TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Veljković, Zorica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5421
AB  - Комуникација је динамичан процес који подразумева реципрочну размену вербалних
и
невербалних
порука
између
учесника.
Употреба
аугментативне
и
алтернативне
комуникације
може
и
негативно
да
се
одрази
на
квалитет
и
квантитет

комуникације,

јер природа комуникационих система понекад представља препреку

у остваривању ефикасне социјалне интеракције. Квалитет интеракције
зависи и од стратегија које користе комуникациони партнери, као и од њихове
комуникационе компетентности. Циљ овог рада је усмерен на анализу и преглед

емпиријских података који указују на карактеристике комуникационе
интеракције између корисника аугментативне и алтернативне комуникације и
њихових комуникационих партнера, као и на стратегије за њено унапређивање.
Резултати истраживања показују да примена аугментативне и алтернативне
комуникације може да утиче на динамичност и реципрочност у комуникацији.
Комуникациони партнери углавном доминирају током интеракције, док корисници
ретко
започињу
разговор
и
заузимају
улогу
саговорника.
Поред
тога,
спорија

брзина

комуникације, отежано и неефикасно привлачење пажње саговорника,

изражавање потреба и давање једноставних одговора као јединих начина
комуникације, као и потешкоће приликом иницирања и промене тема разговора
представљају препреке за ефикасну комуникацију. Како би се остварила успешна
интеракција кроз комуникацију, неопходно је да корисници и комуникациони партнери
разумеју
једни
друге
и
да
буду
свесни
стратегија
које
би
могле
да
унапреде
њихову
комуникацију.
Дакле,
постоји
потреба
да
се
комуникациони
партнери

едукују
о
карактеристикама
аугментативне
и
алтернативне
комуникације,
као

и
да
се
промовише
активна
улога
корисника
током
интеракције.
AB  - Communication is a dynamic process that
implies reciprocal exchange of verbal and
nonverbal messages between participants.
The use of augmentative and alternative
communication can have a negative impact
on the quality and quantity of communication,
because the nature of communication systems
sometimes represents an obstacle in achieving
effective social interaction. The quality of the 
interaction depend upon the strategies that are used by the communication partners, as
well as on their communication competence.
The aim of this paper is focused on the
analysis and review of empirical data that
indicate the characteristics of communication
interaction between augmentative and
alternative communication users and
their communication partners, as well as
strategies for its improvement. The results 
show that the application of augmentative and alternative communication can influence
dynamism and reciprocity in communication.
Communication partners generally dominate
the interaction, while users rarely initiate
the conversation and take the role of the
interlocutor. In addition, slower speed of
communication, difficult and ineffective
attracting the interlocutor’s attention,
expressing needs and giving simple answers
as the only means of communication, as well
as difficulties when initiating and changing
conversation topics are obstacles to effective
communication. In order to achieve successful
interaction through communication, it is
necessary that users and communication
partners understand each other and to be
aware of strategies that could improve their
communication. Therefore, there is a need
to educate communication partners about
the characteristics of augmentative and
alternative communication, as well as to
promote the active role of the user during the
interaction.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Национални научни скуп „Интервенције у раном детињству и предшколству” Београд, 22. децембар 2023. Зборник радова
T1  - Карактеристике аугментативне и алтернативне комуникације и стратегије за њено унапређење
T1  - Characteristics of augmentative and alternative communication and strategies for its improvement
EP  - 19
SP  - 11
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5421
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Veljković, Zorica",
year = "2023",
abstract = "Комуникација је динамичан процес који подразумева реципрочну размену вербалних
и
невербалних
порука
између
учесника.
Употреба
аугментативне
и
алтернативне
комуникације
може
и
негативно
да
се
одрази
на
квалитет
и
квантитет

комуникације,

јер природа комуникационих система понекад представља препреку

у остваривању ефикасне социјалне интеракције. Квалитет интеракције
зависи и од стратегија које користе комуникациони партнери, као и од њихове
комуникационе компетентности. Циљ овог рада је усмерен на анализу и преглед

емпиријских података који указују на карактеристике комуникационе
интеракције између корисника аугментативне и алтернативне комуникације и
њихових комуникационих партнера, као и на стратегије за њено унапређивање.
Резултати истраживања показују да примена аугментативне и алтернативне
комуникације може да утиче на динамичност и реципрочност у комуникацији.
Комуникациони партнери углавном доминирају током интеракције, док корисници
ретко
започињу
разговор
и
заузимају
улогу
саговорника.
Поред
тога,
спорија

брзина

комуникације, отежано и неефикасно привлачење пажње саговорника,

изражавање потреба и давање једноставних одговора као јединих начина
комуникације, као и потешкоће приликом иницирања и промене тема разговора
представљају препреке за ефикасну комуникацију. Како би се остварила успешна
интеракција кроз комуникацију, неопходно је да корисници и комуникациони партнери
разумеју
једни
друге
и
да
буду
свесни
стратегија
које
би
могле
да
унапреде
њихову
комуникацију.
Дакле,
постоји
потреба
да
се
комуникациони
партнери

едукују
о
карактеристикама
аугментативне
и
алтернативне
комуникације,
као

и
да
се
промовише
активна
улога
корисника
током
интеракције., Communication is a dynamic process that
implies reciprocal exchange of verbal and
nonverbal messages between participants.
The use of augmentative and alternative
communication can have a negative impact
on the quality and quantity of communication,
because the nature of communication systems
sometimes represents an obstacle in achieving
effective social interaction. The quality of the 
interaction depend upon the strategies that are used by the communication partners, as
well as on their communication competence.
The aim of this paper is focused on the
analysis and review of empirical data that
indicate the characteristics of communication
interaction between augmentative and
alternative communication users and
their communication partners, as well as
strategies for its improvement. The results 
show that the application of augmentative and alternative communication can influence
dynamism and reciprocity in communication.
Communication partners generally dominate
the interaction, while users rarely initiate
the conversation and take the role of the
interlocutor. In addition, slower speed of
communication, difficult and ineffective
attracting the interlocutor’s attention,
expressing needs and giving simple answers
as the only means of communication, as well
as difficulties when initiating and changing
conversation topics are obstacles to effective
communication. In order to achieve successful
interaction through communication, it is
necessary that users and communication
partners understand each other and to be
aware of strategies that could improve their
communication. Therefore, there is a need
to educate communication partners about
the characteristics of augmentative and
alternative communication, as well as to
promote the active role of the user during the
interaction.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Национални научни скуп „Интервенције у раном детињству и предшколству” Београд, 22. децембар 2023. Зборник радова",
title = "Карактеристике аугментативне и алтернативне комуникације и стратегије за њено унапређење, Characteristics of augmentative and alternative communication and strategies for its improvement",
pages = "19-11",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5421"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N.,& Veljković, Z.. (2023). Карактеристике аугментативне и алтернативне комуникације и стратегије за њено унапређење. in Национални научни скуп „Интервенције у раном детињству и предшколству” Београд, 22. децембар 2023. Зборник радова
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 11-19.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5421

Arsenić I, Jovanović Simić N, Veljković Z. Карактеристике аугментативне и алтернативне комуникације и стратегије за њено унапређење. in Национални научни скуп „Интервенције у раном детињству и предшколству” Београд, 22. децембар 2023. Зборник радова. 2023;:11-19.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5421 .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Veljković, Zorica, "Карактеристике аугментативне и алтернативне комуникације и стратегије за њено унапређење" in Национални научни скуп „Интервенције у раном детињству и предшколству” Београд, 22. децембар 2023. Зборник радова (2023):11-19,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5421 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Veljković, Zorica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5386
AB  - Комуникација је динамичан процес који подразумева реципрочну размену вербал-
них и невербалних порука између учесника. Употреба аугментативне и алтерна-
тивне комуникације може и негативно да се одрази на квалитет и квантитет
комуникације, јер природа комуникационих система понекад представља пре-
преку у остваривању ефикасне социјалне интеракције. Квалитет интеракције
зависи и од стратегија које користе комуникациони партнери, као и од њихове
комуникационе компетентности. Циљ овог рада је усмерен на анализу и пре-
глед емпиријских података који указују на карактеристике комуникационе
интеракције између корисника аугментативне и алтернативне комуникације и
њихових комуникационих партнера, као и на стратегије за њено унапређивање.
Резултати истраживања показују да примена аугментативне и алтернативне
комуникације може да утиче на динамичност и реципрочност у комуникацији.
Комуникациони партнери углавном доминирају током интеракције, док корисни-
ци ретко започињу разговор и заузимају улогу саговорника. Поред тога, спорија
брзина комуникације, отежано и неефикасно привлачење пажње саговорни-
ка, изражавање потреба и давање једноставних одговора као јединих начина
комуникације, као и потешкоће приликом иницирања и промене тема разговора
представљају препреке за ефикасну комуникацију. Како би се остварила успешна
интеракција кроз комуникацију, неопходно је да корисници и комуникациони пар-
тнери разумеју једни друге и да буду свесни стратегија које би могле да унапре-
де њихову комуникацију. Дакле, постоји потреба да се комуникациони партнери
едукују о карактеристикама аугментативне и алтернативне комуникације, као
и да се промовише активна улога корисника током интеракције.
AB  - Theory of mind refers to the ability to
attribute mental states to oneself and others
in order to manage and predict behavior,
which underlies social interactions. The
aim of this paper was to illustrate the
similarities and differences in theory of mind in hearing-impaired children and children
with autism spectrum disorders. This was
done with the intention of developing a
program that, taking into account the
mentioned characteristics, would contribute
to the improvement of everyday social
interactions through the implementation of
interventions to overcome difficulties and
promote the development of theory of mind
in both populations of children, based on the
principles of inclusive practices. By reviewing
the literature and analyzing the results
of existing research on the development
of theory of mind in hearing-impaired
children and children with autism spectrum
disorders, insights were gained into a range
of specific features indicating altered and
delayed development of theory of mind
in both populations. The results indicate
the effectiveness of programs designed to
promote theory of mind in both groups of
children. However, similar programs haven’t
been established in Serbia. In conclusion,
despite the developmental specificities of
theory of mind, it exists and maintains a
developmental trend. For this reason, further
investigation is necessary to explore the
possibility of creating similar programs in our
region aimed at the population of hearingimpaired
and autism spectrum disorder
children to promote social interactions
through the foundation of theory of mind.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova-„Intervencije u ranom detinjstvu i predškolstvu” Beograd, 22. Decembar 2023
T1  - Карактеристике аугментативне и алтернативне Комуникације и стратегије за њено унапређење
T1  - Characteristics of augmentative And alternative communication And strategies for its Improvement
EP  - 19
SP  - 11
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5386
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Veljković, Zorica",
year = "2023",
abstract = "Комуникација је динамичан процес који подразумева реципрочну размену вербал-
них и невербалних порука између учесника. Употреба аугментативне и алтерна-
тивне комуникације може и негативно да се одрази на квалитет и квантитет
комуникације, јер природа комуникационих система понекад представља пре-
преку у остваривању ефикасне социјалне интеракције. Квалитет интеракције
зависи и од стратегија које користе комуникациони партнери, као и од њихове
комуникационе компетентности. Циљ овог рада је усмерен на анализу и пре-
глед емпиријских података који указују на карактеристике комуникационе
интеракције између корисника аугментативне и алтернативне комуникације и
њихових комуникационих партнера, као и на стратегије за њено унапређивање.
Резултати истраживања показују да примена аугментативне и алтернативне
комуникације може да утиче на динамичност и реципрочност у комуникацији.
Комуникациони партнери углавном доминирају током интеракције, док корисни-
ци ретко започињу разговор и заузимају улогу саговорника. Поред тога, спорија
брзина комуникације, отежано и неефикасно привлачење пажње саговорни-
ка, изражавање потреба и давање једноставних одговора као јединих начина
комуникације, као и потешкоће приликом иницирања и промене тема разговора
представљају препреке за ефикасну комуникацију. Како би се остварила успешна
интеракција кроз комуникацију, неопходно је да корисници и комуникациони пар-
тнери разумеју једни друге и да буду свесни стратегија које би могле да унапре-
де њихову комуникацију. Дакле, постоји потреба да се комуникациони партнери
едукују о карактеристикама аугментативне и алтернативне комуникације, као
и да се промовише активна улога корисника током интеракције., Theory of mind refers to the ability to
attribute mental states to oneself and others
in order to manage and predict behavior,
which underlies social interactions. The
aim of this paper was to illustrate the
similarities and differences in theory of mind in hearing-impaired children and children
with autism spectrum disorders. This was
done with the intention of developing a
program that, taking into account the
mentioned characteristics, would contribute
to the improvement of everyday social
interactions through the implementation of
interventions to overcome difficulties and
promote the development of theory of mind
in both populations of children, based on the
principles of inclusive practices. By reviewing
the literature and analyzing the results
of existing research on the development
of theory of mind in hearing-impaired
children and children with autism spectrum
disorders, insights were gained into a range
of specific features indicating altered and
delayed development of theory of mind
in both populations. The results indicate
the effectiveness of programs designed to
promote theory of mind in both groups of
children. However, similar programs haven’t
been established in Serbia. In conclusion,
despite the developmental specificities of
theory of mind, it exists and maintains a
developmental trend. For this reason, further
investigation is necessary to explore the
possibility of creating similar programs in our
region aimed at the population of hearingimpaired
and autism spectrum disorder
children to promote social interactions
through the foundation of theory of mind.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova-„Intervencije u ranom detinjstvu i predškolstvu” Beograd, 22. Decembar 2023",
title = "Карактеристике аугментативне и алтернативне Комуникације и стратегије за њено унапређење, Characteristics of augmentative And alternative communication And strategies for its Improvement",
pages = "19-11",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5386"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N.,& Veljković, Z.. (2023). Карактеристике аугментативне и алтернативне Комуникације и стратегије за њено унапређење. in Zbornik radova-„Intervencije u ranom detinjstvu i predškolstvu” Beograd, 22. Decembar 2023
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 11-19.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5386

Arsenić I, Jovanović Simić N, Veljković Z. Карактеристике аугментативне и алтернативне Комуникације и стратегије за њено унапређење. in Zbornik radova-„Intervencije u ranom detinjstvu i predškolstvu” Beograd, 22. Decembar 2023. 2023;:11-19.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5386 .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Veljković, Zorica, "Карактеристике аугментативне и алтернативне Комуникације и стратегије за њено унапређење" in Zbornik radova-„Intervencije u ranom detinjstvu i predškolstvu” Beograd, 22. Decembar 2023 (2023):11-19,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5386 .

TY  - JOUR
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Šešum, Mia
AU  - Drljan, Bojana
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5348
AB  - The aim of this study was to determine the acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria, and to examine the extent to which they differ from those of typical speakers. The sample consisted of 30 patients with ataxic dysarthria, ages 21 through 82 (M = 56.07). Using the computer programme for multidimensional voice analysis (MDVP), the individual values of 10 acoustic voice parameters were determined for each sex. Additionally, the programme provided the frequency values of the first two formants for all five vowels of the Serbian language, based on the participants’ reading of the Balanced Text. The results of the analysis showed statistically significant differences in the values of the acoustic parameters between the participants with ataxic dysarthria and the reference values valid for typical speakers, which were generated by the MDVP. These differences were observed in parameters indicating voice frequency variability (F0, Fhi, Flo, STD, Jitt, vF0), voice intensity variability (Shim and vAm), and the presence of voice interruptions (DVB) and voiceless periods (DUV). Furthermore, a statistically significant difference was found between participants with ataxic dysarthria and typical speakers in the second formant (F2) of the vowels /E/ (p <0.01), /I/ (p <0.01), and /U/ (p <0.05). The significant deviations from the norms applicable to typical speakers indicate the substantial changes present in the voice and speech of individuals with ataxic dysarthria.
AB  - Атаксична дизартрија се јавља као последица оштећења малог мозга услед ког долази до поремећаја у координацији и прецизности покрета мишића ефекторног система, нарочито артикулатора, уз хипотонију мишића. Говор особа са атаксичном дизартријом се одликује непрецизном артикулацијом консонаната и вокала, монотоношћу, пролонгирањем говорних интервала, стереотипним интонационим обрасцима, уједначеним акцентом и изражавањем у кратким фразама. Присутни су храпав, напет и пригушен глас, поремећај ритма и прозодије говора, повећан број неадекватних пауза у говору, ,,скандирање“ приликом вокализације и колебљива модулација гласа, неадекватан шаблон наглашавања слогова, као и абнормалне вредности акустичких параметара гласа.  Данас се све чешће спроводи акустичка анализа гласа и говора помоћу компјутеризованих уређаја, на основу које се добијају објективни, квантитативни подаци. Нумеричким и графичким приказима представљају се разлике у вредностима акустичких параметара гласа између испитаника са патологијом говора и типичних говорника. Такође, добија се спектрографски приказ положаја форманата гласова чији правилан облик, положај и међусобни однос омогућавају препознавање сваког гласа појединачно и утичу на општу разумљивост говорне продукције. Програми за акустичку анализу гласа и говора омогућавају и праћење напретка пацијента у току третмана, али и садрже задатке помоћу којих пацијенти могу да побољшају квалитет гласа и разумљивост говорне продукције. Мали број студија се бави испитивањем акустичких карактеристика гласа и говора особа са атаксичном дизартријом. Углавном су ови испитаници део већег узорка у коме се дизартрија посматра глобално, као моторички поремећај говора, без истицања специфичности везаних за тип дизартрије. Сходно наведеном, циљ овог истраживања је био да се утврде акустичке карактеристике гласа и говора испитаника са атаксичном дизартријом и да се испита у којој мери се оне разликују од карактеристика типичних говорника. Узорак је чинило 30 пацијената са атаксичном дизартријом, оба пола и узраста од 21 до 82 године (АС=56.07). Применом компјутерског програма за мултидимензионалну анализу гласа (MDVP) утврђене су вредности 10 акустичких параметара гласа за сваки пол појединачно. Истим програмом, спектралном анализом узорка говора добијеног читањем Балансираног текста, утврђене су фреквенцијске вредности прва два форманта свих пет вокала српског језика.  Резултати анализе су показали статистички значајне разлике у вредностима аустичких параметара између испитаника са атаксичном дизартријом и референтних вредности које важе за типичне говорнике, а које је генерисао MDVP. Разлике су утврђене на параметрима који указују на варијабилност фреквенције гласа (F0, Fhi, Flo, STD, Jitt, vF0) и варијабилност интензитета гласа (Shim и vAm), као и на присуство прекида у гласу (DVB) и перода без гласа (DUV). Спектралном анализом су утврђене статистички значајне разлике између испитаника са атаксичном дизартријом и типичних говорника српског језика на другом форманту (F2) вокала /Е/ (p<0.01), вокала /И/ (p<0.01) и вокала /У/ (p<0.05), при чему је утврђена и централизација фреквенције форманата. Значајна одступања од норми које важе за типичне говорнике указују на перцептуално упадљиве промене које су присутне у гласу и говору особа са атаксичном дизартријом.
PB  - University of Niš, Serbia
T2  - Teme
T1  - The acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria
T1  - Акустичке карактеристике гласа и говора одраслих особа са атаксичном дизартријом
EP  - 389
IS  - 2
SP  - 385
VL  - 47
DO  - 10.22190/TEME220322025A
ER  - 

@article{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Šešum, Mia and Drljan, Bojana",
year = "2023",
abstract = "The aim of this study was to determine the acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria, and to examine the extent to which they differ from those of typical speakers. The sample consisted of 30 patients with ataxic dysarthria, ages 21 through 82 (M = 56.07). Using the computer programme for multidimensional voice analysis (MDVP), the individual values of 10 acoustic voice parameters were determined for each sex. Additionally, the programme provided the frequency values of the first two formants for all five vowels of the Serbian language, based on the participants’ reading of the Balanced Text. The results of the analysis showed statistically significant differences in the values of the acoustic parameters between the participants with ataxic dysarthria and the reference values valid for typical speakers, which were generated by the MDVP. These differences were observed in parameters indicating voice frequency variability (F0, Fhi, Flo, STD, Jitt, vF0), voice intensity variability (Shim and vAm), and the presence of voice interruptions (DVB) and voiceless periods (DUV). Furthermore, a statistically significant difference was found between participants with ataxic dysarthria and typical speakers in the second formant (F2) of the vowels /E/ (p <0.01), /I/ (p <0.01), and /U/ (p <0.05). The significant deviations from the norms applicable to typical speakers indicate the substantial changes present in the voice and speech of individuals with ataxic dysarthria., Атаксична дизартрија се јавља као последица оштећења малог мозга услед ког долази до поремећаја у координацији и прецизности покрета мишића ефекторног система, нарочито артикулатора, уз хипотонију мишића. Говор особа са атаксичном дизартријом се одликује непрецизном артикулацијом консонаната и вокала, монотоношћу, пролонгирањем говорних интервала, стереотипним интонационим обрасцима, уједначеним акцентом и изражавањем у кратким фразама. Присутни су храпав, напет и пригушен глас, поремећај ритма и прозодије говора, повећан број неадекватних пауза у говору, ,,скандирање“ приликом вокализације и колебљива модулација гласа, неадекватан шаблон наглашавања слогова, као и абнормалне вредности акустичких параметара гласа.  Данас се све чешће спроводи акустичка анализа гласа и говора помоћу компјутеризованих уређаја, на основу које се добијају објективни, квантитативни подаци. Нумеричким и графичким приказима представљају се разлике у вредностима акустичких параметара гласа између испитаника са патологијом говора и типичних говорника. Такође, добија се спектрографски приказ положаја форманата гласова чији правилан облик, положај и међусобни однос омогућавају препознавање сваког гласа појединачно и утичу на општу разумљивост говорне продукције. Програми за акустичку анализу гласа и говора омогућавају и праћење напретка пацијента у току третмана, али и садрже задатке помоћу којих пацијенти могу да побољшају квалитет гласа и разумљивост говорне продукције. Мали број студија се бави испитивањем акустичких карактеристика гласа и говора особа са атаксичном дизартријом. Углавном су ови испитаници део већег узорка у коме се дизартрија посматра глобално, као моторички поремећај говора, без истицања специфичности везаних за тип дизартрије. Сходно наведеном, циљ овог истраживања је био да се утврде акустичке карактеристике гласа и говора испитаника са атаксичном дизартријом и да се испита у којој мери се оне разликују од карактеристика типичних говорника. Узорак је чинило 30 пацијената са атаксичном дизартријом, оба пола и узраста од 21 до 82 године (АС=56.07). Применом компјутерског програма за мултидимензионалну анализу гласа (MDVP) утврђене су вредности 10 акустичких параметара гласа за сваки пол појединачно. Истим програмом, спектралном анализом узорка говора добијеног читањем Балансираног текста, утврђене су фреквенцијске вредности прва два форманта свих пет вокала српског језика.  Резултати анализе су показали статистички значајне разлике у вредностима аустичких параметара између испитаника са атаксичном дизартријом и референтних вредности које важе за типичне говорнике, а које је генерисао MDVP. Разлике су утврђене на параметрима који указују на варијабилност фреквенције гласа (F0, Fhi, Flo, STD, Jitt, vF0) и варијабилност интензитета гласа (Shim и vAm), као и на присуство прекида у гласу (DVB) и перода без гласа (DUV). Спектралном анализом су утврђене статистички значајне разлике између испитаника са атаксичном дизартријом и типичних говорника српског језика на другом форманту (F2) вокала /Е/ (p<0.01), вокала /И/ (p<0.01) и вокала /У/ (p<0.05), при чему је утврђена и централизација фреквенције форманата. Значајна одступања од норми које важе за типичне говорнике указују на перцептуално упадљиве промене које су присутне у гласу и говору особа са атаксичном дизартријом.",
publisher = "University of Niš, Serbia",
journal = "Teme",
title = "The acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria, Акустичке карактеристике гласа и говора одраслих особа са атаксичном дизартријом",
pages = "389-385",
number = "2",
volume = "47",
doi = "10.22190/TEME220322025A"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N., Šešum, M.,& Drljan, B.. (2023). The acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria. in Teme
University of Niš, Serbia., 47(2), 385-389.
https://doi.org/10.22190/TEME220322025A

Arsenić I, Jovanović Simić N, Šešum M, Drljan B. The acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria. in Teme. 2023;47(2):385-389.
doi:10.22190/TEME220322025A .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Šešum, Mia, Drljan, Bojana, "The acoustic characteristics of voice and speech in adults with ataxic dysarthria" in Teme, 47, no. 2 (2023):385-389,
https://doi.org/10.22190/TEME220322025A . .

