TY  - JOUR
AU  - Marković, Danijel
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3607
AB  - Značajan broj dece sa poremećajem autističkog spektra je neverbalan ili minimalno
verbalan. Istovremeno, razvoj neverbalnih obrazaca komunikacije
kod ove dece je u ozbiljnoj meri narušen. Stoga, različiti nekonvencionalni
vidovi ponašanja, uključujući i problematična, postaju jedini način komunikacije
dece sa poremećajem autističkog spektra. Zato je razvoj funkcionalnih
komunikacionih veština jedan od prioriteta u procesu rane intervencije.
Cilj rada je prikaz dostupnih i relevantnih istraživanja čiji se predmet odnosi
na primenu funkcionalnog komunikacionog treninga za razvoj i unapređenje
komunikacije kod dece sa poremećajem autističkog spektra.
Uvid u relevantnu literaturu je izvršen pregledom elektronskih baza podataka
koje su dostupne putem Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku
(KOBSON). Pregledom su obuhvaćena empirijska istraživanja, pregledni
radovi i meta-analize u kojima je razmatrana primena funkcionalnog komunikacionog
treninga kod dece sa poremećajem autističkog spektra, a u kojima
su alternativni komunikacioni odgovori bili zasnovani na usmenom govoru,
primeni sistema komunikacije pomoću razmene slika (PECS) i uređaja za generisanje
govornog/glasovnog autputa (SGD/VOCA).
Rezultati istraživanja ukazuju na to da je funkcionalni komunikacioni trening
efikasna bihejvioralna tehnika za razvoj i unapređenje funkcionalnih
komunikacionih veština i posredno, eliminaciju problematičnih ponašanja
kod dece sa poremećajem autističkog spektra. Međutim, i drugi nekonvencionalni,
idiosinkratički vidovi ponašanja, koji po definiciji ne spadaju u
red problematičnih, mogu biti efikasno tretirani primenom funkcionalnog
komunikacionog treninga. Pozitivan uticaj treninga na razvoj funkcionalne komunikacije nalazimo u istraživanjaima u kojima su alternativni komunikacioni
odgovori podrazumevali usmeni govor, kao i primenu sistema augmentativne
i alternativne komunikacije. Zahtevanje je najčešće tretirana
pragmatska funkcija tokom funkcionalnog komunikacionog treninga, ali se
i druge funkcije komunikacije mogu uspešno razvijati.
AB  - A significant number of children with autism spectrum disorder is nonverbal
or minimal verbal. At the same time, the development of non-verbal
communication patterns in these children is seriously undermined. Different,
unconventional behaviors, including problematic ones, become the only way
of communicating children with autistic spectrum disorders. Therefore, the
development of functional communication skills is among the priorities in the
early intervention process.
The aim of this paper is to present the available and relevant researches
whose subject relates to the use of functional communication training for the
development and improvement of functional communication skills in children
with autism spectrum disorder.
Insight into the relevant literature was performed by reviewing electronic
databases that are available through the Consortium of Serbian Library
for Coordinated Acquisition (KOBSON). The review included empirical
studies, review articles and meta-analyzes that examined the use of functional
communication training in children with autism spectrum disorder, in which
alternative communication responses were based on oral speech, the application
of the Picture exchange communication system (PECS) and the speech/voice
output generating devices (SGD / VOCA).
The results of the study suggest that functional communication training
is an effective behavioral technique for the development and improvement of
functional communication skills, and indirectly, elimination of problematic
behavior in children with autism spectrum disorder. However, other nonconventional,
idiosyncratic forms of behavior which, by definition, do not
belong to the order of problematic, can be effectively treated with the use of
functional communication training. The positive influence of training on
the development of functional communication is found in research in which
alternative communication responses implied oral speech, as well as the
application of the system of augmentative and alternative communication.
The requesting is the most often treated pragmatic function during functional
communication training, but other communication functions can also be
successfully developed.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Razvoj funkcionalnih komunikacionih veština kod dece sa poremećajem autističkog spektra
T1  - Development of functional communication skills in Children with autism spectrum disorder
IS  - 1
VL  - 25
VL  - 85
VL  - 118
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3607
ER  - 

