativnim i trening planovima).

The paper discusses areas of cognitive and intellectual functioning in correlation with behavioral functioning of the children with mild intellectual disability, such as behaviour difficulties with or without hyperactivity and attention disorders. The study covered 124 children with mild intellectual disability attending elementary schools in Belgrade. The WISC scale of intellectual functioning was used to assess their cognitive functioning. The Conners Rating Scale for Children was also used in educational settings, and different areas of behavior in the classroom, such as participation in the group with peers and attitude towards authority, were covered. The results of the study suggest the presence of disorders in behavior and attention functioning ranging from 11.2% to 40.4%. It also highlights differences between the different degrees of complexity of the cognitive functioning in tested developmental areas which are discussed in paper. The paper emphasises the importance of use the multimodal approach to developmental disabilities of the tested sample such as: Behavioral interventions; Pharmacotherapy approaches; Team work (professionals and non-professionals); Multimodal treatment (combination of the therapeutic approach); Complementary treatment (education and psychosocial interventions); and Individually based treatment such as IEP and ITP (Individual Educational Planes and Individual Training Plains).