TY  - CONF
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Veljković, Zorica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5339
AB  - Uvod: Asistivna tehnologija obuhvata širok spektar uređaja, strategija i
usluga koji su prilagođeni ili posebno dizajnirani za održavanje ili unapređivanje
funkcionalnih sposobnosti korisnika. Upotreba ove tehnologije, posebno
dizajnirane za komunikaciju, ima pozitivan uticaj na socijalni i emocionalni
razvoj korisnika, uspostavljanje interakcije sa osobama iz neposrednog i šireg
okruženja, promene u ponašanju, kao i na povećanje motivacije za učenje, samopouzdanja,
radnog i društvenog angažovanja. S obzirom na to postoji potreba
da se utvrde, analiziraju i bolje razumeju faktori koji promovišu ili ometaju
prihvatanje, integraciju i upotrebu asistivne tehnologije za komunikaciju.
Cilj: Cilj ovog rada je da se sistematskim pregledom i analizom relevantnih
istraživanja prikažu barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju u
različitim domenima svakodnevnog života korisnika.
Metode: Prilikom uvida u dostupnu literaturu korišćeni su servis Konzorcijuma
biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku, kao i pretraživači Google Scholar i
Research Gate.
Rezultati: Rezultati istraživanja pokazuju da na integraciju asistivne tehnologije
utiče niz faktora, uključujući one iz socijalne sredine, kao i lične faktore koji
se odnose na korisnika. Barijere obuhvataju nedostatak finansijskih sredstava,
opreme, negativne stavove, tehnofobiju, kao i neadekvatnu procenu, zbog
čega dolazi do neusklađenosti između potreba korisnika i obezbeđenog uređaja
asistivne tehnologije. U obrazovnom okruženju identifikovani su nedostatak
odgovarajuće obuke, dostupnih alata i resursa, tehničke podrške, vremena za
istraživanje i proučavanje načina za integraciju tehnologije u nastavni plan i
program, kao i samoefikasnost nastavnog osoblja. Kada su u pitanju barijere
proistekle od vršnjaka i samih korisnika, pokazalo se da bi uređaji trebalo da
budu jednako privlačni vršnjacima tipičnog razvoja, da njihova upotreba bude
lako razumljiva, kao i da ne ugrožava, niti usložnjava socijalno učešće.Zaključak: Procena potreba korisnika, njihovih preferencija i sposobnosti,
okruženja u kojima će se tehnologija koristiti, kao i njenih karakteristika, neophodna
je za uspešnu integraciju asistivne tehnologije za komunikaciju.
AB  - Introduction: Assistive technology encompasses a wide range of devices, strategies,
and services that are adapted or specifically designed to maintain or improve the user’s
functional abilities. The use of this technology, specially designed for communication, has
a positive impact on the user’s social and emotional development, establishing interaction
with people from the immediate and wider environment, changes in behavior, as well as
increasing motivation for learning, self- confidence, work, and social engagement. In view of
this, there is a need to identify, analyze, and better understand the factors that promote or
hinder the acceptance, integration, and use of assistive technology for communication.
Aim: The aim of this research was to show the barriers in the application of assistive
technology for communication in various domains of the user’s daily life through a systematic
review and analysis of relevant research.
Methods: The service of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition,
as well as the Google Scholar and Research Gate search engines, were used to review the
available literature.
Results: The analysis of the results showed that the integration of assistive technology
is influenced by a number of factors, including those from the social environment, as
well as personal factors related to the user. Barriers include lack of financial resources,
equipment, negative attitudes, technophobia, as well as inadequate assessment, which
leads to a mismatch between the needs of the user and the provided assistive technology
device. In an educational environment, lack of appropriate training, available tools and
resources, technical support, time to research and study ways to integrate technology into
the curriculum, and self-efficacy of teachers were identified. When it comes to barriers arising
from peers and the users themselves, it was shown that devices should be equally attractive to
peers of typical development, that their use should be easy to understand, and that it should
not endanger or complicate social participation.
Conclusion: Assessing the needs of users, their preferences and abilities, the
environment in which the technology will be used, as well as its characteristics, is necessary
for the successful integration of assistive technology for communication.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
T1  - Barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju
T1  - Barriers in the application of assistive technology for Communication
EP  - 285
SP  - 279
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5339
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Veljković, Zorica",
year = "2023",
abstract = "Uvod: Asistivna tehnologija obuhvata širok spektar uređaja, strategija i
usluga koji su prilagođeni ili posebno dizajnirani za održavanje ili unapređivanje
funkcionalnih sposobnosti korisnika. Upotreba ove tehnologije, posebno
dizajnirane za komunikaciju, ima pozitivan uticaj na socijalni i emocionalni
razvoj korisnika, uspostavljanje interakcije sa osobama iz neposrednog i šireg
okruženja, promene u ponašanju, kao i na povećanje motivacije za učenje, samopouzdanja,
radnog i društvenog angažovanja. S obzirom na to postoji potreba
da se utvrde, analiziraju i bolje razumeju faktori koji promovišu ili ometaju
prihvatanje, integraciju i upotrebu asistivne tehnologije za komunikaciju.
Cilj: Cilj ovog rada je da se sistematskim pregledom i analizom relevantnih
istraživanja prikažu barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju u
različitim domenima svakodnevnog života korisnika.
Metode: Prilikom uvida u dostupnu literaturu korišćeni su servis Konzorcijuma
biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku, kao i pretraživači Google Scholar i
Research Gate.
Rezultati: Rezultati istraživanja pokazuju da na integraciju asistivne tehnologije
utiče niz faktora, uključujući one iz socijalne sredine, kao i lične faktore koji
se odnose na korisnika. Barijere obuhvataju nedostatak finansijskih sredstava,
opreme, negativne stavove, tehnofobiju, kao i neadekvatnu procenu, zbog
čega dolazi do neusklađenosti između potreba korisnika i obezbeđenog uređaja
asistivne tehnologije. U obrazovnom okruženju identifikovani su nedostatak
odgovarajuće obuke, dostupnih alata i resursa, tehničke podrške, vremena za
istraživanje i proučavanje načina za integraciju tehnologije u nastavni plan i
program, kao i samoefikasnost nastavnog osoblja. Kada su u pitanju barijere
proistekle od vršnjaka i samih korisnika, pokazalo se da bi uređaji trebalo da
budu jednako privlačni vršnjacima tipičnog razvoja, da njihova upotreba bude
lako razumljiva, kao i da ne ugrožava, niti usložnjava socijalno učešće.Zaključak: Procena potreba korisnika, njihovih preferencija i sposobnosti,
okruženja u kojima će se tehnologija koristiti, kao i njenih karakteristika, neophodna
je za uspešnu integraciju asistivne tehnologije za komunikaciju., Introduction: Assistive technology encompasses a wide range of devices, strategies,
and services that are adapted or specifically designed to maintain or improve the user’s
functional abilities. The use of this technology, specially designed for communication, has
a positive impact on the user’s social and emotional development, establishing interaction
with people from the immediate and wider environment, changes in behavior, as well as
increasing motivation for learning, self- confidence, work, and social engagement. In view of
this, there is a need to identify, analyze, and better understand the factors that promote or
hinder the acceptance, integration, and use of assistive technology for communication.
Aim: The aim of this research was to show the barriers in the application of assistive
technology for communication in various domains of the user’s daily life through a systematic
review and analysis of relevant research.
Methods: The service of the Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition,
as well as the Google Scholar and Research Gate search engines, were used to review the
available literature.
Results: The analysis of the results showed that the integration of assistive technology
is influenced by a number of factors, including those from the social environment, as
well as personal factors related to the user. Barriers include lack of financial resources,
equipment, negative attitudes, technophobia, as well as inadequate assessment, which
leads to a mismatch between the needs of the user and the provided assistive technology
device. In an educational environment, lack of appropriate training, available tools and
resources, technical support, time to research and study ways to integrate technology into
the curriculum, and self-efficacy of teachers were identified. When it comes to barriers arising
from peers and the users themselves, it was shown that devices should be equally attractive to
peers of typical development, that their use should be easy to understand, and that it should
not endanger or complicate social participation.
Conclusion: Assessing the needs of users, their preferences and abilities, the
environment in which the technology will be used, as well as its characteristics, is necessary
for the successful integration of assistive technology for communication.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine",
title = "Barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju, Barriers in the application of assistive technology for Communication",
pages = "285-279",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5339"
}

Jovanović Simić, N., Arsenić, I.,& Veljković, Z.. (2023). Barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 279-285.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5339

Jovanović Simić N, Arsenić I, Veljković Z. Barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju. in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine. 2023;:279-285.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5339 .

Jovanović Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Veljković, Zorica, "Barijere u primeni asistivne tehnologije za komunikaciju" in Zbornik radova - 12. Međunarodni naučni skup Specijalna edukacija i rehabilitacija danas Beograd, 27–28. oktobar 2023. Godine (2023):279-285,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5339 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Veljković, Zorica
PY  - 2023
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/5050
AB  - U oblasti augmentativne i alternativne komunikacije primenjuju se nepotpomognute i potpomognute metode komunikacije. Njihov cilj je da privremeno ili trajno dopune ili zamene prirodan govor i komunikaciju. Govorni autput je važna komponenta potpomognutih metoda komunikacije, koje danas imaju sve veći značaj.
Istraživanja u ovoj oblasti su usmerena na određivanje efekata primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora korisnika, kvalitet socijalne interakcije, kao i na reakcije komunikacionih partnera. Iako su utvrđeni ishodi upotrebe uglavnom pozitivni, članovi porodice osoba sa poremećajima komunikacije su i dalje zabrinuti da će primena metoda augmenatativne i alternativne komunikacije negativno uticati na razvoj prirodnog govora.
Cilj ovog rada je bio da se sistematskim pregledom dostupne i relevantne literature utvrde i opišu efekti primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod dece i odraslih osoba sa poremećajima komunikacije.
Rezultati istraživanja pokazuju da uređaji sa govornim autputom mogu uspešno da se primene kod osoba sa poremećajima komunikacije svih uzrasta. Ovi uređaji, za razliku od nepotpomognutih metoda komunikacije, korisnicima omogućavaju komunikaciju na daljinu, kao i efikasnije uspostavljanje i održavanje socijalne interakcije.
S obzirom na to da komunikacioni partneri uglavnom dominiraju svim aspektima komunikacione razmene, pružanje mogućnosti da korisnik efikasno uspostavi i vodi konverzaciju je veoma važno. Uređaji sa govornim autputom, takođe, obezbeđuju povratne auditivne informacije, kao i pristup sačuvanim porukama. To može da utiče na povećanje motivacije korisnika da uređaj koristi u cilju iniciranja komunikacije. Druge prednosti primene ovih uređaja uključuju poboljšanje artikulacionih, morfo-sintaksičkih, pragmatskih, kao i receptivnih jezičkih sposobnosti.
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
T1  - Uticaj primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod osoba sa poremećajima komunikacije
EP  - 105
SP  - 105
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5050
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Veljković, Zorica",
year = "2023",
abstract = "U oblasti augmentativne i alternativne komunikacije primenjuju se nepotpomognute i potpomognute metode komunikacije. Njihov cilj je da privremeno ili trajno dopune ili zamene prirodan govor i komunikaciju. Govorni autput je važna komponenta potpomognutih metoda komunikacije, koje danas imaju sve veći značaj.
Istraživanja u ovoj oblasti su usmerena na određivanje efekata primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora korisnika, kvalitet socijalne interakcije, kao i na reakcije komunikacionih partnera. Iako su utvrđeni ishodi upotrebe uglavnom pozitivni, članovi porodice osoba sa poremećajima komunikacije su i dalje zabrinuti da će primena metoda augmenatativne i alternativne komunikacije negativno uticati na razvoj prirodnog govora.
Cilj ovog rada je bio da se sistematskim pregledom dostupne i relevantne literature utvrde i opišu efekti primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod dece i odraslih osoba sa poremećajima komunikacije.
Rezultati istraživanja pokazuju da uređaji sa govornim autputom mogu uspešno da se primene kod osoba sa poremećajima komunikacije svih uzrasta. Ovi uređaji, za razliku od nepotpomognutih metoda komunikacije, korisnicima omogućavaju komunikaciju na daljinu, kao i efikasnije uspostavljanje i održavanje socijalne interakcije.
S obzirom na to da komunikacioni partneri uglavnom dominiraju svim aspektima komunikacione razmene, pružanje mogućnosti da korisnik efikasno uspostavi i vodi konverzaciju je veoma važno. Uređaji sa govornim autputom, takođe, obezbeđuju povratne auditivne informacije, kao i pristup sačuvanim porukama. To može da utiče na povećanje motivacije korisnika da uređaj koristi u cilju iniciranja komunikacije. Druge prednosti primene ovih uređaja uključuju poboljšanje artikulacionih, morfo-sintaksičkih, pragmatskih, kao i receptivnih jezičkih sposobnosti.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023",
title = "Uticaj primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod osoba sa poremećajima komunikacije",
pages = "105-105",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5050"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N.,& Veljković, Z.. (2023). Uticaj primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod osoba sa poremećajima komunikacije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023
Društvo defektologa Srbije., 105-105.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5050

Arsenić I, Jovanović Simić N, Veljković Z. Uticaj primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod osoba sa poremećajima komunikacije. in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023. 2023;:105-105.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5050 .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Veljković, Zorica, "Uticaj primene uređaja sa govornim autputom na produkciju prirodnog govora kod osoba sa poremećajima komunikacije" in Dani defektologa Srbije, stručno-naučna кonferencija sa međunarodnim učešćem; Zlatibor 16-19. februar 2023 (2023):105-105,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_5050 .

TY  - JOUR
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4758
AB  - Asistivna tehnologija (AT) obuhvata širok dijapazon tehnoloških sredstava ili sistema koji se
upotrebljavaju za unapređivanje funkcionalnih sposobnosti osoba sa poremećajima komunikacije.
Uspeh učenika sa poremećajima komunikacije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu povezan
je sa znanjem nastavnog osoblja o asistivnoj tehnologiji i posedovanjem veština za njenu upotrebu.
Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi kako učitelji, nastavnici i defektolozi procenjuju svoje poznavanje
AT i nivo kompetencije za njenu upotrebu i da se uporedi nivo kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja.
Uzorak je činilo 136 ispitanika oba pola, među kojima je bilo 31,6% učitelja i 27,2% nastavnika koji
su zaposleni u redovnim osnovnim školama, 25% defektologa i 16,2% nastavnika koji su zaposleni u
specijalnim osnovnim školama u Beogradu i Novom Sadu. Analiza rezultata je pokazala da ispitanici
smatraju da su umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije i da postoji statistički značajna
razlika između nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F = 18,12, p < .01). Nije utvrđena
statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja različitog pola i dužine iskustva u nastavi. Analiza rezultata pokazuje da ispitanici različito procenjuju svoje nivoe znanja i veština za upotrebu
asistivne tehnologije i da nastavnom osoblju u redovnim osnovnim školama nedostaje obuka u toj
oblasti.
AB  - Assistive technology (AT) includes a wide range of technological devices or systems used to
improve the functional abilities of persons with communication disorders. The achievement
of students with communication disorders in inclusive education is related to teachers’ knowledge of
assistive technology and their skills in using it. The aim of our research was to determine how class teachers,
subject teachers and special education teachers rate their knowledge of AT and their level of competence
in using it, and also to compare the competence levels of respondents of these different professions. The
sample consisted of 136 respondents of both sexes, 31.6% of whom were class teachers and 27.2% subject
teachers in regular primary schools, as well as 25% special education teachers and 16.2% subject teachers
working in special needs primary schools in Belgrade and Novi Sad. The analysis of results suggests that
respondents see themselves as moderately competent in using AT, and that there is a statistically significant
difference in the level of competence between respondents of different professions (F = 18.12, p < .01). No
statistically significant difference was found in the level of competence depending on sex or years of service.
The results show that respondents assess differently their level of knowledge and skills regarding the use
of assistive technology, and that teaching staff in regular primary schools lack training in this field.
AB  - Ассистивная технология включает в себя широкий спектр технологических средств
или систем, которые используются для улучшения функциональных способностей
людей с нарушениями в коммуникации. Успешность учащихся с нарушениями в коммуникации
в инклюзивной воспитательно-образовательной работе связана со знаниями педагогического
коллектива о ассистивной технологии и владением искусства их использования. Целью данно-
го исследования было определить, как учителя, преподаватели старших классов и дефекто-
логи оценивают свои знания АТ и уровень компетентности по ее использованию, а также
сравнить уровень компетентности респондентов разных профессий. В экперименте приняли
участие 136 респондентов обоего пола, среди которых 31,6 % учителей и 27,2 % преподавате-
лей старших классов, работающих в стандартных основных школах, а также 25 % дефекто-
логов и 16,2 % преподавателей, работающих в специальных основных школах, расположенных
в Белграде и Новом-Саде. Анализ результатов показал, что респонденты считают себя уме-
ренно компетентными в применении ассистивной технологии, а также что существует
статистически значимая разница между уровнем компетентности респондентов разных
профессий (F = 18,12, p <.01). Статистически значимой разницы в уровне компетентности
педагогических работников разного пола и стажа работы в сфере преподавания выявлено не
было. Анализ результатов показывает, что респонденты по-разному оценивают свой уровень
знаний и способностей использования ассистивной технологии, а также отсутствие подго-
товки педагогических кадров в этой области в обычных основных школах.
PB  - Pedagoško društvo Srbije
T2  - Nastava i vaspitanje
T1  - Primena asistivne tehnologije za komunikaciju u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju: samoprocena nastavnog osoblja
T1  - The Use of Assistive Technology for Communication in the Education of Students with Developmental Disabilities: Teacher Self-Reports
T1  - Применение ассистивных технологий общения в обучении учащихся с особенностями развития: самооценка педагогического коллектива
EP  - 281
IS  - 2
SP  - 267
VL  - 71
DO  - 10.5937/nasvas2202267A
ER  - 

@article{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Daničić, Zorica",
year = "2022",
abstract = "Asistivna tehnologija (AT) obuhvata širok dijapazon tehnoloških sredstava ili sistema koji se
upotrebljavaju za unapređivanje funkcionalnih sposobnosti osoba sa poremećajima komunikacije.
Uspeh učenika sa poremećajima komunikacije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu povezan
je sa znanjem nastavnog osoblja o asistivnoj tehnologiji i posedovanjem veština za njenu upotrebu.
Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi kako učitelji, nastavnici i defektolozi procenjuju svoje poznavanje
AT i nivo kompetencije za njenu upotrebu i da se uporedi nivo kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja.
Uzorak je činilo 136 ispitanika oba pola, među kojima je bilo 31,6% učitelja i 27,2% nastavnika koji
su zaposleni u redovnim osnovnim školama, 25% defektologa i 16,2% nastavnika koji su zaposleni u
specijalnim osnovnim školama u Beogradu i Novom Sadu. Analiza rezultata je pokazala da ispitanici
smatraju da su umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije i da postoji statistički značajna
razlika između nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F = 18,12, p < .01). Nije utvrđena
statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja različitog pola i dužine iskustva u nastavi. Analiza rezultata pokazuje da ispitanici različito procenjuju svoje nivoe znanja i veština za upotrebu
asistivne tehnologije i da nastavnom osoblju u redovnim osnovnim školama nedostaje obuka u toj
oblasti., Assistive technology (AT) includes a wide range of technological devices or systems used to
improve the functional abilities of persons with communication disorders. The achievement
of students with communication disorders in inclusive education is related to teachers’ knowledge of
assistive technology and their skills in using it. The aim of our research was to determine how class teachers,
subject teachers and special education teachers rate their knowledge of AT and their level of competence
in using it, and also to compare the competence levels of respondents of these different professions. The
sample consisted of 136 respondents of both sexes, 31.6% of whom were class teachers and 27.2% subject
teachers in regular primary schools, as well as 25% special education teachers and 16.2% subject teachers
working in special needs primary schools in Belgrade and Novi Sad. The analysis of results suggests that
respondents see themselves as moderately competent in using AT, and that there is a statistically significant
difference in the level of competence between respondents of different professions (F = 18.12, p < .01). No
statistically significant difference was found in the level of competence depending on sex or years of service.
The results show that respondents assess differently their level of knowledge and skills regarding the use
of assistive technology, and that teaching staff in regular primary schools lack training in this field., Ассистивная технология включает в себя широкий спектр технологических средств
или систем, которые используются для улучшения функциональных способностей
людей с нарушениями в коммуникации. Успешность учащихся с нарушениями в коммуникации
в инклюзивной воспитательно-образовательной работе связана со знаниями педагогического
коллектива о ассистивной технологии и владением искусства их использования. Целью данно-
го исследования было определить, как учителя, преподаватели старших классов и дефекто-
логи оценивают свои знания АТ и уровень компетентности по ее использованию, а также
сравнить уровень компетентности респондентов разных профессий. В экперименте приняли
участие 136 респондентов обоего пола, среди которых 31,6 % учителей и 27,2 % преподавате-
лей старших классов, работающих в стандартных основных школах, а также 25 % дефекто-
логов и 16,2 % преподавателей, работающих в специальных основных школах, расположенных
в Белграде и Новом-Саде. Анализ результатов показал, что респонденты считают себя уме-
ренно компетентными в применении ассистивной технологии, а также что существует
статистически значимая разница между уровнем компетентности респондентов разных
профессий (F = 18,12, p <.01). Статистически значимой разницы в уровне компетентности
педагогических работников разного пола и стажа работы в сфере преподавания выявлено не
было. Анализ результатов показывает, что респонденты по-разному оценивают свой уровень
знаний и способностей использования ассистивной технологии, а также отсутствие подго-
товки педагогических кадров в этой области в обычных основных школах.",
publisher = "Pedagoško društvo Srbije",
journal = "Nastava i vaspitanje",
title = "Primena asistivne tehnologije za komunikaciju u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju: samoprocena nastavnog osoblja, The Use of Assistive Technology for Communication in the Education of Students with Developmental Disabilities: Teacher Self-Reports, Применение ассистивных технологий общения в обучении учащихся с особенностями развития: самооценка педагогического коллектива",
pages = "281-267",
number = "2",
volume = "71",
doi = "10.5937/nasvas2202267A"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N.,& Daničić, Z.. (2022). Primena asistivne tehnologije za komunikaciju u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju: samoprocena nastavnog osoblja. in Nastava i vaspitanje
Pedagoško društvo Srbije., 71(2), 267-281.
https://doi.org/10.5937/nasvas2202267A

Arsenić I, Jovanović Simić N, Daničić Z. Primena asistivne tehnologije za komunikaciju u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju: samoprocena nastavnog osoblja. in Nastava i vaspitanje. 2022;71(2):267-281.
doi:10.5937/nasvas2202267A .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Daničić, Zorica, "Primena asistivne tehnologije za komunikaciju u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju: samoprocena nastavnog osoblja" in Nastava i vaspitanje, 71, no. 2 (2022):267-281,
https://doi.org/10.5937/nasvas2202267A . .