@article{
author = "Marković, Danijel",
year = "2019",
abstract = "Značajan broj dece sa poremećajem autističkog spektra je neverbalan ili minimalno
verbalan. Istovremeno, razvoj neverbalnih obrazaca komunikacije
kod ove dece je u ozbiljnoj meri narušen. Stoga, različiti nekonvencionalni
vidovi ponašanja, uključujući i problematična, postaju jedini način komunikacije
dece sa poremećajem autističkog spektra. Zato je razvoj funkcionalnih
komunikacionih veština jedan od prioriteta u procesu rane intervencije.
Cilj rada je prikaz dostupnih i relevantnih istraživanja čiji se predmet odnosi
na primenu funkcionalnog komunikacionog treninga za razvoj i unapređenje
komunikacije kod dece sa poremećajem autističkog spektra.
Uvid u relevantnu literaturu je izvršen pregledom elektronskih baza podataka
koje su dostupne putem Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku
(KOBSON). Pregledom su obuhvaćena empirijska istraživanja, pregledni
radovi i meta-analize u kojima je razmatrana primena funkcionalnog komunikacionog
treninga kod dece sa poremećajem autističkog spektra, a u kojima
su alternativni komunikacioni odgovori bili zasnovani na usmenom govoru,
primeni sistema komunikacije pomoću razmene slika (PECS) i uređaja za generisanje
govornog/glasovnog autputa (SGD/VOCA).
Rezultati istraživanja ukazuju na to da je funkcionalni komunikacioni trening
efikasna bihejvioralna tehnika za razvoj i unapređenje funkcionalnih
komunikacionih veština i posredno, eliminaciju problematičnih ponašanja
kod dece sa poremećajem autističkog spektra. Međutim, i drugi nekonvencionalni,
idiosinkratički vidovi ponašanja, koji po definiciji ne spadaju u
red problematičnih, mogu biti efikasno tretirani primenom funkcionalnog
komunikacionog treninga. Pozitivan uticaj treninga na razvoj funkcionalne komunikacije nalazimo u istraživanjaima u kojima su alternativni komunikacioni
odgovori podrazumevali usmeni govor, kao i primenu sistema augmentativne
i alternativne komunikacije. Zahtevanje je najčešće tretirana
pragmatska funkcija tokom funkcionalnog komunikacionog treninga, ali se
i druge funkcije komunikacije mogu uspešno razvijati., A significant number of children with autism spectrum disorder is nonverbal
or minimal verbal. At the same time, the development of non-verbal
communication patterns in these children is seriously undermined. Different,
unconventional behaviors, including problematic ones, become the only way
of communicating children with autistic spectrum disorders. Therefore, the
development of functional communication skills is among the priorities in the
early intervention process.
The aim of this paper is to present the available and relevant researches
whose subject relates to the use of functional communication training for the
development and improvement of functional communication skills in children
with autism spectrum disorder.
Insight into the relevant literature was performed by reviewing electronic
databases that are available through the Consortium of Serbian Library
for Coordinated Acquisition (KOBSON). The review included empirical
studies, review articles and meta-analyzes that examined the use of functional
communication training in children with autism spectrum disorder, in which
alternative communication responses were based on oral speech, the application
of the Picture exchange communication system (PECS) and the speech/voice
output generating devices (SGD / VOCA).
The results of the study suggest that functional communication training
is an effective behavioral technique for the development and improvement of
functional communication skills, and indirectly, elimination of problematic
behavior in children with autism spectrum disorder. However, other nonconventional,
idiosyncratic forms of behavior which, by definition, do not
belong to the order of problematic, can be effectively treated with the use of
functional communication training. The positive influence of training on
the development of functional communication is found in research in which
alternative communication responses implied oral speech, as well as the
application of the system of augmentative and alternative communication.
The requesting is the most often treated pragmatic function during functional
communication training, but other communication functions can also be
successfully developed.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Razvoj funkcionalnih komunikacionih veština kod dece sa poremećajem autističkog spektra, Development of functional communication skills in Children with autism spectrum disorder",
number = "1",
volume = "25, 85, 118",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3607"
}

Marković, D.. (2019). Razvoj funkcionalnih komunikacionih veština kod dece sa poremećajem autističkog spektra. in Beogradska defektološka škola
Drustvo defektologa Srbije., 25(1).
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3607

Marković D. Razvoj funkcionalnih komunikacionih veština kod dece sa poremećajem autističkog spektra. in Beogradska defektološka škola. 2019;25(1).
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3607 .