TY  - JOUR
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4229
AB  - Uvod:Održavanje i unapređenje komunikacionih sposobnosti osoba sa teškim motoričkim
deficitima su osnovni ciljevi logopedske rehabilitacije. Mozak–računar interfejs sistemi
mogu da se koriste kao sredstva u komunikaciji ove grupe korisnika, s obzirom na to
da im omogućavaju kontrolu spoljašnjih uređaja uz pomoć moždane aktivnosti. Ova
asistivna tehnologija predstavlja novi komunikacioni kanal između ljudskog mozga i
računara, ili drugih uređaja. Naime, nameru korisnika, koja se odražava u moždanim
signalima, ovi sistemi prevode u autput koji se koristi za kontrolu eksternog uređaja, bez
upotrebe mišićne aktivnosti. Cilj: Cilj ovog rada je da se opišu i navedu osnovne vrste i
podele mozak–računar interfejs sistema, kao i njihov razvoj za komunikaciju kod osoba
sa teškim motoričkim deficitima. Metode: Prilikom uvida u dostupnu literaturu korišćeni
su servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON, kao i
pretraživači Google Scholar i Research Gate. Zaključak: Rani sistemi za komunikaciju,
koji su bili zasnovani na tumačenju moždanih talasa, omogućavali su odgovore na
jednostavna „da/ne” pitanja. Nakon toga njihova upotreba je bila moguća i u metodama
spelovanja, čija je brzina vremenom postala veća. Razvoj mozak–računar interfejs
sistema usmeren je ka smanjenju dužine obuke, jer su vremenski dugi treninzi jedna
od glavnih prepreka za prihvatanje od korisnika. Pored toga, istraživanja u ovoj oblasti
usmerena su na poboljšanje performansi u svim delovima sistema za komunikaciju, kao
i na razvoj pouzdanog interfejsa između korisnika i računara.
AB  - Introduction. Maintaining and improving communication skills of people with severe
motor deficits are the main goals of speech therapy. Brain-computer interface systems
can be used as a means of communication in this group of users, since they allow them
to control external devices with the help of brain activity. This assistive technology
represents a new communication channel between the human brain and computers, or
other devices. These systems translate the user’s intention, reflected in brain signals, into
the output used to control an external device, without muscular activity. Objective. The
aim of this paper was to describe and list basic types and divisions of the brain-computer
interface system, as well as their development for communication in people with severe
motor deficits. Methods. A systematic review of the available literature was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON, as well as through Google
Scholar and Research Gate. Conclusion. Early communication systems, based on the
interpretation of brain waves, provided answers to simple ”yes/no” questions. After that,
they were also used in spelling methods, whose speed became higher over time. The
development of a brain-computer interface system aims to reduce the length of training,
as time-consuming training is one of the main obstacles for the users. In addition, research
in this area is aimed at improving performance in all parts of the communication system,
as well as developing a reliable interface between users and computers.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
T2  - Specijalna edukacija i rehabilitacija
T1  - Primena mozak-računar interfejs sistema u komunikaciji osoba sa teškim motoričkim deficitima
T1  - Application of brain-computer interface system in communication of people with severe motor deficits
EP  - 65
IS  - 1
SP  - 51
VL  - 21
DO  - 10.5937/specedreh21-35403
ER  - 

@article{
author = "Jovanović Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2022",
abstract = "Uvod:Održavanje i unapređenje komunikacionih sposobnosti osoba sa teškim motoričkim
deficitima su osnovni ciljevi logopedske rehabilitacije. Mozak–računar interfejs sistemi
mogu da se koriste kao sredstva u komunikaciji ove grupe korisnika, s obzirom na to
da im omogućavaju kontrolu spoljašnjih uređaja uz pomoć moždane aktivnosti. Ova
asistivna tehnologija predstavlja novi komunikacioni kanal između ljudskog mozga i
računara, ili drugih uređaja. Naime, nameru korisnika, koja se odražava u moždanim
signalima, ovi sistemi prevode u autput koji se koristi za kontrolu eksternog uređaja, bez
upotrebe mišićne aktivnosti. Cilj: Cilj ovog rada je da se opišu i navedu osnovne vrste i
podele mozak–računar interfejs sistema, kao i njihov razvoj za komunikaciju kod osoba
sa teškim motoričkim deficitima. Metode: Prilikom uvida u dostupnu literaturu korišćeni
su servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KOBSON, kao i
pretraživači Google Scholar i Research Gate. Zaključak: Rani sistemi za komunikaciju,
koji su bili zasnovani na tumačenju moždanih talasa, omogućavali su odgovore na
jednostavna „da/ne” pitanja. Nakon toga njihova upotreba je bila moguća i u metodama
spelovanja, čija je brzina vremenom postala veća. Razvoj mozak–računar interfejs
sistema usmeren je ka smanjenju dužine obuke, jer su vremenski dugi treninzi jedna
od glavnih prepreka za prihvatanje od korisnika. Pored toga, istraživanja u ovoj oblasti
usmerena su na poboljšanje performansi u svim delovima sistema za komunikaciju, kao
i na razvoj pouzdanog interfejsa između korisnika i računara., Introduction. Maintaining and improving communication skills of people with severe
motor deficits are the main goals of speech therapy. Brain-computer interface systems
can be used as a means of communication in this group of users, since they allow them
to control external devices with the help of brain activity. This assistive technology
represents a new communication channel between the human brain and computers, or
other devices. These systems translate the user’s intention, reflected in brain signals, into
the output used to control an external device, without muscular activity. Objective. The
aim of this paper was to describe and list basic types and divisions of the brain-computer
interface system, as well as their development for communication in people with severe
motor deficits. Methods. A systematic review of the available literature was performed
by searching electronic databases available through the service of the Serbian Library
Consortium for Coordinated Acquisition – KOBSON, as well as through Google
Scholar and Research Gate. Conclusion. Early communication systems, based on the
interpretation of brain waves, provided answers to simple ”yes/no” questions. After that,
they were also used in spelling methods, whose speed became higher over time. The
development of a brain-computer interface system aims to reduce the length of training,
as time-consuming training is one of the main obstacles for the users. In addition, research
in this area is aimed at improving performance in all parts of the communication system,
as well as developing a reliable interface between users and computers.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Specijalna edukacija i rehabilitacija",
title = "Primena mozak-računar interfejs sistema u komunikaciji osoba sa teškim motoričkim deficitima, Application of brain-computer interface system in communication of people with severe motor deficits",
pages = "65-51",
number = "1",
volume = "21",
doi = "10.5937/specedreh21-35403"
}

Jovanović Simić, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2022). Primena mozak-računar interfejs sistema u komunikaciji osoba sa teškim motoričkim deficitima. in Specijalna edukacija i rehabilitacija
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 21(1), 51-65.
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35403

Jovanović Simić N, Arsenić I, Daničić Z. Primena mozak-računar interfejs sistema u komunikaciji osoba sa teškim motoričkim deficitima. in Specijalna edukacija i rehabilitacija. 2022;21(1):51-65.
doi:10.5937/specedreh21-35403 .

Jovanović Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Primena mozak-računar interfejs sistema u komunikaciji osoba sa teškim motoričkim deficitima" in Specijalna edukacija i rehabilitacija, 21, no. 1 (2022):51-65,
https://doi.org/10.5937/specedreh21-35403 . .

TY  - CONF
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Veljković, Zorica
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4958
AB  - Progresivna dizartrija predstavlja neurogeni poremećaj govora koji je čest simptom različitih degenerativnih bolesti centralnog i perifernog nerv- nog sistema, kao što su Parkinsonova bolest, multipla skleroza, amiotro- fična lateralna skleroza, i Hantingtonova bolest. Ove progresivne neuro- loške bolesti imaju različit uticaj na govornu produkciju. Međutim, njihova zajednička karakteristika je da se promene u kliničkoj slici manifestuju povećanjem težine dizartrije, što može da dovede do značajnog oštećenja ili gubitka govornih sposobnosti. Logopedski tretman predstavlja sastav- ni deo lečenja osoba sa progresivnom dizartrijom i njegov cilj je poboljšanje razumljivosti govorne produkcije, kao i motoričke kontrole govora.
Cilj ovog rada je bio da se pregledom dostupne literature analiziraju i prika- žu mogućnosti primene logopedskog tretmana u populaciji osoba sa progresiv- nom dizartrijom. Takođe, da se međusobno uporedi njihova efikasnost i doprinos ublažavanju simptoma motoričkog poremećaja govora. Rezultati istraživanja pokazuju da logopedi primenjuju različite metode tretmana u radu sa osobama sa progresivnom dizartrijom koje, između ostalog, obuhvataju bihevioralne i metode koje su usmerene na uspostavljanje funkcionalne komunikacije, upotrebu biofidbeka, oromotornih vežbi, kao i mnoge druge. Na odabir vrste tretmana i postavljanje ciljeva utiču mnogobrojni faktori, kao što su vrsta i stepen težine dizartrije, etiologija, osnovna neuropatologija, postojanje komorbi- diteta, brzina progresije, jezičke i kognitivne sposobnosti osobe, kao i socio- demografski faktori.
AB  - Progressive dysarthria is a neurogenic speech disorder that is a common symptom of various degenerative diseases of the central and peripheral nervous system, such as Parkinson’s disease, multiple sclerosis, amyotrophic lateral sclerosis, and Huntington’s disease. These progressive neurological diseases have different effects on speech production. However, their common feature is that changes in the clinical picture are manifested by an increase in the severity of dysarthria, which can lead to significant impairment or loss of speech abilities. Speech and language therapy is an integral part of the treatment of the persons with progressive dysarthria and its goal is to improve the intelligibility of speech production, as well as motor control of speech.
The aim of this paper was to review the available literature that present the possibilities of applying speech and language therapy of the persons with progressive dysarthria. Also, to compare
their effectiveness and contribution to alleviating the symptoms of motor speech disorder. The results show that speech and language therapists apply different treatment techniques in working with people with progressive dysarthria, which, among other things, include behavioral and techniques aimed at establishing functional communication, the use of biofeedback, oromotor exercises, as well as many others.
Choosing the type of treatment and setting goals is influenced by many factors, such as the type, degree of severity of dysarthria, etiology, basic neuropathology, existence of comorbidities, rate of progression, language and cognitive abilities of the person, as well as sociodemographic factors.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
T1  - Logopedski tretman kod osoba sa progresivnom dizartrijom
T1  - Speech and language therapy for people with progressive dysarthria
EP  - 131
SP  - 121
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4958
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Veljković, Zorica",
year = "2022",
abstract = "Progresivna dizartrija predstavlja neurogeni poremećaj govora koji je čest simptom različitih degenerativnih bolesti centralnog i perifernog nerv- nog sistema, kao što su Parkinsonova bolest, multipla skleroza, amiotro- fična lateralna skleroza, i Hantingtonova bolest. Ove progresivne neuro- loške bolesti imaju različit uticaj na govornu produkciju. Međutim, njihova zajednička karakteristika je da se promene u kliničkoj slici manifestuju povećanjem težine dizartrije, što može da dovede do značajnog oštećenja ili gubitka govornih sposobnosti. Logopedski tretman predstavlja sastav- ni deo lečenja osoba sa progresivnom dizartrijom i njegov cilj je poboljšanje razumljivosti govorne produkcije, kao i motoričke kontrole govora.
Cilj ovog rada je bio da se pregledom dostupne literature analiziraju i prika- žu mogućnosti primene logopedskog tretmana u populaciji osoba sa progresiv- nom dizartrijom. Takođe, da se međusobno uporedi njihova efikasnost i doprinos ublažavanju simptoma motoričkog poremećaja govora. Rezultati istraživanja pokazuju da logopedi primenjuju različite metode tretmana u radu sa osobama sa progresivnom dizartrijom koje, između ostalog, obuhvataju bihevioralne i metode koje su usmerene na uspostavljanje funkcionalne komunikacije, upotrebu biofidbeka, oromotornih vežbi, kao i mnoge druge. Na odabir vrste tretmana i postavljanje ciljeva utiču mnogobrojni faktori, kao što su vrsta i stepen težine dizartrije, etiologija, osnovna neuropatologija, postojanje komorbi- diteta, brzina progresije, jezičke i kognitivne sposobnosti osobe, kao i socio- demografski faktori., Progressive dysarthria is a neurogenic speech disorder that is a common symptom of various degenerative diseases of the central and peripheral nervous system, such as Parkinson’s disease, multiple sclerosis, amyotrophic lateral sclerosis, and Huntington’s disease. These progressive neurological diseases have different effects on speech production. However, their common feature is that changes in the clinical picture are manifested by an increase in the severity of dysarthria, which can lead to significant impairment or loss of speech abilities. Speech and language therapy is an integral part of the treatment of the persons with progressive dysarthria and its goal is to improve the intelligibility of speech production, as well as motor control of speech.
The aim of this paper was to review the available literature that present the possibilities of applying speech and language therapy of the persons with progressive dysarthria. Also, to compare
their effectiveness and contribution to alleviating the symptoms of motor speech disorder. The results show that speech and language therapists apply different treatment techniques in working with people with progressive dysarthria, which, among other things, include behavioral and techniques aimed at establishing functional communication, the use of biofeedback, oromotor exercises, as well as many others.
Choosing the type of treatment and setting goals is influenced by many factors, such as the type, degree of severity of dysarthria, etiology, basic neuropathology, existence of comorbidities, rate of progression, language and cognitive abilities of the person, as well as sociodemographic factors.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine",
title = "Logopedski tretman kod osoba sa progresivnom dizartrijom, Speech and language therapy for people with progressive dysarthria",
pages = "131-121",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4958"
}

Jovanović Simić, N., Arsenić, I.,& Veljković, Z.. (2022). Logopedski tretman kod osoba sa progresivnom dizartrijom. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju (ICF)., 121-131.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4958

Jovanović Simić N, Arsenić I, Veljković Z. Logopedski tretman kod osoba sa progresivnom dizartrijom. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine. 2022;:121-131.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4958 .

Jovanović Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Veljković, Zorica, "Logopedski tretman kod osoba sa progresivnom dizartrijom" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup " obrazovanje i rehabilitacija odraslih osoba sa smetnjama u razvoju i problemima u ponašanju ", Beograd, Srbija, 21. decembar 2022. godine (2022):121-131,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4958 .

TY  - CONF
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2022
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4145
AB  - Stav predstavlja određenu vrstu dispozicije za reagovanje, odnosno tendenciju da
se misli, oseća i postupa na određeni način (za ili protiv) u odnosu na neki objekat. Stavovi
nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima
komunikacije su od primarne važnosti za njenu efikasnu primenu u učionici. Ukoliko
nastavno osoblje ima pozitivan stav prema asistivnoj tehnologiji, postoji veća
verovatnoća da će uložiti napore da je integriše u nastavni proces. S druge strane,
negativni stavovi nastavnog osoblja zbog stigmatizacije ili tehnofobije su suštinski izazovi
za upotrebu asistivne tehnologije.
Cilj ovog istraživanja je bio da se procene stavovi nastavnog osoblja o upotrebi
asistivne tehnologije, kao i da se međusobno uporedi direkcija stavova ispitanika
različitog zanimanja. Pored toga, ispitan je uticaj nekih sociodemografskih varijabli na
formiranje stava. Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola, među kojima je bilo 39,1%
učitelja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1%
defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se
nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za
svrhu ovog istraživanja.
Analiza rezultata je pokazala da ispitanici imaju pozitivan stav o upotrebi asistivne
tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije (AS=3,47, SD=0,32). Nije
pronađena statistička značajnost u pogledu razlika između ispitanika različitog pola,
zanimanja i godina radnog staža u odnosu na stav o upotrebi asistivne tehnologije.
Direkcija stavova nastavnog osoblja o asistivnoj tehnologiji može delom da bude
odgovor na proces koji se koristi u upoznavanju različitih vrsta uređaja i informisanju o
načinima njihove primene. Ispitanici su pokazali spremnost da usavršavaju svoja znanja
i kompetencije u skladu sa napretkom asistivne tehnologije. Nastavno osoblje bi trebalo
da ima priliku da razvija znanja i iskustva, koja se odnose na odabir i implementaciju
asistivne tehnologije, koja je prilagođena potrebama, sposobnostima i ograničenjima
učenika sa poremećajima komunikacije.
PB  - Drustvo defektologa Srbije
C3  - Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
T1  - Stavovi nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije
EP  - 81
SP  - 81
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4145
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2022",
abstract = "Stav predstavlja određenu vrstu dispozicije za reagovanje, odnosno tendenciju da
se misli, oseća i postupa na određeni način (za ili protiv) u odnosu na neki objekat. Stavovi
nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima
komunikacije su od primarne važnosti za njenu efikasnu primenu u učionici. Ukoliko
nastavno osoblje ima pozitivan stav prema asistivnoj tehnologiji, postoji veća
verovatnoća da će uložiti napore da je integriše u nastavni proces. S druge strane,
negativni stavovi nastavnog osoblja zbog stigmatizacije ili tehnofobije su suštinski izazovi
za upotrebu asistivne tehnologije.
Cilj ovog istraživanja je bio da se procene stavovi nastavnog osoblja o upotrebi
asistivne tehnologije, kao i da se međusobno uporedi direkcija stavova ispitanika
različitog zanimanja. Pored toga, ispitan je uticaj nekih sociodemografskih varijabli na
formiranje stava. Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola, među kojima je bilo 39,1%
učitelja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1%
defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se
nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za
svrhu ovog istraživanja.
Analiza rezultata je pokazala da ispitanici imaju pozitivan stav o upotrebi asistivne
tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije (AS=3,47, SD=0,32). Nije
pronađena statistička značajnost u pogledu razlika između ispitanika različitog pola,
zanimanja i godina radnog staža u odnosu na stav o upotrebi asistivne tehnologije.
Direkcija stavova nastavnog osoblja o asistivnoj tehnologiji može delom da bude
odgovor na proces koji se koristi u upoznavanju različitih vrsta uređaja i informisanju o
načinima njihove primene. Ispitanici su pokazali spremnost da usavršavaju svoja znanja
i kompetencije u skladu sa napretkom asistivne tehnologije. Nastavno osoblje bi trebalo
da ima priliku da razvija znanja i iskustva, koja se odnose na odabir i implementaciju
asistivne tehnologije, koja je prilagođena potrebama, sposobnostima i ograničenjima
učenika sa poremećajima komunikacije.",
publisher = "Drustvo defektologa Srbije",
journal = "Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.",
title = "Stavovi nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije",
pages = "81-81",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4145"
}

Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2022). Stavovi nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.
Drustvo defektologa Srbije., 81-81.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4145

Jovanović-Simić N, Arsenić I, Daničić Z. Stavovi nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije. in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022.. 2022;:81-81.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4145 .

Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Stavovi nastavnog osoblja o upotrebi asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa poremećajima komunikacije" in Zbornik rezimea – Međunarodna stručno naučna konferencija„Dani defektologa Srbije” , Zlatibor,17- 20. Februar, 2022. (2022):81-81,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4145 .

TY  - CONF
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Ilić-Savić, Ivana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4084
AB  - Kvalitet života pojedinca obuhvata široke domene zdravstvenih, socijalnih, emocionalnih i profesionalnih aspekata. Pojava pandemije COVID-19 uslovila je uvođenje specifičnih epidemioloških mera, što je dovelo do promena u dnevnim rutinama svih ljudi. Ove promene su znatno uticale i na njihovo psihosocijalno funkcionisanje. Posebno su se ovakve okolnosti odrazile i na psihosocijalno funkcionisanje dece i odraslih sa poremećajima govora. Razumevanje njihovih emocija i odgovora od suštinskog je značaja za pravilno rešavanje njihovih po- treba tokom pandemije COVID-19.
Cilj ovoga rada je da se pregledom literature dođe do novih saznanja o vezi između pandemije COVID-19 i kvaliteta života kod dece i odraslih sa poremećajem govora. Pregled literature obavljen je preko pretraživača Google Scholar Advanced Search i Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KoBSON. U uvodnom delu dat je pregled shvatanja uloge kvaliteta života i njenog značaja za celokupan razvoj. Nakon toga istaknut je značaj istraživanja uticaja pandemije COVID-19 na kvalitet života dece i odraslih sa poremećajem govora. Na samom kraju izvršena je elaboracija teorijskih razmatranja o kvali- tetu života odraslih osoba koje mucaju i koje se smatraju najvulnerabilnijom patologijom govora u vreme pandemije COVID-19.
Dostupna istraživanja su pokazala da pandemija COVID-19 može u znatnoj meri da naruši kvalitet života dece i odraslih sa poremećajima govora. U skladu sa tim preporučuje se osmišljavanje strategija za pružanje što ranije pod- rške deci i odraslima sa poremećajima govora u cilju smanjenja dugoročnih efe- kata na njihov kvalitet života.
AB  - The quality of life of an individual encompasses broad domains, health, social, emotional and professional aspects. The appearance of the COVID-19 pandemic conditioned the introduction of specific
epidemiological measures, which led to a change in the daily routines of all people.
These changes significantly affect and affect their psychosocial functioning. These environments were especially reflected in the psychosocial functioning of children and adults with speech disorders. Understanding their emotions and responses is essential to properly address their needs during the COVID-19 pandemic.
The aim of this paper is to review the literature to gain new insights into the relationship between the COVID-19 pandemic and quality of life in children and adults with speech disorders. The literature review was performed through the Google Scholar Advanced Search search engine and the Consortium of the Library of Serbia for Unified Procurement – KoBSON. The introductory part provides an overview of the understanding of quality of life and its importance for overall development. After that, the importance of researching the impact of the COVID-19 pandemic on the quality of life of children and adults with speech disorders was emphasized. At the very end, the theoretical considerations on the quality of life of stuttering adults were elaborated, which are considered to be the most vulnerable speech pathology at the time of the COVID-19 pandemic.
Available research has shown that the COVID-19 pandemic can significantly impair the quality of life of children and adults with speech disorders. Accordingly, it is recommended to devise a strategy to provide Serbian children and adults with speech disorders as early as possible in order to reduce the long-term effects on their quality.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
T1  - Uticaj pandemije Covid-19 na kvalitet života kod dece i odraslih sa poremećajem govora
T1  - The impact of the Covid-19 pandemic on the quality of life in children and adults with speech disorders
EP  - 64
EP  - M63
SP  - 55
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4084
ER  - 

@conference{
author = "Petrović-Lazić, Mirjana and Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Ilić-Savić, Ivana",
year = "2021",
abstract = "Kvalitet života pojedinca obuhvata široke domene zdravstvenih, socijalnih, emocionalnih i profesionalnih aspekata. Pojava pandemije COVID-19 uslovila je uvođenje specifičnih epidemioloških mera, što je dovelo do promena u dnevnim rutinama svih ljudi. Ove promene su znatno uticale i na njihovo psihosocijalno funkcionisanje. Posebno su se ovakve okolnosti odrazile i na psihosocijalno funkcionisanje dece i odraslih sa poremećajima govora. Razumevanje njihovih emocija i odgovora od suštinskog je značaja za pravilno rešavanje njihovih po- treba tokom pandemije COVID-19.
Cilj ovoga rada je da se pregledom literature dođe do novih saznanja o vezi između pandemije COVID-19 i kvaliteta života kod dece i odraslih sa poremećajem govora. Pregled literature obavljen je preko pretraživača Google Scholar Advanced Search i Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku – KoBSON. U uvodnom delu dat je pregled shvatanja uloge kvaliteta života i njenog značaja za celokupan razvoj. Nakon toga istaknut je značaj istraživanja uticaja pandemije COVID-19 na kvalitet života dece i odraslih sa poremećajem govora. Na samom kraju izvršena je elaboracija teorijskih razmatranja o kvali- tetu života odraslih osoba koje mucaju i koje se smatraju najvulnerabilnijom patologijom govora u vreme pandemije COVID-19.
Dostupna istraživanja su pokazala da pandemija COVID-19 može u znatnoj meri da naruši kvalitet života dece i odraslih sa poremećajima govora. U skladu sa tim preporučuje se osmišljavanje strategija za pružanje što ranije pod- rške deci i odraslima sa poremećajima govora u cilju smanjenja dugoročnih efe- kata na njihov kvalitet života., The quality of life of an individual encompasses broad domains, health, social, emotional and professional aspects. The appearance of the COVID-19 pandemic conditioned the introduction of specific
epidemiological measures, which led to a change in the daily routines of all people.
These changes significantly affect and affect their psychosocial functioning. These environments were especially reflected in the psychosocial functioning of children and adults with speech disorders. Understanding their emotions and responses is essential to properly address their needs during the COVID-19 pandemic.
The aim of this paper is to review the literature to gain new insights into the relationship between the COVID-19 pandemic and quality of life in children and adults with speech disorders. The literature review was performed through the Google Scholar Advanced Search search engine and the Consortium of the Library of Serbia for Unified Procurement – KoBSON. The introductory part provides an overview of the understanding of quality of life and its importance for overall development. After that, the importance of researching the impact of the COVID-19 pandemic on the quality of life of children and adults with speech disorders was emphasized. At the very end, the theoretical considerations on the quality of life of stuttering adults were elaborated, which are considered to be the most vulnerable speech pathology at the time of the COVID-19 pandemic.
Available research has shown that the COVID-19 pandemic can significantly impair the quality of life of children and adults with speech disorders. Accordingly, it is recommended to devise a strategy to provide Serbian children and adults with speech disorders as early as possible in order to reduce the long-term effects on their quality.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine",
title = "Uticaj pandemije Covid-19 na kvalitet života kod dece i odraslih sa poremećajem govora, The impact of the Covid-19 pandemic on the quality of life in children and adults with speech disorders",
pages = "64-M63-55",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4084"
}

Petrović-Lazić, M., Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Ilić-Savić, I.. (2021). Uticaj pandemije Covid-19 na kvalitet života kod dece i odraslih sa poremećajem govora. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 55-64.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4084

Petrović-Lazić M, Jovanović-Simić N, Arsenić I, Ilić-Savić I. Uticaj pandemije Covid-19 na kvalitet života kod dece i odraslih sa poremećajem govora. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine. 2021;:55-64.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4084 .

Petrović-Lazić, Mirjana, Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Ilić-Savić, Ivana, "Uticaj pandemije Covid-19 na kvalitet života kod dece i odraslih sa poremećajem govora" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine (2021):55-64,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4084 .

TY  - CONF
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Petrović Lazić, Mirjana
AU  - Daničić, Zorica
AU  - Ilić Savić, Ivana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/4082
AB  - Pandemija COVID-19 je dovela do zatvaranja obrazovnih ustanova širom sveta.
Kao rezultat toga, metode obrazovanja su se drastično promenile, sa značajnim porastom elektronskog učenja, pri čemu se nastava izvodi na daljinu, kao i na digitalnim platformama. Elektronsko učenje je tokom pandemije postalo rešenje za implementaciju nastave, s obzirom na to da ona nije mogla da se spro- vodi u učionici. U uslovima pandemije, obrazovne ustanove su bile primorane da koriste ovaj način realizacije nastave, ne samo kao vid učenja putem asistivne tehnologije, već kao jedinu (mono)tehnologiju za učenje tokom dužeg perioda.
Predmet ovog rada je analiza primene asistivne tehnologije u elektron- skom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije, s obzirom na to da ona funkcioniše kao tehnološki medijum za pristup računaru i internetu. Cilj je da se pregledom dostupne literature izdvoje i prikažu radovi u kojima su predstavljene prednosti, nedostaci, kao i potreba za prilagođavanjem upotre- be elektronskog učenja za učenike sa poremećajima komunikacije. U razvoju elek- tronskog učenja nastavno osoblje bi trebalo da integriše upotrebu školskih platformi za ovu vrstu učenja i asistivne tehnologije u obliku adaptivnih softvera i hardvera. Specifičan dizajn softvera i evaluacija sistema elek- tronskog učenja pružaju priliku da se zadovolje specifične potrebe učenika sa poremećajima komunikacije.
AB  - he COVID-19 pandemic has resulted in educational institutions shut all across the world. As a result, education methods have changed dramatically, with the distinctive rise of e-learning, whereby teaching is undertaken remotely and on digital
platforms. During the pandemic, e-learning became a solution for the implementation of teaching, since it could not take place in the classroom. In the conditions of the pandemic, educational institutions were forced to use this way of teaching, not only as a form of learning through assistive technology, but as the only (mono) technology for learning over a long period of time.
The subject of this paper is the analysis of the application of assistive technology in e-learning for students with communication disorders, given that it functions as a technological medium for access to computers and the Internet. The aim is to review the available literature that present the advantages, disadvantages, as well as the need to adapt the use of e-learning for students with communication disorders. In the development of e-learning, educators should integrate the use of school platforms for this type of learning and assistive technology in the form of adaptive software and hardware. Specific software design and evaluation of e-learning systems provide an opportunity to meet the specific needs of students with communication disorders.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
T1  - Upotreba asistivne tehnologije u elektronskom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije
T1  - Тhe use of assistive technology in e-learning for students with communication disorders
EP  - 35
SP  - 25
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4082
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Petrović Lazić, Mirjana and Daničić, Zorica and Ilić Savić, Ivana",
year = "2021",
abstract = "Pandemija COVID-19 je dovela do zatvaranja obrazovnih ustanova širom sveta.
Kao rezultat toga, metode obrazovanja su se drastično promenile, sa značajnim porastom elektronskog učenja, pri čemu se nastava izvodi na daljinu, kao i na digitalnim platformama. Elektronsko učenje je tokom pandemije postalo rešenje za implementaciju nastave, s obzirom na to da ona nije mogla da se spro- vodi u učionici. U uslovima pandemije, obrazovne ustanove su bile primorane da koriste ovaj način realizacije nastave, ne samo kao vid učenja putem asistivne tehnologije, već kao jedinu (mono)tehnologiju za učenje tokom dužeg perioda.
Predmet ovog rada je analiza primene asistivne tehnologije u elektron- skom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije, s obzirom na to da ona funkcioniše kao tehnološki medijum za pristup računaru i internetu. Cilj je da se pregledom dostupne literature izdvoje i prikažu radovi u kojima su predstavljene prednosti, nedostaci, kao i potreba za prilagođavanjem upotre- be elektronskog učenja za učenike sa poremećajima komunikacije. U razvoju elek- tronskog učenja nastavno osoblje bi trebalo da integriše upotrebu školskih platformi za ovu vrstu učenja i asistivne tehnologije u obliku adaptivnih softvera i hardvera. Specifičan dizajn softvera i evaluacija sistema elek- tronskog učenja pružaju priliku da se zadovolje specifične potrebe učenika sa poremećajima komunikacije., he COVID-19 pandemic has resulted in educational institutions shut all across the world. As a result, education methods have changed dramatically, with the distinctive rise of e-learning, whereby teaching is undertaken remotely and on digital
platforms. During the pandemic, e-learning became a solution for the implementation of teaching, since it could not take place in the classroom. In the conditions of the pandemic, educational institutions were forced to use this way of teaching, not only as a form of learning through assistive technology, but as the only (mono) technology for learning over a long period of time.
The subject of this paper is the analysis of the application of assistive technology in e-learning for students with communication disorders, given that it functions as a technological medium for access to computers and the Internet. The aim is to review the available literature that present the advantages, disadvantages, as well as the need to adapt the use of e-learning for students with communication disorders. In the development of e-learning, educators should integrate the use of school platforms for this type of learning and assistive technology in the form of adaptive software and hardware. Specific software design and evaluation of e-learning systems provide an opportunity to meet the specific needs of students with communication disorders.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine",
title = "Upotreba asistivne tehnologije u elektronskom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije, Тhe use of assistive technology in e-learning for students with communication disorders",
pages = "35-25",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4082"
}

Jovanović Simić, N., Arsenić, I., Petrović Lazić, M., Daničić, Z.,& Ilić Savić, I.. (2021). Upotreba asistivne tehnologije u elektronskom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 25-35.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4082

Jovanović Simić N, Arsenić I, Petrović Lazić M, Daničić Z, Ilić Savić I. Upotreba asistivne tehnologije u elektronskom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije. in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine. 2021;:25-35.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4082 .

Jovanović Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Petrović Lazić, Mirjana, Daničić, Zorica, Ilić Savić, Ivana, "Upotreba asistivne tehnologije u elektronskom učenju za učenike sa poremećajima komunikacije" in Zbornik radova - Nacionalni naučni skup "Specijalna edukacija i rehabilitacija u uslovima pandemije Covid 19", Beograd, Srbija, 23. decembar 2021. godine (2021):25-35,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_4082 .

TY  - CONF
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Ilić-Savić, Ivana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3796
AB  - Uvod: Ljudski glas je jedinstven, a njegova fleskibilnost omogućava iskaziva- nje misli, emocija, radosti i strahova. Na kvalitet i osobenosti glasa utiču ra- zličiti faktori: pol, uzrast, izloženost štetnim noksama, organski i funkcionalni poremećaji glasa. Organski poremećaji glasa deformišu akustički signal i utiču na kvalitet glasa. Akustička, multidimenziona analiza glasa pruža vokalnim patolozima objektivno tumačenje patologije glasa, a samim tim i adekvatniji izbor metoda vokalnog tretmana u odnosu na subjektivnu procenu glasa.
Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrde bitne kvantitativne i mikrostruk- turne karakteristike glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi u odnosu na pol, godine starosti i pušački status.
Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno 60 ispitanika, oba pola (ženski pol n=30, muški pol n=30), starosne dobi od 13 do 85 godina. Prvu starosnu grupu činili su ispitanici od 13-40 godina, a drugu ispitanici od 41-85 godina. Prosečna dužina pušačkog staža za obe istraživačke grupe je 10 godina. U istraživanju je korišće- na kompjuterska laboratorija za analizu glasa „Kay Elemetrics“. U statističkoj obradi podataka primenjena je jednofaktorska multivarijatna analiza ANOVA.
Rezultati: Rezultati istraživanja su pokazali da se akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi, pola i dužine pušačkog statusa razlikuje u većini analiziranih parametara (p<0,05).
Istraživanje je pokazalo da su najveća odstupanja bila u prosečnoj vrednosti fundamentalne frekvencije, oscilacijama u visini fundamentalne frekvencije i oscilacijama u amplitudi intenziteta.
Zaključak: Instrumentalno praćenje vibratornog ciklusa glasnica je jedan od bitnih aspekata objektivnog ispitivanja glasa. Patološke promenenna glasni- cama deformišu akustički signal i utiču na produkciju glasa. Istraživanje je pokazalo da udruženi faktori kao što su starost i pušenje znatno više naruša- vaju akustičku strukturu glasa kod ispitanika ženskog pola u odnosu na mlađu uzrasnu grupu.
AB  - Introduction: The human voice is unique, and its flexibility allows for the expression of thoughts, emotions, joys, and fears. The quality and characteristics of voice are influenced by various factors: gender, age, exposure to harmful noxa, organic and functional disorders of voice.
Aim: The aim of this study was to determine the important quantitative and microstructural characteristics of voice in subjects with organic voice disorders of different ages in relation to gender, age and smoking status.
Method: The study included 60 subjects, of both genders (female n=30, male n=30), aged 13 to 85 years. The first age group consisted of respondents aged 13-40 years, and the second age group consisted of respondents aged 41-85 years. The average length of smoking experience for both research groups was 10 years. In the research, we used a computer laboratory for voice analysis “Kay Elemetrics”. One-factor multivariate ANOVA was applied in statistical data processing.
Results: The results of the research showed that the acoustic structure of voice in subjects with organic voice disorders of different age, gender and length of smoking status differed in most of the analyzed parameters (p<.05). The research showed that the largest deviations were in the average value of the fundamental frequency, oscillations in the height of the fundamental frequency and oscillations in the intensity amplitude.
Conclusion: Instrumental monitoring of the vibratory cycle of the vocal cords is one of the important aspects of objective examination of voice. Pathological changes in the vocal cords deform the acoustic signal and affect the production of voice. The research showed that combined factors, such as age and smoking, significantly disrupt the acoustic structure of voice in female respondents compared to the younger age group.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty
C3  - Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
T1  - Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa
T1  - Acoustic structure of voice in respondents with organic voice disorders
EP  - 311
SP  - 299
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3796
ER  - 

@conference{
author = "Petrović-Lazić, Mirjana and Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Ilić-Savić, Ivana",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Ljudski glas je jedinstven, a njegova fleskibilnost omogućava iskaziva- nje misli, emocija, radosti i strahova. Na kvalitet i osobenosti glasa utiču ra- zličiti faktori: pol, uzrast, izloženost štetnim noksama, organski i funkcionalni poremećaji glasa. Organski poremećaji glasa deformišu akustički signal i utiču na kvalitet glasa. Akustička, multidimenziona analiza glasa pruža vokalnim patolozima objektivno tumačenje patologije glasa, a samim tim i adekvatniji izbor metoda vokalnog tretmana u odnosu na subjektivnu procenu glasa.
Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrde bitne kvantitativne i mikrostruk- turne karakteristike glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi u odnosu na pol, godine starosti i pušački status.
Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno 60 ispitanika, oba pola (ženski pol n=30, muški pol n=30), starosne dobi od 13 do 85 godina. Prvu starosnu grupu činili su ispitanici od 13-40 godina, a drugu ispitanici od 41-85 godina. Prosečna dužina pušačkog staža za obe istraživačke grupe je 10 godina. U istraživanju je korišće- na kompjuterska laboratorija za analizu glasa „Kay Elemetrics“. U statističkoj obradi podataka primenjena je jednofaktorska multivarijatna analiza ANOVA.
Rezultati: Rezultati istraživanja su pokazali da se akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi, pola i dužine pušačkog statusa razlikuje u većini analiziranih parametara (p<0,05).
Istraživanje je pokazalo da su najveća odstupanja bila u prosečnoj vrednosti fundamentalne frekvencije, oscilacijama u visini fundamentalne frekvencije i oscilacijama u amplitudi intenziteta.
Zaključak: Instrumentalno praćenje vibratornog ciklusa glasnica je jedan od bitnih aspekata objektivnog ispitivanja glasa. Patološke promenenna glasni- cama deformišu akustički signal i utiču na produkciju glasa. Istraživanje je pokazalo da udruženi faktori kao što su starost i pušenje znatno više naruša- vaju akustičku strukturu glasa kod ispitanika ženskog pola u odnosu na mlađu uzrasnu grupu., Introduction: The human voice is unique, and its flexibility allows for the expression of thoughts, emotions, joys, and fears. The quality and characteristics of voice are influenced by various factors: gender, age, exposure to harmful noxa, organic and functional disorders of voice.
Aim: The aim of this study was to determine the important quantitative and microstructural characteristics of voice in subjects with organic voice disorders of different ages in relation to gender, age and smoking status.
Method: The study included 60 subjects, of both genders (female n=30, male n=30), aged 13 to 85 years. The first age group consisted of respondents aged 13-40 years, and the second age group consisted of respondents aged 41-85 years. The average length of smoking experience for both research groups was 10 years. In the research, we used a computer laboratory for voice analysis “Kay Elemetrics”. One-factor multivariate ANOVA was applied in statistical data processing.
Results: The results of the research showed that the acoustic structure of voice in subjects with organic voice disorders of different age, gender and length of smoking status differed in most of the analyzed parameters (p<.05). The research showed that the largest deviations were in the average value of the fundamental frequency, oscillations in the height of the fundamental frequency and oscillations in the intensity amplitude.
Conclusion: Instrumental monitoring of the vibratory cycle of the vocal cords is one of the important aspects of objective examination of voice. Pathological changes in the vocal cords deform the acoustic signal and affect the production of voice. The research showed that combined factors, such as age and smoking, significantly disrupt the acoustic structure of voice in female respondents compared to the younger age group.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty",
journal = "Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.",
title = "Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa, Acoustic structure of voice in respondents with organic voice disorders",
pages = "311-299",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3796"
}

Petrović-Lazić, M., Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Ilić-Savić, I.. (2021). Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation Publishing Center of the Faculty., 299-311.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3796

Petrović-Lazić M, Jovanović-Simić N, Arsenić I, Ilić-Savić I. Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.. 2021;:299-311.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3796 .

Petrović-Lazić, Mirjana, Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Ilić-Savić, Ivana, "Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa" in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. (2021):299-311,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3796 .