Marković, Danijel, "Razvoj funkcionalnih komunikacionih veština kod dece sa poremećajem autističkog spektra" in Beogradska defektološka škola, 25, no. 1 (2019),
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3607 .

TY  - CONF
AU  - Marković, Danijel
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4098
AB  - Samopovređivanje je ponašanje usmereno ka sopstvenom telu, koje je praćeno
njegovim fizičkim oštećenjem. Postoji veliki broj topografija samopovređivanja
kod dece sa poremećajem autističkog spektra (PAS) i dece sa intelektualnom
ometenošću (IO), pri čemu se svako od njih ponaosob može samopovređivati
na više različitih načina. Istraživanje ima za cilj da utvrdi topografiju
samopovređivanja kod dece sa PAS i dece sa IO. Uzorak je formiran od 22
ispitanika sa PAS i pridruženom IO, uzrasta od 7 do 12,9 godina (AS = 9,72;
SD = 1,74), i 30 ispitanika sa IO starosti od 7,1 do 12,1 godina (AS = 9,68; SD
= 1,70). U oba slučaja se radi o ispitanicima sa težim oblicima IO. Topografija
samopovređivanja je utvrđena primenom podskale Samopovređivanje iz
Inventara problematičnog ponašanja, pri čemu su podaci dobijeni od roditelja.
Samopovređivanje je prisutno kod 90,9% dece sa PAS, i kod nešto više od
polovine (56,7%) dece sa IO. Prinošenje ustima ili gutanje nejestivih predmeta
(pika) (65%) je najučestalija topografija samopovređivanja kod dece sa PAS,
dok se među učestalije ubrajaju još i udaranje po glavi (50%) i drugim delovima
tela (45%), grebanje (45%) i štipanje (40%). Kod dece sa IO, udaranje po
glavi, prinošenje ustima ili gutanje nejestivih predmeta (pika), čupanje noktiju
na prstima ruku i nogu, gutanje vazduha i čupanje kose su najzastupljenije
topografije samopovređivanja, pri čemu je svaka od pomenutih, registrovana
kod 41,2% ispitanika. Broj topografija samopovređivanja kod dece sa PAS
kreće se između 1 i 10 (AS = 4,60; SD = 2,68), a u slučaju dece sa IO, od 1 do
9 (AS = 4,00; SD = 2,42). Uzrast statistički značajno i visoko korelira sa brojem
topografija samopovređivanja (r = 0,61, p < 0,01), samo kod dece sa PAS.
Neophodno je sagledati uticaj različitih činilaca koji mogu imati ulogu u nastanku
i perzistiranju samopovređivanja, zatim, utvrditi funkciju samopovređivanja
i primeniti bihevioralne strategije za njegovo preusmeravanje.
AB  - Self-injury is behavior directed towards one’s own body, followed by its physical
damage. There is a large number of topography of self-injury in children with autism
spectrum disorder (ASD) and children with intellectual disability (ID), whereby each of
them individually, may self-injure in several different ways. The aim of the research was to
determine the topography of self-injury in children with ASD and children with ID. The sample
was formed from 22 subjects with ASD and associated ID, from 7 to 12.9 years of age (M =
9.72; SD = 1.74), and 30 subjects with ID, 7.1 to 12.1 years of age. In both cases, these people
had more severe forms of ID. The topography of self-injury was determined by using the
Self-injury subscale from the Behavior Problems Inventory, wherein the data was obtained
from the parents. Self-injury was present in 90.9% of children with ASD, and in slightly more
than half (56.7%) of children with ID. Mouthing or swallowing of non-food items (pica) (65%),
was the most common topography of self-injury in children with ASD, while hitting on the
head (50%) and other parts of the body (45%), scratching (45%) and pinching (40%) were
among more frequent ones. In children with ID, hitting on the head, mouthing or swallowing
of non-food items (pica), pulling out finger or toe nails, air swallowing and hear pulling
were the most common topography of self-injury, with each of them registered in 41.2% of
respondents. The number of topography of self-injury in children with ASD ranges between
1 and 10 (M = 4.60; SD = 2.68), and in children with ID, from 1 to 9 (M = 4.00; SD = 2.42). Age
statistically significantly and highly correlated with the number of topography of self-injury (r
= 0.61, p < 0.01), only in children with ASD. It is necessary to consider the influence of various
factors that may play a role in the onset and persistence of self-injury, then, establish the
function of self-injury and apply behavioral strategies for its redirection.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
T1  - Topografija samopovređivanja kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa intelektualnom ometenošću
T1  - Topography of self-injury in children with autism spectrum disorder and children with intellectual disability
EP  - 252
SP  - 245
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4098
ER  - 