TY  - CONF
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Ilić-Savić, Ivana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3700
AB  - Uvod: Ljudski glas je jedinstven, a njegova fleskibilnost omogućava iskazivanje misli, emocija, radosti i strahova. Na kvalitet i osobenosti glasa utiču različiti faktori: pol, uzrast, izloženost štetnim noksama, organski i funkcionalni poremećaji glasa. Organski poremećaji glasa deformišu akustički signal i utiču na kvalitet glasa. Akustička, multidimenziona analiza glasa pruža vokalnim patolozima objektivno tumačenje patologije glasa, a samim tim i adekvatniji izbor metoda vokalnog tretmana u odnosu na subjektivnu procenu glasa.
Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrde bitne kvantitativne i mikrostrukturne karakteristike glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi u odnosu na pol, godine starosti i pušački status.
Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno 60 ispitanika, oba pola (ženski pol n=30, muški pol n=30), starosne dobi od 13 do 85 godina. Prvu starosnu grupu činili su ispitanici od 13-40 godina, a drugu ispitanici od 41-85 godina. Prosečna dužina pušačkog staža za obe istraživačke grupe je 10 godina. U istraživanju je korišćena kompjuterska laboratorija za analizu glasa „KayElemetrics“. U statističkoj obradi podataka primenjena je jednofaktorska multivarijatna analiza ANOVA.
Rezultati: Rezultati istraživanja su pokazali da se akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi, pola i dužine pušačkog statusa razlikuje u većini analiziranih parametara (p<0,05). Istraživanje je pokazalo da su najveća odstupanja bila u prosečnoj vrednosti fundamentalne frekvencije, oscilacijama u visini fundamentalne frekvencije i oscilacijama u amplitudi intenziteta.
Zaključak: Instrumentalno praćenje vibratornog ciklusa glasnica je jedan od bitnih aspekata objektivnog ispitivanja glasa. Patološke promene na glasnicama deformišu akustički signal i utiču na produkciju glasa. Istraživanje je pokazalo da udruženi faktori kao što su starost i pušenje znatno više narušavaju akustičku strukturu glasa kod ispitanika ženskog pola u odnosu na mlađu uzrasnu grupu.
AB  - Introduction: The human voice is unique, and its flexibility allows for the expression of thoughts, emotions, joys, and fears. The quality and characteristics of voice are influenced by various factors: gender, age, exposure to harmful noxa, organic and functional disorders of voice.
Aim: The aim of this study was to determine the important quantitative and microstructural characteristics of voice in subjects with organic voice disorders of different ages in relation to gender, age and smoking status.
Method: The study included 60 subjects, of both genders (female n=30, male n=30), aged 13 to 85 years. The first age group consisted of respondents aged 13-40 years, and the second age group consisted of respondents aged 41-85 years. The average length of smoking experience for both research groups was 10 years. In the research, we used a computer laboratory for voice analysis “KayElemetrics”. One-factor multivariate ANOVA was applied in statistical data processing.
Results: The results of the research showed that the acoustic structure of voice in subjects with organic voice disorders of different age, gender and length of smoking status differed in most of the analyzed parameters (p<0.05). The research showed that the largest deviations were in the average value of the fundamental frequency, oscillations in the height of the fundamental frequency and oscillations in the intensity amplitude.
Conclusion: Instrumental monitoring of the vibratory cycle of the vocal cords is one of the important aspects of objective examination of voice. Pathological changes in the vocal cords deform the acoustic signal and affect the production of voice. The research showed that combined factors, such as age and smoking, significantly disrupt the acoustic structure of voice in female respondents compared to the younger age group.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
T1  - Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa
T1  - Acoustic structure of voice in respondents with organic voice disorders
EP  - 116
SP  - 115
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3700
ER  - 

@conference{
author = "Petrović-Lazić, Mirjana and Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Ilić-Savić, Ivana",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Ljudski glas je jedinstven, a njegova fleskibilnost omogućava iskazivanje misli, emocija, radosti i strahova. Na kvalitet i osobenosti glasa utiču različiti faktori: pol, uzrast, izloženost štetnim noksama, organski i funkcionalni poremećaji glasa. Organski poremećaji glasa deformišu akustički signal i utiču na kvalitet glasa. Akustička, multidimenziona analiza glasa pruža vokalnim patolozima objektivno tumačenje patologije glasa, a samim tim i adekvatniji izbor metoda vokalnog tretmana u odnosu na subjektivnu procenu glasa.
Cilj: Cilj ovog istraživanja bio je da se utvrde bitne kvantitativne i mikrostrukturne karakteristike glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi u odnosu na pol, godine starosti i pušački status.
Metod: Istraživanjem je obuhvaćeno 60 ispitanika, oba pola (ženski pol n=30, muški pol n=30), starosne dobi od 13 do 85 godina. Prvu starosnu grupu činili su ispitanici od 13-40 godina, a drugu ispitanici od 41-85 godina. Prosečna dužina pušačkog staža za obe istraživačke grupe je 10 godina. U istraživanju je korišćena kompjuterska laboratorija za analizu glasa „KayElemetrics“. U statističkoj obradi podataka primenjena je jednofaktorska multivarijatna analiza ANOVA.
Rezultati: Rezultati istraživanja su pokazali da se akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa različite starosne dobi, pola i dužine pušačkog statusa razlikuje u većini analiziranih parametara (p<0,05). Istraživanje je pokazalo da su najveća odstupanja bila u prosečnoj vrednosti fundamentalne frekvencije, oscilacijama u visini fundamentalne frekvencije i oscilacijama u amplitudi intenziteta.
Zaključak: Instrumentalno praćenje vibratornog ciklusa glasnica je jedan od bitnih aspekata objektivnog ispitivanja glasa. Patološke promene na glasnicama deformišu akustički signal i utiču na produkciju glasa. Istraživanje je pokazalo da udruženi faktori kao što su starost i pušenje znatno više narušavaju akustičku strukturu glasa kod ispitanika ženskog pola u odnosu na mlađu uzrasnu grupu., Introduction: The human voice is unique, and its flexibility allows for the expression of thoughts, emotions, joys, and fears. The quality and characteristics of voice are influenced by various factors: gender, age, exposure to harmful noxa, organic and functional disorders of voice.
Aim: The aim of this study was to determine the important quantitative and microstructural characteristics of voice in subjects with organic voice disorders of different ages in relation to gender, age and smoking status.
Method: The study included 60 subjects, of both genders (female n=30, male n=30), aged 13 to 85 years. The first age group consisted of respondents aged 13-40 years, and the second age group consisted of respondents aged 41-85 years. The average length of smoking experience for both research groups was 10 years. In the research, we used a computer laboratory for voice analysis “KayElemetrics”. One-factor multivariate ANOVA was applied in statistical data processing.
Results: The results of the research showed that the acoustic structure of voice in subjects with organic voice disorders of different age, gender and length of smoking status differed in most of the analyzed parameters (p<0.05). The research showed that the largest deviations were in the average value of the fundamental frequency, oscillations in the height of the fundamental frequency and oscillations in the intensity amplitude.
Conclusion: Instrumental monitoring of the vibratory cycle of the vocal cords is one of the important aspects of objective examination of voice. Pathological changes in the vocal cords deform the acoustic signal and affect the production of voice. The research showed that combined factors, such as age and smoking, significantly disrupt the acoustic structure of voice in female respondents compared to the younger age group.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.",
title = "Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa, Acoustic structure of voice in respondents with organic voice disorders",
pages = "116-115",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3700"
}

Petrović-Lazić, M., Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Ilić-Savić, I.. (2021). Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa. in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 115-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3700

Petrović-Lazić M, Jovanović-Simić N, Arsenić I, Ilić-Savić I. Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa. in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.. 2021;:115-116.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3700 .

Petrović-Lazić, Mirjana, Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Ilić-Savić, Ivana, "Akustička struktura glasa kod ispitanika sa organskim poremećajima glasa" in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. (2021):115-116,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3700 .

TY  - JOUR
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Vuković, Mile
AU  - Ječmenica, Nevena
AU  - Arsenić, Ivana
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3527
AB  - Razumevanje same prirode smetnji u ucenju zahteva uvid u rani razvoj- ni milje deteta, jer na ovu grupu poremecaja znacajan uticaj imaju, kako genetski, tako i rani razvojni faktori u domenu jezickih i kognitivnih spo- sobnosti. Podaci iz velikog broja istraživanja u oblasti kognitivnih deficita kod dece sa smetnjama u ucenju ukazuju na to da ova deca mogu ispoljavati citav spektar teškoca u kojem dominiraju deficiti radne memorije, auditiv- nog procesiranja i brzine obrade informacija. Pored navedenog, podaci iz literature novijeg datuma ukazuju na cesto prisustvo deficita vizuo-spaci- jalnih i egzekutivnih sposobnosti kod dece sa smetnjama u ucenju, nezavisno od specificnog poremecaja. Sa druge strane, u literaturi je prisutan opsežan korpus dokaza koji ukazuje na znacajnu povezanost deficita kognitivnih sposobnosti na predškolskom uzrastu sa teškocama u ovladavanju školskim u kasnijoj dobi. Na osnovu navedenog, može se zakljuciti da procena kogni- tivnih sposobnosti na predškolskom uzrastu može biti vrlo znacajna u ranoj detekciji riziko dece za pojavu nekog od poremecaja iz ove grupe. Pored toga, adekvatna stimulacija kognitivnih sposobnosti na ranom uzrastu može pre- venirati, ili barem ublažiti, teškoce koje ova deca imaju tokom ovladavanja akademskim veštinama.
AB  - Understanding the nature of learning disabilities requires insight into the early developmental milieu of the child, because this group of disorders is signi%cantly in)uenced by both, genetic and early developmental factors in the domain of language and cognitive abilities.
Data from a large number of studies in the %eld of cognitive impairment in children with learning disabilities indicate that these children may exhibit a full range of di/culties, dominated by de%cits in working memory, auditory processing and information processing speed. In addition, recent literature indicates the common presence of visual-spatial and executive abilities de%cits in children with learning disabilities, regardless of the speci%c disorder. On the other hand, there is a body of evidence in the literature that indicates a signi%cant correlation of cognitive impairment in preschool-age children with di/culties in mastering school skills at a later age.
Based on the above, we can conclude that an extensive assessment of cognitive abilities at preschool age can be very important in the early detection of risk children for learning disorders. In addition, adequate stimulation of cognitive abilities at an early age can prevent, or at least alleviate, the di/culties that these children have during mastering academic skills
PB  - Društvo defektologa Srbije
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Kognitivne sposobnosti kod dece sa smetnjama u učenju
T1  - Cognitive abilities in children with learning disorders
EP  - 26
IS  - 1
SP  - 9
VL  - 27
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3527
ER  - 

@article{
author = "Drljan, Bojana and Vuković, Mile and Ječmenica, Nevena and Arsenić, Ivana",
year = "2021",
abstract = "Razumevanje same prirode smetnji u ucenju zahteva uvid u rani razvoj- ni milje deteta, jer na ovu grupu poremecaja znacajan uticaj imaju, kako genetski, tako i rani razvojni faktori u domenu jezickih i kognitivnih spo- sobnosti. Podaci iz velikog broja istraživanja u oblasti kognitivnih deficita kod dece sa smetnjama u ucenju ukazuju na to da ova deca mogu ispoljavati citav spektar teškoca u kojem dominiraju deficiti radne memorije, auditiv- nog procesiranja i brzine obrade informacija. Pored navedenog, podaci iz literature novijeg datuma ukazuju na cesto prisustvo deficita vizuo-spaci- jalnih i egzekutivnih sposobnosti kod dece sa smetnjama u ucenju, nezavisno od specificnog poremecaja. Sa druge strane, u literaturi je prisutan opsežan korpus dokaza koji ukazuje na znacajnu povezanost deficita kognitivnih sposobnosti na predškolskom uzrastu sa teškocama u ovladavanju školskim u kasnijoj dobi. Na osnovu navedenog, može se zakljuciti da procena kogni- tivnih sposobnosti na predškolskom uzrastu može biti vrlo znacajna u ranoj detekciji riziko dece za pojavu nekog od poremecaja iz ove grupe. Pored toga, adekvatna stimulacija kognitivnih sposobnosti na ranom uzrastu može pre- venirati, ili barem ublažiti, teškoce koje ova deca imaju tokom ovladavanja akademskim veštinama., Understanding the nature of learning disabilities requires insight into the early developmental milieu of the child, because this group of disorders is signi%cantly in)uenced by both, genetic and early developmental factors in the domain of language and cognitive abilities.
Data from a large number of studies in the %eld of cognitive impairment in children with learning disabilities indicate that these children may exhibit a full range of di/culties, dominated by de%cits in working memory, auditory processing and information processing speed. In addition, recent literature indicates the common presence of visual-spatial and executive abilities de%cits in children with learning disabilities, regardless of the speci%c disorder. On the other hand, there is a body of evidence in the literature that indicates a signi%cant correlation of cognitive impairment in preschool-age children with di/culties in mastering school skills at a later age.
Based on the above, we can conclude that an extensive assessment of cognitive abilities at preschool age can be very important in the early detection of risk children for learning disorders. In addition, adequate stimulation of cognitive abilities at an early age can prevent, or at least alleviate, the di/culties that these children have during mastering academic skills",
publisher = "Društvo defektologa Srbije, Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Kognitivne sposobnosti kod dece sa smetnjama u učenju, Cognitive abilities in children with learning disorders",
pages = "26-9",
number = "1",
volume = "27",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3527"
}

Drljan, B., Vuković, M., Ječmenica, N.,& Arsenić, I.. (2021). Kognitivne sposobnosti kod dece sa smetnjama u učenju. in Beogradska defektološka škola
Društvo defektologa Srbije., 27(1), 9-26.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3527

Drljan B, Vuković M, Ječmenica N, Arsenić I. Kognitivne sposobnosti kod dece sa smetnjama u učenju. in Beogradska defektološka škola. 2021;27(1):9-26.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3527 .

Drljan, Bojana, Vuković, Mile, Ječmenica, Nevena, Arsenić, Ivana, "Kognitivne sposobnosti kod dece sa smetnjama u učenju" in Beogradska defektološka škola, 27, no. 1 (2021):9-26,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3527 .

TY  - CONF
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3779
AB  - Uvod: Asistivna tehnologija uključuje širok izbor sredstava i uređaja koji pred- stavljaju podršku u obrazovanju učenika sa smetnjama u razvoju. Primena tehnologije u nastavi utiče na rad učenika i nastavnika, ishode učenja, kao i na realizaciju nastavnog sadržaja. U savremenoj praksi inkluzivnog obrazovanja, nastavno osoblje mora da poseduje kompetencije za primenu asistivne tehno- logije kako bi moglo da zadovolji potrebe učenika sa smetnjama u razvoju u skladu sa njihovim sposobnostima i ograničenjima. Jedno od ključnih pitanja vezanih za primenu asistivne tehnologije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu je kakav je nivo znanja i veština nastavnog osoblja u primeni asistivne tehnologije.
Cilj: Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi da li učitelji, nastavnici i defektolo- zi imaju potrebna znanja i nivo kompetencije za njenu efikasnu upotrebu, kao i da se međusobno uporedi nivo njihove kompetentnosti.
Metod: Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola među kojima je bilo 39,1% uči- telja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1% defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za svrhu ovog istraživanja. U obradi podataka korišće- na je deskriptivna statistička analiza, kao i testovi statističkog zaključivanja (jednofaktorska analiza varijanse, Pirsonov koeficijent korelacije, t-test).
Rezultati: Analiza rezultata je pokazala da su ispitanici umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije u edukaciji osoba sa smetnjama u razvoju.
Rezultati statističke analize pokazuju da postoji statistički značajna razlika iz- među nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F=9,58; p<0,01).
Nije utvrđena statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja na osnovu dužine njihovog iskustva u nastavi.
Zaključak: Rezultati sugerišu da ispitanici poseduju različite nivoe znanja i ve- ština za upotrebu asistivne tehnologije, kao i da postoji nedostatak obuke u ovoj oblasti.
AB  - Introduction: Assistive technology includes a wide range of tools and devices that support the education of students with disabilities. The application of technology in teaching affects the work of students and teachers, learning outcomes, as well as the realization of teaching content. In the modern practice of inclusive education, educators must be competent in the application of assistive technology in order to be able to meet the needs of students with disabilities in accordance with their abilities and limitations. One of the key issues related to the application of assistive technology in inclusive education is the level of knowledge and skills of educators in the application of assistive technology.
Aim: The aim of this research was to determine whether teachers and special educators have the necessary knowledge and level of competence for its effective use, as well as to compare the level of their competence.
Method: The sample consisted of 110 respondents of both genders, among whom there were 39.1% of lower-grade teachers and 33.6% of upper-grade teachers employed in regular primary schools, as well as 19.1% of special educators and 8.2% of teachers employed in special primary schools in Belgrade. A questionnaire specially designed for the purpose of this research was applied. Descriptive statistical analysis was used in data processing, as well as statistical inference tests (univariate analysis of variance, Pearson’s correlation coefficient, t-test).
Results: The analysis of the results showed that the respondents were moderately competent in the application of assistive technology in the education of people with disabilities. The results of statistical analysis showed that there was a statistically significant difference between the levels of competence of the respondents with different occupations (F=9.58; p<.01). No statistically significant difference was found in the level of competence of educators with regard to the length of their teaching experience.
Conclusion: The results suggest that the respondents possess different levels of knowledge and skills for the use of assistive technology, as well as that there is a lack of training in this area.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
T1  - Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju
T1  - Competence of teachers and special educators in the use of assistive technology in educating students with disabilities
EP  - 206
SP  - 201
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3779
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Asistivna tehnologija uključuje širok izbor sredstava i uređaja koji pred- stavljaju podršku u obrazovanju učenika sa smetnjama u razvoju. Primena tehnologije u nastavi utiče na rad učenika i nastavnika, ishode učenja, kao i na realizaciju nastavnog sadržaja. U savremenoj praksi inkluzivnog obrazovanja, nastavno osoblje mora da poseduje kompetencije za primenu asistivne tehno- logije kako bi moglo da zadovolji potrebe učenika sa smetnjama u razvoju u skladu sa njihovim sposobnostima i ograničenjima. Jedno od ključnih pitanja vezanih za primenu asistivne tehnologije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu je kakav je nivo znanja i veština nastavnog osoblja u primeni asistivne tehnologije.
Cilj: Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi da li učitelji, nastavnici i defektolo- zi imaju potrebna znanja i nivo kompetencije za njenu efikasnu upotrebu, kao i da se međusobno uporedi nivo njihove kompetentnosti.
Metod: Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola među kojima je bilo 39,1% uči- telja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1% defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za svrhu ovog istraživanja. U obradi podataka korišće- na je deskriptivna statistička analiza, kao i testovi statističkog zaključivanja (jednofaktorska analiza varijanse, Pirsonov koeficijent korelacije, t-test).
Rezultati: Analiza rezultata je pokazala da su ispitanici umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije u edukaciji osoba sa smetnjama u razvoju.
Rezultati statističke analize pokazuju da postoji statistički značajna razlika iz- među nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F=9,58; p<0,01).
Nije utvrđena statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja na osnovu dužine njihovog iskustva u nastavi.
Zaključak: Rezultati sugerišu da ispitanici poseduju različite nivoe znanja i ve- ština za upotrebu asistivne tehnologije, kao i da postoji nedostatak obuke u ovoj oblasti., Introduction: Assistive technology includes a wide range of tools and devices that support the education of students with disabilities. The application of technology in teaching affects the work of students and teachers, learning outcomes, as well as the realization of teaching content. In the modern practice of inclusive education, educators must be competent in the application of assistive technology in order to be able to meet the needs of students with disabilities in accordance with their abilities and limitations. One of the key issues related to the application of assistive technology in inclusive education is the level of knowledge and skills of educators in the application of assistive technology.
Aim: The aim of this research was to determine whether teachers and special educators have the necessary knowledge and level of competence for its effective use, as well as to compare the level of their competence.
Method: The sample consisted of 110 respondents of both genders, among whom there were 39.1% of lower-grade teachers and 33.6% of upper-grade teachers employed in regular primary schools, as well as 19.1% of special educators and 8.2% of teachers employed in special primary schools in Belgrade. A questionnaire specially designed for the purpose of this research was applied. Descriptive statistical analysis was used in data processing, as well as statistical inference tests (univariate analysis of variance, Pearson’s correlation coefficient, t-test).
Results: The analysis of the results showed that the respondents were moderately competent in the application of assistive technology in the education of people with disabilities. The results of statistical analysis showed that there was a statistically significant difference between the levels of competence of the respondents with different occupations (F=9.58; p<.01). No statistically significant difference was found in the level of competence of educators with regard to the length of their teaching experience.
Conclusion: The results suggest that the respondents possess different levels of knowledge and skills for the use of assistive technology, as well as that there is a lack of training in this area.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.",
title = "Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju, Competence of teachers and special educators in the use of assistive technology in educating students with disabilities",
pages = "206-201",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3779"
}

Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2021). Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 201-206.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3779

Jovanović-Simić N, Arsenić I, Daničić Z. Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju. in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021.. 2021;:201-206.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3779 .

Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju" in Zbornik radova - 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. (2021):201-206,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3779 .

TY  - CONF
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3687
AB  - Uvod: Asistivna tehnologija uključuje širok izbor sredstava i uređaja koji predstavljaju podršku u obrazovanju učenika sa smetnjama u razvoju. Primena tehnologije u nastavi utiče na rad učenika i nastavnika, ishode učenja, kao i na realizaciju nastavnog sadržaja. U savremenoj praksi inkluzivnog obrazovanja, nastavno osoblje mora da poseduje kompetencije za primenu asistivne tehnologije kako bi moglo da zadovolji potrebe učenika sa smetnjama u razvoju u skladu sa njihovim sposobnostima i ograničenjima. Jedno od ključnih pitanja vezanih za primenu asistivne tehnologije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu je kakav je nivo znanja i veština nastavnog osoblja u primeni asistivne tehnologije.
Cilj: Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi da li učitelji, nastavnici i defektolozi imaju potrebna znanja i nivo kompetencije za njenu efikasnu upotrebu, kao i da se međusobno uporedi nivo njihove kompetentnosti.
Metod: Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola među kojima je bilo 39,1% učitelja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1% defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za svrhu ovog istraživanja. U obradi podataka korišćena je deskriptivna statistička analiza, kao i testovi statističkog zaključivanja (jednofaktorska analiza varijanse, Pirsonov koeficijent korelacije, t-test).
Rezultati: Analiza rezultata je pokazala da su ispitanici umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije u edukaciji osoba sa smetnjama u razvoju. Rezultati statističke analize pokazuju da postoji statistički značajna razlika između nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F=9,58; p<0,01). Nije utvrđena statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja na osnovu dužine njihovog iskustva u nastavi.
AB  - Introduction: Assistive technology includes a wide range of tools and devices that support the education of students with disabilities. The application of technology in teaching affects the work of students and teachers, learning outcomes, as well as the realization of teaching content. In the modern practice of inclusive education, educators must be competent in the application of assistive technology in order to be able to meet the needs of students with disabilities in accordance with their abilities and limitations. One of the key issues related to the application of assistive technology in inclusive education is the level of knowledge and skills of educators in the application of assistive technology.
Aim: The aim of this research was to determine whether teachers and special educators have the necessary knowledge and level of competence for its effective use, as well as to compare the level of their competence. Method: The sample consisted of 110 respondents of both genders, among whom there were 39.1% of lower-grade teachers and 33.6% of upper-grade teachers employed in regular primary schools, as well as 19.1% of special educators and 8.2% of teachers employed in special primary schools in Belgrade. A questionnaire specially designed for the purpose of this research was applied. Descriptive statistical analysis was used in data processing, as well as statistical inference tests (univariate analysis of variance, Pearson’s correlation coefficient, t-test).
Results: The analysis of the results showed that the respondents were moderately competent in the application of assistive technology in the education of people with disabilities. The results of statistical analysis showed that there was a statistically significant difference between the levels of competence of the respondents with different occupations (F=9.58; p<.01). No statistically significant difference was found in the level of competence of educators with regard to the length of their teaching experience.
Conclusion: The results suggest that the respondents possess different levels of knowledge and skills for the use of assistive technology, as well as that there is a lack of training in this area.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021
T1  - Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju
T1  - Competence of teachers and special educators in the use of assistive technology in educating students with disabilities
EP  - 83
SP  - 82
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3687
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2021",
abstract = "Uvod: Asistivna tehnologija uključuje širok izbor sredstava i uređaja koji predstavljaju podršku u obrazovanju učenika sa smetnjama u razvoju. Primena tehnologije u nastavi utiče na rad učenika i nastavnika, ishode učenja, kao i na realizaciju nastavnog sadržaja. U savremenoj praksi inkluzivnog obrazovanja, nastavno osoblje mora da poseduje kompetencije za primenu asistivne tehnologije kako bi moglo da zadovolji potrebe učenika sa smetnjama u razvoju u skladu sa njihovim sposobnostima i ograničenjima. Jedno od ključnih pitanja vezanih za primenu asistivne tehnologije u inkluzivnom vaspitno-obrazovnom radu je kakav je nivo znanja i veština nastavnog osoblja u primeni asistivne tehnologije.
Cilj: Cilj ovog istraživanja je bio da se utvrdi da li učitelji, nastavnici i defektolozi imaju potrebna znanja i nivo kompetencije za njenu efikasnu upotrebu, kao i da se međusobno uporedi nivo njihove kompetentnosti.
Metod: Uzorak je činilo 110 ispitanika oba pola među kojima je bilo 39,1% učitelja i 33,6% nastavnika koji su zaposleni u redovnim osnovnim školama, kao i 19,1% defektologa i 8,2% nastavnika koji su zaposleni u specijalnim osnovnim školama koje se nalaze na teritoriji grada Beograda. Primenjen je upitnik koji je posebno konstruisan za svrhu ovog istraživanja. U obradi podataka korišćena je deskriptivna statistička analiza, kao i testovi statističkog zaključivanja (jednofaktorska analiza varijanse, Pirsonov koeficijent korelacije, t-test).
Rezultati: Analiza rezultata je pokazala da su ispitanici umereno kompetentni za primenu asistivne tehnologije u edukaciji osoba sa smetnjama u razvoju. Rezultati statističke analize pokazuju da postoji statistički značajna razlika između nivoa kompetentnosti ispitanika različitog zanimanja (F=9,58; p<0,01). Nije utvrđena statistički značajna razlika u nivou kompetentnosti nastavnog osoblja na osnovu dužine njihovog iskustva u nastavi., Introduction: Assistive technology includes a wide range of tools and devices that support the education of students with disabilities. The application of technology in teaching affects the work of students and teachers, learning outcomes, as well as the realization of teaching content. In the modern practice of inclusive education, educators must be competent in the application of assistive technology in order to be able to meet the needs of students with disabilities in accordance with their abilities and limitations. One of the key issues related to the application of assistive technology in inclusive education is the level of knowledge and skills of educators in the application of assistive technology.
Aim: The aim of this research was to determine whether teachers and special educators have the necessary knowledge and level of competence for its effective use, as well as to compare the level of their competence. Method: The sample consisted of 110 respondents of both genders, among whom there were 39.1% of lower-grade teachers and 33.6% of upper-grade teachers employed in regular primary schools, as well as 19.1% of special educators and 8.2% of teachers employed in special primary schools in Belgrade. A questionnaire specially designed for the purpose of this research was applied. Descriptive statistical analysis was used in data processing, as well as statistical inference tests (univariate analysis of variance, Pearson’s correlation coefficient, t-test).
Results: The analysis of the results showed that the respondents were moderately competent in the application of assistive technology in the education of people with disabilities. The results of statistical analysis showed that there was a statistically significant difference between the levels of competence of the respondents with different occupations (F=9.58; p<.01). No statistically significant difference was found in the level of competence of educators with regard to the length of their teaching experience.
Conclusion: The results suggest that the respondents possess different levels of knowledge and skills for the use of assistive technology, as well as that there is a lack of training in this area.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021",
title = "Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju, Competence of teachers and special educators in the use of assistive technology in educating students with disabilities",
pages = "83-82",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3687"
}

Jovanović Simić, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2021). Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju. in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju / University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 82-83.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3687

Jovanović Simić N, Arsenić I, Daničić Z. Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju. in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021. 2021;:82-83.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3687 .

Jovanović Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Kompetentnost učitelja, nastavnika i defektologa za upotrebu asistivne tehnologije u edukaciji učenika sa smetnjama u razvoju" in Zbornik rezimea – 11. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 29–30.10.2021 (2021):82-83,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3687 .

TY  - CONF
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Ječmenica, Nevena
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3545
AB  - Cilj ovog rada je da se utvrde nivoi razvoja u oblastima vizuelnih, auditivnih i jezičkih
sposobnosti kod dece ranog školskog uzrasta, kao i povezanost vizuelnih i auditivnih
sa jezičkim sposobnostima Uzorak je činilo tridesetoro dece oba pola, uzrasta od 7 do
11 godina, bez dijagnostikovanog nekog od razvojnih poremećaja. U svrhu procene
primenjen je Akadija test.
Analizom rezultata je utvrđeno je da određen procenat dece ima značajno niža postignuća
od očekivaniih za uzrast na pojedinim suptestovima. Najveći broj dece koja su
imala postignuća niža za više od jedne SD uočen je na suptestovima Auditivno pamćenje
(33,3%), Vizuomotorna koordinacija i mogućnost sleda (20%) i Vizuelno pamćenje
(20%), dok je najmanji procenat dece odstupao od uzrasnih normi na suptestu
Automatsko jezičko blago (10%). Na uzorku u celini utvrđena je značajna pozitivna
korelacija srednje jačine između postignuća na suptestovima Crtanje oblika i Veština
stvaranja pojmova (r=0,61, p<0,01), i između postignuća na suptestovima Vizuelno
pamćenje i Automatsko jezičko blago (r=0,64, p<0,01). Pored toga, utvrđena je slična
korelacija između postignuća na suptestu Audio-vizuelne asocijacije sa postignućima
na suptestovima Veština stvaranja pojmova (r=0,62, p<0,01) i Stečeno jezičko
blago (r=0,63, p<0,01).
Dobijeni rezultati ukazuju na to da deca tipičnog razvoja ranog školskog uzrasta
mogu imati lošija postignuća u određenim domenima razvojnih sposobnosti koje
značajno utiču na ovladavanje školskim veštinama. Dodatno, pored dobro dokumentovane
povezanosti auditivnih i jezičkih sposobnosti, rezultati našeg istraživanja
ukazuju i na značajnu povezanost vizuo-prostornih i nekih aspekata jezičkih
sposobnosti.
AB  - The aim of this study is to determine the levels of development in the areas of visual,
auditory and language skills in early school-age, as well as the relationship between
visual and auditory with language skills. The sample consisted of thirty girls and boys,
aged from 7 to 11, without any developmental impairments. For the purpose of assessment,
the Acadia test was used.
Data analysis showed that a certain percentage of children have significantly lower
achievements within four subtests, according the norms. The highest percentage of
children whose achievement was more than one SD lower than average was observed
within subtests Auditory memory (33.3%), Visual motor coordination and sequencing
(20%) and Visual memory (20%) scores, while the lowest percentage of children
deviated from age norms on the subtest Automatic language richness (10%). In the
overall sample, results showed significant positive correlation of medium strength
between scores at Forms drawing and Ability of forming concepts (r= 0.61, p<0.01),
and between scores at Visual memory and Automatic language richness (r = 0, 64,
p<0.01). In addition, a similar correlation was found between scores at Audio-visual
association with scores at Ability of forming concepts scores (r = 0.62, p<0.01) and
Acquired language richness (r = 0.63, p <0, 01).
The obtained results indicate that typically developing children at early school-age
may have difficulties in certain domains of developmental abilities that can significantly
affect academic skills. Moreover, in addition to the well-documented relation
between auditory and language abilities, the results of our research also indicate a
significant relation between visual-spatial and certain aspects of language abilities.
PB  - Perfecta, Sarajevo
C3  - Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021
T1  - Vizuelne, auditivne i jezičke sposobnosti Dece ranog školskog uzrasta
T1  - Visual, auditory and language abilities In early school-age children
EP  - 41
SP  - 40
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3545
ER  - 

@conference{
author = "Drljan, Bojana and Ječmenica, Nevena and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2021",
abstract = "Cilj ovog rada je da se utvrde nivoi razvoja u oblastima vizuelnih, auditivnih i jezičkih
sposobnosti kod dece ranog školskog uzrasta, kao i povezanost vizuelnih i auditivnih
sa jezičkim sposobnostima Uzorak je činilo tridesetoro dece oba pola, uzrasta od 7 do
11 godina, bez dijagnostikovanog nekog od razvojnih poremećaja. U svrhu procene
primenjen je Akadija test.
Analizom rezultata je utvrđeno je da određen procenat dece ima značajno niža postignuća
od očekivaniih za uzrast na pojedinim suptestovima. Najveći broj dece koja su
imala postignuća niža za više od jedne SD uočen je na suptestovima Auditivno pamćenje
(33,3%), Vizuomotorna koordinacija i mogućnost sleda (20%) i Vizuelno pamćenje
(20%), dok je najmanji procenat dece odstupao od uzrasnih normi na suptestu
Automatsko jezičko blago (10%). Na uzorku u celini utvrđena je značajna pozitivna
korelacija srednje jačine između postignuća na suptestovima Crtanje oblika i Veština
stvaranja pojmova (r=0,61, p<0,01), i između postignuća na suptestovima Vizuelno
pamćenje i Automatsko jezičko blago (r=0,64, p<0,01). Pored toga, utvrđena je slična
korelacija između postignuća na suptestu Audio-vizuelne asocijacije sa postignućima
na suptestovima Veština stvaranja pojmova (r=0,62, p<0,01) i Stečeno jezičko
blago (r=0,63, p<0,01).
Dobijeni rezultati ukazuju na to da deca tipičnog razvoja ranog školskog uzrasta
mogu imati lošija postignuća u određenim domenima razvojnih sposobnosti koje
značajno utiču na ovladavanje školskim veštinama. Dodatno, pored dobro dokumentovane
povezanosti auditivnih i jezičkih sposobnosti, rezultati našeg istraživanja
ukazuju i na značajnu povezanost vizuo-prostornih i nekih aspekata jezičkih
sposobnosti., The aim of this study is to determine the levels of development in the areas of visual,
auditory and language skills in early school-age, as well as the relationship between
visual and auditory with language skills. The sample consisted of thirty girls and boys,
aged from 7 to 11, without any developmental impairments. For the purpose of assessment,
the Acadia test was used.
Data analysis showed that a certain percentage of children have significantly lower
achievements within four subtests, according the norms. The highest percentage of
children whose achievement was more than one SD lower than average was observed
within subtests Auditory memory (33.3%), Visual motor coordination and sequencing
(20%) and Visual memory (20%) scores, while the lowest percentage of children
deviated from age norms on the subtest Automatic language richness (10%). In the
overall sample, results showed significant positive correlation of medium strength
between scores at Forms drawing and Ability of forming concepts (r= 0.61, p<0.01),
and between scores at Visual memory and Automatic language richness (r = 0, 64,
p<0.01). In addition, a similar correlation was found between scores at Audio-visual
association with scores at Ability of forming concepts scores (r = 0.62, p<0.01) and
Acquired language richness (r = 0.63, p <0, 01).
The obtained results indicate that typically developing children at early school-age
may have difficulties in certain domains of developmental abilities that can significantly
affect academic skills. Moreover, in addition to the well-documented relation
between auditory and language abilities, the results of our research also indicate a
significant relation between visual-spatial and certain aspects of language abilities.",
publisher = "Perfecta, Sarajevo",
journal = "Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021",
title = "Vizuelne, auditivne i jezičke sposobnosti Dece ranog školskog uzrasta, Visual, auditory and language abilities In early school-age children",
pages = "41-40",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3545"
}

Drljan, B., Ječmenica, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2021). Vizuelne, auditivne i jezičke sposobnosti Dece ranog školskog uzrasta. in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021
Perfecta, Sarajevo., 40-41.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3545

Drljan B, Ječmenica N, Arsenić I, Daničić Z. Vizuelne, auditivne i jezičke sposobnosti Dece ranog školskog uzrasta. in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021. 2021;:40-41.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3545 .

Drljan, Bojana, Ječmenica, Nevena, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Vizuelne, auditivne i jezičke sposobnosti Dece ranog školskog uzrasta" in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021 (2021):40-41,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3545 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Ječmenica, Nevena
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2021
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3541
AB  - Istraživanje je imalo za cilj da ispita stepen teškoća koji odrasle osobe sa flacidnom
dizartrijom doživljavaju u različitim komunikacionim situacijama. Uzorak je činilo 30
ispitanika uzrasta od 36 do 87 godina (AS=66,47), od čega je 56,70% osoba muškog
a 43,30% osoba ženskog pola.
Primenom VHI (Voice Handikep Index) skale je procenjeno koliko poremećaj glasa
koji se javlja u sklopu dizartrije utiče na kvalitet komunikacije. Utvrđeno je koje komunikacione
situacije predstavljaju problem osobama sa flacidnom dizartrijom i u
kom stepenu. Viši prosečni skorovi na celokupnoj skali, kao i na supskalama ukazuju
na veći stepen komunikativnih teškoća.
Rezultati su pokazali da su odrasle osobe sa flacidnom dizartrijom na celokupnoj
skali imale prosečan skor (AS=45,07) koji ukazuje na umeren stepen doživljenih
komunikativnih teškoća. Pored toga, skorovi na pojedinačnim supskalama (fizičkoj
AS=17,53; funkcionalnoj AS=16,37; emocionalnoj AS=11,17) isto ukazuju na umeren
stepen teškoća zbog poremećaja glasa, a koji ispitanici doživljavaju u pojedinačnim
domenima koji utiču na kvalitet komunikacije.
Osobe sa flacidnom dizartrijom mogu imati ozbilјne promene u glasu i govoru izmerene
primenom objektivnih tehnika procene. Međutim, rezultati samoprocene kvaliteta
komunikacije su pokazali da ove osobe ne opisuju svoje komunikativne deficite
u teškom stepenu. Navedno ukazuje na značaj primene i objektivnih i subjektivnih
metoda u proceni poremećaja glasa i govora.
AB  - The aim of the research was to evaluate the degree of communicative impairment of
adults with flaccid dysarthria in different communication situations. The sample included
30 participants aged from 36 to 87 years (Mean = 66.47), with male to female
ratio of 56.70%:43.30%.
VHI (Voice Handicap Index) scale is used to estimate the impact of voice disorder
to the quality of communication. Specific communication situations which were
challenging for people with flaccid dysarthria were determined, as well as the
extent to which difficulties occur. Higher average composite scores on the scale, as
well as individual scores on the subscales, indicate a higher degree of communication
impairment.
The results showed that adults with flaccid dysarthria have an average score
(Mean=45.07) on the overall scale, which indicates a moderate degree of experienced
communication impairment, while scores on individual subscales (physical:
Mean=17.53; functional: Mean=16.37; emotional: Mean=11.17) indicate a moderate
degree of impairment that participants have due to voice disorders, in specific domains
that influence communication.
People with flaccid dysarthria can have considerable level of physical changes in voice
and speech. However, results of communication quality self-report showed that
they do not experience severe impairment in communication. That emphasize the
importance of combining objective and subjective methods of voice and speech assessment
in people with speech and voice disorders.
C3  - Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021
T1  - Subjektivni doživljaj komunikativnih teškoća Odraslih osoba sa flacidnom dizartrijom
T1  - Self-report of communicative impairment in Adults with flaccid dysarthria
EP  - 9
SP  - 8
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3541
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Drljan, Bojana and Ječmenica, Nevena and Daničić, Zorica",
year = "2021",
abstract = "Istraživanje je imalo za cilj da ispita stepen teškoća koji odrasle osobe sa flacidnom
dizartrijom doživljavaju u različitim komunikacionim situacijama. Uzorak je činilo 30
ispitanika uzrasta od 36 do 87 godina (AS=66,47), od čega je 56,70% osoba muškog
a 43,30% osoba ženskog pola.
Primenom VHI (Voice Handikep Index) skale je procenjeno koliko poremećaj glasa
koji se javlja u sklopu dizartrije utiče na kvalitet komunikacije. Utvrđeno je koje komunikacione
situacije predstavljaju problem osobama sa flacidnom dizartrijom i u
kom stepenu. Viši prosečni skorovi na celokupnoj skali, kao i na supskalama ukazuju
na veći stepen komunikativnih teškoća.
Rezultati su pokazali da su odrasle osobe sa flacidnom dizartrijom na celokupnoj
skali imale prosečan skor (AS=45,07) koji ukazuje na umeren stepen doživljenih
komunikativnih teškoća. Pored toga, skorovi na pojedinačnim supskalama (fizičkoj
AS=17,53; funkcionalnoj AS=16,37; emocionalnoj AS=11,17) isto ukazuju na umeren
stepen teškoća zbog poremećaja glasa, a koji ispitanici doživljavaju u pojedinačnim
domenima koji utiču na kvalitet komunikacije.
Osobe sa flacidnom dizartrijom mogu imati ozbilјne promene u glasu i govoru izmerene
primenom objektivnih tehnika procene. Međutim, rezultati samoprocene kvaliteta
komunikacije su pokazali da ove osobe ne opisuju svoje komunikativne deficite
u teškom stepenu. Navedno ukazuje na značaj primene i objektivnih i subjektivnih
metoda u proceni poremećaja glasa i govora., The aim of the research was to evaluate the degree of communicative impairment of
adults with flaccid dysarthria in different communication situations. The sample included
30 participants aged from 36 to 87 years (Mean = 66.47), with male to female
ratio of 56.70%:43.30%.
VHI (Voice Handicap Index) scale is used to estimate the impact of voice disorder
to the quality of communication. Specific communication situations which were
challenging for people with flaccid dysarthria were determined, as well as the
extent to which difficulties occur. Higher average composite scores on the scale, as
well as individual scores on the subscales, indicate a higher degree of communication
impairment.
The results showed that adults with flaccid dysarthria have an average score
(Mean=45.07) on the overall scale, which indicates a moderate degree of experienced
communication impairment, while scores on individual subscales (physical:
Mean=17.53; functional: Mean=16.37; emotional: Mean=11.17) indicate a moderate
degree of impairment that participants have due to voice disorders, in specific domains
that influence communication.
People with flaccid dysarthria can have considerable level of physical changes in voice
and speech. However, results of communication quality self-report showed that
they do not experience severe impairment in communication. That emphasize the
importance of combining objective and subjective methods of voice and speech assessment
in people with speech and voice disorders.",
journal = "Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021",
title = "Subjektivni doživljaj komunikativnih teškoća Odraslih osoba sa flacidnom dizartrijom, Self-report of communicative impairment in Adults with flaccid dysarthria",
pages = "9-8",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3541"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N., Drljan, B., Ječmenica, N.,& Daničić, Z.. (2021). Subjektivni doživljaj komunikativnih teškoća Odraslih osoba sa flacidnom dizartrijom. in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021, 8-9.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3541

Arsenić I, Jovanović Simić N, Drljan B, Ječmenica N, Daničić Z. Subjektivni doživljaj komunikativnih teškoća Odraslih osoba sa flacidnom dizartrijom. in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021. 2021;:8-9.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3541 .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Drljan, Bojana, Ječmenica, Nevena, Daničić, Zorica, "Subjektivni doživljaj komunikativnih teškoća Odraslih osoba sa flacidnom dizartrijom" in Zbornik sazetaka – Četvrta međunarodna konferencija „Multidisciplinarni pristupi u edukaciji i rehabilitaciji”, Sarajevo, BiH, 9–11.04.2021 (2021):8-9,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3541 .

TY  - CONF
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Ječmenica, Nevena
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20201221_1-ZBORNIK-RADOVA-SKUP-NAC_2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3464
AB  - Nonverbal learning disabilities are a complex pattern of specific neuropsychological abilities and deficits that can be grouped into three main areas: neuropsychological, academic, and socioemotional/adaptive. In addition to the fact that nonverbal learning disabilities refer to individual swho are verbal, and have difficulty understanding nonverbal information, they are confusing for many professionals for several reasons. This confusion results from the fact that individuals with certain other congenital syndromes, neurological disorders, and diseases share some or all of the characteristics of the NLD profile. The following criteria for diagnosing nonverbal learning disabilities include: thinking and reasoning skills at least average, multiple “intelligences” as well as the fact that there are deficits in psychological processes associated with learning. The assessment and diagnosis of nonverbal learning disability can be important for many reasons: validation of a parent’s and/or teacher’s concerns; explanation of a group of symptoms and signs; provision of a direction for intervention; understanding of the longer-
term implications as anexplanation as to why
previous interventions may not have been successful. Since there is no one specific test or group of tests that definitely refers to nonverbal learning disabilities, it is necessary
that a reliable assessment must be conducted by experts who know the characteristics of nonverbal learning disabilities, and that the
assessment must be focused on developing an appropriate intervention plan, not simply on collecting test scores and data.
AB  - Neverbalne smetnje u učenju predstavljaju složeni obrazac specifičnih neurop- siholoških sposobnosti i deficita koji se mogu grupisati u tri glavne obla- sti: neuropsihološka, akademska i socioemocionalna/adaptivna. Pored toga što se neverbalne smetnje u učenju odnose na pojedince sa razvijenim verbalnim sposobnostima, koji imaju teškoće u razumevanju neverbalnih informacija, one su zbunjujuće za mnoge stručnjake iz nekoliko razloga. Ova konfuzija je rezul- tat činjenice da pojedinci sa određenim genetskim sindromima, neurološkim poremećajima i bolestima dele neke ili sve karakteristike profila neverbal- nih smetnji u učenju. Kriterijumi za dijagnostikovanje neverbalnih smetnji u učenju uključuju: najmanje prosečno razvijene sposobnosti razmišljanja i rasuđivanja, kriterijum „višestruke inteligencije“, kao i činjenicu da su prisutni deficiti psihološ- kih procesa povezani sa učenjem. Procena i dijagnostika neverbalnih smetnji u učenju može biti važna iz mnogo razloga: potvrđivanje zabrinutosti roditelja i/ili nastavnika, objašnjenje grupe simptoma i znakova, pružanje uputstava za intervenciju, razumevanje dugoročnih implikacija kao i objašnjenje zašto prethodno sprovedeni programi terapijskih intervencija možda nisu bili uspešni. Budući da ne postoji jedan određeni test ili grupa testova koji defi- nitivno upućuju na neverbalne smetnje u učenju, neophodno je da pouzdanu procenu sprovedu stručnjaci koji poznaju karakteristike ovih smetnji, kao i da proce- na bude usmerena na razvijanje odgovarajućeg programa tretmana, a ne samo na prikupljanju rezultata testova i podataka.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Nacionalni naučni skup „evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji”- Zbornik radova
T1  - neverbalne smetnje u učenju – dijagnostičke dileme
T1  - Nonverbal learning disabilities - diagnostic dilemmas
EP  - 197
EP  - M63
SP  - 189
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3464
ER  - 

@conference{
author = "Drljan, Bojana and Ječmenica, Nevena and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2020",
abstract = "Nonverbal learning disabilities are a complex pattern of specific neuropsychological abilities and deficits that can be grouped into three main areas: neuropsychological, academic, and socioemotional/adaptive. In addition to the fact that nonverbal learning disabilities refer to individual swho are verbal, and have difficulty understanding nonverbal information, they are confusing for many professionals for several reasons. This confusion results from the fact that individuals with certain other congenital syndromes, neurological disorders, and diseases share some or all of the characteristics of the NLD profile. The following criteria for diagnosing nonverbal learning disabilities include: thinking and reasoning skills at least average, multiple “intelligences” as well as the fact that there are deficits in psychological processes associated with learning. The assessment and diagnosis of nonverbal learning disability can be important for many reasons: validation of a parent’s and/or teacher’s concerns; explanation of a group of symptoms and signs; provision of a direction for intervention; understanding of the longer-
term implications as anexplanation as to why
previous interventions may not have been successful. Since there is no one specific test or group of tests that definitely refers to nonverbal learning disabilities, it is necessary
that a reliable assessment must be conducted by experts who know the characteristics of nonverbal learning disabilities, and that the
assessment must be focused on developing an appropriate intervention plan, not simply on collecting test scores and data., Neverbalne smetnje u učenju predstavljaju složeni obrazac specifičnih neurop- siholoških sposobnosti i deficita koji se mogu grupisati u tri glavne obla- sti: neuropsihološka, akademska i socioemocionalna/adaptivna. Pored toga što se neverbalne smetnje u učenju odnose na pojedince sa razvijenim verbalnim sposobnostima, koji imaju teškoće u razumevanju neverbalnih informacija, one su zbunjujuće za mnoge stručnjake iz nekoliko razloga. Ova konfuzija je rezul- tat činjenice da pojedinci sa određenim genetskim sindromima, neurološkim poremećajima i bolestima dele neke ili sve karakteristike profila neverbal- nih smetnji u učenju. Kriterijumi za dijagnostikovanje neverbalnih smetnji u učenju uključuju: najmanje prosečno razvijene sposobnosti razmišljanja i rasuđivanja, kriterijum „višestruke inteligencije“, kao i činjenicu da su prisutni deficiti psihološ- kih procesa povezani sa učenjem. Procena i dijagnostika neverbalnih smetnji u učenju može biti važna iz mnogo razloga: potvrđivanje zabrinutosti roditelja i/ili nastavnika, objašnjenje grupe simptoma i znakova, pružanje uputstava za intervenciju, razumevanje dugoročnih implikacija kao i objašnjenje zašto prethodno sprovedeni programi terapijskih intervencija možda nisu bili uspešni. Budući da ne postoji jedan određeni test ili grupa testova koji defi- nitivno upućuju na neverbalne smetnje u učenju, neophodno je da pouzdanu procenu sprovedu stručnjaci koji poznaju karakteristike ovih smetnji, kao i da proce- na bude usmerena na razvijanje odgovarajućeg programa tretmana, a ne samo na prikupljanju rezultata testova i podataka.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Nacionalni naučni skup „evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji”- Zbornik radova",
title = "neverbalne smetnje u učenju – dijagnostičke dileme, Nonverbal learning disabilities - diagnostic dilemmas",
pages = "197-M63-189",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3464"
}

Drljan, B., Ječmenica, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2020). neverbalne smetnje u učenju – dijagnostičke dileme. in Nacionalni naučni skup „evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji”- Zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 189-197.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3464

Drljan B, Ječmenica N, Arsenić I, Daničić Z. neverbalne smetnje u učenju – dijagnostičke dileme. in Nacionalni naučni skup „evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji”- Zbornik radova. 2020;:189-197.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3464 .