@conference{
author = "Marković, Danijel",
year = "2019",
abstract = "Samopovređivanje je ponašanje usmereno ka sopstvenom telu, koje je praćeno
njegovim fizičkim oštećenjem. Postoji veliki broj topografija samopovređivanja
kod dece sa poremećajem autističkog spektra (PAS) i dece sa intelektualnom
ometenošću (IO), pri čemu se svako od njih ponaosob može samopovređivati
na više različitih načina. Istraživanje ima za cilj da utvrdi topografiju
samopovređivanja kod dece sa PAS i dece sa IO. Uzorak je formiran od 22
ispitanika sa PAS i pridruženom IO, uzrasta od 7 do 12,9 godina (AS = 9,72;
SD = 1,74), i 30 ispitanika sa IO starosti od 7,1 do 12,1 godina (AS = 9,68; SD
= 1,70). U oba slučaja se radi o ispitanicima sa težim oblicima IO. Topografija
samopovređivanja je utvrđena primenom podskale Samopovređivanje iz
Inventara problematičnog ponašanja, pri čemu su podaci dobijeni od roditelja.
Samopovređivanje je prisutno kod 90,9% dece sa PAS, i kod nešto više od
polovine (56,7%) dece sa IO. Prinošenje ustima ili gutanje nejestivih predmeta
(pika) (65%) je najučestalija topografija samopovređivanja kod dece sa PAS,
dok se među učestalije ubrajaju još i udaranje po glavi (50%) i drugim delovima
tela (45%), grebanje (45%) i štipanje (40%). Kod dece sa IO, udaranje po
glavi, prinošenje ustima ili gutanje nejestivih predmeta (pika), čupanje noktiju
na prstima ruku i nogu, gutanje vazduha i čupanje kose su najzastupljenije
topografije samopovređivanja, pri čemu je svaka od pomenutih, registrovana
kod 41,2% ispitanika. Broj topografija samopovređivanja kod dece sa PAS
kreće se između 1 i 10 (AS = 4,60; SD = 2,68), a u slučaju dece sa IO, od 1 do
9 (AS = 4,00; SD = 2,42). Uzrast statistički značajno i visoko korelira sa brojem
topografija samopovređivanja (r = 0,61, p < 0,01), samo kod dece sa PAS.
Neophodno je sagledati uticaj različitih činilaca koji mogu imati ulogu u nastanku
i perzistiranju samopovređivanja, zatim, utvrditi funkciju samopovređivanja
i primeniti bihevioralne strategije za njegovo preusmeravanje., Self-injury is behavior directed towards one’s own body, followed by its physical
damage. There is a large number of topography of self-injury in children with autism
spectrum disorder (ASD) and children with intellectual disability (ID), whereby each of
them individually, may self-injure in several different ways. The aim of the research was to
determine the topography of self-injury in children with ASD and children with ID. The sample
was formed from 22 subjects with ASD and associated ID, from 7 to 12.9 years of age (M =
9.72; SD = 1.74), and 30 subjects with ID, 7.1 to 12.1 years of age. In both cases, these people
had more severe forms of ID. The topography of self-injury was determined by using the
Self-injury subscale from the Behavior Problems Inventory, wherein the data was obtained
from the parents. Self-injury was present in 90.9% of children with ASD, and in slightly more
than half (56.7%) of children with ID. Mouthing or swallowing of non-food items (pica) (65%),
was the most common topography of self-injury in children with ASD, while hitting on the
head (50%) and other parts of the body (45%), scratching (45%) and pinching (40%) were
among more frequent ones. In children with ID, hitting on the head, mouthing or swallowing
of non-food items (pica), pulling out finger or toe nails, air swallowing and hear pulling
were the most common topography of self-injury, with each of them registered in 41.2% of
respondents. The number of topography of self-injury in children with ASD ranges between
1 and 10 (M = 4.60; SD = 2.68), and in children with ID, from 1 to 9 (M = 4.00; SD = 2.42). Age
statistically significantly and highly correlated with the number of topography of self-injury (r
= 0.61, p < 0.01), only in children with ASD. It is necessary to consider the influence of various
factors that may play a role in the onset and persistence of self-injury, then, establish the
function of self-injury and apply behavioral strategies for its redirection.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.",
title = "Topografija samopovređivanja kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa intelektualnom ometenošću, Topography of self-injury in children with autism spectrum disorder and children with intellectual disability",
pages = "252-245",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4098"
}