Drljan, Bojana, Ječmenica, Nevena, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "neverbalne smetnje u učenju – dijagnostičke dileme" in Nacionalni naučni skup „evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji”- Zbornik radova (2020):189-197,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3464 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović Simić, Nadica
AU  - Daničić, Zorica
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Ječmenica, Nevena
PY  - 2020
UR  - http://www.icf.fasper.bg.ac.rs/zbornici/20201221_1-ZBORNIK-RADOVA-SKUP-NAC_2020.pdf
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3396
AB  - Inclusion results from the everyone’s basic right to education and it is a process of increasing participation and reducing exclusion. Successful inclusion of students with communication disorders requires much more than displacement in the classrooms, because they often need different levels of support in order to participate actively
in the implementation of the curriculum. The success of these students depends in part on the application of effective methods of augmentative and alternative communication. Augmentative and alternative
communication is especially important in the educational process because it provides
a wide range of tools and devices that make
it easier to overcome existing differences,
to develop communication skills and to
facilitate interactions with the environment. The application of augmentative and
alternative communication should not be a separate component of the curriculum, but
a means by which students can access the
general education program.
In the process of the inclusion of students, who use augmentative and alternative communication, in the systems of general education, special emphasis is placed on the
importance of team roles and responsibilities that are related to its selection and
application in education systems. Through their joint intervention, team members should support students, facilitate interaction with peers, devise activities that promote respect for differences and thus support inclusive
education.
AB  - Inkluzija proističe iz osnovnog prava svih na obrazovanje i vaspitanje i predstavlja proces povećanja učešća i smanjenja isključenosti. Uspešno uključivanje učenika sa poremećajima komunikacije zahteva mnogo više od smeštanja u učionice, jer su im često neophodni različiti nivoi podrške, kako bi aktivno učestvovali u realizaciji nastavnog plana. Uspeh ovih učenika velikim delom zavisi i od primene efikasnih metoda augmentativne i alterna- tivne komunikacije. Augmentativna i alternativna komnikacija je posebno značajna u procesu obrazovanja jer pruža veliki izbor sredstava i uređaja koji omogućavaju lak- še prevazilaženje postojećih razlika, razvijanje komunikacionih veština i olakšavanje interakcija sa sredinom. Njena primena ne treba da predstavlja zasebnu komponentu nastavnog plana, već sredstvo uz pomoć kojeg učenici mogu da pristupe opštem obrazovnom programu. U procesu uključivanja učenika, koji koriste augmentativnu i alternativnu komunikaciju, u sisteme redovnog obrazovanja, poseban akcenat se stavlja na značaj timskih uloga i odgovornosti koje su povezane sa njenim odabirom i pri- menom u sisteme obrazovanja. Članovi tima svojom zajedničkom intervencijom treba da podrže učenike, olakšaju interakciju sa vršnjacima, osmisle aktiv- nosti koje promovišu uvažavanje razlika i na taj način podrže inkluzivno obrazovanje.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju
C3  - Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova
T1  - Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju
T1  - The use of augmentative and
Alternative communication in inclusive education
EP  - 38
SP  - 29
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović Simić, Nadica and Daničić, Zorica and Drljan, Bojana and Ječmenica, Nevena",
year = "2020",
abstract = "Inclusion results from the everyone’s basic right to education and it is a process of increasing participation and reducing exclusion. Successful inclusion of students with communication disorders requires much more than displacement in the classrooms, because they often need different levels of support in order to participate actively
in the implementation of the curriculum. The success of these students depends in part on the application of effective methods of augmentative and alternative communication. Augmentative and alternative
communication is especially important in the educational process because it provides
a wide range of tools and devices that make
it easier to overcome existing differences,
to develop communication skills and to
facilitate interactions with the environment. The application of augmentative and
alternative communication should not be a separate component of the curriculum, but
a means by which students can access the
general education program.
In the process of the inclusion of students, who use augmentative and alternative communication, in the systems of general education, special emphasis is placed on the
importance of team roles and responsibilities that are related to its selection and
application in education systems. Through their joint intervention, team members should support students, facilitate interaction with peers, devise activities that promote respect for differences and thus support inclusive
education., Inkluzija proističe iz osnovnog prava svih na obrazovanje i vaspitanje i predstavlja proces povećanja učešća i smanjenja isključenosti. Uspešno uključivanje učenika sa poremećajima komunikacije zahteva mnogo više od smeštanja u učionice, jer su im često neophodni različiti nivoi podrške, kako bi aktivno učestvovali u realizaciji nastavnog plana. Uspeh ovih učenika velikim delom zavisi i od primene efikasnih metoda augmentativne i alterna- tivne komunikacije. Augmentativna i alternativna komnikacija je posebno značajna u procesu obrazovanja jer pruža veliki izbor sredstava i uređaja koji omogućavaju lak- še prevazilaženje postojećih razlika, razvijanje komunikacionih veština i olakšavanje interakcija sa sredinom. Njena primena ne treba da predstavlja zasebnu komponentu nastavnog plana, već sredstvo uz pomoć kojeg učenici mogu da pristupe opštem obrazovnom programu. U procesu uključivanja učenika, koji koriste augmentativnu i alternativnu komunikaciju, u sisteme redovnog obrazovanja, poseban akcenat se stavlja na značaj timskih uloga i odgovornosti koje su povezane sa njenim odabirom i pri- menom u sisteme obrazovanja. Članovi tima svojom zajedničkom intervencijom treba da podrže učenike, olakšaju interakciju sa vršnjacima, osmisle aktiv- nosti koje promovišu uvažavanje razlika i na taj način podrže inkluzivno obrazovanje.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju",
journal = "Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova",
title = "Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju, The use of augmentative and
Alternative communication in inclusive education",
pages = "38-29",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396"
}

Arsenić, I., Jovanović Simić, N., Daničić, Z., Drljan, B.,& Ječmenica, N.. (2020). Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju. in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju., 29-38.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396

Arsenić I, Jovanović Simić N, Daničić Z, Drljan B, Ječmenica N. Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju. in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova. 2020;:29-38.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396 .

Arsenić, Ivana, Jovanović Simić, Nadica, Daničić, Zorica, Drljan, Bojana, Ječmenica, Nevena, "Upotreba augmentativne i alternativne komunikacije u inkluzivnom obrazovanju" in Nacionalni naučni skup „Evaluacija efekata inkluzivnog obrazovanja u republici Srbiji” - Zbornik radova (2020):29-38,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3396 .

TY  - JOUR
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Daničić, Zorica
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/1266
AB  - Locked-in syndrome is condition similar to pseudocoma and is characterized by quadriplegia, preserved consciousness, anarthria, and relatively preserved ability to understand speech. People with locked-in syndrome constitute a group of patients with the greatest damage to the nervous and motor system and the least capability to achieve verbal communication. For this reason, the application of augmentative and alternative communication is the only choice for establishing, developing and maintaining the communication skills of these individuals. The aim of this paper is, based on a review of contemporary literature as well as previous research, to present methods for establishing communication with people with locked-in syndrome that applied since the time the syndrome was discovered until today. In this review we used the services of Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition - KoBSON, as well as Google Scholar Advanced Search. In order to establish and develop communication of persons with locked-in syndrome various unaided and aided options of communication, as well as low tech and high tech assistive devices are used. As expected, previous research has highlighted the importance of using unaided communication methods and low technology devices in people with locked-in syndrome, as well as hightech devices with speech output. In recent research, special emphasis has been placed on methods that register and interpret biochemical changes in the brain. These methods are very important, and sometimes they are the only choice for people with a total form of locked-in syndrome, with whom not even eye movements are possible.
AB  - Locked-in sindrom predstavlja stanje poput komekoje uključuje kvadriplegiju, očuvanu svest, anartrijui relativno očuvanu sposobnost razumevanja govora. Osobe sa locked-in sindromom predstavljaju populaciju sa najvećim oštećenjem nervnog i motoričkog sistema i veoma malom mogućnošću za ostvarivanje komunikacije verbalnim putem. Iz tog razloga, primena augmentativne i alternativne komunikacije predstavlja jedini izbor za uspostavljanje, razvijanje i održavanje komunikacionih sposobnosti ovih osoba. Cilj ovog rada je da se, na osnovu pregleda savremene literature kao i ranijih istraživanja, prikažumetode za uspostavljanje komunikacije sa osobamasa locked-in sindromom koje su se primenjivale od perioda kada je sindrom otkriven, pa do danas. Pri ovom pregledu, korišćen je servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku - KoBSON, kao i Google Scholar Advanced Search. U cilju uspostavljanja i razvoja komunikacije osoba sa locked-in sindromom koriste se različiti nepotpomognuti i potpomognuti načini komuniciranja, kao i uređaji jednostavne i visoke asistivne tehnologije. Kao što je i očekivano, u ranijim istraživanjima ističe se značaj primene nepotpomognutih metoda komunikacije i uređaja jednostavne tehnologije kod osoba sa locked-in sindromom, kao i uređaja visoke tehnologije sa govornim autputom. U novijim istraživanjima poseban akcenat je stavljen na metode koje se zasnivaju na registrovanju i tumačenju biohemijskih promena u mozgu. Ove metode su veoma značajne, a nekada predstavljaju i jedini izbor za osobe sa totalnim oblikom locked-in sindroma, kod kojih nisu mogući čak ni pokreti očiju.
PB  - Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd
PB  - Društvo defektologa Srbije
T2  - Beogradska defektološka škola
T1  - Primena metoda augmentativne i alternativne komunikacije kod osoba sa locked-in sindromom
T1  - Use of augmentative and alternative communication methods in persons with locked-in syndrome
EP  - 73
IS  - 2
SP  - 53
VL  - 26
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1266
ER  - 

@article{
author = "Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Daničić, Zorica",
year = "2020",
abstract = "Locked-in syndrome is condition similar to pseudocoma and is characterized by quadriplegia, preserved consciousness, anarthria, and relatively preserved ability to understand speech. People with locked-in syndrome constitute a group of patients with the greatest damage to the nervous and motor system and the least capability to achieve verbal communication. For this reason, the application of augmentative and alternative communication is the only choice for establishing, developing and maintaining the communication skills of these individuals. The aim of this paper is, based on a review of contemporary literature as well as previous research, to present methods for establishing communication with people with locked-in syndrome that applied since the time the syndrome was discovered until today. In this review we used the services of Serbian Library Consortium for Coordinated Acquisition - KoBSON, as well as Google Scholar Advanced Search. In order to establish and develop communication of persons with locked-in syndrome various unaided and aided options of communication, as well as low tech and high tech assistive devices are used. As expected, previous research has highlighted the importance of using unaided communication methods and low technology devices in people with locked-in syndrome, as well as hightech devices with speech output. In recent research, special emphasis has been placed on methods that register and interpret biochemical changes in the brain. These methods are very important, and sometimes they are the only choice for people with a total form of locked-in syndrome, with whom not even eye movements are possible., Locked-in sindrom predstavlja stanje poput komekoje uključuje kvadriplegiju, očuvanu svest, anartrijui relativno očuvanu sposobnost razumevanja govora. Osobe sa locked-in sindromom predstavljaju populaciju sa najvećim oštećenjem nervnog i motoričkog sistema i veoma malom mogućnošću za ostvarivanje komunikacije verbalnim putem. Iz tog razloga, primena augmentativne i alternativne komunikacije predstavlja jedini izbor za uspostavljanje, razvijanje i održavanje komunikacionih sposobnosti ovih osoba. Cilj ovog rada je da se, na osnovu pregleda savremene literature kao i ranijih istraživanja, prikažumetode za uspostavljanje komunikacije sa osobamasa locked-in sindromom koje su se primenjivale od perioda kada je sindrom otkriven, pa do danas. Pri ovom pregledu, korišćen je servis Konzorcijuma biblioteka Srbije za objedinjenu nabavku - KoBSON, kao i Google Scholar Advanced Search. U cilju uspostavljanja i razvoja komunikacije osoba sa locked-in sindromom koriste se različiti nepotpomognuti i potpomognuti načini komuniciranja, kao i uređaji jednostavne i visoke asistivne tehnologije. Kao što je i očekivano, u ranijim istraživanjima ističe se značaj primene nepotpomognutih metoda komunikacije i uređaja jednostavne tehnologije kod osoba sa locked-in sindromom, kao i uređaja visoke tehnologije sa govornim autputom. U novijim istraživanjima poseban akcenat je stavljen na metode koje se zasnivaju na registrovanju i tumačenju biohemijskih promena u mozgu. Ove metode su veoma značajne, a nekada predstavljaju i jedini izbor za osobe sa totalnim oblikom locked-in sindroma, kod kojih nisu mogući čak ni pokreti očiju.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd, Društvo defektologa Srbije",
journal = "Beogradska defektološka škola",
title = "Primena metoda augmentativne i alternativne komunikacije kod osoba sa locked-in sindromom, Use of augmentative and alternative communication methods in persons with locked-in syndrome",
pages = "73-53",
number = "2",
volume = "26",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1266"
}

Jovanović-Simić, N., Arsenić, I.,& Daničić, Z.. (2020). Primena metoda augmentativne i alternativne komunikacije kod osoba sa locked-in sindromom. in Beogradska defektološka škola
Univerzitet u Beogradu - Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju, Beograd., 26(2), 53-73.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1266

Jovanović-Simić N, Arsenić I, Daničić Z. Primena metoda augmentativne i alternativne komunikacije kod osoba sa locked-in sindromom. in Beogradska defektološka škola. 2020;26(2):53-73.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1266 .

Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Daničić, Zorica, "Primena metoda augmentativne i alternativne komunikacije kod osoba sa locked-in sindromom" in Beogradska defektološka škola, 26, no. 2 (2020):53-73,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_1266 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3262
AB  - Spastic dysarthria as a motor speech disorder impairs the intelligibility of speech production. By perceptual evaluation in individuals with this type of dysarthria, disorders of articulation, tense phonation, impaired prosody and nasalization, monotonous production and slow and difficult speech are observed. Acoustic analysis can provide quantitative data on the deviation of speech and voice characteristics of individuals with dysarthria compared to typical speakers.
The goal of this research was to determine the values of acoustic parameters of voice and speech in adults with spastic dysarthria compared to those values in typical speakers. The analysis was performed by using the Multidimensional Voice Program (MDVP) based on continuous phonation of vowel /a/ and speech patterns obtained by reading Balanced Text. The sample consisted of 36 individuals with spastic dysarthria, of whom 20 (55.6%) were men and 16 (44.4%) were women, aged 22 to 87 (M = 61.7).
The results showed that the majority of the twelve acoustic voice parameters tested in individuals with spastic dysarthria showed statistically significant deviation from the norms applicable to typical speakers. The acoustic parameters examined included those indicating variability of fundamental frequency, variability of amplitude, presence of noise, irregularities and interruptions in voice. Also, spectral analysis indicated statistically significant deviations in the position of the formants of vowels /e/ and /i/, as well as the occurence of centralization of the vowel formants, which together indicate impaired intelligibility of speech production.
Acoustic analysis of speech of individuals with spastic dysarthria provided data indicating a serious pathology of their voice and speech. Such data are very useful because they make it easy to determine the appropriate treatment, managing the patient during the treatment, and also conducting the evaluation of the treatment.
PB  - Belgrade: University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Approaches and Models in Special Education and Rehabilitation – Thematic Collection of International Importance
T1  - Acoustic analysis of voice and speech in adults with spastic dysarthria
EP  - 419
SP  - 405
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3262
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović-Simić, Nadica and Petrović-Lazić, Mirjana",
year = "2020",
abstract = "Spastic dysarthria as a motor speech disorder impairs the intelligibility of speech production. By perceptual evaluation in individuals with this type of dysarthria, disorders of articulation, tense phonation, impaired prosody and nasalization, monotonous production and slow and difficult speech are observed. Acoustic analysis can provide quantitative data on the deviation of speech and voice characteristics of individuals with dysarthria compared to typical speakers.
The goal of this research was to determine the values of acoustic parameters of voice and speech in adults with spastic dysarthria compared to those values in typical speakers. The analysis was performed by using the Multidimensional Voice Program (MDVP) based on continuous phonation of vowel /a/ and speech patterns obtained by reading Balanced Text. The sample consisted of 36 individuals with spastic dysarthria, of whom 20 (55.6%) were men and 16 (44.4%) were women, aged 22 to 87 (M = 61.7).
The results showed that the majority of the twelve acoustic voice parameters tested in individuals with spastic dysarthria showed statistically significant deviation from the norms applicable to typical speakers. The acoustic parameters examined included those indicating variability of fundamental frequency, variability of amplitude, presence of noise, irregularities and interruptions in voice. Also, spectral analysis indicated statistically significant deviations in the position of the formants of vowels /e/ and /i/, as well as the occurence of centralization of the vowel formants, which together indicate impaired intelligibility of speech production.
Acoustic analysis of speech of individuals with spastic dysarthria provided data indicating a serious pathology of their voice and speech. Such data are very useful because they make it easy to determine the appropriate treatment, managing the patient during the treatment, and also conducting the evaluation of the treatment.",
publisher = "Belgrade: University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Approaches and Models in Special Education and Rehabilitation – Thematic Collection of International Importance",
title = "Acoustic analysis of voice and speech in adults with spastic dysarthria",
pages = "419-405",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3262"
}

Arsenić, I., Jovanović-Simić, N.,& Petrović-Lazić, M.. (2020). Acoustic analysis of voice and speech in adults with spastic dysarthria. in Approaches and Models in Special Education and Rehabilitation – Thematic Collection of International Importance
Belgrade: University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 405-419.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3262

Arsenić I, Jovanović-Simić N, Petrović-Lazić M. Acoustic analysis of voice and speech in adults with spastic dysarthria. in Approaches and Models in Special Education and Rehabilitation – Thematic Collection of International Importance. 2020;:405-419.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3262 .