Marković, D.. (2019). Topografija samopovređivanja kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa intelektualnom ometenošću. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 245-252.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4098

Marković D. Topografija samopovređivanja kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa intelektualnom ometenošću. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.. 2019;:245-252.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4098 .

Marković, Danijel, "Topografija samopovređivanja kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa intelektualnom ometenošću" in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019. (2019):245-252,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4098 .

TY  - JOUR
AU  - Marković, Danijel
AU  - Tomić, Katarina
PY  - 2018
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3391
AB  - Maladaptivno ponašanje ima visoku stopu učestalosti u populacijama osoba sa poremećajem autističkog spektra i intelektualnom ometenošću (IO). Ranija istraživanja ukazuju na njegovu veću učestalost kod osoba sa poremećajem autističkog spektra u odnosu na osobe sa IO i atipičnim razvojem druge prirode. Istraživanje ima za cilj da utvrdi učestalost i težinu samopovređivanja, stereotipnog ponašanja i agresije/destrukcije kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa IO, kao i eventualne razlike između dijagnostičkih grupa, zatim povezanost uzrasta sa oblicima maladaptivnog ponašanja i odnos između sva tri oblika maladaptivnog ponašanja unutar dijagnostičkih grupa. Inventar problematičnog ponašanja je primenjen na uzorku od 22 ispitanika sa poremećajem autističkog spektra i 30 ispitanika sa IO, uzrasta od 7 do 12 godina. U oba slučaja radi se o osobama sa težim oblicima IO. Najveću učestalost i težinu u obe dijagnostičke grupe ima stereotipno ponašanje, za kojim slede samopovređivanje i agresija/destrukcija. Samopovređujuće i stereotipno ponašanje imaju značajno veću učestalost i težinu kod dece sa poremećajem autističkog spektra.Učestalost samopovređivanja značajno korelira sa stereotipnim ponašanjem kod dece sa IO, dok kod dece sa poremećajem autističkog spektra postoji značajna povezanost između učestalosti samopovređivanja i agresije/destrukcije. Značajna korelacija u obe grupe ispitanika utvrđena je i u odnosu na težinu ovih oblika maladaptivnog ponašanja. Uzrast signifikantno korelira sa maladaptivnim ponašanjem samo kod dece sa poremećajem autističkog spektra, i to sa obe dimenzije samopovređivanja. Neophodno je da se razvijaju adaptivne sposobnosti dece sa poremećajem autističkog spektra i IO kako bi se minimizirao rizik od pojave maladaptivnog ponašanja, kao i da roditelji i stručnjaci steknu znanja o mogućnostima funkcionalne procene maladaptivnog ponašanja i njegovog preusmeravanja u socijalno prihvatiljive oblike ponašanja.
AB  - Maladaptive behavior has a high incidence rate in populations with autism spectrum disorder and intellectual disability (ID). Early studies indicate its higher incidence in people with autism spectrum disorder compared to those with ID and atypical development of a second nature. The research aims to determine the incidence and severity of selfinjury, stereotypic behavior and aggression/destruction in children with autism spectrum disorder and children with ID, as well as possible differences between diagnostic groups; association of ages with forms of maladaptive behavior and the relationship between all three forms of maladaptive behavior within diagnostic groups. The Behavior Problems Inventory was applied to a sample of 22 subjects with autism spectrum disorder and 30 subjects with ID, 7 to 12 years of age. In both cases, these people had more severe forms of ID. The results indicate that stereotypic behavior had the highest frequency and severity in both diagnostic groups, followed by self-injury and aggression/destruction. Self-injuring and stereotypic behavior had a significantly higher frequency and severity in children with autism spectrum disorder. The frequency of self-injury significantly correlated with stereotypic behavior in children with ID, while in children with autism spectrum disorder there was a significant relationship between the frequency of self-injury and aggression/destruction. Significant correlation in both groups of subjects was also determined in relation to the severity of these forms of maladaptive behavior. The age significantly correlated with maladaptive behavior only in children with autism spectrum disorder, with both dimensions of self-injuries. It is necessary to develop adaptive abilities of children with autism spectrum disorder and ID in order to minimize the risks of maladaptive behavior, as well as for parents and experts to acquire knowledge about the possibilities of functional evaluation of maladaptive behavior and its redirecting to socially acceptable forms of behavior.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - MALADAPTIVE BEHAVIOR OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER AND CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITY
T1  - MALADAPTIVNO PONAŠANJE DECE SA POREMEĆAJEM AUTISTIČKOG SPEKTRA I DECE SA INTELEKTUALNOM OMETENOŠĆU
EP  - 61
IS  - 1
SP  - 33
VL  - 17
DO  - 10.5937/specedreh17-15469
ER  - 

@article{
author = "Marković, Danijel and Tomić, Katarina",
year = "2018",
abstract = "Maladaptivno ponašanje ima visoku stopu učestalosti u populacijama osoba sa poremećajem autističkog spektra i intelektualnom ometenošću (IO). Ranija istraživanja ukazuju na njegovu veću učestalost kod osoba sa poremećajem autističkog spektra u odnosu na osobe sa IO i atipičnim razvojem druge prirode. Istraživanje ima za cilj da utvrdi učestalost i težinu samopovređivanja, stereotipnog ponašanja i agresije/destrukcije kod dece sa poremećajem autističkog spektra i dece sa IO, kao i eventualne razlike između dijagnostičkih grupa, zatim povezanost uzrasta sa oblicima maladaptivnog ponašanja i odnos između sva tri oblika maladaptivnog ponašanja unutar dijagnostičkih grupa. Inventar problematičnog ponašanja je primenjen na uzorku od 22 ispitanika sa poremećajem autističkog spektra i 30 ispitanika sa IO, uzrasta od 7 do 12 godina. U oba slučaja radi se o osobama sa težim oblicima IO. Najveću učestalost i težinu u obe dijagnostičke grupe ima stereotipno ponašanje, za kojim slede samopovređivanje i agresija/destrukcija. Samopovređujuće i stereotipno ponašanje imaju značajno veću učestalost i težinu kod dece sa poremećajem autističkog spektra.Učestalost samopovređivanja značajno korelira sa stereotipnim ponašanjem kod dece sa IO, dok kod dece sa poremećajem autističkog spektra postoji značajna povezanost između učestalosti samopovređivanja i agresije/destrukcije. Značajna korelacija u obe grupe ispitanika utvrđena je i u odnosu na težinu ovih oblika maladaptivnog ponašanja. Uzrast signifikantno korelira sa maladaptivnim ponašanjem samo kod dece sa poremećajem autističkog spektra, i to sa obe dimenzije samopovređivanja. Neophodno je da se razvijaju adaptivne sposobnosti dece sa poremećajem autističkog spektra i IO kako bi se minimizirao rizik od pojave maladaptivnog ponašanja, kao i da roditelji i stručnjaci steknu znanja o mogućnostima funkcionalne procene maladaptivnog ponašanja i njegovog preusmeravanja u socijalno prihvatiljive oblike ponašanja., Maladaptive behavior has a high incidence rate in populations with autism spectrum disorder and intellectual disability (ID). Early studies indicate its higher incidence in people with autism spectrum disorder compared to those with ID and atypical development of a second nature. The research aims to determine the incidence and severity of selfinjury, stereotypic behavior and aggression/destruction in children with autism spectrum disorder and children with ID, as well as possible differences between diagnostic groups; association of ages with forms of maladaptive behavior and the relationship between all three forms of maladaptive behavior within diagnostic groups. The Behavior Problems Inventory was applied to a sample of 22 subjects with autism spectrum disorder and 30 subjects with ID, 7 to 12 years of age. In both cases, these people had more severe forms of ID. The results indicate that stereotypic behavior had the highest frequency and severity in both diagnostic groups, followed by self-injury and aggression/destruction. Self-injuring and stereotypic behavior had a significantly higher frequency and severity in children with autism spectrum disorder. The frequency of self-injury significantly correlated with stereotypic behavior in children with ID, while in children with autism spectrum disorder there was a significant relationship between the frequency of self-injury and aggression/destruction. Significant correlation in both groups of subjects was also determined in relation to the severity of these forms of maladaptive behavior. The age significantly correlated with maladaptive behavior only in children with autism spectrum disorder, with both dimensions of self-injuries. It is necessary to develop adaptive abilities of children with autism spectrum disorder and ID in order to minimize the risks of maladaptive behavior, as well as for parents and experts to acquire knowledge about the possibilities of functional evaluation of maladaptive behavior and its redirecting to socially acceptable forms of behavior.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "MALADAPTIVE BEHAVIOR OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER AND CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITY, MALADAPTIVNO PONAŠANJE DECE SA POREMEĆAJEM AUTISTIČKOG SPEKTRA I DECE SA INTELEKTUALNOM OMETENOŠĆU",
pages = "61-33",
number = "1",
volume = "17",
doi = "10.5937/specedreh17-15469"
}