Arsenić, Ivana, Jovanović-Simić, Nadica, Petrović-Lazić, Mirjana, "Acoustic analysis of voice and speech in adults with spastic dysarthria" in Approaches and Models in Special Education and Rehabilitation – Thematic Collection of International Importance (2020):405-419,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3262 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
PY  - 2020
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3321
AB  - Dizartrija je motorni poremećaj govora koji kod odraslih osoba nastaje kao posledica stečenih neuroloških obolјenja. Ova oboljenja dovode do paralize, usporenosti, slabosti, nepreciznosti i nekoordinisanosti pokreta govorne muskulature. Kao takva, dizartrija uključuje patologiju na nivou respiracije, fonacije, rezonancije, artikulacije i prozodije. Razumljivost govorne produkcije kod osoba sa dizartrijom može biti narušena u manjem ili većem stepenu, a može da se javi i potpuna nemogućnost govora (anartrija). Bez obzira na stepen oštećenja, poremećaji na nivou glasa, govora i komunikacije su uvek prisutni. 
Pojedine osobe sa dizartrijom, nakon tretmana uspevaju da poboljšaju svoje komunikacione  sposobnosti, dok se kod nekih trajno zadržavaju poteškoće. Kada klasični logopedski tretmani više ne daju rezultate, potrebno je primeniti metode augmentativne i alternativne komunikacije. Primena  jednostavne i visoke tehnologije kod osoba sa dizartrijom pruža im znatno veće mogućnosti za ostvarivanje komunikacije, kako u akutnoj fazi, tako i kasnije. U akutnoj fazi, najčešće u bolničkim uslovima, primena jednostavne tehnologije se pokazala kao veoma korisno sredstvo u komunikaciji kod osoba sa lakšim i težim oblicima dizartrije. Uz pomoć posebno prilagođenih komunikacionih tabli, osoba koja je najčešće nerazumljiva za okruženje, može da zahteva pomoć lekara, da ukaže na bol u određenim delovima tela i da izrazi osećanja i potrebe. Vremenom, ove osobe postaju samostalnije i vraćaju se svakodnevnim životnim aktivnostima. Njihove kognitivne sposobnosti često ostaju očuvane, kao i sposobnost čitanja, ali govor može još dugo da bude nerazumljiv, naročito nepoznatim komunikacionim partenerima. U tom slučaju je potrebno da se obezbedi i prilagodi asistivna tehnologija za komunikaciju koja će biti uvek dostupna, laka za upotrebu i koja obezbeđuje razumljiv govorni autput, a može da se primenjuje u različitim situacijama. Danas pored velikog broja uređaja visoke asistivne tehnologije za komunikaciju postoje i aplikacije za mobilne telefone, koje je lako napraviti i prilagoditi potrebama svake osobe pojedinačno, a koje obezbeđuju dopunu ili zamenu za prirodnu govornu produkciju.
PB  - Društvo defektologa Srbije
C3  - Druga nacionalna konferencija sa međunarodnim učešćem ASTEK 2020
T1  - Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa dizartrijom
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3321
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana",
year = "2020",
abstract = "Dizartrija je motorni poremećaj govora koji kod odraslih osoba nastaje kao posledica stečenih neuroloških obolјenja. Ova oboljenja dovode do paralize, usporenosti, slabosti, nepreciznosti i nekoordinisanosti pokreta govorne muskulature. Kao takva, dizartrija uključuje patologiju na nivou respiracije, fonacije, rezonancije, artikulacije i prozodije. Razumljivost govorne produkcije kod osoba sa dizartrijom može biti narušena u manjem ili većem stepenu, a može da se javi i potpuna nemogućnost govora (anartrija). Bez obzira na stepen oštećenja, poremećaji na nivou glasa, govora i komunikacije su uvek prisutni. 
Pojedine osobe sa dizartrijom, nakon tretmana uspevaju da poboljšaju svoje komunikacione  sposobnosti, dok se kod nekih trajno zadržavaju poteškoće. Kada klasični logopedski tretmani više ne daju rezultate, potrebno je primeniti metode augmentativne i alternativne komunikacije. Primena  jednostavne i visoke tehnologije kod osoba sa dizartrijom pruža im znatno veće mogućnosti za ostvarivanje komunikacije, kako u akutnoj fazi, tako i kasnije. U akutnoj fazi, najčešće u bolničkim uslovima, primena jednostavne tehnologije se pokazala kao veoma korisno sredstvo u komunikaciji kod osoba sa lakšim i težim oblicima dizartrije. Uz pomoć posebno prilagođenih komunikacionih tabli, osoba koja je najčešće nerazumljiva za okruženje, može da zahteva pomoć lekara, da ukaže na bol u određenim delovima tela i da izrazi osećanja i potrebe. Vremenom, ove osobe postaju samostalnije i vraćaju se svakodnevnim životnim aktivnostima. Njihove kognitivne sposobnosti često ostaju očuvane, kao i sposobnost čitanja, ali govor može još dugo da bude nerazumljiv, naročito nepoznatim komunikacionim partenerima. U tom slučaju je potrebno da se obezbedi i prilagodi asistivna tehnologija za komunikaciju koja će biti uvek dostupna, laka za upotrebu i koja obezbeđuje razumljiv govorni autput, a može da se primenjuje u različitim situacijama. Danas pored velikog broja uređaja visoke asistivne tehnologije za komunikaciju postoje i aplikacije za mobilne telefone, koje je lako napraviti i prilagoditi potrebama svake osobe pojedinačno, a koje obezbeđuju dopunu ili zamenu za prirodnu govornu produkciju.",
publisher = "Društvo defektologa Srbije",
journal = "Druga nacionalna konferencija sa međunarodnim učešćem ASTEK 2020",
title = "Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa dizartrijom",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3321"
}

Arsenić, I.. (2020). Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa dizartrijom. in Druga nacionalna konferencija sa međunarodnim učešćem ASTEK 2020
Društvo defektologa Srbije..
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3321

Arsenić I. Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa dizartrijom. in Druga nacionalna konferencija sa međunarodnim učešćem ASTEK 2020. 2020;.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3321 .

Arsenić, Ivana, "Primena asistivne tehnologije kod odraslih osoba sa dizartrijom" in Druga nacionalna konferencija sa međunarodnim učešćem ASTEK 2020 (2020),
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3321 .

TY  - CONF
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Drljan, Bojana
AU  - Milovanović, Tanja
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3210
AB  - Spastična dizartrija nastaje usled povećanog tonusa mišića i smanjenja opsega
voljnih pokreta mišića koji učestvuju u govornoj produkciji. Osnovne karakteristike
govora osoba sa spastičnom dizartrijom su: neprecizna artikulacija,
napeta fonacija, hrapav glas, jednolična visina glasa, hipernazalanost i izarazito
spor govor. Navedene karakteristike utiču na razumljivost govora kao i
kvalitet komunikacije koju ostvaruju ove osobe. Cilj istraživanja se odnosio na
utvrđivanje kvaliteta komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom. Ispitanici
su sami vrednovali uticaj govornog poremećaja na različite komunikacione situacije.
U istraživanju je učestvovao 31 ispitanik sa spastičnom dizartrijom,
od čega 17 osoba muškog i 14 osoba ženskog pola, starosti od 22 do 83 godine
(AS = 63). Ispitanici su imali zadatak da odgovore na 30 pitanja skale
pod nazivom „Indeks glasovnog oštećenja“, a koja se sastoji iz tri subskale:
fizičke, emocionalne i funkcionalne. Rezultati celokupne skale su pokazali da
blag poremećaj ima 48,4% ispitanika, umeren 22,6% i težak 29,0% ispitanika.
Na funkcionalnoj subskali 48,4% ispitanika smatra da ima blag poremećaj,
dok 51,6% smatra da ima težak poremećaj. Nije bilo ispitanika koji su na
ovoj subskali svoj poremećaj vrednovali kao umeren. Blag poremećaj na fizičkoj
subskali zabeležen je kod 54,8% ispitanika, umeren kod 12,9% i težak
kod 32,3% ispitanika. Na emocionalnoj subskali 58,1% ispitanika smatralo je
da ima blag poremećaj, 16,1% umeren i 25,8% ispitanika težak poremećaj.
Potrebno je istaći da su dobijene vrednosti na osnovu samoprocene pacijenata
sa spastičnom dizartrijom veoma korisne za sprovođenje adekvatnog tretmana,
kao i evaluaciju tretmana i da ti podaci omogućavaju da se utvrdi uticaj
poremećaja glasa i govora na svakodnevno komunikaciono funkcionisanj
AB  - Spastic dysarthria is caused by increased muscle tone and limited range of the
voluntary muscles movements engaged in speech production. Most prominent perceptible
speech deviations associated with spastic dysarthria are: inaccurate speech production of
consonants, distorted vowels, monopitch, reduced stress, harsh voice quality, monoloudness,
hypernasality and slow speech rate. These characteristics can affect the intelligibility of
speech and the quality of communication of these people. The aim of this study was to
determine the quality of communication in people with spastic dysarthria. The participants
themselves evaluated the impact of speech disorder on different communicative situations.
The sample consisted of 31 participants with spastic dysarthria, 17 men and 14 women, 22
to 83 years of age (M = 63). The participants had to complete the task of answering 30
questions within the scale “Voice Handicap Index”. The scale consists of three subscales:
physical, emotional and functional. The overall scale scores showed that 48.4% participants
had mild, 22.6% moderate, while 29.0% of participants had a severe form communication
impairment. Functional subscale scores showed that 48.4% of participants had a mild form
of impairment, while 51.6% of participants had a severe form of impairment. In the physical
domain of the scale, a mild form of impairment was observed in 54.8%, moderate in 12.9%
and severe in 32.3% of participants. Scores on emotional subscale showed that 58.1% of
participants considered that they had a mild impairment, 16.1% moderate and 25.8% of
participants thought that they had severe impairment in emotional domain. It should be
pointed out that the obtained values based on the self-assessment of patients with spastic
dysarthria are very useful for the implementation of adequate treatment techniques, as
well as for treatment evaluation, and that these data enable the determination of voice and
speech disorder influence on communication in daily life.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
T1  - Kvalitet komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom
T1  - Quality of communication in people with
a spastic dysarthria
EP  - 186
SP  - 181
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3210
ER  - 

@conference{
author = "Jovanović-Simić, Nadica and Arsenić, Ivana and Drljan, Bojana and Milovanović, Tanja",
year = "2019",
abstract = "Spastična dizartrija nastaje usled povećanog tonusa mišića i smanjenja opsega
voljnih pokreta mišića koji učestvuju u govornoj produkciji. Osnovne karakteristike
govora osoba sa spastičnom dizartrijom su: neprecizna artikulacija,
napeta fonacija, hrapav glas, jednolična visina glasa, hipernazalanost i izarazito
spor govor. Navedene karakteristike utiču na razumljivost govora kao i
kvalitet komunikacije koju ostvaruju ove osobe. Cilj istraživanja se odnosio na
utvrđivanje kvaliteta komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom. Ispitanici
su sami vrednovali uticaj govornog poremećaja na različite komunikacione situacije.
U istraživanju je učestvovao 31 ispitanik sa spastičnom dizartrijom,
od čega 17 osoba muškog i 14 osoba ženskog pola, starosti od 22 do 83 godine
(AS = 63). Ispitanici su imali zadatak da odgovore na 30 pitanja skale
pod nazivom „Indeks glasovnog oštećenja“, a koja se sastoji iz tri subskale:
fizičke, emocionalne i funkcionalne. Rezultati celokupne skale su pokazali da
blag poremećaj ima 48,4% ispitanika, umeren 22,6% i težak 29,0% ispitanika.
Na funkcionalnoj subskali 48,4% ispitanika smatra da ima blag poremećaj,
dok 51,6% smatra da ima težak poremećaj. Nije bilo ispitanika koji su na
ovoj subskali svoj poremećaj vrednovali kao umeren. Blag poremećaj na fizičkoj
subskali zabeležen je kod 54,8% ispitanika, umeren kod 12,9% i težak
kod 32,3% ispitanika. Na emocionalnoj subskali 58,1% ispitanika smatralo je
da ima blag poremećaj, 16,1% umeren i 25,8% ispitanika težak poremećaj.
Potrebno je istaći da su dobijene vrednosti na osnovu samoprocene pacijenata
sa spastičnom dizartrijom veoma korisne za sprovođenje adekvatnog tretmana,
kao i evaluaciju tretmana i da ti podaci omogućavaju da se utvrdi uticaj
poremećaja glasa i govora na svakodnevno komunikaciono funkcionisanj, Spastic dysarthria is caused by increased muscle tone and limited range of the
voluntary muscles movements engaged in speech production. Most prominent perceptible
speech deviations associated with spastic dysarthria are: inaccurate speech production of
consonants, distorted vowels, monopitch, reduced stress, harsh voice quality, monoloudness,
hypernasality and slow speech rate. These characteristics can affect the intelligibility of
speech and the quality of communication of these people. The aim of this study was to
determine the quality of communication in people with spastic dysarthria. The participants
themselves evaluated the impact of speech disorder on different communicative situations.
The sample consisted of 31 participants with spastic dysarthria, 17 men and 14 women, 22
to 83 years of age (M = 63). The participants had to complete the task of answering 30
questions within the scale “Voice Handicap Index”. The scale consists of three subscales:
physical, emotional and functional. The overall scale scores showed that 48.4% participants
had mild, 22.6% moderate, while 29.0% of participants had a severe form communication
impairment. Functional subscale scores showed that 48.4% of participants had a mild form
of impairment, while 51.6% of participants had a severe form of impairment. In the physical
domain of the scale, a mild form of impairment was observed in 54.8%, moderate in 12.9%
and severe in 32.3% of participants. Scores on emotional subscale showed that 58.1% of
participants considered that they had a mild impairment, 16.1% moderate and 25.8% of
participants thought that they had severe impairment in emotional domain. It should be
pointed out that the obtained values based on the self-assessment of patients with spastic
dysarthria are very useful for the implementation of adequate treatment techniques, as
well as for treatment evaluation, and that these data enable the determination of voice and
speech disorder influence on communication in daily life.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.",
title = "Kvalitet komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom, Quality of communication in people with
a spastic dysarthria",
pages = "186-181",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3210"
}

Jovanović-Simić, N., Arsenić, I., Drljan, B.,& Milovanović, T.. (2019). Kvalitet komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 181-186.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3210

Jovanović-Simić N, Arsenić I, Drljan B, Milovanović T. Kvalitet komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.. 2019;:181-186.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3210 .

Jovanović-Simić, Nadica, Arsenić, Ivana, Drljan, Bojana, Milovanović, Tanja, "Kvalitet komunikacije osoba sa spastičnom dizartrijom" in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019. (2019):181-186,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3210 .

TY  - CONF
AU  - Arsenić, Ivana
AU  - Jovanović-Simić, Nadica
AU  - Petrović-Lazić, Mirjana
AU  - Šehović, Ivana
PY  - 2019
UR  - http://rfasper.fasper.bg.ac.rs/handle/123456789/3133
AB  - Hipokinetička dizartrija se najčešće dijagnostikuje u populaciji osoba sa
Parkinsonovom bolešću. Pojave koje prate ovu bolest kao što su tremor, bradikinezije,
rigiditet i posturalne abnormalnosti utiču na procese respiracije,
fonacije i artikulacije. Navedene promene narušavaju govornu produkciju i
mogu se akustički izmeriti. Cilj istraživanja se odnosio na utvrđivanje prisustva
patološkog tremora u glasu osoba sa hipokinetičkom dizartrijom. Uzorak je
činilo 30 ispitanika sa Parkinsonovom bolešću. Ispitanici su bili oba pola (11
muškaraca i 19 žena) uzrasta od 59 do 94 godine (AS = 82). Svaki ispitanik
je sniman diktafonom prilikom neprekidne fonacije vokala /A/. Analizirani su
akustički parametri koji mere prisustvo tremora u glasu (Fftr, Fatr, FTRI, ATRI).
Analiza je rađena posebno za osobe muškog i posebno za osobe ženskog pola.
Rezultati su pokazali prisustvo patološkog tremora u glasu ispitanika sa hipokinetičkom
dizartrijom. Patološki tremor u glasu se javlja usled nevoljnih i
ritmičnih oscilatornih pokreta vokalnog trakta koji dovode do pojave ritmičnih
fluktuacija fundamentalne frekvencije i amplitude glasa. Vrednosti parametara
Fftr i Fatr kod ispitanika muškog pola nisu statistički značajno odstupale
od istih vrednosti kod tipičnih govornika muškog pola, dok su vrednosti parametara
FTRI i ATRI značajno statistički odstupale od normi koje važe za tipične
govornike. Sa druge strane, kod osoba ženskog pola iz uzorka, statistički značajna
razlika je postojala za sva četiri izmerena parametra u poređenju sa normama
koje važe za tipične govornike ženskog pola. Prednost akustičke analize
je ta što predstavlja objektivnu i neinvazivnu metodu procene. Pokazala se
kao veoma korisna metoda u proceni prisustva patološkog glasa kod osoba sa
govornim poremećajima. Takođe, omogućava utvrđivanje razlika u govornim
karakteristikama zdravih osoba i osoba sa neurološkim oštećenjima, a navodi
se i da olakšava dijagnostikovanje prvih simptoma Parkinsonove bolesti.
AB  - Hypokinetic dysarthria is usually diagnosed in people with Parkinson’s disease. Clinical
symptoms of this disease, such as tremor, bradykinesia, rigidity and postural abnormalities,
affect the processes of respiration, phonation and articulation. These changes can impair
speech production and can be acoustically measured. The aim of this study was to determine
the presence of pathological voice tremor in patients with hypokinetic dysarthria using
acoustic voice analysis. The sample consisted of 11 male and 19 female participants, 59 to
96 years of age (M = 82). Voice sample of each participant was recorded during sustained
phonation of vowel /A/. Voice tremor parameters (Fftr, Fatr, FTRI, ATRI) were analyzed. Given
the gender differences in the values of acoustic parameters, the analysis was conducted
separately for men and women. The results showed the presence of pathological voice
tremor in participants with hypokinetic dysarthria. Pathological tremor in voice occurs
due to involuntary and rhythmic oscillatory movements of vocal tract that cause rhythmic
fluctuations of the fundamental frequency and amplitude. In men, values of parameters
Fftr and Fatr did not differ significantly from norms in typical population. However, values
of FTRI and ATRI parameters differ significantly from male norms in typical population. On
the other hand, all observed parameters in women significantly differ from norms in typical
population. The benefit of acoustic analysis is that it provides objective data and it is a noninvasive
method of assessment, proved to be very useful in assessing pathological voice
in people with speech impairments. Also, it is useful in determining the speech differences
between healthy individuals and those with neurological impairments, as well as in early
diagnosis of Parkinson’s disease.
PB  - Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation
C3  - Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
T1  - Prisustvo tremora u glasu odraslih osoba sa hipokinetičkom dizartrijom
T1  - Presence of voice tremor in adults with
hypokinetic dysarthria
EP  - 193
SP  - 187
UR  - https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3133
ER  - 

@conference{
author = "Arsenić, Ivana and Jovanović-Simić, Nadica and Petrović-Lazić, Mirjana and Šehović, Ivana",
year = "2019",
abstract = "Hipokinetička dizartrija se najčešće dijagnostikuje u populaciji osoba sa
Parkinsonovom bolešću. Pojave koje prate ovu bolest kao što su tremor, bradikinezije,
rigiditet i posturalne abnormalnosti utiču na procese respiracije,
fonacije i artikulacije. Navedene promene narušavaju govornu produkciju i
mogu se akustički izmeriti. Cilj istraživanja se odnosio na utvrđivanje prisustva
patološkog tremora u glasu osoba sa hipokinetičkom dizartrijom. Uzorak je
činilo 30 ispitanika sa Parkinsonovom bolešću. Ispitanici su bili oba pola (11
muškaraca i 19 žena) uzrasta od 59 do 94 godine (AS = 82). Svaki ispitanik
je sniman diktafonom prilikom neprekidne fonacije vokala /A/. Analizirani su
akustički parametri koji mere prisustvo tremora u glasu (Fftr, Fatr, FTRI, ATRI).
Analiza je rađena posebno za osobe muškog i posebno za osobe ženskog pola.
Rezultati su pokazali prisustvo patološkog tremora u glasu ispitanika sa hipokinetičkom
dizartrijom. Patološki tremor u glasu se javlja usled nevoljnih i
ritmičnih oscilatornih pokreta vokalnog trakta koji dovode do pojave ritmičnih
fluktuacija fundamentalne frekvencije i amplitude glasa. Vrednosti parametara
Fftr i Fatr kod ispitanika muškog pola nisu statistički značajno odstupale
od istih vrednosti kod tipičnih govornika muškog pola, dok su vrednosti parametara
FTRI i ATRI značajno statistički odstupale od normi koje važe za tipične
govornike. Sa druge strane, kod osoba ženskog pola iz uzorka, statistički značajna
razlika je postojala za sva četiri izmerena parametra u poređenju sa normama
koje važe za tipične govornike ženskog pola. Prednost akustičke analize
je ta što predstavlja objektivnu i neinvazivnu metodu procene. Pokazala se
kao veoma korisna metoda u proceni prisustva patološkog glasa kod osoba sa
govornim poremećajima. Takođe, omogućava utvrđivanje razlika u govornim
karakteristikama zdravih osoba i osoba sa neurološkim oštećenjima, a navodi
se i da olakšava dijagnostikovanje prvih simptoma Parkinsonove bolesti., Hypokinetic dysarthria is usually diagnosed in people with Parkinson’s disease. Clinical
symptoms of this disease, such as tremor, bradykinesia, rigidity and postural abnormalities,
affect the processes of respiration, phonation and articulation. These changes can impair
speech production and can be acoustically measured. The aim of this study was to determine
the presence of pathological voice tremor in patients with hypokinetic dysarthria using
acoustic voice analysis. The sample consisted of 11 male and 19 female participants, 59 to
96 years of age (M = 82). Voice sample of each participant was recorded during sustained
phonation of vowel /A/. Voice tremor parameters (Fftr, Fatr, FTRI, ATRI) were analyzed. Given
the gender differences in the values of acoustic parameters, the analysis was conducted
separately for men and women. The results showed the presence of pathological voice
tremor in participants with hypokinetic dysarthria. Pathological tremor in voice occurs
due to involuntary and rhythmic oscillatory movements of vocal tract that cause rhythmic
fluctuations of the fundamental frequency and amplitude. In men, values of parameters
Fftr and Fatr did not differ significantly from norms in typical population. However, values
of FTRI and ATRI parameters differ significantly from male norms in typical population. On
the other hand, all observed parameters in women significantly differ from norms in typical
population. The benefit of acoustic analysis is that it provides objective data and it is a noninvasive
method of assessment, proved to be very useful in assessing pathological voice
in people with speech impairments. Also, it is useful in determining the speech differences
between healthy individuals and those with neurological impairments, as well as in early
diagnosis of Parkinson’s disease.",
publisher = "Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation",
journal = "Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.",
title = "Prisustvo tremora u glasu odraslih osoba sa hipokinetičkom dizartrijom, Presence of voice tremor in adults with
hypokinetic dysarthria",
pages = "193-187",
url = "https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3133"
}

Arsenić, I., Jovanović-Simić, N., Petrović-Lazić, M.,& Šehović, I.. (2019). Prisustvo tremora u glasu odraslih osoba sa hipokinetičkom dizartrijom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.
Univerzitet u Beogradu – Fakultet za specijalnu edukaciju i rehabilitaciju/ University of Belgrade – Faculty of Special Education and Rehabilitation., 187-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3133

Arsenić I, Jovanović-Simić N, Petrović-Lazić M, Šehović I. Prisustvo tremora u glasu odraslih osoba sa hipokinetičkom dizartrijom. in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019.. 2019;:187-193.
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3133 .

Arsenić, Ivana, Jovanović-Simić, Nadica, Petrović-Lazić, Mirjana, Šehović, Ivana, "Prisustvo tremora u glasu odraslih osoba sa hipokinetičkom dizartrijom" in Zbornik radova - 10. Međunarodni naučni skup „Specijalna edukacija i rehabilitacija danas“, Beograd, Srbija, 25–26. 10.2019. (2019):187-193,
https://hdl.handle.net/21.15107/rcub_rfasper_3133 .