Marković, D.,& Tomić, K.. (2018). MALADAPTIVE BEHAVIOR OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER AND CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITY. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 17(1), 33-61.
https://doi.org/10.5937/specedreh17-15469

Marković D, Tomić K. MALADAPTIVE BEHAVIOR OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER AND CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITY. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2018;17(1):33-61.
doi:10.5937/specedreh17-15469 .

Marković, Danijel, Tomić, Katarina, "MALADAPTIVE BEHAVIOR OF CHILDREN WITH AUTISM SPECTRUM DISORDER AND CHILDREN WITH INTELLECTUAL DISABILITY" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 17, no. 1 (2018):33-61,
https://doi.org/10.5937/specedreh17-15469 . .

TY  - JOUR
AU  - Marković, Danijel
AU  - Kaljača, Svetlana
PY  - 2017
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1051
AB  - The results of the study indicate the presence of higher prevalence of selfinjury in individuals with more severe forms of intellectual disability. Data on prevalence is uneven as a result of different methodological approaches in the participating studies. The aim is to display the available and relevant research whose case involves examination various indicators of the phenomenon of self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability (prevalence, manifestations, function of self-injury and treatment). Analysis of the 52 available studies led to several conclusions: the incidence of self-injury linearly increases with decreasing levels of intellectual functioning, so the highest incidence registered in individuals with profound intellectual disability; risk factors for the occurrence of self-injury are deficits in the quality of adaptive and communication skills, disturbances in sensory development and the presence of other types of behavioral disorders; data on the prevalence self-injury ranging from 4% to 82%; the most common forms of self-injury are hitting on the head, or hitting head on the other objects and biting; self-injury is often in the function of social avoidance tasks/activities and self-stimulation; self-injury can be treated with a variety of behavioral techniques that are based on reinforcement and extinction.
AB  - Rezultati studija ukazuju na prisustvo veće prevalencije samopovređivanja kod osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti. Podaci o prevalenciji su neujednačeni što je posledica različitog metodološkog pristupa u obuhvaćenim studijama. Cilj rada je prikaz dostupnih i relevantnih istraživanja čiji se predmet odnosi na ispitivanje različitih pokazatelja fenomena samopovređivanja kod osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti (prevalencija, manifestacije, funkcija samopovređujućeg ponašanja i tretman). Analizom 52 dostupne studije došlo se do nekoliko zaključaka: učestalost samopovređivanja linearno raste sa opadanjem nivoa intelektualnog funkcionisanja, pa je tako najveća učestalost registrovana kod osoba sa dubokom intelektualnom ometenošću; faktori rizika za pojavu samopovređivanja su i deficiti u kvalitetu adaptivnih i komunikativnih veština, smetnje u senzornom razvoju i prisustvo drugih tipova poremećaja u ponašanju; podaci o prevalenciji samopovređivanja se kreću u rasponu od 4% do 82%; najučestaliji oblici samopovređivanja su: udaranje po glavi, ili udaranje glavom o druge objekte i ujedanje; samopovređivanje je najčešće u funkciji socijalnog izbegavanja zadataka/aktivnosti i autostimulacije; samopovređivanje se može tretirati različitim bihejvioralnim tehnikama koje su zasnovane na potkrepljenju i ekstinkciji.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability
T1  - Samopovređivanje osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti
EP  - 70
IS  - 2
SP  - 51
VL  - 23
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1051
ER  - 

@article{
author = "Marković, Danijel and Kaljača, Svetlana",
year = "2017",
abstract = "The results of the study indicate the presence of higher prevalence of selfinjury in individuals with more severe forms of intellectual disability. Data on prevalence is uneven as a result of different methodological approaches in the participating studies. The aim is to display the available and relevant research whose case involves examination various indicators of the phenomenon of self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability (prevalence, manifestations, function of self-injury and treatment). Analysis of the 52 available studies led to several conclusions: the incidence of self-injury linearly increases with decreasing levels of intellectual functioning, so the highest incidence registered in individuals with profound intellectual disability; risk factors for the occurrence of self-injury are deficits in the quality of adaptive and communication skills, disturbances in sensory development and the presence of other types of behavioral disorders; data on the prevalence self-injury ranging from 4% to 82%; the most common forms of self-injury are hitting on the head, or hitting head on the other objects and biting; self-injury is often in the function of social avoidance tasks/activities and self-stimulation; self-injury can be treated with a variety of behavioral techniques that are based on reinforcement and extinction., Rezultati studija ukazuju na prisustvo veće prevalencije samopovređivanja kod osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti. Podaci o prevalenciji su neujednačeni što je posledica različitog metodološkog pristupa u obuhvaćenim studijama. Cilj rada je prikaz dostupnih i relevantnih istraživanja čiji se predmet odnosi na ispitivanje različitih pokazatelja fenomena samopovređivanja kod osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti (prevalencija, manifestacije, funkcija samopovređujućeg ponašanja i tretman). Analizom 52 dostupne studije došlo se do nekoliko zaključaka: učestalost samopovređivanja linearno raste sa opadanjem nivoa intelektualnog funkcionisanja, pa je tako najveća učestalost registrovana kod osoba sa dubokom intelektualnom ometenošću; faktori rizika za pojavu samopovređivanja su i deficiti u kvalitetu adaptivnih i komunikativnih veština, smetnje u senzornom razvoju i prisustvo drugih tipova poremećaja u ponašanju; podaci o prevalenciji samopovređivanja se kreću u rasponu od 4% do 82%; najučestaliji oblici samopovređivanja su: udaranje po glavi, ili udaranje glavom o druge objekte i ujedanje; samopovređivanje je najčešće u funkciji socijalnog izbegavanja zadataka/aktivnosti i autostimulacije; samopovređivanje se može tretirati različitim bihejvioralnim tehnikama koje su zasnovane na potkrepljenju i ekstinkciji.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability, Samopovređivanje osoba sa težim oblicima intelektualne ometenosti",
pages = "70-51",
number = "2",
volume = "23",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1051"
}

Marković, D.,& Kaljača, S.. (2017). Self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability. in Beogradska defektološka škola
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 23(2), 51-70.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1051

Marković D, Kaljača S. Self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability. in Beogradska defektološka škola. 2017;23(2):51-70.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1051 .

Marković, Danijel, Kaljača, Svetlana, "Self-injury in individuals with more severe forms of intellectual disability" in Beogradska defektološka škola, 23, no. 2 (2017):51-70,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1051 .